mm słupa rtęci "mmhg" (avoirdupois) Siła Odległość "dyn" (lub "dy") Mila lądowa Energia

Transkrypt

1 Lekcja 2. Strona 1 z 13 Używanie jednostek W arkuszu kalkulacyjnym Excel prowadzić można obliczenia, w których uwzględnia się jednostki. Istnieje również możliwość dokonywania konwersji jednostek z jednego systemu miar na inny z równoczesnym przeliczeniem zadanej liczby na nowy układ. W tym celu wygodnie jest użyć funkcji CONVERT, która przekształca liczbę z jednego systemu miar na inny. Na przykład, CONVERT może przełożyć tabelę odległości wyrażonych w milach na tabelę odległości wyrażonych w kilometrach. Składnia funkcji: CONVERT(liczba; jednostka_wejściowa; jednostka_wyjściowa) Parametry: Liczba to wartość do konwertowania w jednostkach wejściowych. Jednostka_wejściowa to jednostki liczby, która ma podlegać konwersji. Jednostka_wyjściowa to jednostki wyniku konwersji. Funkcja CONVERT akceptuje następujące wartości tekstowe argumentów (jednostki wejściowe i jednostki wyjściowe), które podawane są w znakach cudzysłowów. Wielkość Argument Rok "yr" Ciężar i masa Dzień "day" Gram "g" Godzina "hr" Slug "sg" Minuta "mn" Funt masy Sekunda "sec" "lbm" (avoirdupois) Ciśnienie U (jednostka masy Paskal "Pa" (lub "p") "u" atomowej) Atmosfera "atm" (lub "at") Uncja masy "ozm" mm słupa rtęci "mmhg" (avoirdupois) Siła Odległość Newton "N" Metr "m" Dyna "dyn" (lub "dy") Mila lądowa "mi" Funt siły "lbf" Mila morska "Nmi" Energia Cal "in" Dżul "J" Stopa "ft" Erg "da" Jard "yd" Kaloria Angstrem "ang" termodynamiczna "c" Cycero (1/72 cala) "Pica" Kaloria "cal" Czas

2 Lekcja 2. Strona 2 z 13 (międzynarodowa) Elektronowolt Koniogodzina Watogodzina Stopofunt Brytyjska jednostka ciepła Moc Angielski koń parowy Wat Pole magnetyczne Tesla Gauss Temperatura "ev" (lub "ev") "HPh" (lub "hh") "Wh" (lub "wh") "flb" "BTU" (lub "btu") "HP" (lub "h") "W" (lub "w") "T" "ga" Stopień Celsjusza "C" (lub "cel") Stopień Fahrenheita "F" (lub "fah") Kelwin "K" (lub "kel") Pojemność Łyżeczka "tsp" Łyżka stołowa "tbs" Uncja objętości "oz" Kubek "cup" Półkwarta amerykańska "pt" (lub "us_pt") Półkwarta brytyjska "uk_pt" Kwarta "qt" Galon "gal" Litr "l" (lub "lt") Każda jednostka poprzedzona może być prefiksem wskazującym na wielokrotność danej jednostki. Poniższe skróty prefiksów jednostek miar mogą poprzedzać każdą metryczną jednostkę wejściową lub jednostkę wyjściową. Prefiks Mnożnik Skrót eksa 1E+18 "E" peta 1E+15 "P" tera 1E+12 "T" giga 1E+09 "G" mega 1E+06 "M" kilo 1E+03 "k" hekto 1E+02 "h" deka 1E+01 "da" decy 1E-01 "d" centy 1E-02 "c" mili 1E-03 "m" mikro 1E-06 "u" nano 1E-09 "n" piko 1E-12 "p" femto 1E-15 "f" atto 1E-18 "a" Uwagi Jeśli rodzaj danych wejściowych jest niepoprawny, funkcja CONVERT zwraca wartość błędu #ARG!. Jeśli jednostka nie istnieje, funkcja CONVERT zwraca wartość błędu #N/D!. Jeśli jednostka nie obsługuje skrótu prefiksu jednostki miary, funkcja CONVERT zwraca wartość błędu #N/D!.

3 Lekcja 2. Strona 3 z 13 Jeśli jednostki są w różnych grupach, funkcja CONVERT zwraca wartość błędu #N/D!. W nazwach i prefiksach jednostek uwzględniana jest wielkość liter. Przykłady CONVERT(1,0;"lbm";"kg") jest równe 0, CONVERT(68;"F";"C") jest równe 20 CONVERT(2,5;"ft";"sec") jest równe #N/D Wskazówki na temat wprowadzania dat i godzin Daty i godziny przez program MS EXCEL traktowane są jak liczby. Dokładnie kwestię tę wyjaśniają następujące wskazówki: Daty i godziny są liczbami. Program Microsoft Excel traktuje daty i godziny jako liczby. Sposób, w jaki data lub godzina jest wyświetlana w arkuszu, zależy od formatu liczbowego zastosowanego dla danej komórki. Gdy wpiszesz datę lub godzinę, którą program Excel rozpozna, format komórki zmienia się z ogólnego formatu liczby na wbudowany format daty lub godziny. Domyślnie daty i godziny są w komórce wyrównywane do prawej. Jeśli program Excel nie może rozpoznać formatu daty lub godziny, data lub godzina jest wprowadzana jako tekst, który jest w komórce wyrównywany do lewej. Panel sterowania. Opcje wybrane w Ustawieniach regionalnych Panelu sterowania określają domyślny format dla bieżącej daty i godziny oraz znaki rozpoznawane jako separatory daty i godziny na przykład kreska ułamkowa (/) lub myślnik (-) dla dat i dwukropek (:) dla godzin w systemach stosowanych w Stanach Zjednoczonych. Używaj w datach 4-cyfrowego roku. Gdy wprowadzasz datę, taką jak grudzień 01, program Excel dopasowuje najpierw dzień, a następnie rok. Na przykład data grudzień 01 jest wtedy traktowana jako 1 grudnia bieżącego roku, a nie jako grudzień roku Wprowadzanie dat i godzin razem. Aby wpisać datę i godzinę w tej samej komórce, oddziel datę i godzinę spacją. Zegar 12-godzinny lub 24-godzinny. Aby wpisać godzinę opartą na zegarze 12-godzinnym, po godzinie wpisz spację, a po niej AM lub PM (albo A lub P). W innym przypadku program Excel

4 Lekcja 2. Strona 4 z 13 traktuje godzinę jako opartą na zegarze 24-godzinnym. Jeśli na przykład wpiszesz 3:00 zamiast 3:00 PM, godzina będzie przechowywana jako 3:00 AM. Oglądanie numeru seryjnego daty lub godziny. Niezależnie od formatu używanego do wyświetlania daty lub godziny, program Excel przechowuje wszystkie daty jako kolejne liczby, a wszystkie godziny jako części dziesiętne. Aby wyświetlać datę jako numer seryjny lub wyświetlać godzinę jako część dziesiętną, zaznacz komórki zawierające datę lub godzinę, w menu Format kliknij polecenie Komórki, kliknij kartę Liczby, a następnie kliknij pozycję Ogólne w polu Kategoria. Obliczenia z użyciem dat i godzin. Daty i godziny mogą być dodawane, odejmowane i używane w innych obliczeniach. Aby użyć datę lub godzinę w formule, wprowadź datę lub godzinę jako tekst ujęty w nawias. Na przykład wynikiem następującego wyrażenia jest 68: ="5/12/2004"-"3/5/2004" System daty W programie Excel dla systemu Windows (i Lotus 1-2-3) dni są numerowane od początku wieku; numer seryjny 1 odpowiada dacie 1 stycznia W programie Excel dla systemu Macintosh używany jest system daty 1904; numer seryjny 1 odpowiada dacie 2 stycznia Aby zmienić system daty przed dokonaniem obliczeń, kliknij polecenie Opcje w menu Narzędzia, a następnie kliknij kartę Przeliczanie. W obszarze Opcje skoroszytu zaznacz pole wyboru System daty Systemu daty 1904 należy użyć dla skoroszytu, jeśli skoroszyt ten jest używany z innymi skoroszytami, dla których używany jest system daty Jeśli w programie Excel dla systemu Windows otworzysz plik utworzony w programie Excel w wersji 2.0 lub nowszej dla systemu Macintosh, program Excel rozpoznaje format tego pliku i automatycznie zmienia daty na system daty Podobnie, jeśli otworzysz plik programu Excel dla systemu Windows w systemie Macintosh, program Excel zmienia daty na system daty Wykresy. Wstawianie wykresów. Aby wstawić nowy wykres należy z paska menu użyć polecenia Wstaw Wykres... lub ikony kreatora wykresów na pasku standardowym. Pojawia się pierwsze z czterech okien kreatora (rysunek 1). W pierwszym kroku należy wybrać typ oraz podtyp wykresu. Dostępnych jest 14 typów standardowych wykresu: Warstwowy, Kolumnowy, Słupkowy, Liniowy, Kołowy, Pierścieniowy, Giełdowy, XY (punktowy), Bąbelkowy, Radarowy, Powierzchniowy, Stożkowy, Cylindryczny i Ostrosłupowy oraz kilkanaście niestandardowych.

5 Lekcja 2. Strona 5 z 13 Rysunek 1. Wybieranie typu i podtypu wykresu. Wykres warstwowy uwidacznia, jak zmiana przebiegała w czasie. Wyświetlając sumę wyrysowanych wartości, wykres warstwowy pokazuje też zależności między poszczególnymi częściami i całością. Wykres kolumnowy pokazuje jak dane zmieniają się z czasem lub porównuje ze sobą różne elementy. Kategorie są tu zorganizowane poziomo, a wartości pionowo, dzięki czemu użytkownik może z łatwością obserwować zmiany zachodzące w czasie. Wykres słupkowy porównuje między sobą indywidualne elementy. Kategorie są zorganizowane pionowo, a wartości poziomo, aby skoncentrować się na porównywanych wartościach, a nie zwracać większej uwagi na czas. Wykres liniowy pokazuje linie trendu, wyświetlając je w równych odstępach. Wykres kołowy pokazuje proporcjonalny rozmiar elementów tworzących serię danych, w odniesieniu do sumy tych elementów. Wykres taki pokazuje zawsze tylko jedną serię danych i jest bardzo przydatny wtedy, gdy chcesz zwrócić uwagę na jeden szczególnie istotny element. Tak jak wykres kołowy, tak i wykres pierścieniowy pokazuje zależności zachodzące między poszczególnymi częściami i całością, z tym, że wykres taki może zawierać więcej niż jedną serię danych. Każdy z pierścieni wykresu pierścieniowego reprezentuje jedną serię danych. Wykres giełdowy nazywany jest również wykresem Maks-Min-Zamknięcie. Jest on często używany do prezentowania notowań giełdowych. Wykres taki może być też użyty przy prowadzeniu badań naukowych, na przykład do pokazywania zmian temperatury. Aby utworzyć ten oraz inne wykresy giełdowe, zorganizuj wcześniej dane według prawidłowego porządku.

6 Lekcja 2. Strona 6 z 13 Wykres XY (punktowy) pokazuje zależności występujące między wartościami numerycznymi w kilku seriach danych lub kreśli dwie grupy liczb jako jedną serię współrzędnych XY. Tego rodzaju wykresy pokazują niejednolite interwały lub grupy danych i są używane głównie przy obliczeniach naukowych. Wykres bąbelkowy jest rodzajem wykresu XY (punktowego). Rozmiar znacznika danych wskazuje na wartość trzeciej zmiennej. Aby zorganizować dane, umieść wartości x w jednym wierszu lub kolumnie i wprowadź odpowiadające im wartości y i rozmiar bąbelków do przyległych wierszy lub kolumn. W wykresie radarowym każda kategoria ma swoją własną oś wartości, rozchodzącą się z centralnego punktu. Linie łączą wszystkie wartości w tych samych seriach. Wykres powierzchniowy przydaje się wtedy, gdy chcesz wyszukiwać optymalne kombinacje między dwoma zestawami danych. Tak jak na mapie topograficznej, tak i w wykresie powierzchniowym kolory i wzory wskazują na obszary znajdujące się w tym zakresie wartości. Stożkowe, cylindryczne i ostrosłupowe znaczniki danych mogą wprowadzać znaczące efekty 3-W do wykresów kolumnowych i słupkowych. Wykresem tego rodzaju jak wykres funkcji w matematyce jest wykres XY (punktowy). W drugim kroku kreatora wykresów (Kreator wykresów krok 2 z czterech Źródła danych) należy zdefiniować zakres danych i źródła danych. Rysunek 2. Krok 2 z 4 kreatora wykresów Źródła danych. Na zakładce Zakres danych należy podać zakres komórek, z których będzie tworzony wykres. Istotną sprawą jest podanie, w jaki sposób zapisane są serie danych: w kolumnach czy wierszach

7 Lekcja 2. Strona 7 z 13 (rysunek 3). Jeśli są to kolumny, to przy trzech zaznaczonych kolumnach program rysuje dwa wykresy, ponieważ pierwsza kolumna definiuje oś OX. Rysunek 3 Definiowanie danych źródłowych. Na zakładce Serie definiuje się osobno zakres dla osi OX oraz dla osi OY. Dodatkowo można podać Nazwę serii (rysunek 4). Jeżeli na jednym wykresie chcemy wykonać kilka rysunków, to w oknie serie definiujemy odpowiednią ich ilość.

8 Lekcja 2. Strona 8 z 13 Rysunek 4. Definiowanie danych źródłowych. Kolejne okno: Kreator wykresów Krok 3 z 4 Opcje wykresu definiuje (rysunek 5) podstawowe opcje wpływające na wygląd wykresu. Do tego celu służą następujące zakładki: Tytuły wprowadzenie tytułu wykresu oraz tytułów poszczególnych osi; Osie zakładka ta daje możliwość wyłączenia (włączenia) wyświetlania osi z jej wartościami; Linie siatki ustawienie, które linie siatki mają być wyświetlane na wykresie; Legenda włączanie (wyłączanie) legendy, czyli opisu wykresu, ustawienie miejsca jej wyświetlania; Etykiety danych podejmuje się w tym miejscu decyzję, czy punkty wyświetlane na wykresie mają mieć dodatkowe opisy. W czwartym oknie Kreatora wykresów Krok 4 z 4 Położenie wykresu określa się miejsce, w którym wykres ma być umiejscowiony (rysunek 6). Możliwe jest wstawienie wykresu jako obiektu do wybranego istniejącego arkusza lub stworzenie nowego arkusza zawierającego jedynie wykres.

9 Lekcja 2. Strona 9 z 13 Rysunek 5. Krok 3 z 4 kreatora wykresów Źródła danych. Rysunek 6. Krok 4 z 4 kreatora wykresów Położenie wykresu. Rysunek 7. Zmiana ustawień istniejącego wykresu.

10 Lekcja 2. Strona 10 z 13 W przypadku, gdy wykres jest już utworzony wszystkie powyższe ustawienia można zmienić przez wybór odpowiedniej opcji z menu pojawiającego się po ustawieniu kursora na wykresie i naciśnięciu prawego klawisza myszki. Pojawia się wtedy okno dialogowe, w którym dostępne mamy wszystkie powyższe opcje (rysunek 7). Okno to pozwala na wykonanie dodatkowych manipulacji z wykresem. Formatowanie wykresu. Chcąc dostosować wykres do naszych potrzeb i oczekiwań zmienić możemy cały szereg jego elementów. W tym celu należy naprowadzić kursor na ten element wykresu, który chcemy zmodyfikować i dwukrotnie nacisnąć lewy przycisk myszy. Jeżeli chcemy zmodyfikować obszar wykresu jako całości otwieramy w ten sposób okno dialogowe Formatuj obszar wykresu (rysunek 8). Rysunek 8. Okno dialogowe opcji Formatuj obszar wykresu Okno to pozwala nam na zmodyfikowanie Deseni: sposobu obramowania rysunku oraz koloru, jaki nadany zostanie jego obszarowi, Czcionki użytej do wprowadzenia opisów na rysunku oraz Położenia poszczególnych jego elementów. Duże znaczenie ma możliwość zmiany sposobu przedstawienia osi. W tym celu należy wybrać jedną z osi, którą zamierzamy modyfikować i dwukrotnie naciskając lewy przycisk myszy otworzyć odpowiednie okno dialogowe (Rysunek 9). W oknie tym mamy cztery zakładki: Desenie, Skala, Czcionka, Liczby oraz Wyrównanie. Zakładka skala pozwala na zdefiniowanie wartości minimalnej oraz maksymalnej, jaka przedstawiona zostanie na danej osi, jednostki skali, miejsce przecięcia z drugą osią oraz sposób, w jaki zostaną na osi zapisane poszczególne wartości: w skali logarytmicznej lub proporcjonalnej (domyślnie), kolejność rosnącej (domyślnie) lub malejącej.

11 Lekcja 2. Strona 11 z 13 Zakładka Czcionka oraz Liczby pozwalają na zmianę formatu opisu skali (rozmiar i rodzaj czcionki, kolor itp.). Rysunek 9. Okno dialogowe Formatowanie osi zakładka Skala. Zakładka Desenie (rysunek 10) pozwala na zdefiniowanie elementów graficznych: rodzaju kreski użytej do rysowania osi, sposobu, w jaki przedstawione zostaną znaczniki na osiach oraz miejsca, w jakich znajdą się etykiety znaczników. Rysunek 10. Okno dialogowe Formatowanie osi zakładka Desenie. Jednym z istotnych elementów dobrze wykonanego wykresu jest odpowiednie opisanie osi. Służy do tego funkcja Opcje wykresu, którą otrzymamy w oknie dialogowym otwieranym na wykresie prawym przyciskiem myszy (rysunek 11).

12 Lekcja 2. Strona 12 z 13 Rysunek 11. Funkcja Opcje wykresu zakładka Tytuły. W zakładce tej definiowane są tytuły wykresu oraz poszczególnych osi. Często w procesach chemicznych stosowane są jednostki podniesione do różnych potęg, na przykład objętość wyrażona w cm 3 jak również litery greckie. W takim przypadku bezpośrednio podczas tworzenie wykresu w opisie osi nie da się wpisać ani liter greckich ani indeksów górnych czy dolnych. Aby temu zaradzić należy zamiast litery greckiej wpisać jej odpowiednik w alfabecie łacińskim na przykład chcąc wpisać literę α piszemy literę a, natomiast jednostkę wpisać bez następujących po niej wykładników potęgowych na przykład wpisując objętości wpisać należy jednostkę długości cm (bez indeksu) (rysunek 11). Rysunek 12. Zmiana czcionki przy opisie osi na litery greckie.

13 Lekcja 2. Strona 13 z 13 Gdy wykres jest już gotowy, aby zmienić na przykład a na α należy zaznaczyć a rozwinąć menu i wybrać Formatuj osie... pojawia się okno dialogowe tym razem z jedną zakładką. W oknie czcionka należ wybrać czcionkę Symbol a następnie kliknąć OK (rysunek 12). W ten sposób a zostaje zamienione na α. Natomiast, aby dodać indeks górny (dolny) w opisie osi należy kliknąć myszką dwa razy tak, aby kursor pojawił się w miejscu, gdzie ma być indeks. Rozwinąć menu i wybrać ponownie Formatuj osie... pojawia się znane już okno, lecz tym razem należy zaznaczyć Indeks górny (dolny) w oknie Efekty (rysunek 13). Po kliknięciu OK następuje powrót do wykresu. Wprowadzony dowolny znak (litera lub liczba) będzie zapisana w formie indeksu. Rysunek 13. Wprowadzenie indeksu górnego. ĆWICZENIA 1. Otworzyć plik Excela nazwiska. Wszystkie imiona zapisać wielkimi literami natomiast nazwiska małymi (funkcja). Oryginały pozostawić bez zmian. 2. W pliku nazwiska wprowadzić funkcję, która będzie sprawdzała czy dana osoba jest kobietą czy mężczyzną. Funkcję tą wstawić w kolumnę za nazwiskiem. 3. W pliku nazwiska połączyć imiona i nazwiska w jednej komórce.