Ile lat potrzeba na rozwój rynku PPP w Polsce?

Transkrypt

1 Ile lat potrzeba na rozwój rynku PPP w Polsce? Zaawansowanie projektów oraz działania ukierunkowane na rozwój rynku PPP Śniadanie prasowe Warszawa, 23 marca 2011 r.

2 Agenda 1. Wprowadzenie - dlaczego PPP? 2. Globalne trendy a PPP w Polsce 3. Jakie jest zaawansowanie projektów? 4. Działania ukierunkowane na rozwój rynku PPP 5. Podsumowanie 2

3 Wprowadzenie Dlaczego PPP?

4 Zaangażowanie sektora publicznego Dlaczego PPP? Metody finansowania infrastruktury publicznej Finansowanie wyłącznie ze środków budżetowych Model tradycyjny wspierany funduszami z UE Cele inwestycji infrastrukturalnych Zwiększenie zdolności wytwórczych oraz konkurencyjności gospodarki Zapewnienie dostępności usług publicznych Zagwarantowanie rozwoju ekonomicznego i podniesienie standardu życia społeczeństwa Model tradycyjny wspierany finansowaniem z banków i/lub międzynarodowych instytucji finansowych Partnerstwo Publiczno Prywatne Możliwość łączenia z funduszami UE Prywatyzacja Zaangażowanie sektora prywatnego Źródło: Opracowanie własne Deloitte. 4

5 Dlaczego PPP? Możliwości stosowania w wielu sektorach Sektory Wiodące kraje Kluczowe wyzwania Transport (drogi, kolej, porty) Australia, Kanada, Francja, Grecja, Irlandia, Włochy, Nowa Zelandia, Hiszpania, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone Niepewny popyt Ograniczenia rynku wykonawców Niechęć do opłat drogowych Gospodarka komunalna (woda, ścieki, odpady) Australia, Francja, Irlandia, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Kanada Wysokie koszty unowocześnienia infrastruktury Niepewność dotycząca zmian technologicznych Wysokie koszty transakcji w przypadku małych projektów Edukacja Australia, Niemcy, Holandia, Wielka Brytania, Irlandia Niepewność dotycząca alternatywnych źródeł przychodów Wysokie koszty transakcji w przypadku małych projektów Niepewność przyszłych zmian demograficznych lub polityki edukacyjnej Służba zdrowia Australia, Francja, Kanada, Portugalia RPA, Wielka Brytania Niepewność przyszłych potrzeb społecznej opieki zdrowia Wysokie koszty transakcji w przypadku małych projektów Niepewność polityczna dotycząca kwestii prywatyzacji Sport i rekreacja Wielka Brytania, Holandia, Niemcy, RPA Niepewność przyszłego popytu i wielkości przychodów Konkurencja ze strony innych obiektów Koszty bezpieczeństwa Mieszkalnictwo i zagospodarowanie terenu Holandia, Wielka Brytania, Irlandia Koszty renowacji i elastyczność wobec przyszłej koniunktury Niepewność przyszłego popytu i wielkości przychodów Wspólna publiczno-prywatna realizacja inwestycji Obronność Australia, Niemcy, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone Niepewność dotycząca przyszłych potrzeb obrony kraju Tempo zmian technologicznych Zapewnienie wartości dodanej w warunkach braku konkurencji Więziennictwo Australia, Francja, Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania Kwestie dotyczące celu publicznego Temat delikatny politycznie Specyfikacja usług Źródło: Analiza Deloitte. 5

6 Sektor prywatny Sektor publiczny Dlaczego PPP? Korzyści i wyzwania stosowania partnerstwa publiczno-prywatnego Korzyści Wyzwania Większe możliwości finansowania inwestycji infrastrukturalnych Ukończenie projektów w ramach przewidzianego budżetu i harmonogramu Gwarancja jakości świadczonych usług i utrzymania infrastruktury Wykorzystanie doświadczeń i umiejętności sektora prywatnego Alokacja ryzyka i wartość dodana (value for money) Pozabilansowe ujęcie inwestycji Koncentracja na rezultatach oraz podstawowej działalności Wyższy koszt kapitału Zagrożenie nieodpowiedniego transferu ryzyk Utrata kontroli zarządzania aktywami Długotrwały i kosztowny proces przetargowy Brak elastyczności w użytkowaniu aktywów i oferowanych usługach Zagrożony projekt w przypadku upadłości partnera prywatnego Długoterminowe, stabilne kontrakty Motywacja do osiągnięcia wysokiej wydajności Mniejsza zależność od rocznych budżetów publicznych i cyklów rynkowych Możliwość generowania dodatkowych przychodów Dywersyfikacja ryzyka poprzez zarządzanie portfelem projektów Wysokie koszty przygotowania projektów i uczestniczenia w przetargach Zwrot z inwestycji odroczony w czasie Różnorodność i współzależność ryzyk Wynagrodzenie uzależnione od wskaźników efektywności Niepewność dotycząca przyszłego popytu oraz przychodów Źródło: Opracowanie własne Deloitte. 6

7 Wartość dodana Dlaczego PPP? Porównanie modeli realizacji projektów Model tradycyjny (wydatki partnera publicznego) Model PPP (finansowanie partnera prywatnego) Koszty Przekroczenie kosztów Koszty Nakłady kapitałowe Kapitał własny Nakłady inwestycyjne Koszty projektowania Przekroczenie harmonogramu Przekroczenie kosztów Koszty operacyjne Dług podporządkowany Dług główny Koszty utrzymania w okresie życia aktywów Koszty operacyjne Faza budowy Faza eksploatacji Czas Faza budowy Faza eksploatacji Czas Efektywna alokacja ryzyka Optimum Wartość dodana Wartość dodana (value for money) oparta jest na teorii, że sektor prywatny wnosi korzyści oraz efektywność, które przewyższają wyższe koszty finansowania projektów PPP. Niższa cena często nie oznacza najlepszej wartości dla społeczeństwa. Wartość dodana jest funkcją m.in. ceny, jakości oraz stopnia przeniesienia ryzyka. Pełne ryzyko ponosi strona publiczna Ekonomiczne Przeniesienie ryzyka Nieekonomiczne Pełne ryzyko ponosi strona prywatna Rząd brytyjski konsekwentnie wysoko ocenia wartość dodaną PPP. Raport brytyjskiego NAO wskazuje, że aż 81% przedstawicieli władz publicznych stwierdziło, że uzyskuje zadowalającą wartość dodaną z projektów PFI. 1 1 PFI: meeting the investment challenge, July 2003 Źródło: Closing the Infrastructure Gap, A Deloitte Research Study. 7

8 Dlaczego PPP? Określenie właściwego zaangażowania sektora publicznego i prywatnego Elementy projektu Projektowanie Budowa Finansowanie Eksploatacja Utrzymanie Własność Określenie kompetencji decyzyjnych partnera publicznego Co mi wolno? Ramy prawne? Realia polityczne? Określenie potrzeb i celów projektu Co chcę zrobić? Szybkość? Efektywność? Określenie potrzeb? Innowacyjność? Określenie zakresu odpowiedzialności Jakie są możliwości partnerów? Jaka forma finansowania? Kto ponosi ryzyko? Pożądana struktura partnerstwa Optymalne zaangażowanie partnera publicznego i prywatnego w realizację projektu Źródło: Partnering for value, Structuring effective public-private partnerships for infrastructure, A Deloitte Research Study. 8

9 Dlaczego PPP? Różnorodność modeli realizacji projektów Nowe projekty Design-Build (Projektuj-Buduj) Design-Build-Operate (Projektuj-Buduj-Eksploatuj) Build-Own-Operate-Transfer (Buduj-Posiadaj-Eksploatuj-Przekaż) Design-Build-Maintain (Projektuj-Buduj-Utrzymuj) Design-Build-Operate-Maintain (Projektuj-Buduj-Eksploatuj-Utrzymuj) Build-Own-Operate (Buduj-Posiadaj-Eksploatuj) Odpowiedzialność sektora publicznego Odpowiedzialność sektora prywatnego Umowa na świadczenie usług Kontrakt na zarządzanie Leasing Koncesja Dezinwestycja/ Prywatyzacja Źródło: Closing the Infrastructure Gap, A Deloitte Research Study. Istniejące usługi lub obiekty 9

10 Globalne trendy a PPP w Polsce

11 PPP na świecie W minionej dekadzie nastąpił znaczący wzrost stosowania PPP na świecie PPP 1997 PPP 2007 Źródło: PPPs in Developing Economies: Overcoming Obstacles to Private Sector Participation, DEPFA BANK

12 mld Euro PPP w Europie Rozwój rynku PPP w Europie spowolniony przez kryzys finansowy Polski rynek PPP na tle krajów Europy Udział krajów w skumulowanej wartości projektów W ciągu ostatnich 15 lat liczba i wartość projektów realizowanych w formule PPP w Europie systematycznie rosła. Trend wzrostowy został zatrzymany w ostatnich latach w związku z kryzysem rynku finansowego, jednak w większym stopniu wpłynął on na wartość projektów (oraz okres finansowania) niż na ich ilość. Polska jest na początkowym etapie rozwoju rynku PPP realizując projekty, których wartość stanowiła 1,7% ogólnej wartości projektów PPP w Europie w latach Wśród projektów realizowanych w Europie najwięcej jest z sektora transportowego i ochrony środowiska, natomiast obserwowany jest wzrost liczby projektów z zakresu edukacji i ochrony zdrowia. 1,7% Wielka Brytania 9,0% Hiszpania 3,3% 5,6% Francja Niemcy 7,0% 4,1% 5,3% 52,6% Portugalia Włochy Pozostałe kraje Starej Unii Nowe kraje Unii 11,4% Polska Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July Projekty PPP zrealizowane w Europie Liczba realizowanych projektów PPP wg sektorów Średnia wielkość projektów realizowanych w latach : 182 mln EUR % 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Wartość projektów Liczba projektów Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July 2010.

13 Perspektywy PPP w Polsce Zmiana podejścia do finansowania wydatków inwestycyjnych Jednostki samorządu terytorialnego (JST) będą w coraz większym stopniu poszukiwały alternatywnych źródeł finansowania inwestycji ze względu na: Spowolnienie wzrostu dochodów (spadek wpływów z tytułu PIT w wyniku obniżenia płac i wzrostu bezrobocia; spadek wpływów CIT w wyniku osłabienia aktywności gospodarczej przedsiębiorstw) 1. Kumulację wydatków inwestycyjnych w Polsce w związku z: przygotowaniem infrastruktury do Euro 2012; absorpcją funduszy unijnych w obecnym ( ) oraz przyszłym ( ) okresie programowania; realizacją Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego (KSRR) 2. Ograniczenia związane z utrzymaniem wymaganych wskaźników wielkości zadłużenia i jego obsługi 3. Spowolnienie wzrostu dochodów JST Finansowanie zewnętrzne Luka infrastrukturalna i kumulacja wydatków inwestycyjnych Ustawowe wskaźniki zadłużenia i jego obsługi Alternatywne źródła finansowania (angażowanie środków prywatnych) 1 W 2009 udział dochodów własnych JST w dochodach ogółem spadł o 4% w stosunku do roku Wpływy z podatków CIT i PIT w 2009 były niższe o odpowiednio 11,5% i 5,5% niż w roku Na podstawie sprawozdań z wykonania budżetów JST, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego (KSRR) została przyjęta przez Radę Ministrów 13 lipca 2010 r. W dokumencie zakłada się, że pod koniec 2013 r. wydatki na cele KSRR wyniosą średnio rocznie ponad 34 mld PLN. 3 Zgodnie z art. 169 i art. 170 Ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych: (1) łączna wielkość zadłużenia JST na koniec roku budżetowego nie może przekraczać 60% łącznych dochodów wykonanych jednostki w tym roku budżetowym, (2) kwota rocznej obsługi zadłużenia JST łącznie ze spłatą kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji nie może przekroczyć 15% osiąganych dochodów. 13

14 mld PLN mld PLN mld PLN Perspektywy PPP w Polsce W latach 2009 i 2010 rosły zadłużenie i deficyt budżetowy JST ,1 131,4 Dochody i wydatki JST 145,2 142,7 167,8 154,8 Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, Q *Estymacja na podstawie danych z Q1-Q3 z uwzględnieniem sezonowości 179,5 158, * Dochody Wydatki Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem 21% 22% 26% 26% * Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, Q *Estymacja na podstawie danych z Q1-Q3 z uwzględnieniem sezonowości 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Wydatki majątkowych Wydatki bieżące Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem Łączne zobowiązania JST Wyniki, jakimi zamknęły się budżety JST % 45% +40% 40% 35% 39% +11% 30% 45,5 25% 26% 20% 20% 20% 40,3 15% 25,9 28,8 10% 5% 0% Q Całkowite zobowiązania Zobowiązania do dochodów wykonanych 100% 80% 60% 40% 20% 0% 37% 63% 46% 54% 76% 24% JST, kórych budżety zamknęły się nadwyżką (w %) JST, kórych budżety zamknęły się deficytem (w %) Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, Q Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, Q

15 Perspektywy PPP w Polsce Badania ankietowe wskazują na duże zainteresowanie PPP wśród samorządowców Wyniki badań ankietowych wśród samorządowców Najczęściej wskazywane typy inwestycji, które mogłyby być realizowane w ramach modelu PPP 80% 54% samorządów zamierza korzystać z modelu współpracy w ramach partnerstwa publiczno prywatnego lub koncesji. 44% nie potrafi podać powodu, dla którego nie stosowało dotychczas modelu PPP. 60% 40% 20% 63% 56% 50% 48% 46% 42% 26% 22% 22% 20% 32% z nich uznaje, że przeszkodą są skomplikowane lub złe przepisy i procedury. 0% Źródło: Na podstawie artykułów prasowych na temat badania GFK Polonia, Ocena nowego modelu PPP, 2009 przeprowadzonego na zlecenie Kancelarii Wojciechowska & Kotarba. Bariery w korzystaniu z PPP Najczęściej wskazywane przez badanych korzyści związane ze stosowaniem modelu PPP Skomplikowanie przepisów 80% Złe przepisy Wysokie koszty analiz 60% 68% 62% 60% Silny opór społeczny 40% 48% Podejrzenie o korupcję Brak zainteresowania firm 20% Brak wykwalifikowanej kadry Brak specjalistów 0% Inne Nie wiem 0% 10% 20% 30% 40% 50% Źródło: Na podstawie artykułów prasowych na temat badania GFK Polonia, Ocena nowego modelu PPP, 2009 przeprowadzonego na zlecenie Kancelarii Wojciechowska & Kotarba. Źródło: Na podstawie artykułów prasowych na temat badania GFK Polonia, Ocena nowego modelu PPP, 2009 przeprowadzonego na zlecenie Kancelarii Wojciechowska & Kotarba. 15

16 Jakie jest zaawansowanie projektów w Polsce?

17 Zaawansowanie projektów PPP w Polsce Lata nie okazały się przełomem w realizacji dużych projektów PPP Wartość podpisanych 18 umów PPP i koncesji w latach wyniosła około 500 mln PLN. Wartość największego projektu budowy Term Gostyńskich wyniosła 300 mln PLN. Średnia wielkość pozostałych 17 projektów wyniosła około 13 mln PLN. Wszystkie potencjalne projekty, dla których sektor publiczny rozważał zastosowanie ustawy o PPP albo ustawy o KNRBLU* ok. 300 Projekty ogłoszone w 2009 i 2010 roku oraz potencjalnie możliwe do realizacji w następnych latach ok. 200 Projekty ogłoszone w 2009 i 2010 roku 87 Podpisane umowy PPP/KNRBLU* 18 Szacunkowa wartość rynku PPP na podstawie ogłoszeń: 1,97 mld PLN w 2009 r. 1,88 mld PLN w 2010 r. Źródło: Baza danych Centrum PPP. Średnia wielkość ogłoszonych projektów wyniosła 44 mln PLN *Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) z dnia 19 grudnia 2008 oraz ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi (KNRBIU) z dnia 9 stycznia 2009 zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw nr 19 z dnia 5 lutego Przepisy koncesyjne można stosować od 20 lutego 2009 roku, natomiast ustawę o PPP od dnia 27 lutego 2009 roku. 17

18 Zaawansowanie projektów w Polsce Rosnąca liczba ogłoszeń, lecz wciąż niewiele podpisanych umów Podsumowanie lat 2009 i 2010 Liczba ogłoszonych projektów wzrosła z 41 w 2009 r. do 62 w 2010 r. Uwzględniając ogłaszane ponownie postępowania rzeczywista liczba projektów w latach wyniosła odpowiednio 35 i 52. W 2009 r. zawarto 2 umowy, podczas gdy rok później podpisano 16 umów na podstawie ustawy o PPP albo ustawy o KNRBLU. Na koniec 2010 roku na etapie negocjacji było 38 projektów. W latach aż 47 ogłoszonych przetargów zostało unieważnionych, przerwanych lub realizowanych w innej formule. Spośród 103 ogłoszonych projektów, 71 zostało ogłoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego, pozostałych 32 przez jednostki budżetowe i spółki komunalne. Liczba ogłoszeń wg województw ( ) Liczba ogłoszeń o wybór partnera / koncesjonariusza % Projekty PPP Koncesje Źródło: Opracowanie własne na podstawie Biuletynu Zamówień Publicznych oraz Suplementu do Dziennika Urzędowego UE. Udział liczby ogłoszeń wg sektorów ( ) dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Teleinformatyka 6% Ochrona środowiska 3% Infr. okołotransportowa 6% Edukacja 3% Inne 7% Parkingi 8% Wod-kan 6% Ochrona zdrowia 9% Infrastruktura komunalna 15% Sport i rekreacja 37% Źródło: Opracowanie własne na podstawie Biuletynu Zamówień Publicznych oraz Suplementu do Dziennika Urzędowego UE. 18 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Biuletynu Zamówień Publicznych oraz Suplementu do Dziennika Urzędowego UE.

19 Zaawansowanie projektów w Polsce W Polsce rozważanych jest około 120 potencjalnych projektów PPP Podsumowanie planów realizacji projektów Liczba rozważanych projektów PPP wg sektorów Obecnie sektor publiczny rozważa potencjalną realizację około 120 projektów w formule PPP (na podstawie ustawy o PPP albo ustawy o KNRBLU), dla których nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie przetargowe. Projekty dotyczą przede wszystkim infrastruktury sportoworekreacyjnej i komunalnej oraz związanej z transportem (w tym parkingów). W porównaniu do Europy stosunkowo niewiele jest projektów z sektora edukacji i ochrony środowiska. Najbardziej aktywnymi są samorządy z największych miast w Polsce: Aglomeracji Śląskiej, Krakowa, Warszawy, Trójmiasta, Wrocławia i Łodzi. Inne Parkingi Ochrona zdrowia Edukacja Wod-Kan Infra. okołotransportowa Ochrona srodowiska Infrastruktura komunalna Sport i rekreacja Źródło: Baza Danych Centrum PPP. Liczba rozważanych projektów PPP wg województw Udział liczby rozważanych projektów PPP wg sektorów dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Edukacja 1% Wod-Kan 1% Ochrona zdrowia 9% Infra. okołotransporto wa 11% Ochrona srodowiska 1% Parkingi 11% Inne 5% Infrastruktura komunalna 28% Sport i rekreacja 33% Źródło: Baza Danych Centrum PPP. Źródło: Baza Danych Centrum PPP. 19

20 Jak uniknąć zagrożeń w realizacji projektów PPP? Wnioski z projektów w innych krajach, które nie zakończyły się sukcesem Brak wytycznych i nierealistyczne oczekiwania Sukces lub porażka projektów PPP może wynikać ze wstępnego zdefiniowania strategii, regulacji prawnych i wytycznych. Częstym błędem jest nałożenie wielu ograniczeń, warunków oraz oczekiwań w stosunku do partnera prywatnego, tak iż niemożliwe jest ustrukturyzowanie transakcji zapewniające osiągnięcie jej zamknięcia finansowego. Niewłaściwa alokacja ryzyka Modele realizacji projektów PPP różnią się zasadniczo poziomem i naturą ryzyka przenoszonego na partnera prywatnego. Częstym błędem jest przeniesienie ryzyka popytu w sytuacji gdy partner prywatny nie ma możliwości kontrolowania czynników determinujących popyt. Brak jasno zdefiniowanych celów projektu Strony transakcji czasami nie osiągają konsensusu odnośnie celów i oczekiwanych rezultatów projektu. Partner publiczny zazwyczaj stara się to skompensować nadmierną specyfikacją parametrów wejściowych projektu. Brak odpowiednich zasobów Nawet jeśli jednostka publiczna jest wspierana przez zewnętrznych doradców, wiele zadań nie może być zleconych na zewnątrz. Podmioty publiczne często nie dysponują wystarczającymi zasobami i umiejętnościami, aby zarządzać skomplikowanymi projektami PPP. Zbytnia koncentracja na transakcji i niewłaściwe planowanie Sektor publiczny może postrzegać PPP głównie jako instrument finansowy podczas gdy model ten reprezentuje zgoła odmienny sposób dostarczania usług publicznych. Planowanie projektów musi uwzględniać czynniki rynkowe, w tym zapewnienie odpowiedniej konkurencji pomiędzy oferentami. Nieosiągnięcie wartości dodanej (value for money) To zagrożenie ujawnia się, gdy koszty przygotowania projektu, poprowadzenia procesu przetargowego oraz finansowania związanego z wybraną opcją PPP nie są zrównoważone przez korzyści związane z wyższą efektywnością podmiotu prywatnego. Zamawiający może nie posiadać również wiedzy w jaki sposób testować wartość dodaną opcji PPP. Źródło: Closing the Infrastructure Gap, A Deloitte Research Study. 20

21 Działania ukierunkowane na rozwój rynku PPP

22 Niskie Doświadczenie Wysokie Krzywa dojrzałości rynku PPP Poziom 3 Australia Wielka Brytania Poziom 3 zaawansowany Wprowadzenie zmian organizacyjnych i jakościowych w administracji rządowej w celu wsparcia znaczenia PPP. Tworzenie nowych, innowacyjnych modeli PPP oraz bardziej kreatywnych i elastycznych sposobów podziału obowiązków pomiędzy stronami transakcji. Korzystanie z bardziej zaawansowanych modeli ryzyka. Większa koncentracja na pełnym cyklu życia projektu. Poziom 2 Włochy Nowa Zelandia Grecja Portugalia Holandia Irlandia Hiszpania Francja Kanada Niemcy USA Japonia Rozwinięty rynek infrastruktury z udziałem funduszy emerytalnych i funduszy private equity. Poziom 2 średniozaawansowany Utworzenie dedykowanych jednostek PPP w ministerstwach. Początek rozwoju nowych, innowacyjnych modeli PPP. Wykorzystanie nowych źródeł finansowania z rynków kapitałowych. Wspieranie rozwoju rynku PPP poprzez rozszerzenie zastosowania na wiele sektorów i projektów. Poziom 1 Chiny Indie Słowacja Łotwa Rosja Węgry Czechy Bułgaria Chorwacja Albania Polska Belgia Dania RPA Meksyk Finlandia Brazylia Poziom 1 podstawowy Stworzenie ram prawnych i polityki rozwoju PPP. Powołanie organu na szczeblu centralnym do spraw realizacji polityki PPP. Skuteczna realizacja transakcji i opracowanie komparatora sektora publicznego. Rozpoczęcie tworzenia rynku PPP i wyciągnięcie wniosków z realizacji projektów transportowych do innych sektorów. Niska Aktywność Wysoka Źródło: Closing the Infrastructure Gap, A Deloitte Research Study. 22

23 Działania ukierunkowane na rozwój rynku PPP Ocena obecnego stanu PPP w Polsce Zainteresowanie rządu zaletami PPP Ramy prawne umożliwiające funkcjonowanie PPP Utworzenie Centrum PPP Ustawa o PPP Ustawa o KNRBLU 1 Centrum PPP funkcjonuje jako inicjatywa obywatelska 2 Wola polityczna do stosowania PPP Zatwierdzenie krajowej strategii PPP Powołany rządowy zespół Brak zatwierdzonej strategii PPP O Szkolenia dla ministerstw i zainteresowanych jednostek PPP Opracowanie wytycznych i rozporządzeń Organizowane szkolenia Platforma współpracy Brak szczegółowych wytycznych O Selekcja pilotażowych projektów PPP Wdrożenie i ocena pilotażowych projektów PPP Brak wdrażanych programów i projektów pilotażowych Standaryzacja kontraktów i procedur PPP jako ogólnie przyjęta alternatywa Brak standardowych kontraktów i procedur Dojrzały rynek PPP ze stabilnym wolumenem projektów Źródło: Analiza własna Deloitte i Centrum PPP. 1 Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) z dnia 19 grudnia 2008 oraz ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi (KNRBIU) z dnia 9 stycznia 2009 zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw nr 19 z dnia 5 lutego Przepisy koncesyjne można stosować od 20 lutego 2009 roku, natomiast ustawę o PPP od dnia 27 lutego 2009 roku. 2 Fundację Centrum PPP powołano aktem notarialnym 10 lipca 2008 roku w Warszawie. 23

24 Działania ukierunkowane na rozwój rynku PPP Jakie są bariery rozwoju PPP w Polsce? Kluczowe bariery Podejmowane działania Brak wiedzy Brak wiedzy na temat PPP, brak pozytywnych przykładów stosowania PPP i standardów dotyczących realizacji projektów. Prowadzone są szkolenia dla ministerstw, JST oraz organów kontrolnych. Brak zatwierdzonej strategii Brak zatwierdzonej strategii upowszechniania PPP w Polsce. Powołany zespół przy Ministerstwie Gospodarki oraz KPRM. Porozumienie w sprawie Platformy współpracy w zakresie PPP. Legislacja PPP Brak swobody w zakresie wyboru firm podwykonawczych w projektach PPP narzucanie firmom stosowania PZP. Solidarna odpowiedzialność uczestników konsorcjum realizującego PPP. Z inicjatywy Centrum PPP w Parlamencie procedowana jest nowelizacja ustawy o PPP. Niekorzystanie z profesjonalnego doradztwa Brak dostateczniej świadomości tego jak istotne i pomocne jest zaangażowanie profesjonalnych doradców w przygotowanie i realizację projektów w formule PPP 1. 1 Z analiz przeprowadzonych przez Centrum PPP wynika, że spośród postępowań przetargowych ogłoszonych w latach niewspieranych przez doradców, aż 62% zostało anulowanych a tylko 10% zakończyło się podpisaniem umowy. 24

25 Podsumowanie

26 Podsumowanie Czy prywatne pieniądze przyspieszą rozwój infrastruktury w Polsce? PPP powszechne w Europie i na świecie PPP jest powszechną i dynamicznie rozwijającą się formą finansowania infrastruktury i świadczenia usług publicznych w Europie i na świecie. W latach łączna wartość projektów PPP w Europie wyniosła średniorocznie około 20 mld EUR przy średniej wielkości projektów wynoszącej 182 mln EUR. Dobre perspektywy w Polsce Perspektywy rozwoju rynku PPP w Polsce są dobre ze względu na istniejącą wolę polityczną i ramy prawne, uwarunkowania budżetowe, kumulację wydatków inwestycyjnych oraz rosnące wskaźniki wielkości i obsługi zadłużenia skłaniające sektor publiczny do angażowania środków prywatnych. Brak przełomu w latach * Spośród 103 postępowań przetargowych w latach , 46% zostało unieważnionych lub przerwanych co może świadczyć o niskiej jakości przygotowania tych projektów lub o braku zainteresowania sektora prywatnego. Spośród 18 podpisanych umów, wielkość największego projektu budowy Term Gostyńskich wyniosła 300 mln PLN, a średnia wielkość pozostałych projektów około 13 mln PLN. Wyzwania Konieczne są dalsze działania wspierające rozwój PPP w Polsce zgodnie z najlepszymi międzynarodowymi praktykami, w szczególności zatwierdzenie i konsekwentne wdrażanie krajowej strategii upowszechniania PPP; oraz Brak Strategii PPP Stagnacja Małe projekty i ryzyko nieosiągnięcia wartości dodanej współdziałanie wszystkich zainteresowanych stron: ministerstw, JST i podmiotów prywatnych w celu wyeliminowania zidentyfikowanych barier rozwoju rynku PPP. Wdrożenie strategii PPP Rozwój infrastruktury Stabilny wolumen projektów Zadowolenie użytkowników *Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) z dnia 19 grudnia 2008 oraz ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi (KNRBIU) z dnia 9 stycznia 2009 zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw nr 19 z dnia 5 lutego Przepisy koncesyjne można stosować od 20 lutego 2009 roku, natomiast ustawę o PPP od dnia 27 lutego 2009 roku. 26

27 Eksperci Dane kontaktowe Deloitte Polska Centrum PPP Jarosław Dąbrowski Dyrektor Dział Doradztwa Finansowego Deloitte Tel.: +48 (22) Przemysław Zaremba Wiceprezes Zarządu Dyrektor Generalny Centrum PPP Tel.: Deloitte Advisory Sp. z o.o. Al. Jana Pawła II 19, Warszawa Tel.: , fax: www. deloitte.com/pl Centrum PPP Ul. Polna 24 lok. 7, Warszawa Tel.: , fax:

28 Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego jest niezależną instytucją obywatelską, która stawia sobie za cel zaspokajanie ważnych potrzeb publicznych poprzez znaczące przyspieszenie inwestycji prywatnych w tej części na które państwo nie ma pieniędzy. Fundację Centrum PPP powołano aktem notarialnym 10 lipca 2008 roku w Warszawie. Założycielami Centrum PPP są: banki, kancelarie prawne, firmy doradcze, przedsiębiorstwa, regionalne agencje rozwoju, fundacje, związki, izby i stowarzyszenia gospodarcze - łącznie 41 podmiotów prywatnych i publicznych. Są one zainteresowane przełamywaniem marazmu, jaki panuje w Polsce w zakresie przygotowania inwestycji publiczno-prywatnych w przedmiocie świadczenia usług publicznych. Obok założycieli współpracują z nami inne podmioty zainteresowane partnerstwem publiczno-prywatnym w Polsce. Centrum PPP współpracuje z Ministerstwem Finansów, Gospodarki, Infrastruktury oraz Rozwoju Regionalnego, jak również JST. 28

29 Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Członek Deloitte Touche Tohmatsu Limited 2011 Deloitte