Czynniki ryzyka sercowo naczyniowego - wiek sercowo naczyniowy

Transkrypt

1 Czynniki ryzyka sercowo naczyniowego - wiek sercowo naczyniowy Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Hypertension Excellence Center

2

3 Czynniki kształtujące zdrowie (Raport Lalonde a) 5-10% czynniki genetyczne 5-10% czynniki środowiskowe 20-25% środowisko społeczne 10-20% medycyna naprawcza 40-60% styl życia

4

5 Czy chcesz wyglądać tak jak Sharon Stone na zdjęciu?

6 Ona sama też by chciała

7

8 Czy można zmierzyć wiek biologiczny?

9 Długość telomeru = wiek biologiczny

10 Steve Horvath Zegar epigenetyczny

11 Twój wiek to wiek twoich naczyń Sir William Osler ( ) Urodzony w Kanadzie, Ojciec nowoczesnej medycyny

12 Wiek biologiczny = wiek tętnic

13 Zmiana wartości ciśnienia tętniczego z wiekiem 155 mm Hg SBP kobiety mężczyźni DBP Wiek (lata) Staessen i wsp., J. Hypertens. 1990; 8: 393

14 PWV miara sztywności tętnic predyktorem przeżycia

15

16 Czynnik ryzyka związany z rozwojem (patogenezą) choroby pozwala oszacować zagrożenie związek skutkowo-przyczynowy z chorobą modyfikacja wpływa na prawdopodobieństwo ujawnienia się choroby Wskaźnik (marker) wskazuje na zagrożenie i/lub zaawansowanie choroby brak dowodów na związek skutkowo-przyczynowy z chorobą wskaźnik procesu patologicznego wskaźnik uszkodzenia narządów

17 Zgony w zależności od czynników ryzyka i zamożności Mathers C, Stevens G, Mascarenhas M. Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks. World Health Organization. Geneva, Switzerland

18 Czynniki ryzyka przedwczesnych zgonów Świat A comparative risk assessment of burden of disease and injury attributable to 67 risk factors and risk factor clusters in 21 regions, : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study Lancet 2012; 380:

19 Polska 2011 czynniki ryzyka

20

21 Czynniki uwzględnianie w popularnych kalkulatorach ryzyka sercowo-naczyniowego BP Kalkulator Wiek Płeć T/LDLchol HDLchol Tx NT DM Palenie Wywiad rodzinny CVD Inne Framingham CHD (1998) ATP III CHD (2002) SCORE (2003) Region Europy Framingham General CVD (2008) QRISK CVD (2007) Region UK BMI Reynolds CVD risk score for women (2007) hs-crp ACC/AHA CVD risk (2013) JBS3 (2014) Grupa etniczna, przewlekła choroba nerek, migotanie przedsionków, RZS, region UK, BMI

22 Wynik oceny ryzyka sercowo-naczyniowego w popularnych kalkulatorach Kalkulator Zgon sercowonaczyniowy Zgon wieńcowy Zawał niezakończony zgonem Choroba wieńcowa Udar TIA PAD Niewydolność serca Rewaskularyzacja wieńcowa Framingham CHD (1998) ATP III CHD (2002) SCORE (2003) Framingham General CVD (2008) QRISK CVD (2007) Reynolds CVD risk score for women (2007) ACC/AHA CVD risk (2013) JBS3 (2014)

23

24 Porównanie ryzyka 10-i 30-letniego u 25-letniego mężczyzny o różnym profilu ryzyka Pencina MJ et al.. Prediciting the 30-year risk of cardiovascular disease. Circulation 2009; 119:

25 Kalkulatory ryzyka sercowo-naczyniowego zawyżają rzeczywiste ryzyko (Badanie Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis) Andrew P. DeFilippis, et al. An Analysis of Calibration and Discrimination Among Multiple Cardiovascular Risk Scores in a Modern Multiethnic Cohort. Ann Intern Med. 2015; 162:

26

27 Kalkulatory ryzyka sercowo-naczyniowego zawyżają rzeczywiste ryzyko w większym stopniu u mężczyzn (Badanie Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis) Andrew P. DeFilippis, et al. An Analysis of Calibration and Discrimination Among Multiple Cardiovascular Risk Scores in a Modern Multiethnic Cohort. Ann Intern Med. 2015; 162:

28 Skurczowe ciśnienie tętnicze (mm Hg) Ocena ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego w perspektywie 10-letniej (Systematic Coronary Risk Evaluation) Kobiety Mężczyźni Niepalące Palące Wiek Niepalący Palący SC RE <15% 10-14% 5-9% 3-4% 2% 1% <1% Cholesterol (mmol/l)

29 Koncepcja wieku serca Wiek serca oparty jest na analizie 10-letniego ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia Obliczany jest porównując 10-letnie ryzyko osoby w danym wieku i o danych wartościach czynników ryzyka do ryzyka osoby o następujących wartościach normalnych : SBP=125 mmhg, całkowity cholesterol=180mg/dl, HDL=45mg/dL, nieleczona, niepaląca, bez cukrzycy D Agostino et al. 2008, Circulation

30 ¾ Amerykanów ma serce starsze o 5 lat więcej niż metryka

31 Odsetek osób z wiekiem serca większym niż metrykalny Badanie NATPOL 2011 Bartosz Symonides 2016

32 32

33 Wskazania do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego Zalecenie Klasa Poziom Ref. Ocena łącznego ryzyka sercowonaczyniowego, z zastosowaniem kalkulatorów takich jak SCORE, jest zalecana u wszystkich > 40 r.ż., chyba, że znajdują się w kategorii wysokiego lub bardzo wysokiego ryzyka w oparciu o udokumentowana chorobę układu krążenia, cukrzycę (>40 r.ż.), przewlekłą chorobę nerek lub znacznie zwiększoną wartość pojedynczego czynnika ryzyka I C 11, 25

34 Wskazania do farmakoterapii nadciśnienia tętniczego w oparciu o ocenę globalnego ryzyka sercowo-naczyniowego 2013 ESH/ESC Hypertension Guidelines 34

35 Ocena globalnego ryzyka sercowonaczyniowego algorytm ESH/ESC 2013 ESH/ESC Hypertension Guidelines 35

36 Grupy z niedoszacowanym ryzykiem Osoby prowadzące siedzący tryb życia Osoby z otyłością centralną Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji społecznej Osoby należące do grup mniejszości etnicznych; Osoby ze zwiększonym stężeniem glukozy we krwi na czczo i/lub nieprawidłowym wynikiem próby tolerancji glukozy Osoby ze zwiększonym stężeniem triglicerydów, fibrynogenu, apolipoproteiny B, lipoproteiny(a) lub białka hs-crp Osoby z przedwczesną CVD w wywiadach rodzinnych

37 Wytyczne ESC 2016 najważniejsze informacje Zwiększone stężenie LDL-C ma związek z rozwojem miażdżycy Redukcja stężenia LDL-C zmniejsza ryzyko powikłań sercowonaczyniowych Małe stężenie HDL-C wiąże się ze zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym lecz zwiększanie stężenia HDL-C nie wpływa na ryzyko Postępowanie niefarmakologiczne zaleca się wszystkim Intensywność interwencji zależy od łącznego ryzyka sercowonaczyniowego Profil lipidowy można odpowiednio ocenić badając krew pobraną nie na czczo

38 Wytyczne ESC 2016 kategorie ryzyka sercowo-naczyniowego Bardzo wysokie ryzyko Osoby z każdym z poniższych: Udokumentowana choroba układu krążenia, klinicznie lub w oparciu o wiarygodne obrazowanie (przebyty zawał, ostry zespół wieńcowy, rewaskularyzacja, udar/tia, tętniak, chromanie przestankowe; blaszka miażdżycowa w koronarografii lub USG) Cukrzyca z powikłaniami narządowymi (nefropatia) lub czynnikami ryzyka (palenie tytoniu, hipercholesterolemia, nadciśnienie tętnicze) egfr < 30 ml/min/1,73m 2 SCORE > 10% Wysokie ryzyko Osoby z: Znacznie zwiększonym pojedynczym czynnik ryzyka, zwłaszcza cholesterol > 310 mg/dl (FH!) lub nadciśnienie tętnicze > 180/110 mm Hg Cukrzyca egfr ml/min/1,73m 2 SCORE 5% i <10% Umiarkowane ryzyko SCORE 1% i <5% Małe ryzyko SCORE <1%

39 Jakie jest ryzyko i wskazania do terapii? 41-letni mężczyzna Aktywny palacz BMI 26 kg/m 2 BP 140/89 mm Hg Cholesterol całkowity 230 mg/dl Ch-LDL-145 mg/dl, Ch-HDL 55 mg/dl, trójglicerydy 150 mg/dl Glukoza 65 mg/dl

40 Skurczowe ciśnienie tętnicze (mm Hg) Ocena ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego w perspektywie 10-letniej (Systematic Coronary Risk Evaluation) Kobiety Mężczyźni Niepalące Palące Wiek Niepalący Palący SC RE <15% 10-14% 5-9% 3-4% 2% 1% <1% Cholesterol (mmol/l)

41 Postępowanie w zależności od ryzyka sercowo-naczyniowego i stężenia LDL-C Ryzyko serc.-nacz. (SCORE) % <1 Zmiana stylu życia Stężenie LDL-C (mg/dl) <70 70 do < do < do < Zmiana stylu życia Zmiana stylu życia Zmiana stylu życia Zmiana stylu życia, ew. farmakoterapia przy braku kontroli Poziom/klasa I/C I/C I/C I/C IIa/A 1 do 5 Zmiana stylu życia Zmiana stylu życia Zmiana stylu życia, ew. farmakoterapia przy braku kontroli Zmiana stylu życia, ew. farmakoterapia przy braku kontroli Zmiana stylu życia, ew. farmakoterapia przy braku kontroli Poziom/klasa I/C I/C IIa/A IIa/A IIa/A 5 do <10 lub wysokie ryzyko Zmiana stylu życia Zmiana stylu życia, ew. farmakoterapia przy braku kontroli Zmiana stylu życia, farmakoterapia u większości pacjentów Zmiana stylu życia, farmakoterapia Zmiana stylu życia, farmakoterapia Poziom/klasa IIa/A IIa/A IIa/A I/A I/A 10 lub b. wysokie ryzyko Zmiana stylu życia, ew. farmakoterapia Zmiana stylu życia, farmakoterapia Zmiana stylu życia, farmakoterapia Zmiana stylu życia, farmakoterapia Zmiana stylu życia, farmakoterapia Poziom/klasa IIa/A IIa/A I/A I/A I/A

42 % Pacjentów z pierwotnym punktem końcowym* Kwas acetylosalicylowy nie zmniejsza ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u pacjentów z bezobjawową miażdżycą (ABI 0,95) AAAT, Aspirin for Asymptomatic Atherosclerosis Trial * ostry zespół wieńcowy, udar zakończony lub niezakończony zgonem, konieczność rewaskularyzacji Badani w obserwacji (n) Aspiryna Placebo Lata obserwacji FGR Fowkes, i wsp. Aspirin for Prevention of Cardiovascular Events in a General Population Screened for a Low Ankle Brachial Index A Randomized Controlled Trial. JAMA. 2010;303:

43 Amerykańska FDA nie zaleca aspiryny w prewencji pierwotnej

44 mg/dl Zmiana stężenia cholesterolu (CHECK UP Study) Standard (N=1543) Znają wiek serca (N=1510) P= Baseline 12 month 44

45 Ryzyko sercowo-naczyniowe Dostępne liczne kalkulatory ryzyka sercowo-naczyniowego Zastosowanie do oceny wskazań do farmakoterapii w prewencji pierwotnej (SCORE, AHA/ACC) Brak danych o znaczącym wpływie na styl życia