Epidemiologia chorób serca i naczyń

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Epidemiologia chorób serca i naczyń"

Transkrypt

1 Warszawa, Epidemiologia chorób serca i naczyń Codziennie w Polsce, na choroby układu sercowo-naczyniowego umiera średnio 476 osób. Co prawda w latach 90. udało się zahamować bardzo duży wzrost umieralności z lat 70. i 80., ale nadal choroby układu krążenia stanowią przyczynę blisko połowy wszystkich zgonów. Wiele tych zgonów prawie co piąty to zgon przedwczesny, dotyczący ludzi poniżej 65 roku życia. Wśród najważniejszych przyczyn tak wysokiej umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia, eksperci wymieniają niedostateczną wykrywalność oraz niską skuteczność leczenia zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego i cukrzycy, a także niezdrowy styl życia wielu Polaków: palenie tytoniu, nieodpowiednią dietę i niewystarczającą aktywność fizyczną. Najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka w Polsce są zaburzenia lipidowe. Specjaliści oceniają, że takie zaburzenia występują u ponad połowy dorosłych Polaków. Drugim pod względem rozpowszechnienia czynnikiem ryzyka jest nadciśnienie tętnicze. Choruje na nie ponad 8 milionów Polaków, a kolejne 9 milionów ma wysokie prawidłowe ciśnienie krwi (od 130/85 do 139/89 mmhg). Poważnym problemem w kardiologii jest cukrzyca, zwłaszcza typu 2. Ocenia się, że prawie 6% dorosłych Polaków choruje obecnie na cukrzycę, a w ciągu najbliższych 30 lat jej rozpowszechnienie wzrośnie dwukrotnie. Cukrzyca nie tylko zwiększa częstość chorób układu krążenia, ale i zmniejsza skuteczność ich leczenia. /na podstawie materiałów dla Programu Polkard Media, opracowanych przez: prof. Grzegorza Opolskiego, przewodniczącego Programu Polkard , Konsultanta Krajowego w dziedzinie kardiologii, dr Tomasza Zdrojewskiego, sekretarza Programu Polkard Media , Akademia Medyczna w Gdańsku, prof. Bogdana Wyrzykowskiego, głównego autora programu NATPOL PLUS, Akademia Medyczna w Gdańsku/ Ryzyko kardiometaboliczne Ryzyko kardiometaboliczne to współwystępowanie modyfikowalnych czynników ryzyka, które zwiększa zagrożenie chorobami układu sercowo-naczyniowego i cukrzycą typu 2. Ryzyko kardiometaboliczne nie jest samo w sobie chorobą, ale zespołem zaburzeń, które zarówno pojedynczo, jak i występując razem, mogą zwiększać ryzyko chorób serca i cukrzycy. Badania dowodzą, że osoby, u których występuje kilka współtowarzyszących sobie czynników ryzyka, są dwukrotnie bardziej zagrożone schorzeniami miażdżycowymi i około pięciokrotnie bardziej zagrożone cukrzycą typu 2 niż osoby, u których nie zaobserwowano czynników ryzyka kardiometabolicznego. 1

2 Czynniki ryzyka kardiometabolicznego W ostatnich latach współwystępowanie czynników ryzyka kardiometabolicznego zaczęło skupiać szczególną uwagę lekarzy, gdyż zaobserwowano regułę, że jednym czynnikom ryzyka towarzyszą zazwyczaj inne. Dominującym czynnikiem jest otyłość brzuszna (łatwa do zdiagnozowania poprzez pomiar obwodu pasa). Otyłością brzuszną określa się zarówno podskórną tkankę tłuszczową, jak i otyłość wewnątrz-brzuszną (nadmiar tłuszczu trzewnego). Wewnątrz-brzuszna tkanka tłuszczowa jest aktywnym metabolicznie komponentem otyłości brzusznej i jako taka została uznana za czynnik składowy ryzyka kardiometabolicznego. Wśród czynników ryzyka kardiometabolicznego występują zarówno klasyczne czynniki ryzyka: wysoki poziom glukozy, nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu LDL, jak i tzw. nowo-zdefiniowane czynniki ryzyka: otyłość brzuszna (trzewna), niski poziom cholesterolu HDL (dobry cholesterol), wysoki poziom triglicerydów, oporność na insulinę, stany zapalne. Otyłość brzuszna (czynnik nowo-zdefiniowany) Rozważając otyłość jako jeden z czynników ryzyka chorób układu krążenia, okazało się, że kluczową sprawą dla oceny stopnia ryzyka jest rozłożenie tłuszczu. Tradycyjnie otyłość zwykło się mierzyć za pomocą wskaźnika masy ciała (BMI), jednak ostatnie badania naukowe jasno wskazują, że otyłość brzuszna jest znacznie lepszym prognostykiem ewentualnego ataku serca niż waga ciała czy wskaźnik BMI. Otyłość trzewna, czyli nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, jest związana z występowaniem innych czynników ryzyka kardiometabolicznego, takich jak: wysoki poziom triglicerydów i glukozy we krwi. Badania naukowe udowodniły, że tkanka tłuszczowa nie stanowi jedynie magazynu energetycznego organizmu, ale jest aktywnym organem endokrynnym, który wydziela do organizmu specyficzne substancje, o których wiadomo, że mają wpływ na metabolizm i układ sercowo-naczyniowy. Wydzielanie tych substancji może przyczynić się do zaistnienia innych czynników ryzyka kardiometabolicznego, takich jak wysoki poziom triglicerydów i glukozy we krwi, zwiększając indywidualne zagrożenie cukrzycą i chorobami serca. Niski poziom cholesterolu HDL (czynnik nowo-zdefiniowany) Około jednej trzeciej do jednej czwartej cholesterolu we krwi stanowi HDL (dobry cholesterol). Zdaniem ekspertów wysoki poziom cholesterolu HDL chroni człowieka przed atakiem serca, ponieważ HDL jest odpowiedzialny za przetransportowywanie cholesterolu z naczyń krwionośnych z powrotem do wątroby, gdzie następuje jego inaktywacja. Inni specjaliści uważają, że HDL usuwa nadmiar cholesterolu z płytek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, co spowalnia narastanie płytki. Palenie tytoniu, otyłość, prowadzenie siedzącego trybu życia - wszystkie te czynniki mogą wpływać na niski poziom cholesterolu HDL. Wysoki poziom triglicerydów (czynnik nowo-zdefiniowany) 2

3 Triglicerydy są najczęstszą formą występowania tłuszczu w organizmie. Źródłem triglicerydów jest spożywany pokarm, ale także są one wytwarzane bezpośrednio w organizmie. Ludzie z wysokim poziomem triglicerydów posiadają często wysoki poziom cholesterolu LDL i niski poziom cholesterolu HDL. Istnieje korelacja między występowaniem chorób serca i wysokim poziomem triglicerydów. Także osoby otyłe oraz chorujące na cukrzycę z dużym prawdopodobieństwem posiadają wysoki poziom triglicerydów. Stany zapalne (czynnik nowo-zdefiniowany) 1. Niskie stężenie adiponektyny W ostatnich latach odkryto, że tkanka tłuszczowa jest odpowiedzialna za wydzielanie do organizmu cząsteczek, zwanych adipokinami, które mogą mieć negatywny wpływ na układ krążenia, prowadząc w następstwie do zwiększenia ryzyka cukrzycy typu 2 i choroby serca. Jedną kluczowych adipokin jest adiponektyna, która ma wpływ na zdolność organizmu do odpowiedzi na insulinę, nie dopuszczając do wzrostu poziomu glukozy we krwi, który może być przyczyną wystąpienia cukrzycy typu 2. Wysokie stężenie adiponektyny jest skorelowane z prawidłową masą ciała i właściwym stężeniem insuliny. Niskie stężenie adiponektyny wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia choroby wieńcowej. 2. Wysokie stężenie białek C-reaktywnych Badania udowodniły, że niskie stężenie adiponektyny jest powiązane z wysokim stężeniem białek C-reaktywnych. Białka C-reaktywne wydzielane są przez wątrobę i traktowane są przez lekarzy jako markery stanu zapalnego oraz wskaźnik zaawansowania choroby. Stan zapalny jest procesem, poprzez który organizm odpowiada na zagrożenie czy uszkodzenie. Stężenie białek C-reaktywnych wzrasta podczas systemowego zapalenia. Oporność na insulinę (czynnik nowo-zdefiniowany) Oporność na insulinę może prowadzić do cukrzycy typu 2, która jest najbardziej rozpowszechnioną formą cukrzycy. Oporność na insulinę to stan, w którym organizm nie potrafi właściwie użytkować insuliny hormonu, niezbędnego do zamiany cukru, skrobi i innego pożywienia w energię potrzebną w codziennym życiu. W wyniku tego, poziom cukru we krwi rośnie, podczas gdy komórkom brakuje energii. Wysoki poziom glukozy (czynnik klasyczny) Nieprawidłowy poziom cukru we krwi może być przyczyną cukrzycy typu 2. Z upływem lat, u pacjentów z cukrzycą wysoki poziom glukozy we krwi uszkadza nerwy i naczynia krwionośne, prowadząc do komplikacji typu choroby serca i udar mózgu. Hemoglobina glikowana (HbA1c) 3

4 odzwierciedla średnie wartości poziomów cukru we krwi z dłuższego (3 miesiące) okresu. Niektóre badania sugerują, że poziomy HbA1c mogą prognozować choroby serca i związane z nimi zaburzenia sercowo-naczyniowe. Nadciśnienie tętnicze (czynnik klasyczny) Ciśnienie tętnicze to nacisk, jaki strumień krwi wywiera na ściany naczyń krwionośnych podczas skurczu serca (ciśnienie skurczowe) i podczas rozkurczu serca (ciśnienie rozkurczowe). Nadciśnienie tętnicze, mierzone w milimetrach słupka rtęci, zgodnie z normami ogólnoświatowymi, stwierdza się, kiedy skurczowe ciśnienie krwi jest równe lub wyższe niż 140 mmhg, a rozkurczowe ciśnienie krwi równe lub wyższe niż 90 mmhg. Nadciśnienie tętnicze bezpośrednio zwiększa ryzyko choroby wieńcowej, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne czynniki ryzyka. Szacuje się, że na świecie nadciśnienie tętnicze jest przyczyną ponad 7 milionów przedwczesnych zgonów. Zmniejszając ciśnienie krwi o 5 mmhg, redukujemy ryzyko wystąpienia ataku serca o około 20%. Wysoki poziom cholesterolu LDL (czynnik klasyczny) Kiedy poziom cholesterolu LDL (złego cholesterolu) jest wysoki, duże jego ilości odkładają się w komórkach ścian tętnic, odżywiających serce i mózg. Nadmiar cholesterolu LDL, wespół z innymi substancjami, tworzy w tętnicach złogi, prowadząc do ich zwężenia, czyli do tzw. zmian miażdżycowych. Jeśli złogi zablokują zwężoną tętnicę dochodzi do ataku serca lub udaru mózgu. Oprócz powyżej opisanych czynników modyfikowalnych, istnieją także nie-modyfikowalne czynniki ryzyka chorób serca i naczyń, na które nie mamy wpływu. Należą do nich: płeć, wiek i obciążenia dziedziczne. Strategie leczenia ryzyka kardiometabolicznego Obecnie stosowane standardy terapeutyczne skupiają się na osobnym leczeniu pojedynczych czynników ryzyka i nie w pełni uwzględniają fakt współwystępowania określonych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego lub cukrzycy. Mimo bezsprzecznych sukcesów w ograniczaniu występowania pewnych czynników ryzyka kardiometabolicznego, zwłaszcza nadciśnienia tętniczego i wysokiego poziomu cholesterolu, każdego roku na całym świecie z powodu chorób układu krążenia umiera około 17 milionów ludzi. Szacuje się, że liczba zgonów związanych z cukrzycą wynosi 4 miliony w ciągu roku. Wiele tych, związanych z cukrzycą, zgonów, spowodowanych jest komplikacjami krążeniowymi. Pacjenci, u których występują zaburzenia, będące czynnikami ryzyka kardiometabolicznego, z dużym prawdopodobieństwem cierpią jednocześnie na kilka z nich, co zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych. Współwystępowanie u pacjenta już tylko dwóch czynników podwaja ryzyko choroby serca, w porównaniu z pacjentem, u którego nie zaobserwowano żadnych czynników ryzyka kardiometabolicznego. 4

5 Problem otyłości brzusznej w Polsce Otyłość brzuszna występuje u około 35% ludności powyżej 20 roku życia to 9,5 miliona osób. Ponad połowa z nich (4,9 miliona) jest pod opieką lekarską, gdyż otyłości brzusznej towarzyszy zazwyczaj cukrzyca typu 2, i/lub dyslipidemia, często wraz z innymi czynnikami ryzyka chorób serca i naczyń przede wszystkim nadciśnieniem tętniczym. Pacjenci ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2 są leczeni przez diabetologów. Pacjenci z dyslipidemią, której towarzyszy często nadciśnienie tętnicze trafiają do kardiologów. Poszczególne czynniki ryzyka chorób układu krążenia leczone są osobno. Kluczem do ograniczenia epidemii chorób serca i naczyń jest zaś uwzględnienie w strategii leczenia współwystępowania czynników ryzyka. Jednak wielu potencjalnych pacjentów nie jest nawet świadoma, że znajduje się w grupie ryzyka chorób układu krążenia: zarówno dyslipidemia, jak i nadciśnienie tętnicze to tzw. ciche choroby, które nie objawiają się bólem. Otyłość brzuszna, która jest silnym, niezależnym i niemniej ważnym od ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu czy palenia tytoniu, czynnikiem ryzyka chorób serca i cukrzycy typu 2 jest łatwa do zdiagnozowania. Obwód talii pacjenta pozwala oszacować ilość tłuszczu trzewnego w organizmie, który będąc organem endokrynnym, ma zasadniczy wpływ zarówno na metabolizm, jak i układ sercowo-naczyniowy. Dlatego też pomiar obwodu pasa jest najprostszym sposobem zidentyfikowania pacjentów z ryzykiem kardiometabolicznym. Obwód brzucha na wysokości pępka nie powinien przekraczać 102 cm u mężczyzn oraz 88 cm u kobiet. Osoby ze stwierdzoną otyłością brzuszną, powinny mieć rutynowo zmierzony poziom glukozy i cholesterolu we krwi oraz ciśnienie tętnicze, czyli pozostałe czynniki ryzyka kardiometabolicznego. Ryzyko kardiometaboliczne definiuje ogólne ryzyko wystąpienia choroby układu krążenia lub cukrzycy typu 2. Składają się na nie zarówno klasyczne czynniki ryzyka, takie jak: nadciśnienie tętnicze czy wysoki poziom cholesterolu, jak również czynniki nowo-zdefiniowane, związane ściślej ze specyficzną formą otyłości: otyłością brzuszną. Jeśli u pacjenta zostanie zdiagnozowanych kilka współwystępujących czynników, ryzyko wystąpienia u niego choroby układu krążenia lub cukrzycy typu 2 jest zdecydowanie wyższe. 5

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Ciśnienie tętnicze klucz do zdrowego serca. ciśnienia tętniczego składa się z dwóch odczytów ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.

Ciśnienie tętnicze klucz do zdrowego serca. ciśnienia tętniczego składa się z dwóch odczytów ciśnienie skurczowe i rozkurczowe. Świadomość naszego zdrowia to oprócz odczuwania dolegliwości, wiedza na temat podstawowych parametrów pozwalających ocenić, czy nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. Zapoznaj się z nimi i regularnie kontroluj

Bardziej szczegółowo

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego

PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania

Bardziej szczegółowo

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą 14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia

Bardziej szczegółowo

Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.

Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA

PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO

Załącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,

Bardziej szczegółowo

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia

Bardziej szczegółowo

Aktywność sportowa po zawale serca

Aktywność sportowa po zawale serca Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość

Bardziej szczegółowo

Cholesterol. Co powinieneś wiedzieć. Dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl

Cholesterol. Co powinieneś wiedzieć. Dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl Cholesterol Co powinieneś wiedzieć Dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl Wstęp Cholesterol jest substancją, której organizm potrzebuje do produkcji hormonów, witaminy D oraz przemian tłuszczów w organizmie.

Bardziej szczegółowo

Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?

Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie? Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Bardziej szczegółowo

Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego

Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół

Bardziej szczegółowo

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ w rodzaju: programy profilaktyczne i promocja zdrowia

Bardziej szczegółowo

Aktywność fizyczna na receptę. Anna Plucik Mrożek Małgorzata Perl

Aktywność fizyczna na receptę. Anna Plucik Mrożek Małgorzata Perl Aktywność fizyczna na receptę Anna Plucik Mrożek Małgorzata Perl Cel prezentacji Podzielenie się zdobytą wiedzą i doświadczeniem Przedstawienie programów treningowych dla poszczególnych grup docelowych

Bardziej szczegółowo

POWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.

POWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life. POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ

Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( ) ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,

Bardziej szczegółowo

Przedszkole Miejskie Nr 12 Integracyjne w Jaworznie CUKRZYCA

Przedszkole Miejskie Nr 12 Integracyjne w Jaworznie CUKRZYCA Cukrzyca CUKRZYCA Cukrzyca jest przyczyną niedomagania i cierpienia około 60 mln. osób, które żyją z tą chorobą w Europejskim Regionie WHO. Stanowi również poważne obciążenie dla gospodarki i systemu ochrony

Bardziej szczegółowo

Narodowy Test Zdrowia Polaków

Narodowy Test Zdrowia Polaków Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:

W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: "Profilaktyka raka szyjki macicy"- dla wszystkich Pań w wieku 25-59 lat, które nie miały

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE

UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną

Bardziej szczegółowo

Brak dolegliwości świadczy o tym, że ciśnienie krwi na pewno jest w normie.

Brak dolegliwości świadczy o tym, że ciśnienie krwi na pewno jest w normie. Codziennie miliony serc na całym świecie pompują krew zbyt mocno, narażając tętnice na groźne uszkodzenia. To zjawisko, nazywane nadciśnieniem tętniczym, jest najczęściej występującą chorobą układu krążenia.

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 261/2012 z dnia 10 grudnia 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego Program profilaktyki i wczesnego wykrywania

Bardziej szczegółowo

Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych

Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca. epidemia XXI wieku

Cukrzyca. epidemia XXI wieku Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych

Bardziej szczegółowo

Temat: Choroby i higiena układu krwionośnego.

Temat: Choroby i higiena układu krwionośnego. 1. Praca serca. Serce jest aktywnie pracującym mięśniem. Kurcząc się około 75 razy na minutę, wykonuje w ciągu doby około 108 tyś. skurczów. Od tego, jak funkcjonuje serce, zależy stan całego organizmu.

Bardziej szczegółowo

Cardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland

Cardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland Cardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland Czynniki ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego u młodych osób dorosłych w środowisku wiejskim w północnowschodniej

Bardziej szczegółowo

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika

Bardziej szczegółowo

2 Porady w zakresie obrazu chorobowego

2 Porady w zakresie obrazu chorobowego Rozdział 2 2 Porady w zakresie obrazu chorobowego W niniejszym rozdziale przedstawiona jest choroba nadciśnieniowa, choroba wieńcowa serca i niewydolność mięśnia sercowego. Dodatkowe ryzyko wystąpienia

Bardziej szczegółowo

Czy stać nas na. złe. żywienie dzieci. Warszawa, 14 listopada 2012 roku

Czy stać nas na. złe. żywienie dzieci. Warszawa, 14 listopada 2012 roku Warszawa, 14 listopada 2012 roku Czy stać nas na złe żywienie dzieci Stowarzyszenie Promocji Zdrowego Żywienia Dzieci Choroby cywilizacyjne to dziś jeden z najważniejszych problemów, jakie stoją przed

Bardziej szczegółowo

Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego

Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego Załącznik do Uchwały nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia PROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA I ZAPOBIEGANIA CHOROBOM UKŁADU KRĄŻENIA Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego 1 I. Diagnoza problemu i uzasadnienie

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca, a nadciśnienie tętnicze

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca, a nadciśnienie tętnicze AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca, a nadciśnienie tętnicze CZYM JEST NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę

Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2016 Kilka słów o historii Każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wybiera temat przewodni Światowego Dnia Zdrowia.

Bardziej szczegółowo

Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie

Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie 3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce

Bardziej szczegółowo

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną

Bardziej szczegółowo

Wyniki. Dane pacjenta. Analiza składu ciała BMI. Masa tłuszczowa. example_8. example cancer, cachexia. 62 mężczyzna

Wyniki. Dane pacjenta. Analiza składu ciała BMI. Masa tłuszczowa. example_8. example cancer, cachexia. 62 mężczyzna Analiza składu ciała FMI: FFMI: 5.3 kg/m² 18.9 kg/m² Analiza składu ciała (ang. Body Composition Chart, BCC) to graficzna prezentacja stosunku indeksu masy tłuszczowej (FM) do indeksu masy beztłuszczowej

Bardziej szczegółowo

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie

Bardziej szczegółowo

zbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)

zbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl) HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej

Bardziej szczegółowo

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92 Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia cukrzycy

Epidemiologia cukrzycy Cukrzyca kiedyś Epidemiologia Epidemiologia - badanie występowania i rozmieszczenia stanów lub zdarzeń związanych ze zdrowiem w określonych populacjach oraz wpływu czynników wpływających na stan zdrowia

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Cywilizacja a zdrowie choroby cywilizacyjne

Cywilizacja a zdrowie choroby cywilizacyjne Anna Brzezińska Cywilizacja a zdrowie choroby cywilizacyjne Rozwój cywilizacyjny przyniósł ogromny postęp w nauce i technice oraz znaczną poprawę warunków życia ludzi, ale stał się jednocześnie przyczyną

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości

Spis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości Spis treści Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości Rozdział 1. Wprowadzenie: problematyka otyłości w ujęciu historycznym i współczesnym..................................... 15 Problematyka

Bardziej szczegółowo

HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA Jak z nią żyć i skutecznie walczyć?

HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA Jak z nią żyć i skutecznie walczyć? HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA Jak z nią żyć i skutecznie walczyć? KIM JESTEŚMY JESTEŚMY GRUPĄ, KTÓRA ZRZESZA PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI GOSPODARKI LIPIDOWEJ Z CAŁEJ POLSKI HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA FAKTY:

Bardziej szczegółowo

Klasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych

Klasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Klasyczne (tradycyjne) i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Zasadnicze znaczenie dla opanowania epidemii chorób układu krążenia jest modyfikacja czynników ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic

Bardziej szczegółowo

Recenzja. Pracy na stopień doktora nauk medycznych lek. Agaty Bogołowskiej- Stieblich pt. Ocena wpływu operacyjnego leczenia otyłości

Recenzja. Pracy na stopień doktora nauk medycznych lek. Agaty Bogołowskiej- Stieblich pt. Ocena wpływu operacyjnego leczenia otyłości Prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Paśnik Klinika Chirurgii Ogólnej Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii CSK MON WIM ul. Szaserów 128 04-109 Warszawa tel. 022 810 06 21 Warszawa 26.05.2017 Recenzja

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 184/2015 z dnia 30 października 2015 r. o projekcie programu polityki

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13 Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA

ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA 14 listopada, jak co roku, obchodzony jest Światowy Dzieo Cukrzycy. Decyzją Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF), motywem przewodnim w tym roku będzie cukrzyca

Bardziej szczegółowo

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY 10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości

Bardziej szczegółowo

1. Nazwa programu polityki zdrowotnej promującego zachowania prozdrowotne

1. Nazwa programu polityki zdrowotnej promującego zachowania prozdrowotne Formularz zgłoszenia udziału w Konkursie Zdrowy Samorząd Gmina Miasta Sopotu ul. Kościuszki 25/27 81-704 Sopot 1. Nazwa programu polityki zdrowotnej promującego zachowania prozdrowotne Program wczesnego

Bardziej szczegółowo

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Załącznik do Uchwały Nr VI/83/07 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 marca 2007 r. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego REGIONALNY PROGRAM ZWALCZANIA OTYŁOŚCI U DZIECI I

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii

Bardziej szczegółowo

Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego

Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia

Bardziej szczegółowo

Wpływ hałasu lotniczego na zdrowie człowieka czyli jak żyć krócej i chorować.

Wpływ hałasu lotniczego na zdrowie człowieka czyli jak żyć krócej i chorować. Wpływ hałasu lotniczego na zdrowie człowieka czyli jak żyć krócej i chorować. Hałas, w szczególności lotniczy, jest szkodliwy dla zdrowia; stały i uciążliwy hałas męczy nas psychicznie i fizycznie, pogarsza

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce

Bardziej szczegółowo

Otyłość jest jedną z najczęściej występujących na świecie chorób, a częstość zachorowania stale się zwiększa również wśród służb mundurowych.

Otyłość jest jedną z najczęściej występujących na świecie chorób, a częstość zachorowania stale się zwiększa również wśród służb mundurowych. WIML Otyłość zabija coraz więcej ludzi! Otyłość jest jedną z najczęściej występujących na świecie chorób, a częstość zachorowania stale się zwiększa również wśród służb mundurowych. W Polsce w ostatnim

Bardziej szczegółowo

Barbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki

Barbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki Barbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 11-17 2007 Wczesne Wykrywanie Czynników Ryzyka

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać

Bardziej szczegółowo

PROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

PROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE PROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Nadciśnienie tętnicze charakterystyka choroby. Załącznik nr 6 do procedury 92/pp, wersja 3 Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszą chorobą układu

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie

Bardziej szczegółowo

Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.

Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną

Bardziej szczegółowo

PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES

PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES STAROSTWO POWIATOWE W ŚWIDNICY WYDZIAŁ ZDROWIA 2007 r. Opracowała Barbara Świętek PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES UMOŻLIWIAJĄCY JEDNOSTKOM, GRUPOM, SPOŁECZNOŚCIĄ ZWIĘKSZENIE KONTROLI NAD WŁASNYM ZROWIEM I JEGO

Bardziej szczegółowo

Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta

Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą

Bardziej szczegółowo

Zapanuj nad swoim ciśnieniem

Zapanuj nad swoim ciśnieniem Zapanuj nad swoim ciśnieniem Autor: źródło: magazyn VITA Dbając o prawidłowe ciśnienie, dłużej będziesz cieszyć się dobrym zdrowiem. A jeśli już cierpisz na nadciśnienie, dzięki rozpoczęciu leczenia zmniejszysz

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2

PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE I EDYCJI POLSKIEGO PROJEKTU 400 MIAST

PODSUMOWANIE I EDYCJI POLSKIEGO PROJEKTU 400 MIAST PODSUMOWANIE I EDYCJI POLSKIEGO PROJEKTU 400 MIAST Pierwsza edycja Polskiego Projektu 400 Miast została zrealizowana w latach 2003-2006, w tym czasie: przeprowadziliśmy działania PP400M w 311 miastach

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości

Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo

Bardziej szczegółowo

GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH

GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje testów Genodiet Test Genodiet składają się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki do poznania indywidualnych zasad zdrowia. Identyfikacja typu

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY RAPORT NA TEMAT CUKRZYCY

ŚWIATOWY RAPORT NA TEMAT CUKRZYCY ŚWIATOWY RAPORT NA TEMAT CUKRZYCY STRESZCZENIE Cukrzyca jest poważną, przewlekłą chorobą, która rozwija się, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny (hormonu regulującego poziom cukru/glukozy

Bardziej szczegółowo

Kinga Janik-Koncewicz

Kinga Janik-Koncewicz Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych

Bardziej szczegółowo

OTYŁOŚĆ istotny problem zdrowotny

OTYŁOŚĆ istotny problem zdrowotny OTYŁOŚĆ istotny problem zdrowotny Barbara Zahorska-Markiewicz Prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością OTYŁOŚĆ Co to jest? Konsekwencje dla zdrowia Epidemiologia Przyczyny epidemii Koszty Strategia

Bardziej szczegółowo

Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę

Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę Cukrzyca grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą

Bardziej szczegółowo

VI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Sophamet przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Sophamet przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Sophamet przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1. Omówienie rozpowszechnienia choroby Cukrzyca staje się współcześnie jedną z

Bardziej szczegółowo

BROSZURA ZDROWIA PACJENTA

BROSZURA ZDROWIA PACJENTA BROSZURA ZDROWIA PACJENTA SPIS TREŚCI INFORMACJE DLA LEKARZA Program GACA SYSTEM został stworzony w celu prowadzenia terapii otyłości. Oparty jest na rzetelnej wiedzy na temat otyłości, mechanizmów patofizjologicznych,

Bardziej szczegółowo

... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010

... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... Dzienniczek Badań Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... lekarz prowadzący imię nazwisko wiek adres MASA CIAŁ A Masę ciała można ocenić na podstawie wskaźnika BMI

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 110/2013 z dnia 22 kwietnia 2013r. o projekcie programu Ocena wyrównania ciśnienia tętniczego w populacji mieszkańców

Bardziej szczegółowo

Czy mogą być niebezpieczne?

Czy mogą być niebezpieczne? Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i

Bardziej szczegółowo

Informacje merytoryczne dla nauczyciela UDAR:

Informacje merytoryczne dla nauczyciela UDAR: Informacje merytoryczne dla nauczyciela UDAR: To zaburzenie neurologiczne, będące skutkiem nagłego odcięcia dopływu krwi do mózgu. Dochodzi do niego, kiedy naczynia krwionośne dostarczające tlen i substancje

Bardziej szczegółowo

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka w chorobach układu krążenia

Czynniki ryzyka w chorobach układu krążenia Czynniki ryzyka w chorobach układu krążenia mgr Anna Śliwka Projekt Twoje SERCE Twoim ŻYCIEM jest współfinansowany ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 oraz środków budżetu państwa w

Bardziej szczegółowo