Edukacja zdrowotna w szkołach województwa małopolskiego w roku szkolnym 2014/2015 i plany na rok 2015/2016.

Transkrypt

1 Edukacja zdrowotna w szkołach województwa małopolskiego w roku szkolnym 2014/2015 i plany na rok 2015/2016. Małopolski Kurator Oświaty na podstawie dotychczasowych doświadczeń w zakresie edukacji zdrowotnej realizowanej w szkołach opracował Małopolski Program Edukacji Zdrowotnej. Celem realizowanego przez szkoły województwa małopolskiego programu jest kreowanie w szkołach całościowego podejścia do zdrowia jako dynamicznych związków między zdrowiem fizycznym, społecznym, psychicznym i duchowym; przekazywanie wiedzy o tym, co jest korzystne lub szkodliwe dla zdrowia i kształtowanie umiejętności wykorzystania tej wiedzy oraz tworzenie warunków w szkołach do kształtowania postaw i nawyków; troski o własne zdrowie i innych; dążenie do harmonizowania wiedzy o zdrowiu, którą uczeń zdobywa z różnych źródeł; zachęcanie uczniów do zdrowego stylu życia; stwarzanie w placówkach oświatowych warunków i możliwości sprzyjających zdrowiu. 1. Sposoby upowszechniania wiedzy przez placówki szkole o głównych uwarunkowaniach zdrowia oraz możliwościach oddziaływania na własne zdrowie: Treści zawarte w Małopolskim Programie Edukacji Zdrowotnej, szkoły i placówki województwa małopolskiego realizują w ramach programów dydaktycznych, wychowawczych i profilaktycznych poprzez: a) zajęcia edukacyjne (obowiązkowe zajęcia, zajęcia opieki świetlicowej, zajęcia pozalekcyjne): zajęcia edukacyjne/sportowe: zachęcanie do korzystania ze świeżego powietrza przy różnych warunkach pogodowych; propagowanie aktywnego spędzania czasu wolnego, zajęcia muzyczno-ruchowe, zajęcia na lodowisku -rozwijanie u dzieci różnych form aktywności ruchowej, zajęcia gimnastyki korekcyjnej dla dzieci z wadami, zajęcia z piłki nożnej, koszykówki, siatkówki, tenisa stołowego, kółko sportowo rekreacyjne Zdrowie i sprawność fizyczna na co dzień, cyklicznych zajęć w zakresie korekty wad postawy profilaktyka, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, terapia ruchowa, Integracja sensoryczna, Kinezjologia edukacyjna, zajęcia badawcze z wykorzystaniem lup mające na celu porównywanie wewnętrznej budowy owoców, wizyta w przedszkolnej kuchni, obejrzenie wyposażenia, rozmowa z kucharkami, zapoznanie z czynnościami jakie wykonuje, nazywanie narzędzi pracy, zwrócenie uwagi na ubiór, wykonywanie wspólnie z dziećmi zdrowych kanapek; przypomnienie zasad zdrowego żywienia, cykl tematycznych zajęć związanych ze zdrową żywnością: Dnia Marchewki, Tygodnia zdrowia, Dni Warzyw, Soków i Owoców, Dnia Drugiego Śniadania, zajęcia edukacyjne i pogadanki o zdrowym odżywianiu prowadzone przez nauczycieli dotyczące zasad racjonalnego odżywiania; przeciwdziałania nadwadze i otyłości; zajęcia praktyczne: zajęcia kulinarne - przygotowywanie zdrowych posiłków, układanie jadłospisów zgodnie z zasadami zbilansowanej diety i obliczanie BMI, cykl zajęć praktycznych - Zmieniamy swoje nawyki i przyzwyczajenia : Warzywa też mogą być pyszne! - wspólne gotowanie warzywnego leczo; Chrup dla zdrowia robimy pyszną domową granolę alternatywę dla słodkich Corn Flakes; Warsztaty piekarnicze pt. Od ziarna garsteczki do świeżej bez konserwantów bułeczki 1

2 zajęcia otwarte: prowadzone metodą Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne oraz dotyczące zdrowego odżywiania. b) konkursy klasowe, szkolne i międzyszkolne o tematyce zdrowotnej: konkurs Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy, zorganizowany przez Małopolskiego Kuratora Oświaty i Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego- maj 2015 r., Nowy Targ, Konkurs o tytuł szkoły promującej zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Kuratorium Oświaty w Krakowie Delegatura w Tarnowie marzec 2015 r., Tarnów konkurs plastyczny: Piłka w rękach przedszkolaka, Konkurs fotograficzny dla rodziców pt. Sport w obiektywie Konkurs promujący zdrowy tryb życia Życie jest ruchem, ruch jest życiem, konkursy wiedzy o zdrowiu, konkursy dotyczące właściwego odżywiania, zgodnie z piramidą zdrowia (plastyczne, literackie, gazetki w świetlicy szkolnej np. talerz zdrowia i inne promujące spożywanie owoców i warzyw), konkurs Wiedzy i Umiejętności Gastronomicznych, Master Chef konkurs na przygotowanie zdrowych potraw, degustacja, konkurs na kolorową gazetkę klasową pt. Owoce i warzywa Twoi przyjaciele, konkurs Recepta na zdrowie zorganizowany przez SANEPID, konkurs plastyczny pod hasłem,, Moja rodzina żyje zdrowo, konkurs plastyczny Z wodą jest wesoło, konkurs Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy - kształtowanie u uczniów nawyków zdrowego żywienia; poszerzanie wiedzy uczniów w zakresie prawidłowego odżywiania c) organizacja wystaw, happeningów, prelekcji dla rodziców dotyczących: szkodliwości dymu tytoniowego i alkoholu, wzbogacania codziennej diety w warzywa i owoce, upowszechniania aktywności fizycznej, unikania nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne i korzystania z solarium np. happeningi dotyczące szkodliwości dymu tytoniowego i alkoholu, w ramach m.in. "Światowego Dnia bez Tytoniu, Światowego Dnia Rzucenia Palenia, organizacja prelekcji dotyczących Czerniaka raka skóry Znamię, znam je, d) spektakle, przedstawienia profilaktyczne na temat: dbania o zdrowie człowieka poprzez: uprawianie sportu, zdrowe odżywianie, zapobieganie nałogom, odpowiednią ilość snu itp., e) przeprowadzanie ankiet: skierowanych do rodziców - dotyczących nawyków żywieniowych oraz aktywności fizycznej w rodzinach i do uczniów na temat sposobu spędzania czasu wolnego, f) przygotowanie ulotek informacyjnych, gazetek, plakatów tematycznych, prezentacji multimedialnych na temat: zdrowego i aktywnego trybu życia, g) organizacja spotkań ze specjalistami (lekarzem kardiologiem, dietetykiem, pielęgniarką, psychologiem) podczas których wygłaszano prelekcje dotyczące: zdrowego stylu życia poprzez wprowadzanie w codzienne życie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej; zasad prawidłowego żywienia; przeciwdziałania nadwadze i otyłości; wpływu odżywiania na wygląd zewnętrzny, h) organizacja wycieczek: wycieczki plenerowe, rajdy piesze, rowerowe, promujące aktywny tryb życia i wypoczynek, wycieczki do: szklarni, sklepu warzywnego, ogródków działkowych, wyjazdy do gospodarstw agroturystycznych, i) kiermasze zdrowej żywności, 2

3 j) przygotowanie i prowadzenie gazetek (szkolnych i klasowych) dotyczących zasad zdrowego odżywiania i wpływu aktywności fizycznej na zdrowie człowieka, k) działania medialne prowadzone przez Małopolskiego Kuratora Oświaty: - włączenie się szkół województwa małopolskiego w obchody Światowego Dnia Bez Tytoniu - 31 maja 2015r. Organizowano happeningi, konkursy plastyczne, wystawy prac dzieci, lekcje poświęcone tematyce szkodliwości dymu tytoniowego, prelekcje dla młodzieży połączone z rozmową z nałogowym palaczem, który ostrzegał młodzież przed nałogiem; - organizacja konkursu dla szkół: Szkoła Promująca Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Projekt jest realizowany w ramach Małopolskiego Programu Edukacji Zdrowotnej. - publikowanie na stronie kuratorium przykładów Dobrych Praktyk jako pozytywnych wzorców dla szkół realizujących Europejski Kodeks Walki z Rakiem, - przygotowanie relacji z regionalnych działań szkół w zakresie upowszechniania programu: Europejski Kodeks Walki z Rakiem na stronę internetową http: // - aktualizacja na stronie materiałów dotyczących programu Szkoła Promująca Zdrowie ( r.); - aktualizacja przykładów Dobrych praktyk Szkół Promujących Zdrowie na stronie Kuratorium Oświaty w Krakowie. 2. Programy edukacji zdrowotnej realizacja w szkołach programów ogólnopolskich oraz wdrażanie przez szkoły własnych projektów upowszechniających zdrowy tryb życia: projekty promujące ruch jako element zdrowego stylu życia: Ćwiczyć każdy może ; Trzymaj formę ; Szkoła w ruchu ;,, WF z klasą ; Już pływam - edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, realizacja projektu: Bezpieczna i aktywna przerwa - pakiet działań prowadzonych w szkołach mający na celu: poprawę bezpieczeństwa podczas przerw, aktywny sposób na spędzenie wolnego czasu, wykorzystanie inwencji uczniów, uatrakcyjnienie przerw promocja aktywności fizycznej wśród rodziców projekt Mamo, tato pobaw się ze mną. Celem projektu jest zachęcenie rodziców do aktywnego spędzania wolnego czasu z dziećmi, bez konieczności ponoszenia nakładów finansowych, wykorzystując surowce wtórne, dary natury, naturalne ukształtowanie terenu, sprzęty domowe, programy edukacji antynikotynowej: Nie pal przy mnie proszę ; Znajdź właściwe rozwiązanie ; Czyste powietrze wokół nas - kształtowanie wśród dzieci postaw odpowiedzialności za własne zdrowie, uświadomienie dzieciom, że palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia, uwrażliwienie dzieci na szkodliwe oddziaływanie dymu papierosowego związane z biernym paleniem, wykształcenie u dzieci umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, gdy inni ludzie przy nich palą; zapobieganie palenia tytoniu wśród uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjum, Wybierz Życie- Pierwszy krok - edukacja młodzieży, rodziców i nauczycieli w celu zwiększenia poziomu wiedzy na temat profilaktyki raka szyjki macicy oraz czynników zwiększających ryzyko zachorowania, projekt Szkoła Promująca Zdrowie -propaguje zdrowy styl życia wśród uczniów, wyposaża ich w wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania wyborów dla poprawy własnego zdrowia, kształtuje w nich poczucie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, prowadzi wszechstronną edukację propagującą zdrowie, włącza do działań prozdrowotnych zarówno uczniów szkoły jak i rodziców, 3

4 projekt edukacyjny: Czy wiesz, co jesz?, działania edukacyjne pod hasłem Racjonalne odżywianie - długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych dzieci przez zwiększenie udziału owoców i warzyw w ich codziennej diecie, Kubusiowi Przyjaciele Natury -zajęcia edukacyjne, których celem jest propagowanie prawidłowego odżywiania się, program Przedszkole przyjazne żywieniu i aktywności fizycznej - zakłada poddanie przedszkoli i szkół procesowi certyfikacji, który jest odzwierciedleniem ich działalności na rzecz przeciwdziałania nadwadze i otyłości, Zdrowy Przedszkolak - kampania na rzecz naturalnej diety w przedszkolu, projekt międzyprzedmiotowy My dobrze wiemy co jeść chcemy - opracowywanie jadłospisów opartych na piramidzie żywienia, projekty Zdrowo jem więcej wiem, "Zdrowym być to zdrowo żyć", "Dbam o własne zdrowie", " Kosz pełen zdrowia i witamin" - propagujące zasady zdrowego stylu życia, Owoce w szkole, 5 porcji warzyw, owoców lub soku - upowszechnianie wiedzy o warzywach i owocach antyoksydantach, jako czynniku ochronnym przez rakiem, program Żyj smacznie i zdrowo, szkolny program edukacji prozdrowotnej W przyjaźni ze zdrowiem, program edukacyjny Pierwotna Profilaktyka Wad Cewy Nerwowej w ramach programu Już teraz mogę zadbać o zdrowie swego przyszłego dziecka : wykłady w czasie lekcji oraz rozdawanie materiałów edukacyjnych dla uczniów i rodziców w czasie zebrań, program edukacyjny Różowa wstążeczka : wykłady i pokazy w czasie lekcji; kolportaż materiałów profilaktycznych dla uczniów, program Mam haka na raka dot. profilaktyki jelita grubego; projekty dotyczące wpływu zdrowego odżywiania na prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży: Śniadanie daje moc ; Mamo, tato wolę wodę ; Akademia zdrowego przedszkolaka ; Śniadaniowa klasa, Przez mały sport do wielkiej świadomości - realizacja zajęć ruchowych w ramach szkolnego programu z różnych dyscyplin sportowych. Na szczególną uwagę zasługuje opracowanie i realizacja programu upowszechniania zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem poprzez: popularyzowanie prozdrowotnego stylu życia, zgodnie z zaleceniami Europejskiego kodeksu walki z rakiem, jako sposobu na zapobieganie chorobom nowotworowym; kształtowanie postawy zdrowego stylu życia dzieci i młodzieży; popularyzację wczesnej diagnostyki przesiewowej. Projekt realizowany jest od października 2010 roku przez Kuratorium Oświaty w Krakowie, Delegatura w Tarnowie przy ścisłej współpracy z Tarnowskim Ośrodkiem Onkologicznym Wojewódzkiego Szpitala im. Św. Łukasza w Tarnowie. Realizację projektu wspierają: Uniwersytet Rolniczy w Krakowie organy jednostek samorządu terytorialnego, Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie, instytucje upowszechniania sportu, szkoły województwa małopolskiego i podkarpackiego. W ramach realizacji projektu Małopolski Kurator Oświaty prowadzi działania informacyjne polegające na upowszechnianiu wiedzy oraz materiałów np. Europejskiego kodeksu walki z rakiem oraz wydanych w formie komiksów publikacji promujących Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Powołano 320 liderów upowszechniania zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem w szkołach województwa małopolskiego. Ponadto zorganizowano kilka konferencji dla dyrektorów szkół, na temat Zaleceń europejskiego kodeksu walki z rakiem, prowadzono audycje radiowe i telewizyjne a także sesje naukowe 4

5 dla nauczycieli i dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych na temat zdrowego trybu życia, mającego wpływ na zachorowalność na choroby nowotworowe. Od 25 do 31 maja obchodzony jest Europejski Tydzień Walki z Rakiem jest to inicjatywa Stowarzyszenia Europejskich Organizacji do Walki z Rakiem (Association of European Cancer Leagues) oraz Europejskiego Partnerstwa do Walki z Rakiem (European Partnership for Action Against Cancer). W ramach projektu prowadzono liczne akcje upowszechniające poszczególne zalecenia Europejskiego kodeksu walki z rakiem: Nie pal; jeśli palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących. Wystrzegaj się otyłości. Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne. Spożywaj więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce. Jeśli pijesz alkohol - piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe - ogranicz jego spożycie. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słonecznych. Szczególnie chroń dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń słonecznych powinny przez całe życie stosować środki chroniące przed słońcem. Przestrzegaj ściśle przepisów mających na celu ochronę przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze. Stosuj się zawsze do instrukcji postępowania z substancjami rakotwórczymi. Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków ochrony radiologicznej. Bierz udział w programach szczepień ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Ponadto przekazano szkołom materiały edukacyjne otrzymane z Ministerstwa Zdrowia: Europejski Kodeks Walki z Rakiem pod redakcją prof. dr hab. n. med. Witolda Zatońskiego szt. Kodeks Zdrowego Życia scenariusz i rysunki Szarlota Paweł, szt. Kodeks Zdrowego Życia scenariusz Michał Lebioda, szt. Europejski kodeks walki z rakiem wersja skrócona szt. Płytka CD Europejski kodeks walki z rakiem szt. Dużą pomocą w realizacji projektu są materiały merytoryczne wypracowane na okoliczność konferencji i sesji. Uczestnicy tych sesji i konferencji otrzymują bezpłatnie materiały, do których należą: Płytka CD Uzasadnienie zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem prof. Leszek Kołodziejski, Płytka CD Profilaktyka wybranych nowotworów złośliwych. Dr n. med. Beata Piórecka; Dieta a profilaktyka nowotworowa. mgr Agnieszka Kozioł Kozakowska, Płytka CD Czerniaki i znamiona Wojna biologiczna? prof. Leszek Kołodziejski, Płytka CD Zwiększenie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży Monika Łabuzek Płyta CD Żywienie a ryzyko chorób nowotworowych Ulotki informacyjne szt. Broszura Pt. Walka z rakiem wskazówki praktyczne 5

6 3. Szkoły województwa małopolskiego zwiększają pulę zajęć sportowych poprzez: zajęcia pozalekcyjne, które prowadzone są przez Szkolne i Uczniowskie Kluby Sportowe: zajęcia z piłki nożnej, koszykówki, piłki ręcznej, siatkówki, tenisa stołowego, zajęcia taneczne, Aikido, Kung fu, judo, strzelectwo, nauka pływania i doskonalenia techniki pływania, zajęcia ogólnorozwojowe dla przedszkolaków i uczniów z kl. I-II, które mają na celu wcześniejsze zaadaptowanie dzieci przedszkolnych do funkcjonowania w środowisku szkolnym, rozwijanie sprawności fizycznej oraz zdolności motorycznych, w ramach projektów unijnych zwiększono liczbę godzin wychowania fizycznego oraz zorganizowano wyjazdy na basen, halę sportową, zajęcia sportowe w ramach 2 dodatkowych godzin wynikających z KN. 4. Działalność edukacyjno-informacyjna mająca na celu wykreowanie mody na sport i aktywny tryb życia w placówkach oświatowych: sportowe turnieje miast i gmin, sztafety, biegi przełajowe, turnieje piłkarskie, testy sprawności fizycznej dla uczniów, akcje promujące biegi i marszobiegi, jako sposobu na zapewnienie dobrej kondycji i sprawności fizycznej np.: Bieg masowy ku czci św. Jana Pawła II, Dębiński Bieg po Flagę, nording walking - szkolny marszobieg terenowy, szkolne i międzyszkolne zawody sportowe organizowane z różnych dziedzin sportu: Dni Sportu, Tydzień Sportu, Olimpiada Malucha, Olimpiada Ucznia; Olimpiada Gimnazjalisty, Spartakiada sportowa Przedszkolaka, Z podwórka na stadion turniej o puchar Tymbarku, przygotowywanie do szkolnych i pozaszkolnych zawodów sportowych: Jesienne Biegi Przełajowe Mistrzostwa Krakowa, Turniej Orlika Dziewcząt i Chłopców, Otwarte Mistrzostwa Nowej Huty Grup Tanecznych Cheerliderek, Mistrzostwa Krakowa w Piłce Nożnej Dziewcząt i Chłopców, Mistrzostwa Krakowa w Koszykówce Dziewcząt, Międzynarodowy Turniej Smoka Krakowskiego w gimnastyce artystycznej, organizacja wyjazdów na Zielone Szkoły, wyjazdy na basen - nauka pływania w ramach programu Umiem pływać, festyny/pikniki: organizacja rodzinnych pikników propagowanie aktywności fizycznej wśród dzieci i rodziców, wspólne zabawy ruchowe, Sportowy Dzień Dziecka - piknik rodzinny połączony z zawodami sportowymi dla uczniów i ich rodziców, aerobik dla uczniów i ich rodziców, promowanie jazdy na rowerze jako formy spędzania wolnego czasu: Rowerem do szkoły, I Tarnowski Happening Rowerowy, happeningi szkolne promujące aktywność fizyczną, badanie przesiewowe wad postawy zorganizowane przez Instytut Ochrony Zdrowia Zakład Wychowania fizycznego ze specjalnością gimnastyka korekcyjna przy PWSZ w Tarnowie i Firmę Atut w Tarnowie wprowadzenie programu monitorującego dobową/ miesięczną aktywność fizyczną wśród uczniów, pedagogizacja rodziców - zamieszczanie w kąciku dla Rodziców materiałów dydaktycznych na temat:,,rola ruchu w procesie uczenia się dzieci w wieku przedszkolnym, prowadzenie bloga na temat ciekawych zajęć z wychowania fizycznego, 6

7 udostępnienie na stronie internetowej prezentacji pt. Przeciwdziałanie wadom postawy, promowanie aktywności fizycznej - Roztańczone przerwy, 5. Działalność edukacyjno-informacyjna w przedszkolach i szkołach dotycząca stosowania zasad zdrowego żywienia: organizacja wspólnych śniadań z uczniami w ramach Ogólnopolskiej Akcji Śniadanie daje moc, dostarczanie uczniom mleka w ramach Programu Szklanka mleka i Mleko z klasą (umowa podpisana z wybraną firmą mleczarską), dostarczanie uczniom owoców i warzyw przez cały rok w ramach programu Owoce w szkole (umowa podpisana z Agencją Rynku Rolnego za pośrednictwem wybranej firmy), udział w Ogólnopolskiej Kampanii 5 porcji warzyw, owoców lub soku, której głównym celem jest propagowanie właściwego stylu życia, na który składa się przede wszystkim prawidłowa, zbilansowana dieta, bogata w odpowiednie porcje owoców, warzyw lub soku zaopatrzenie sklepików szkolnych w zdrową żywność (woda niegazowana, owoce, zdrowe przekąski- batony i ciasteczka zbożowe), Dzień bez słodyczy, Piątek dniem bez chipsów, Jabłko zamiast batona akcja mająca na celu ograniczenie spożywania przez uczniów słodyczy i niezdrowych przekąsek, zmiana szkolnych jadłospisów pod kątem zdrowego odżywiania zakładanie Mini ogródków w kącikach przyrody, przeprowadzenie akcji pod nazwą Piramida Żywieniowa Przedszkolaka - prowadzenie zajęć z dziećmi nt. zasad racjonalnego żywienia, właściwego komponowania posiłków oraz odpowiednich dla nich porcji produktów żywnościowych, pomiary antropometryczne uczniów, Wzmacniaj kości - wspólnie z uczniami zebranie i opracowanie informacji na temat znaczenia ruchu i spożywania produktów mlecznych oraz znaczenia witaminy D 3 dla prawidłowego wzrostu i wzmacniania kości, rozpowszechnianie picia wody wśród uczniów i ich rodziców - umieszczenie informacji o znaczeniu wody dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, realizacja zajęć projektu Odżywiam się zdrowo organizacja działań propagujących zdrowe odżywianie: Szkolny Dzień promocji Zdrowia, Owocowy dzień w szkole, Warzywa i owoce w natarciu, happeningi szkolne nt. zdrowego odżywiania połączone z degustacją zdrowych potraw, modyfikacja jadłospisu szkolnego - wprowadzenie zdrowych olejów, ziaren, większej ilości owoców i warzyw świeżych i surowych. założenie grządki warzywnej i uprawa jej przez dzieci w ogrodzie, ustawienie dystrybutorów z wodą źródlaną w szkołach i przedszkolach, kiermasze/wystawy promujące zdrową żywność: stoiska ze zdrową żywnością- Targ warzyw i owoców, Dni kolorowe promowanie jedzenia warzyw i owoców, ekspozycja piramidy zdrowia, 7

8 wystawka E-produktów, wystawka Domowa spiżarnia, jesienna wystawa owoców i warzyw, prezentacje nt. zdrowego odżywiania prezentowane uczniom, przygotowany przez nauczycieli projekt multimedialny - Co dobre, a co złe dla naszego zdrowia ; uczniowie zostali zapoznani z zasadami zdrowego odżywiania; wspólnie z rodzicami oglądali multimedialną prezentację dotycząca zdrowia, prelekcje dla uczniów połączona z prezentacją na temat związku otyłości z zapadalnością na niektóre choroby nowotworowe. Interpretacja wskaźnika BMI w oparciu o siatki centylowe dla dzieci i dorosłych, warsztaty dla uczniów klas III-VI: Umiem wyznaczyć własne BMI; wiem, jak je zinterpretować. W czasie warsztatów zadaniem uczniów było wyznaczenie wskaźnika BMI dla swojego wieku, płci, wagi i wzrostu, umieszczenie wskaźnika w odpowiednim kanale centylowym oraz interpretacja wyniku (moja waga jest prawidłowa, mam niedowagę lub nadwagę), warsztaty dla uczniów klas III-VI: Jadłospis dzienny z uwzględnieniem pięciu posiłków. W czasie warsztatów pracujący w grupach uczniowie mieli za zadanie wykreślić z listy różnych produktów żywnościowych te artykuły, których spożycie powinno się maksymalnie ograniczać. promowanie aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania podczas rodzinnych pikników i festynów poprzez: organizacje licznych konkurencji sportowych, przygotowanie stoisk ze zdrową żywnością, pokaz filmów o tematyce prozdrowotnej, sprzedaż ziół wyhodowanych w klasopracowni przyrodniczej przedstawienia teatralne dotyczące zdrowego odżywiania. 6. Szkoły i placówki województwa małopolskiego organizują lokalne programy likwidacji niedożywienia wśród dzieci i młodzieży poprzez: dofinansowanie obiadów w ramach współpracy z Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej i Caritas, objęcie żywieniem w stołówce szkolnej uczniów pochodzących z rodzin, w których występują problemy finansowe oraz dzieci wychowywane przez samotne matki w ramach programu Pomoc państwa w dożywianiu dzieci, zorganizowanie zbiórki żywności Podziel się Posiłkiem Danone, współpracę z fundacją BYĆ BARDZIEJ - finansującą dożywianie dla uczniów, współpracę z Polską Fundacją Pomocy Dzieciom Maciuś. 7. W celu popularyzacji działań na rzecz promocji zdrowia Małopolski Kurator Oświaty organizuje konferencje, seminaria, sesje naukowe i szkolenia dla dyrektorów szkół i nauczycieli oraz sesje edukacyjne dla młodzieży uczniów, przy udziale specjalistów, których przedmiotem jest szeroko rozumiana edukacja prozdrowotna. Podczas tych konferencji poruszane są tematy zdrowego żywienia w szkołach; wpływu aktywności fizycznej na zdrowie; szkodliwości dymu tytoniowego i nadużywania alkoholu; kształtowania właściwych postaw społecznych w zakresie transplantologii; popularyzacja badań przesiewowych i szczepień ochronnych, jako sposobów na wczesne wykrycie i zapobieganie niektórym chorobom nowotworowym; bezpieczeństwa; zdrowia psychicznego; narkomani; cyberprzemocy: konferencja Bezpieczeństwo dziecka na drodze, w szkole i w środowisku lokalnym - 14 stycznia 2014 r. Tarnów; osób 8

9 konferencja Jak rozpoznawać depresję wśród dzieci i młodzieży i jak jej zapobiegać? 28 stycznia 2014 r. Tarnów; osób - pedagodzy konferencja Gruźlica powraca prawda czy mit (Kuratorium Oświaty w Krakowie we współpracy z Wojewódzkim Szpitalem Chorób Płuc i Rehabilitacji w Jaroszowcu oraz Krakowskim Szpitalem Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Krakowie) - 26 lutego 2014 r osób; konferencja Razem Przeciw Narkotykom (Kuratorium Oświaty w Krakowie wspólnie z Departamentem Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego oraz Komendą Wojewódzką Policji w Krakowie) 20 marca 2014 r. Tarnów 156 osób; konferencja Razem Przeciw Narkotykom - 3 kwietnia Sucha Beskidzka; konferencja Upowszechnianie Zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem prezentacja dobrych praktyk (Kuratorium Oświaty w Krakowie, Delegaturę w Tarnowie we współpracy z Wojewódzkim Szpitalem im. Św. Łukasza w Tarnowie i Tarnowskim Ośrodkiem Onkologicznym) 27 marca 2014 r. Tarnów 326 osób; szkolenie Zagrożenia w Sieci - profilaktyka, reagowanie" -28 marca 2014 r. 198 osób. konferencja dotycząca zdrowego odżywiania dzieci i młodzieży- W trakcie konferencji nastąpiło podsumowanie konkursu Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy, zorganizowanego przez Małopolskiego Kuratora Oświaty i Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego- 23 maja 2014 Nowy Targ 143 osoby; spotkanie- Przechytrzyć raka, dotyczące wczesnych objawów nowotworów złośliwych połączone z nauką samobadania piersi (Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza w Tarnowie we współpracy z Kuratorium Oświaty w Krakowie, Delegatura w Wadowicach w ramach Programu Prozdrowotne oddziaływania na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce", finansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego) - 26 maja 2014 Sucha Beskidzka 150 osób; I Konferencja Krakowskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie - 29 maja 2014 r. Kraków 78 osób, szkolenie dotyczące Programu rozwoju Szkoły Promującej Zdrowie zorganizowane przez Kuratorium Oświaty w Krakowie, Delegatura w Tarnowie wspólnie z Wojewódzkim Szpitalem im. Św. Łukasza w Tarnowie i Tarnowskim Ośrodkiem Onkologicznym w ramach Programu Prozdrowotne oddziaływania na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce" - 17 października 2014 r., Tarnów, szkolenie z zakresu prawidłowego żywienia - szkolenie zorganizowane przez Wojewódzką Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Krakowie we współpracy z Kuratorium Oświaty w Krakowie, Delegatura w Tarnowie - 21 października 2014 r. konferencja Badam się więc jestem - profilaktyka nowotworów raka szyjki macicy i raka piersi - konferencja organizowana przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Krakowie we współpracy z Wojewódzkim Ośrodkiem Koordynującym Populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy oraz Kuratorium Oświaty w Krakowie Delegatura w Tarnowie - 27 października 2014 r. Kraków, spotkanie edukacyjne poświęcone chorobom płuc, chorobom zakaźnym i padaczce -zorganizowane przez Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła 9

10 II i skierowane do kadry nauczycielskiej szkół podstawowych i gimnazjalnych - 28 października 2014 r., XVII Ogólnopolska Konferencja Naukowa im. Profesora Franciszka Venuleta: Tytoń albo Zdrowie, zorganizowana przez Kuratorium Oświaty w Krakowie Delegatura w Tarnowie we współpracy z Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie i Wojewódzki Szpital im. Św. Łukasza w Tarnowie oraz z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Tarnowie listopada 2014 r. Tarnów, szkolenie w ramach projektu pn. Opieka nad dzieckiem z cukrzycą szkolenie dla pracowników przedszkoli - projekt realizowany przez Ministra Zdrowia we współpracy z Wojewodami, Kuratorami Oświaty i Sekcją Pediatryczną Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Koordynatorem szkolenia jest Departament Matki i Dziecka Ministerstwa Zdrowia - 25 listopada 2014 r., warsztaty z zakresu zakażeń HIV zorganizowane przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Krakowie 25 listopada 2014 r., Kraków Wdrażając prozdrowotną politykę Małopolskiego Kuratora Oświaty szkoły i placówki oświatowe organizują regionalne konferencje na rzecz promocji zdrowia: konferencja Z jak zdrowie-czyli kształtowanie postaw prozdrowotnych w przedszkolu, konferencja dla nauczycieli i rodziców na temat Edukacja zdrowotna w przedszkolu, seminaria: Nowotwory, a odżywianie się, konferencja: Zabawy rozwijające ekspresje ruchową i aktorską dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, sesja naukowa pt. Rak to nie wyrok. Psychologiczne aspekty, profilaktyka i terapia chorób nowotworowych, pedagogizacja rodziców nt. zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem pogadanka i prezentacje: Wojna biologiczna, Czerniak, Zwiększenie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży; przekazanie ulotek z zaleceniami EKWzR i ich rozwinięciem, oraz ulotek o szkodliwości nikotyny, szkolenie: Zabawy rozwijające ekspresje ruchową i aktorską dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, warsztaty dla rodziców Zdrowe dziecko - uświadamianie rodzicom znaczenia pobytu na świeżym powietrzu, hartowania dzieci, warsztaty: Rozwijanie muzycznej i taneczno- ruchowej ekspresji uczniów, Rada Szkoleniowa,,Ruch podstawą wszechstronnego rozwoju dziecka, debaty dotyczące sposobów spędzania czasu wolnego, spotkania edukacyjne z rehabilitantem dotyczące tematyki aktywności fizycznej - Ruch to zdrowie, szkolenie Rady Pedagogicznej na temat Dziecko z chorobą przewlekłą w szkole - otyłość, warsztaty dla uczniów - Szkolne Smaki ( tworzenie jadłospisów, przygotowywanie posiłków), szkolenie w ramach WDN: Jak żywienie wpływa na zachowanie dziecka, szkolenie projekcja filmu z kampanii Żyj smacznie i zdrowo" ukazującego 10 najważniejszych zasad zdrowego odżywiania się, 10

11 szkolenie nt. profilaktyki raka szyjki macicy, debata przy udziale specjalistów takich jak: psycholog, pedagog, lekarz, ksiądz, policjant, pełnomocnik ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, dotycząca różnego rodzaju uzależnień, warsztaty dla uczniów Tworzenie własnych planów Model zdrowego stylu życia,,, Jestem tym, co jem, warsztaty kulinarne dla personelu dotyczące prozdrowotnego przygotowania posiłków dla uczniów sesja naukowa z udziałem przedstawicieli środowisk medycznych dla nauczycieli i młodzieży szkolnej na temat szkodliwości dymu tytoniowego i nadużywania alkoholu. Około 48% szkół województwa małopolskiego podejmuje działania upowszechniające wiedzę o zdrowiu organizując sesje, konferencje, warsztaty edukacyjne, zajęcia edukacyjne dla młodzieży. Przedstawione powyżej działania stanowią wybór, najczęściej powtarzanych przedsięwzięć. 8. Liczba Szkół Promujących Zdrowie: W województwie małopolskim 324 szkół/przedszkoli/placówek należy do sieci i realizuje program Szkoły Promujące Zdrowie. W liczbie tej jest 121 szkół podstawowych, 38 gimnazjów, 40 przedszkoli, 115 zespołów szkół, 6 Specjalnych Ośrodków Szkolno- Wychowawczych, 3 Licea Ogólnokształcące,1 Bursa Szkolnictwa Ponadgimnazjalnego. W gronie szkół należących do Sieci Szkół Promujących Zdrowie 114 szkół i placówek posiada Wojewódzki Certyfikat Szkół Promujących Zdrowie, a 10 Krajowy Certyfikat Szkół Promujących Zdrowie. W roku 2014 r. Wojewódzki Certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie nadano 25 szkołom, a Krajowy Certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie otrzymały dwie szkoły tj. Szkoła Podstawowa im. Władysława Łokietka w Skale i Szkoła Podstawowa im Św. Jadwigi Królowej w Dulowej. Małopolski Program Edukacji Zdrowotnej na rok szkolny 2015/2016 Celem Programu jest udzielanie dzieciom i młodzieży pomocy w rozwijaniu poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ludzi oraz przygotowaniu się do uczestnictwa w działaniach na rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska. W bieżącym roku szkolnym Małopolski Program Edukacji Zdrowotnej zakłada realizację następujących bloków tematycznych: I. Realizacja treści podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w szkole podstawowej, gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej w zakresie edukacji zdrowotnej; II. Realizacja programu upowszechniania zaleceń europejskiego kodeksu walki z rakiem; III. Koordynowanie działań SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE; IV. Profilaktyka chorób płuc; V. Kształtowanie właściwych postaw społecznych w zakresie transplantologii; 11

12 VI. VII. VIII. Ochrona zdrowia i zdrowotne wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży oraz ochrona przed narażeniem na dym tytoniowy i inne szkodliwe używki poprzez upowszechnienie programów edukacyjnych zapobiegających paleniu tytoniu, stosowaniu używek przez dzieci i młodzież, kampania społeczna Dopal dopalaczom ; Diagnostyka słuchu młodszych dzieci szkół podstawowych; Diagnostyka zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży. W ramach realizacji Programu na szczególną uwagę zasługuje powołanie przez Małopolskiego Kuratora Oświaty koordynatorów, którzy będą odpowiedzialni za realizację działań w zakresie edukacji zdrowotnej na terenie szkoły oraz kontakt z Kuratorium Oświaty w celu przekazywania materiałów i wymiany informacji. Koordynatorzy będą zapraszani do udziału w organizowanych przez Kuratorium szkoleniach, sesjach edukacyjnych i konferencjach. Istotnym elementem Małopolskiego Programu Edukacji Zdrowotnej jest również realizacja długofalowych działań na rzecz upowszechniania ZALECEŃ EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM. W ramach tego programu opracowano Plan realizacji zaleceń Europejskiego kodeksu walki z rakiem w związku z przygotowaniem do Światowych Dni Młodzieży obejmujący okres od marca 2015 do czerwca Zalecenia te cyklicznie realizowane są w szkołach w każdym miesiącu, a raporty z działań przesyłane do Kuratorium. Kolejnym działaniem systematycznie realizowanym przez Małopolskiego Kuratora Oświaty w ramach Małopolskiego Programu Edukacji Zdrowotnej jest koordynowanie działań SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE. Obecnie do sieci Szkół Promujących Zdrowie i realizujących jej program należą 362 szkoły. W liczbie tej są 134 szkoły podstawowe, 44 gimnazja, 43 przedszkola, 127 zespołów szkół, 7 Specjalnych Ośrodków Szkolno- Wychowawczych, 4 Szkoły Ponadgimnazjalne, 1 Bursa Szkolnictwa Ponadgimnazjalnego i 2 placówki oświatowe. W roku 2015 r. Wojewódzki Certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie otrzymają 23 szkoły. O Krajowy Certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie ubiegają się 2 szkoły tj. XI Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Dąbrowskiej w Krakowie w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 2 oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych Nr 4 im. Polskich Noblistów w Krakowie. 12