Wykład 8. Ekonomiczna analiza prawa (Law and Economics)
|
|
- Elżbieta Kamińska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wykład 8 Ekonomiczna analiza prawa (Law and Economics)
2 Prawo z punktu widzenia ekonomisty Tw. Coase a napawa optymizmem W praktyce założenia są bardzo silne Zadania prawa: Określenie praw własności aktywów, zasobów itd. Ograniczenie kosztów transakcyjnych Zapewnienie egzekwowalności kontraktów Efekty zewnętrzne, asymetria informacji konieczność pozarynkowych zachęt do właściwego zachowania (por. Hobbes) np. mandaty za przekroczenie prędkości
3 Zbrodnia i kara: podejście ekonomiczne x poziom zabronionej aktywności C(x) koszt jej produkcji B(x) pożytek dla producenta Zysk: B(x)-C(x) Jaki będzie racjonalny wybór poziomu x?
4 Zbrodnia i kara Zadanie: max B(x)-C(x) Warunek pierwszego rzędu: B (x)=c (x) B(x) Wyższe C(x), ten sam MC ten sam poziom przestępczości C(x) x* x B ( x) C ( x)
5 Zbrodnia i kara Wyższe koszty krańcowe ograniczają przestępczość B(x) Wysokie MC, niższa przestępczość Niskie MC, wyższa przestępczość x* x B ( x) C ( x)
6 Zbrodnia i kara W praktyce wykrycie przestępstwa jest niepewne Zależy od wysiłku, np. policji, e Prawdopodobieństwo wykrycia: p(e)=0 dla e=0 p (e)>0
7 Zbrodnia i kara Zarówno wyższe kary jak i wzmożona aktywność policji zniechęcają do przestępstw Co będzie lepsze dla społeczeństwa surowe kary czy lepsza wykrywalność? Zależy od kosztów podnoszenie wykrywalności na ogół wymaga dużych nakładów kara więzienia jest bardzo kosztowna dla społeczeństwa także, wbrew pozorom, kara śmierci (koszta sądowe!) grzywny są tanie
8 Karać za skutki czy za ryzyko: przypadek zarażeń wirusem HIV Casus Simona Mola: pochodzący z Kamerunu poeta, dziennikarz, rzekomy uchodźca polityczny, Antyfaszysta Roku 2003 w Polsce świadomie zaraził wirusem HIV przynajmniej kilkanaście kobiet. Jak optymalnie karać takie przestępstwa? Czy prawo powinno tak samo traktować wystawienie na ryzyko zarażenia jak faktyczne zarażenie? Czy prawo powinno tak samo traktować świadome narażenie (jedno z partnerów wie, że jest zarażone) i nie w pełni nieświadome (jedno z partnerów podejrzewa, że może być zarażone)?
9 Francis and Mialon (2008): The Optimal Penalty for Sexually Transmitting HIV natura - + test brak brak bezp. ryzyk. szklanka wody A R R A test W optymalnej społecznie równowadze potencjalni zarażeni robią sobie test i proponują tylko bezpieczny seks lub żaden jeśli wynik będzie dodatni Ci, którzy wiedzą, że nie mają wirusa, proponują seks bez zabezpieczenia
10 HIV c.d. Sygnaling: propozycja seksu bez zabezpieczenia w por. z seksem bezpiecznym jest bardziej kosztowna dla osoby zarażonej o ile prawo surowiej traktuje faktyczne zarażenie od narażenia (faktycznie obecny stan prawny w większości krajów traktuje oba przypadki tak samo, zatem daje słabą zachętę do bezpiecznego seksu) prawo powinno zachęcać do testowania na HIV (faktycznie na ogół karze świadome narażenie, dając zachętę do unikania testów)
11 Odszkodowania Sprawca IN, poszkodowany V. (np. pracodawca-pracownik, producent-konsument, lekarz-pacjent itd.) Wysiłek IN by uniknąć kosztownego wypadku: x C(x) koszt wysiłku, c (x)>0 L(x) oczekiwany koszt wypadku, L (x)<0 Cel społeczny: min x C(x)+L(x) Stąd c (x*)=-l (x*) Czyli prywatny koszt krańcowy ograniczania szkód ma się równać krańcowym korzyściom
12 Zasady odszkodowań Rozważmy różne zasady: Brak prawa do odszkodowania Zasada całkowitej odpowiedzialności Zasada odpowiedzialności za zaniedbania
13 Skutki różnych zasad Brak odpowiedzialności: brak zachęty do wysiłku, x=0, zbyt dużo wypadków Pełna odpowiedzialność: IN minimalizuje łączne koszta C(x)+L(x), zatem wybiera optymalne x* (Uwaga: prawda tylko dlatego, że V nie ma tu żadnego wpływu na L. W p.p. pełne odszkodowanie może prowadzić do nieefektywnego zachowania po stronie V) Zasada odpowiedzialności za zaniedbanie jest optymalna jedynie jeśli karane jest x<x* (ryzyko błędnego poziomu x w normie prawnej)
14 Wypadki zależne od wysiłku dwóch stron Załóżmy teraz, że zarówno V jak i IN mogą wpłynąć na oczekiwaną wielkość szkody Np. pacjent nie zgłasza się do lekarza mimo niepokojących objawów, pracownik budowlany nie nosi kasku ochronnego itd. (p. art. 462 k.c.) C V (X V ) i C IN (X IN ) dają szkodę L(X V,X IN ) Cel społeczeństwa: min X V,X IN C V X V + C IN X IN + L(X V, X IN )
15 Wysiłek dwóch stron c.d. min C V X V + C IN X IN + L(X V, X IN ) X V,X IN Optimum społeczne gdy krańcowe koszty wysiłku V i IN równają się krańcowym pożytkom Mamy więc C V X V C IN X IN = L(X V, X V)/ X V = L(X V, X V)/ X IN
16 Wysiłek dwóch stron c.d. Bez odszkodowań każda ze stron uwzględni tylko prywatne koszty i korzyści, zatem X IN będzie zbyt niskie Gdy odszkodowanie jest pełne, ofierze nie opłaca się starać, X V =0 W obu przypadkach nieefektywność
17 Wysiłek dwóch stron częściowe odszkodowanie IN musi pokryć część szkód, np. f IN będzie minimalizować C IN X IN + fl(x V, X IN ). Wybierze wysiłek spełniający C IN X IN = f L X V,X IN X IN Tymczasem opt. społ. wymaga C IN X IN = L X V,X IN X IN Zatem, przy f<1, X IN jest zbyt niskie.
18 Wysiłek dwóch stron zasada odpowiedzialności za zaniedbania IN jest odpowiedzialny za całość szkód wtedy i tylko wtedy gdy jego wysiłek jest niższy niż społ. opt. Zatem IN wybierze wysiłek na poziomie społ. opt. V będzie odpowiedzialny ca całość szkód. Więc także wybierze społ. opt. poziom wysiłku Alternatywnie: prawo może stanowić, że IN jest odpowiedzialny, chyba, że V wybrał niższy niż społ. opt. poziom wysiłku (zaniedbanie wspólne)
19 Ustawodawstwo antymonopolowe (antitrust) Ustawodawstwo antymonopolowe w USA pozwala ubiegać się o zwrot 3-krotności strat poniesionych na skutek zmowy cenowej W Polsce art. 415 k.c. pozwala tylko dochodzić szkód a art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji dodatkowo wydania korzyści zmawiającego się (ale to zasadniczo dotyczy tylko przypadku blokowania dostępu do rynku) Rozważmy zmowę na rynku dobra o stałym jednostkowym koszcie produkcji c Popyt oznaczmy x(p) Kartel maksymalizuje zysk: max π = p c x(p) p p=p m i x m =x(p m ).
20 Antitrust Niech D(p) oznacza szkody poniesione przez V Oznaczmy też ρ-prawdopodobieństwo wygrania procesu przeciw kartelowi Jeśli kartel przegra proces, zapłaci γd(p) Teraz kartel maksymalizuje max p π = p c x p ργd p. W ogólności, ustali inną (zwykle niższą) cenę Ale w szczególnym przypadku D p = π, cena się nie zmieni (jak neutralny podatek)
21 Antitrust i rent-seeking konsumenta Konsument uwzględnia możliwość roszczeń Ma dodatkową zachętę do konsumpcji zwiększającej zysk kartelu, który być może uda się skubnąć! Przyjmijmy quasi-liniowe preferencje: u x + m px Do zdobycia jest oczekiwane odszkodowanie: E(D) = ργ p c x f. celu konsumenta: max x u x + m px + ργ p c x
22 Antitrust+rent-seeking: efektywna cena f. celu konsumenta: max u x + m px + ργ p c x x Możemy ją przepisać jako max x u x + m [p ργ p c ]x Dla obu stron p e gra dokładnie tę samą rolę co wcześniej zwykła cena Zatem będziemy mieli p e =p m ef. cena p e Ponieważ p e uwzględnia możliwość roszczeń, nominalna cena jest wyższa niż p m. Ustawodawstwo antymonopolowe prowadzi do (pozornie) wyższych cen.
Wykład VIII. Ekonomiczna analiza prawa (Law and Economics)
Wykład VIII Ekonomiczna analiza prawa (Law and Economics) Prawo z punktu widzenia ekonomisty Tw. Coase a napawa optymizmem W praktyce założenia są bardzo silne Zadania prawa: Określenie praw własności
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 9
Mikroekonomia Wykład 9 Optimum społeczne Optimum społeczne: suma kosztów krańcowych sprawcy i poszkodowanych musi być równa zero Taki poziom negatywnych efektów zewnętrznych będzie efektywny Pareto Przy
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 8
Mikroekonomia Wykład 8 Efekty zewnętrzne Dotychczas zakładaliśmy, że wszystkie interakcje między konsumentami a producentami dokonywały się poprzez rynek: Zysk firmy zależy wyłącznie od zmiennych znajdujących
Bardziej szczegółowoEkonomia kosztów transakcji Ronalda Coase a. Instytucje gospodarki rynkowej Blok 5
Ekonomia kosztów transakcji Ronalda Coase a Instytucje gospodarki rynkowej Blok 5 Ekonomia neoklasyczna w konfrontacji z ekonomicznymi problemami współczesności Konsument nie jest istotą ludzką, lecz logicznym
Bardziej szczegółowo2010 W. W. Norton & Company, Inc. Oligopol
2010 W. W. Norton & Company, Inc. Oligopol Oligopol Monopol jedna firma na rynku. Duopol dwie firmy na rynku. Oligopol kilka firm na rynku. W szczególności decyzje każdej firmy co do ceny lub ilości produktu
Bardziej szczegółowoWykład XIII. Poprawność motywacyjna
Wykład XIII Poprawność motywacyjna Ryzyko niewłaściwych zachowań; pokusa nadużycia (ang. moral hazard) Brak dbałości ex post o efekt będący przedmiotem transakcji ex ante; ukryte działanie prowadzi do
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 12
Mikroekonomia Wykład 12 Pokusa nadużycia Jeśli konsument ma pełne ubezpieczenie na samochód, czy bardziej prawdopodobne jest że zapomni go zamknąć? Pokusą nadużycia nazywamy brak bodźców do dbałości, czyli
Bardziej szczegółowo1) Granica możliwości produkcyjnych Krzywa transformacji jest to zbiór punktów reprezentujących różne kombinacje ilościowe dwóch produktów, które gospodarka narodowa może wytworzyć w danym okresie przy
Bardziej szczegółowoElementy Modelowania Matematycznego
Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 12 Teoria gier II Spis treści Wstęp Oligopol, cła oraz zbrodnia i kara Strategie mieszane Analiza zachowań w warunkach dynamicznych Indukcja wsteczna Gry powtarzane
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNA ANALIZA PRAWA. Autorzy: ROBERT COOTER, THOMAS ULEN
EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA Autorzy: ROBERT COOTER, THOMAS ULEN Rozdział 1. Wprowadzenie do ekonomicznej analizy prawa 1.1.Czym jest ekonomiczna analiza prawa? 1.2.Kilka przykładów 1.3.Pierwszeństwo efektywności
Bardziej szczegółowoWykład VII. Pokusa nadużycia, poprawność motywacyjna
Wykład VII Pokusa nadużycia, poprawność motywacyjna Ryzyko niewłaściwych zachowań; pokusa nadużycia (ang. moral hazard) Brak dbałości ex post o efekt będący przedmiotem transakcji ex ante; ukryte działanie
Bardziej szczegółowoPogoń za rentą. Przetargi
Pogoń za rentą Przetargi Nazewnictwo Renta Adam Smith (1729-1790) Podział dochodów na trzy grupy: Zyski - dochody z przedsiębiorczości - ryzykowne z natury Płace - nie obarczone ryzykiem (jeżeli jest praca)
Bardziej szczegółowoOligopol. dobra są homogeniczne Istnieją bariery wejścia na rynek (rynek zamknięty) konsumenci są cenobiorcami firmy posiadają siłę rynkową (P>MC)
Oligopol Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób strategiczny i działają niezależnie od siebie, ale uwzględniają istnienie pozostałych firm. Na decyzję firmy wpływają decyzje
Bardziej szczegółowoInformacja i decyzje w ekonomii
Informacja i decyzje w ekonomii Prof. Tomasz Bernat tomasz.bernat@usz.edu.pl Krótko o programie Informacja i decyzje w ekonomii miejsce i zastosowanie w teorii Ryzyko, niepewność i informacja w podejmowaniu
Bardziej szczegółowoEkonomia menedżerska. Struktury rynku. prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii
Ekonomia menedżerska Struktury rynku prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Struktura wykładu 2 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału i opisu 4. Decyzje
Bardziej szczegółowoMODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ.
Wykład 4 Konkurencja doskonała i monopol 1 MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. EFEKTYWNOŚĆ RYNKU. MONOPOL CZYSTY. KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA. 1. MODEL KONKURENCJI DOSKONAŁEJ W modelu konkurencji doskonałej
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 11
Mikroekonomia Wykład 11 Poprawność motywacyjna Motywowanie do osiągnięcia efektywności w układzie pryncypałagent Jak pryncypał może doprowadzić do tego, by ktoś zrobił coś dla niego? Może zatrudnić pracownika
Bardziej szczegółowoObrazuje długookresowe relacje między przedsiębiorstwami a pracownikami - w formie umów o pracę.
4 5 6 Wstęp Teorie kontraktów tłumaczą dlaczego konkurencyjny rynek pracy, tzn. osoba bezrobotna oferująca podaż pracy za stawkę poniżej aktualnie obowiązującej nie może znaleźć zatrudnienia. Obrazuje
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 10
Mikroekonomia Wykład 10 Informacja Na rynkach doskonale konkurencyjnych nabywcy i sprzedawcy są doskonale poinformowani o jakości dóbr sprzedawanych na rynku oraz innych aspektach związanych z przeprowadzeniem
Bardziej szczegółowo2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol
2010 W. W. Norton & Company, Inc. Monopol Monopol Jeden sprzedawca. Krzywa popytu jaką napotyka monopolista (opadająca) to krzywa popytu rynkowego. Monopolista może zmienić cenę rynkową produktu dostosowując
Bardziej szczegółowoOligopol. Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób b strategiczny i ają niezależnie od siebie, ale uwzględniaj
Oligopol Jest to rynek, na którym niewielka liczba firm zachowuje się w sposób b strategiczny i działaj ają niezależnie od siebie, ale uwzględniaj dniają istnienie pozostałych firm. Na decyzję firmy wpływaj
Bardziej szczegółowoTEST. [2] Funkcja długookresowego kosztu przeciętnego przedsiębiorstwa
Przykładowe zadania na kolokwium: TEST [1] Zmniejszenie przeciętnych kosztów stałych zostanie spowodowane przez: a. wzrost wielkości produkcji, b. spadek wielkości produkcji, c. wzrost kosztów zmiennych,
Bardziej szczegółowoz przedziału 0,1 liczb dodatnich. Rozważmy dwie zmienne losowe:... ma złożony rozkład dwumianowy o parametrach 1,q i, gdzie X, wszystkie składniki X
Zadanie. Mamy dany ciąg liczb q, q,..., q n z przedziału 0,, oraz ciąg m, m,..., m n liczb dodatnich. Rozważmy dwie zmienne losowe: o X X X... X n, gdzie X i ma złożony rozkład dwumianowy o parametrach,q
Bardziej szczegółowoZadanie 1. O rozkładzie pewnego ryzyka X posiadamy następujące informacje: znamy oczekiwaną wartość nadwyżki ponad 20:
Zadanie 1. O rozkładzie pewnego ryzyka X posiadamy następujące informacje: znamy oczekiwaną wartość nadwyżki ponad 20: E X 20 8 oraz znamy następujące charakterystyki dotyczące przedziału 10, 20 : 3 Pr
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Monopoli ciąg dalszy...
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 20.10.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 Monopoli ciąg dalszy... Co się w monopolu nie podoba... monopoliście? Dyskryminacja
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Joanna Tyrowicz r. Mikroekonomia WNE UW 1
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 19.10.2008r. Mikroekonomia WNE UW 1 Monopoli ciąg dalszy... Co się w monopolu nie podoba... monopoliście? Dyskryminacja
Bardziej szczegółowoTeoria przedsiębiorstwa: zachowania kierownicze, koszty agencji, struktura własności. M. Jensen & W. Meckling
Teoria przedsiębiorstwa: zachowania kierownicze, koszty agencji, struktura własności M. Jensen & W. Meckling Hipoteza badawcza Zysk przedsiębiorstwa zależy od menagera i jego pozycji w firmie. (czy jest
Bardziej szczegółowoSTUDIA DRUGIEGO STOPNIA
Załącznik do uchwały nr 91 Senatu SGH z dnia 25 lutego 2009 r. STANDARDY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA (European Master of Law and Economics) STUDIA DRUGIEGO STOPNIA I. WYMAGANIA
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Zarządzanie ryzykiem
Akademia Młodego Ekonomisty dr Bartłomiej J.Gabryś Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 25 września 2017 r. bo przypadek to taka dziwna rzecz, której nigdy nie ma dopóki się nie zdarzy bo przypadek to
Bardziej szczegółowoE f e k t y z e w n ę t r z n e
EFEKTY ZEWNĘTRZNE I DOBRA PUBLICZNE E f e k t y z e w n ę t r z n e Gdy część kosztów społecznych produkcji ponoszą lub część korzyści społecznych odnoszą podmioty nie uczestniczące bezpośrednio w procesie
Bardziej szczegółowoMonopol statyczny. Problem monopolisty: Π(q) = p(q)q c(q)
Monopol Jest jedna firma Sama ustala cenę powyżej kosztu krańcowego Zyski nadzwyczajne (największe osiągalne) Stoi przed podobnymi ograniczeniami co firmy doskonale konkurencyjne: -Ograniczenia technologiczne
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Liczba szkód N w ciągu roku z pewnego ryzyka ma rozkład geometryczny: k =
Matematyka ubezpieczeń majątkowych 0.0.006 r. Zadanie. Liczba szkód N w ciągu roku z pewnego ryzyka ma rozkład geometryczny: k 5 Pr( N = k) =, k = 0,,,... 6 6 Wartości kolejnych szkód Y, Y,, są i.i.d.,
Bardziej szczegółowo2010 W. W. Norton & Company, Inc. Wybór Międzyokresowy
2010 W. W. Norton & Company, Inc. Wybór Międzyokresowy Wybór Międzyokresowy Dochód często jest otrzymywany w stałych kwotach, np. miesięczna pensja. Jaki jest podział dochodu na kolejne miesiące? (oszczędności
Bardziej szczegółowoEkonomia menedżerska. Koszty funkcjonowania decyzje managerskie. Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii
Ekonomia menedżerska Koszty funkcjonowania decyzje managerskie Prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii Kluczowe pojęcia: v Przychody, koszty i zysk przedsiębiorstwa v Koszty księgowe i ekonomiczne v
Bardziej szczegółowoEfektywność przedsiębiorstwami publicznymi a prywatnymi w regulowanym otoczeniu: Na przykładzie elektrowni w USA. Marysia Skwarek i Agata Kaczanowska
Efektywność między przedsiębiorstwami publicznymi a prywatnymi w regulowanym otoczeniu: Na przykładzie elektrowni w USA Marysia Skwarek i Agata Kaczanowska Wstęp: Efektywność ść, ceteris paribus: Prywatne
Bardziej szczegółowoNegatywne skutki monopolu
Negatywne skutki monopolu Strata dobrobytu społecznego z tytułu: (1) mniejszej produkcji i wyższej ceny (2) kosztów poszukiwania renty, które ponoszą firmy w celu osiągnięcia monopolistycznej pozycji na
Bardziej szczegółowoMIKROEKONOMIA Struktury rynku
MIKROEKONOMIA Struktury rynku Katedra Mikroekonomii Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Slajd nr 2 3 Struktura wykładu 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału
Bardziej szczegółowoZachowania monopolistyczne
Zachowania monopolistyczne 1. The Mall Street Journal rozważa rozszerzenie swoich usług na wysyłanie swoich artykułów przez e- mail do czytelników. Zamówione badania marketingowe wskazują istnienie dwóch
Bardziej szczegółowoCzym zajmuje się Organizacja Rynku?
Czym zajmuje się Organizacja Rynku? Jest to dział Ekonomii, który bada zależno ności między strukturą rynku, zachowaniem firm i ich wynikami. To ujęcie (struktura( struktura-zachowanie-wyniki) zapoczątkowano
Bardziej szczegółowoModele lokalizacyjne
Modele lokalizacyjne Model Hotelling a Konsumenci jednostajnie rozłożeni wzdłuż ulicy Firmy konkurują cenowo Jak powinny ulokować się firmy? N=1 N=2 N=3 Model Salop a Konsumenci jednostajnie rozłożeni
Bardziej szczegółowo6. Teoria Podaży Koszty stałe i zmienne
6. Teoria Podaży - 6.1 Koszty stałe i zmienne Koszty poniesione przez firmę zwykle są podzielone na dwie kategorie. 1. Koszty stałe - są niezależne od poziomu produkcji, e.g. stałe koszty energetyczne
Bardziej szczegółowoMODELE STRUKTUR RYNKOWYCH
MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH ZADANIE. Mamy trzech konsumentów, którzy zastanawiają się nad nabyciem trzech rożnych programów komputerowych. Właściwości popytu konsumentów przedstawiono w następującej tabeli:
Bardziej szczegółowoZasoby środowiska c.d. M. Dacko
Zasoby środowiska c.d. M. Dacko Eksploatacja zasobów nieodnawialnych Zasoby nieodnawialne powinny być eksploatowane ponieważ z nieeksploatowanego zasobu nie ma pożytku Można wprawdzie przytoczyć przykłady
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ekonomia zachowań ludzkich Rok akademicki: 2014/2015 Kod: ZZP-1-210-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb
Bardziej szczegółowo6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym
Spis treœci Przedmowa do wydania ósmego... 11 Przedmowa do wydania siódmego... 12 Przedmowa do wydania szóstego... 14 1. UWAGI WSTĘPNE... 17 1.1. Przedmiot i cel ekonomii... 17 1.2. Ekonomia pozytywna
Bardziej szczegółoworaz. dobro. Leasing (dzierżawa, wynajem) przeniesienie na sprzedaż dobra nietrwałego ego tylko bez przeniesienia prawa własnow
Dobra trwałego użytku u Dobra trwałego użytkuu mogą być użyte więcej niż jeden raz. Producent może e sprzedawać lub leasingować takie dobro. Leasing (dzierżawa, wynajem) przeniesienie na konsumenta prawa
Bardziej szczegółowoAktywność zakładu ubezpieczeń w procesie karnym a przeciwdziałanie przestępczości ubezpieczeniowej
Aktywność zakładu ubezpieczeń w procesie karnym a przeciwdziałanie przestępczości ubezpieczeniowej Jacek Jurzyk Kierownik Zespołu Systemowego Przeciwdziałania Przestępczości Biuro Bezpieczeństwa PZU SA
Bardziej szczegółowoWykład I. Interwencje rządowe na rynku
Wykład I Interwencje rządowe na rynku O czym będzie mowa? odatki Od ilości Od wartości Od zysku Ryczałtowy ubsydia Ograniczenia ilościowe Cła rzykłady: afera hazardowa, WR UE odatek jednostkowy (np. akcyza)
Bardziej szczegółowoModel Bertranda. np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p 2 jednocześnie
Model Bertranda Firmy konkurują cenowo np. dwóch graczy (firmy), ustalają ceny (strategie) p 1 i p jednocześnie Jeśli produkt homogeniczny, konsumenci kupują tam gdzie taniej zawsze firmie o wyższej cenie
Bardziej szczegółowoMonopol. Założenia. Skąd biorą się monopole? Jedna firma
Założenia Jedna firma Monopol Siłą rzeczy musi ona sama ustalić cenę Cena rynkowa zależy od ilości sprzedawanej przez firmę Produkt nie posiada substytuty Dużo kupujących (krzywa popytu opadająca) Istnieją
Bardziej szczegółowoNa rynkach doskonale konkurencyjnych nabywcy i sprzedawcy są doskonale poinformowani o jakości dóbr sprzedawanych na rynku oraz innych aspektach
Informacja na rynkach konkurencyjnych Na rynkach doskonale konkurencyjnych nabywcy i sprzedawcy są doskonale poinformowani o jakości dóbr sprzedawanych na rynku oraz innych aspektach związanych z przeprowadzeniem
Bardziej szczegółowoEkonomiczna analiza drapieżnictwa cenowego
Ekonomiczna analiza drapieżnictwa cenowego jako naruszenia prawa konkurencji w UE i USA? Tomasz Mielniczuk seminarium PSEAP, 16 marca 2011 r. 2 Plan prezentacji 1. Co to jest drapieżnictwo cenowe? 2. Jak
Bardziej szczegółowo11. POLITYKA MIKROEKONOMICZNA Istota podstawowych problemów praktyki mikroekonomicznej Polityka mikroekonomiczna
Spis treści WSTĘP 10. TEORIA MIKROEKONOMII 10.1. Pojęcie i istota mikroekonomii 10.2. Płaszczyzny identyfikacji mikroekonomii 10.2.1. Podstawowe obszary zainteresowań mikroekonomii 10.2.1.1. Gospodarstwo
Bardziej szczegółowo2010 W. W. Norton & Company, Inc. Dobra Publiczne
2010 W. W. Norton & Company, Inc. Dobra Publiczne Dobra Publiczne - Definicja Dobro jest publiczne jeśli jest niewykluczalne i niekonkurencyjne w konsumpcji. Niewykluczalne wszyscy konsumenci mogą konsumować
Bardziej szczegółowo1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2
1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2 1/3 (3) y = min{x 1,x 2 } + min{x 3,x 4 } (4) y = x 1 1/5 x 2 4/5 a) 1 i 2
Bardziej szczegółowoModel Davida Ricardo
Model Davida Ricardo mgr eszek incenciak 15 lutego 2005 r. 1 Założenia modelu Analiza w modelu Ricardo opiera się na następujących założeniach: istnieje doskonała konkurencja na rynku dóbr i rynku pracy;
Bardziej szczegółowoKonkurencja monopolistyczna
Konkurencja monopolistyczna Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Prezentacja oparta na: http://www.swlearning.com/economics/mankiw/mankiw3e/powerpoint_micro.html Cechy: Wielu sprzedawców Zróżnicowane produkty
Bardziej szczegółowoZmowy przetargowe. Ilustracja. Krzysztof Banach Warszawa, 9 października 2013 r.
2013 Zmowy przetargowe Ilustracja Krzysztof Banach Warszawa, 9 października 2013 r. Zmowy przetargowe informacje podstawowe Warszawa, 09.10.2013 r. Istotą zmowy przetargowej jest rezygnacja uczestników
Bardziej szczegółowoWykład XI. Podaż dóbr publicznych. Podatek Grovesa-Clarke a
Wykład XI Podaż dóbr publicznych. Podatek Grovesa-Clarke a Podaż dobra - głosowanie głosowanie większościowe => agregacja preferencji może prowadzić do nieprzechodniego porządku => manipulacja przez zmianę
Bardziej szczegółowoMaksymalizacja zysku
Maksymalizacja zysku Na razie zakładamy, że rynki są doskonale konkurencyjne Firma konkurencyjna traktuje ceny (czynników produkcji oraz produktów jako stałe, czyli wszystkie ceny są ustalane przez rynek
Bardziej szczegółowo13. Teoriogrowe Modele Konkurencji Gospodarczej
13. Teoriogrowe Modele Konkurencji Gospodarczej Najpierw, rozważamy model monopolu. Zakładamy że monopol wybiera ile ma produkować w danym okresie. Jednostkowy koszt produkcji wynosi k. Cena wynikająca
Bardziej szczegółowoEkonomia matematyczna - 1.2
Ekonomia matematyczna - 1.2 6. Popyt Marshalla, a popyt Hicksa. Poruszać się będziemy w tzw. standardowym polu preferencji X,, gdzie X R n i jest relacją preferencji, która jest: a) rosnąca (tzn. x y x
Bardziej szczegółowoModel pajęczyny: Równania modelu: Q d (t)=α-βp(t) Q s (t)=-γ+δp(t-1) Q d (t)= Q s (t) t=0,1,2. α,β,γ,δ>0
Model pajęczyny: Dorota Pawlicka Model jest modelem dynamicznym z czasem dyskretnym t=0,1,2 Rozważmy rynek pewnego pojedynczego dobra. Celem modelu jest ustalenie takiej ścieżki cenowej {} na dobro aby
Bardziej szczegółowoWyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW
Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 3 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW Wprowadzenie Handel można wyjaśnić poprzez zróżnicowanie wydajności pracy, jak w modelu
Bardziej szczegółowoStudium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018
Studium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018 Kiedy wypadek zostanie uznany jako wypadek przy pracy? Definicja wypadku przy pracy art. 3 ustawy z dnia 30 października
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 6
Mikroekonomia Wykład 6 Rodzaje dóbr Dobra Publiczne Konsumpcję takich dóbr charakteryzują zasady niewykluczalności oraz niekonkurencyjności. Zasada niewykluczalności wszyscy konsumenci mogą wykorzystywać
Bardziej szczegółowoNazwisko i Imię zł 100 zł 129 zł 260 zł 929 zł 3. Jeżeli wraz ze wzrostem dochodu, maleje popyt na dane dobro to jest to: (2 pkt)
Nazwisko i Imię... Numer albumu... A 1. Utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji nazywana jest: (2 pkt) ujemnym przepływem pieniężnym
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS
Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ
Bardziej szczegółowo2010 W. W. Norton & Company, Inc. Wymiana
2010 W. W. Norton & Company, Inc. Wymiana Wymiana Dwóch konsumentów A i B. Ich zasoby początkowe dóbr 1 i 2: A A A B B B 1 2 ω = ( ω1, ω2 ) i ω ω ω = (, ). Np. ω A = ( 6, 4) i ω B = ( 2, 2). Całkowita
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 4
Mikroekonomia Wykład 4 Ekonomia dobrobytu Na rynku doskonale konkurencyjnym, na którym występuje dwóch konsumentów scharakteryzowanych wypukłymi krzywymi obojętności, równowaga ustali się w prostokącie
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO EKONOMII MENEDŻERSKIEJ.
Wykład 1 Wprowadzenie do ekonomii menedżerskiej 1 WPROWADZENIE DO EKONOMII MENEDŻERSKIEJ. PODEJMOWANIE OPTYMALNYCH DECYZJI NA PODSTAWIE ANALIZY MARGINALNEJ. 1. EKONOMIA MENEDŻERSKA ekonomia menedżerska
Bardziej szczegółowoMikro II: Oligopol. Jacek Suda (slajdy: Krzysztof Makarski) 1 / 31
Mikro II: Jacek Suda (slajdy: Krzysztof Makarski) 1 / 31 Wst ep G lówny obszar zainteresowania to porównanie cen, ilości oraz efektywności poszczególnych struktur rynkowych. Poznaliśmy zachowanie ga l
Bardziej szczegółowoPODSTAWY LOGISTYKI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI PODSTAWY LOGISTYKI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI MARCIN FOLTYŃSKI
PODSTAWY LOGISTYKI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI WŁAŚCIWIE PO CO ZAPASY?! Zasadniczą przyczyną utrzymywania zapasów jest występowanie nieciągłości w przepływach materiałów i towarów. MIEJSCA UTRZYMYWANIA ZAPASÓW
Bardziej szczegółowoUrząd Dozoru Technicznego. RAMS Metoda wyboru najlepszej opcji projektowej. Ryszard Sauk. Departament Certyfikacji i Oceny Zgodności Wyrobów
Urząd Dozoru Technicznego RAMS Metoda wyboru najlepszej opcji projektowej Ryszard Sauk Departament Certyfikacji i Oceny Zgodności Wyrobów Plan Prezentacji Wstęp Pojęcia podstawowe Etapy RAMS Etapy projektu
Bardziej szczegółowoMatematyka ubezpieczeń majątkowych r.
Zadanie. W pewnej populacji kierowców każdego jej członka charakteryzują trzy zmienne: K liczba przejeżdżanych kilometrów (w tysiącach rocznie) NP liczba szkód w ciągu roku, w których kierowca jest stroną
Bardziej szczegółowoUniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 9
LEKCJA 9 Oligopol równoczesnej konkurencji cenowej przy wyborze zdolności produkcyjnych (model Kreps a) Jeżeli zdolności produkcyjne co najmniej jednej z firm są ograniczone, to na rynku będziemy obserwować
Bardziej szczegółowoHistoria ekonomii. Mgr Robert Mróz. Makroekonomia w XX wieku
Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Makroekonomia w XX wieku 17.01.2017 Keynes To od jego Ogólnej teorii możemy mówić o nowoczesnej makroekonomii Sprzeciw wobec twierdzenia poprzednich ekonomistów, że rynki
Bardziej szczegółowoDr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski
Dr Łukasz Goczek Uniwersytet Warszawski Wpływ podatków na podaż i popyt Co decyduje, kto naprawdę ponosi ciężar podatku Koszty i korzyści wynikające z podatków i dlaczego podatki nakładają koszt, który
Bardziej szczegółowoWykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy
Wykład IV Rynki czynników produkcji podaż pracy Substytucyjny i dochodowy efekt wzrostu płac Dochód 1440 R w = 60zl 480 P C B w = 20zl A 0 8 12 16 19 24 Czas Efekt substytucyjny wolny Efekt dochodowy Q
Bardziej szczegółowoUniwersytet Warszawski Mikroekonomia zaawansowana Studia zaoczne dr Olga Kiuila LEKCJA 7
LEKCJA 7 ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNE Inwestując w kapitał trwały zwiększamy pojemność produkcyjną (czyli maksymalną wielkość produkcji) i tym samym możemy próbować wpływać na decyzje konkurencyjnych firm. W
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)
Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce
Bardziej szczegółowoWykład Zarządzanie projektami Zajęcia 7 Zarządzanie ryzykiem. dr Stanisław Gasik s.gasik@vistula.edu.pl
04--7 Wykład Zarządzanie projektami Zajęcia 7 Zarządzanie ryzykiem dr Stanisław Gasik s.gasik@vistula.edu.pl www.sybena.pl/uv/04-wyklad-eko-zp-9-pl/wyklad7.pdf Budowa autostrady Możliwe sytuacje Projekt
Bardziej szczegółowoDyskryminacja cenowa
Dyskryminacja cenowa Ceny liniowe za każdą jednostkę dla każdego nabywcy w każdych warunkach ustala się jednakową cenę - jednolita stawka żądana jest za jednostkę produktu niezależnie od jakichkolwiek
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)
Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy, teraz: wyjaśniamy!!
Bardziej szczegółowoHandel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia. Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW
Handel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW Struktura wykładu Dlaczego istnieje handel międzynarodowy? Funkcja produkcji i możliwości produkcyjne gospodarki;
Bardziej szczegółowoUżyteczność całkowita
Teoria konsumenta 1.Użyteczność całkowita i krańcowa 2.Preferencje konsumenta, krzywa obojętności i mapa obojętności 3.Równowaga konsumenta, nadwyżka konsumenta 4.Zmiany dochodów i zmiany cen dóbr oraz
Bardziej szczegółowo5. Teoria Popytu. 5.1 Różne Rodzaje Konkurencji
5. Teoria Popytu. 5.1 Różne Rodzaje Konkurencji a. Konkurencja doskonała Producenci sprzedają nierozróżnialne towary, e.g. zboże pierwszej klasy. Zakładamy że jest dużo producentów, a żaden nie ma wpływu
Bardziej szczegółowoMatematyka ubezpieczeń majątkowych 1.10.2012 r.
Zadanie. W pewnej populacji każde ryzyko charakteryzuje się trzema parametrami q, b oraz v, o następującym znaczeniu: parametr q to prawdopodobieństwo, że do szkody dojdzie (może zajść co najwyżej jedna
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia
Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ bezrobocie frykcyjne
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. Efekty zewnętrzne. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:
10 Efekty zewnętrzne P R I N C I P L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W PowerPoint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved W tym
Bardziej szczegółowoIstota funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego. dr inż. Andrzej KIJ
Istota funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego dr inż. Andrzej KIJ 1 Popyt rynkowy agregacja krzywych popytu P p2 p1 D1 q1 D2 q2 Q 2 Popyt rynkowy agregacja krzywych popytu P p2 p1 D1 +D2 D1 D2 q1
Bardziej szczegółowoEKONOMIA TOM 1 WYD.2. Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS
EKONOMIA TOM 1 WYD.2 Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS Przedmowa CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA Rozdział 1. Podstawy ekonomii 1.1. Wprowadzenie Niedobór i efektywność: bliźniacze tematy ekonomii
Bardziej szczegółowoRewolucja marginalistyczna
Rewolucja marginalistyczna Lata 70. XIX wieku Odrzucenie ekonomii klasycznej, ale zachowanie pewnej ciągłości Pomost do ekonomii neoklasycznej Rewolucja marginalistyczna, a nie marginalna Główna innowacja
Bardziej szczegółowoPowtórzenie z Rozdziału 6: Koszt opodatkowania. W tym rozdziale szukaj odpowiedzi na pytania:
8 Koszt opodatkowania R I N C I L E O F MICROECONOMIC F O U R T H E I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W oweroint lides by Ron Cronovich 2007 Thomson outh-western, all rights reserved W tym rozdziale
Bardziej szczegółowoWykład IV. Dobra wspólne, dobra publiczne
Wykład IV Dobra wspólne, dobra publiczne Konsumpcja każdego dobra, zwanego dobrem prywatnym, dokonuje się indywidualnie i każdy może skonsumować tylko tyle jednostek, ile sobie nabył. Dobra publiczne (ogólna
Bardziej szczegółowoLEKCJA 8. Miara wielkości barier wejścia na rynek = różnica między ceną dla której wejście na rynek nie następuje a min AC.
LEKCJA 8 KOSZTY WEJŚCIA NA RYNEK Miara wielkości barier wejścia na rynek = różnica między ceną dla której wejście na rynek nie następuje a min AC. Na wysokość barier wpływ mają: - korzyści skali produkcji,
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 3
Mikroekonomia Wykład 3 Model czystej wymiany Jednostki dysponują stałymi zasobami dóbr i dobra te mogą wymieniać między sobą (proces produkcji zostaje pominięty) Dwóch konsumentów (lub dwa rodzaje konsumentów):
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 7
Mikroekonomia Wykład 7 Dobra wspólne Przykład: publiczne pastwisko, na którym okoliczni mieszkańcy wypasają krowy (c). Całkowita produkcja mleka: f(c) gdzie f >0 oraz f
Bardziej szczegółowoZachowanie monopolistyczne - dyskryminacja cenowa
Zachowanie monopolistyczne - dyskryminacja cenowa Dotychczas analizowaliśmy monopolistę, który dyktował wspólną cenę dla wszystkich konsumentów Z dyskryminacją cenową mamy do czynienia wtedy, gdy różne
Bardziej szczegółowoFinanse i Rachunkowość studia stacjonarne lista nr 9 zastosowania metod teorii funkcji rzeczywistych w ekonomii (część II)
dr inż. Ryszard Rębowski 1 FUNKCJA KOSZTU Finanse i Rachunkowość studia stacjonarne lista nr 9 zastosowania metod teorii funkcji rzeczywistych w ekonomii (część II) 1 Funkcja kosztu Z podstaw mikroekonomii
Bardziej szczegółowo