Mikroekonomia. Wykład 7

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mikroekonomia. Wykład 7"

Ksawery Wierzbicki
5 lat temu
Przeglądów:

1 Mikroekonomia Wykład 7

2 Dobra wspólne Przykład: publiczne pastwisko, na którym okoliczni mieszkańcy wypasają krowy (c). Całkowita produkcja mleka: f(c) gdzie f >0 oraz f <0. Ile krów okoliczni mieszkańcy będą chcieli wypasać na wspólnym pastwisku?

3 Dobra wspólne max ( c) = f ( c) p c. Π c 0 Maksymalizacja dochodu z ilości wypasanych krów, c*, musi spełniać warunek f ( c) = p c czyli krańcowy dochód z tytułu wypasania ostatniej krowy musi być równy Krańcowemu kosztowi jej wypasania. c

4 f(c*) mleko nachylenie = f (c*) Dobra wspólne nachylenie = p c p c c f(c) Maksymalny dochód c* krowy

5 Dobra wspólne Dla c = c*, przeciętny zysk z jednej krowy wynosi Π( c*) f ( c*) p c* f ( c*) = c = pc > 0 c* c* c* gdyż f > 0 oraz f < 0. Więc zysk ekonomiczny z tytułu wypasania o jedną krowę więcej jest dodatni. Ponieważ pastwisko jest wspólne, to każdy może wypasać ile chce.

6 Dobra wspólne Okoliczni mieszkańcy będą wypasać tak dużo krów dopóki zysk ekonomiczny z dodatkowej krowy nie spadnie do zera, czyli: Π( c) f ( c) p c f ( c) = c = pc = 0. c c c

7 Dobra wspólne mleko p c c f(c) f(c*) f ($) c c$ = p c c* Pastwisko jest przepełnione i zbytnio (tragicznie) eksploatowane. $c c

8 Tragedia dóbr wspólnych Przyczyny tragedii : dochód farmera, który wprowadza na pastwisko o jedną krowę więcej, rośnie o f(c)/c p c, ale dochód pozostałych farmerów spada. farmer ten nie bierze pod uwagę że jego działanie negatywnie wpływa na koszty dla innych farmerów

9 Przykłady nadmierne polowy ryb (morza i oceany stanowią system naczyń połączonych ryby nie uznają granic) nadmierny wyrąb drzew zbyt intensywne użytkowanie parków publicznych korki uliczne zanieczyszczenie powietrza (tylko część kosztów szkodliwych emisji zanieczyszczeń spada na kraj-emitenta)

10 Sposoby zwiększenia podaży prywatyzacja złamanie zasady niewykluczalności (dobra klubowe) ingerencja rządu podatek motywacyjny Grovesa-Clarke a

11 Mechanizmy wyboru społecznego Preferencje indywidualne możemy agregować w preferencje społeczne. Skoro wiemy jak wszystkie indywidualne osoby szeregują różne podziały dóbr, będziemy chcieli wykorzystać tą informacje do rozwinięcia społecznej hierarchii różnych alokacji. System prywatnego zapotrzebowania w dobro publiczne nie działa dobrze, ale istnieją inne sposoby: nakazy, głosowanie, ujawnianie popytu Jednak to też może nie doprowadzić do efektywności Pareto.

12 Głosowanie Jednym ze sposobów agregacji preferencji indywidualnych jest wykorzystanie głosowania Przykład: trzy osoby A, B, C mają różne preferencje wobec koszyków x, y, z A B C x y z y z x z x y

13 Przykład głosowania Koszyk x będzie społecznie preferowany względem y jeśli większość osób preferuje x względem y Jednak taka metoda może zachwiać przechodniość preferencji Z reguły preferencje społeczne wynikające z głosowania większościowego nie są preferencjami dobrze zachowującymi albowiem nie są przechodnie. Nie istnieje najlepszy wariant w zbiorze (x,y,z) To która możliwość zostanie wybrana będzie zależało od kolejności w jakiej głosy są oddawane

14 Głosowanie Paradoksy głosowania Wynik głosowania może nie być jednoznacznie określony, gdyż zawsze znajdzie się taki poziom wydatków który będzie preferowany bardziej niż inny. Wynik też zależy od kolejności głosowania nad poszczególnymi celami (zachwianie przechodniości). Jeśli społeczeństwu pozwolić głosować wiele razy nad jakąś kwestią, to wyniki mogą nie być jednoznaczne. Dodatkowo, głosujące osoby mogą przedstawiać swoje preferencje fałszywie aby manipulować ostatecznymi wynikami.

15 Ujawnianie popytu Jest to mechanizm zapewniający by ludzie poprawnie ujawniali prawdziwe wartości jakie przywiązują do dobra publicznego. Np. podatek Groves-Clarke a. Jak to działa?

16 Ujawnianie popytu N osób; i = 1,,N. Wszyscy mają quasi-liniowe preferencje. v i jest (prawdziwą) wartością jaką i-ta osoba przywiązuje do danego dobra publicznego. Osoba i musi ponieść koszt c i jeśli dobro publiczne zostanie dostarczone.

17 Ujawnianie popytu n i = v i - c i jest wartością netto dla i = 1,,N. Warunek poprawy w rozumieniu Pareta w przypadku dobra publicznego wymaga aby: N N N vi > ci ni > 0 i= 1 i= 1 i= 1.

18 Jeśli Ujawnianie popytu N N n i < 0 oraz ni + nj > 0 i j i j (suma wartości netto byłaby ujemna bez głosu osoby j, a osoba j powoduje że decyzja społeczna zostaje zmieniona) lub N n i i j oraz N i j 0 i j > 0 n + n < (suma wartości netto byłaby dodatnia bez głosu osoby j, a osoba j powoduje że decyzja społeczna zostaje zmieniona) taka osoba j nazywa się podmiotem rozstrzygającym.

19 Ujawnianie popytu Jaką stratę podmiot rozstrzygający j powoduje dla pozostałych osób? N n i < 0, Jeśli i j to szkoda jaką ponieśli pozostałe osoby wynosi N n i > 0 N i j n Jeśli i > 0, i j to ogólna strata przeniesiona przez osobę j innym ludziom wynosi N n i > 0 i j

20 Ujawnianie popytu W celu nadania osobie j prawidłowych bodźców do podjęcia decyzji czy być podmiotem rozstrzygającym, należy ją obarczyć pełnymi kosztami lub korzyściami jej działania. Mechanizm ten nazywa się podatkiem Groves-Clarke a, czyli stwarza podmiotom motywację do rzetelnego deklarowania swoich wartości netto. Znaczenie mają tylko osoby rozstrzygające. Może nie być żadnego podmiotu rozstrzygającego albo każdy uczestnik może być rozstrzygający.

21 Algorytm podatku Groves-Clarke s Przypisać każdemu podmiotowi koszt c i Każdy podmiot musi zadeklarować wartość netto s i (niekoniecznie prawdziwą) odnośnie dobra publicznego. Dobro publiczne będzie dostarczone jeśli N w przeciwnym razie dobro nie s i > 0; będzie dostarczone. i= 1

22 Algorytm podatku Groves-Clarke s Od każdej osoby rozstrzygającej, która zmienia decyzję z dostarczenia dobra publicznego na niedostarczenie, N pobierany jest podatek w wysokości s i. i j Od każdej osoby rozstrzygającej, która zmienia decyzję z niedostarczenia dobra publicznego na dostarczenie, pobierany jest podatek w wysokości N s i. i j

23 Ujawnianie popytu Podatek G-C prowadzi do poprawnej alokacji dobra publicznego. Jednak ten podatek powoduje spadek podaży dóbr prywatnych poniżej poziomu optymalnego, gdyż zabiera podmiotom rozstrzygającym część posiadanych zasobów. Uwaga: podatek nie jest wypłacany innym podmiotom jest płacony skarbu państwa.

24 Podsumowanie Niestety nie ma doskonałego mechanizmu agregacji, czyli podejmowania decyzji społecznych. Funkcja dobrobytu społecznego jest funkcją indywidualnych funkcji użyteczności: F(u 1,,u n ) = u i suma indywidualnych f. użyteczności F(u 1,,u n ) = a i u i suma ważona indywidualnych f. użyt. F(u 1,,u n ) = min {u i } społeczna użyteczność danej alokacji zależy jedynie od dobrobytu podmiotu będącego w najgorszej sytuacji itd. Alokacja maksymalizująca społeczny dobrobyt musi być efektywna w rozumieniu Pareta.

25 Podsumowanie Jeśli dana alokacja leży na granicy możliwości produkcyjnych, to nie istnieją inne dostępne metody alokacji które dostarczałyby wyższych użyteczności dla danych podmiotów. Alokację nazywamy sprawiedliwą jeśli żaden z podmiotów nie woli jakiegoś innego koszyka dóbr od swojego własnego Sprawiedliwa alokacja (np. porówno dla każdego) nie musi być efektywną alokacją Jeśli podmioty mają różne gusty, to będą na ogół starały się odejść od równego podziału stosując wymianę Jeśli alokacja jest zarówno sprawiedliwa jak i efektywna, to jest to alokacja uczciwa. Mechanizm rynkowy (w odróżnieniu od innych metod wymiany) zawsze prowadzi do uczciwej alokacji, jeśli początkowa alokacja była symetryczna.

Podobne dokumenty

Wykład IV. Dobra wspólne, dobra publiczne

Wykład IV. Dobra wspólne, dobra publiczne Wykład IV Dobra wspólne, dobra publiczne Konsumpcja każdego dobra, zwanego dobrem prywatnym, dokonuje się indywidualnie i każdy może skonsumować tylko tyle jednostek, ile sobie nabył. Dobra publiczne (ogólna