Handel elektroniczny. mgr inż. Paweł Fajfer. Katedra Informacji Logistycznej i Informatyki

Transkrypt

1 Handel elektroniczny mgr inż. Paweł Fajfer Katedra Informacji Logistycznej i Informatyki

2 Wykład 1 wprowadzenie do e-handlu

3 Podstawowe pojęcia e-biznesu Gospodarka elektroniczna Biznes elektroniczny Handel elektroniczny 3

4 Gospodarka elektroniczna definicja ang. E-conomy, e-gospodarka, to wirtualna arena, na której prowadzona jest działalnośd, zawierane są transakcje, dochodzi do tworzenia oraz wymiany wartości i gdzie dojrzewają bezpośrednie kontakty między jej uczestnikami. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 4

5 Biznes elektroniczny definicja ang. e-business, e-biznes, obejmuje wszystkie procesy biznesowe zrealizowane drogą elektroniczną, przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii teleinformatycznych, w celu prowadzenia działalności gospodarczej. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 5

6 Biznes elektroniczny Na biznes elektroniczny składają się między innymi: e-handel, e-finanse, e-marketing, e-serwisy, e-learning, e-consulting, szeroko rozumiana komunikacja. 6

7 Działalnośd przedsiębiorstwa 7

8 Działalnośd przedsiębiorstwa 8

9 Sektory biznesu elektronicznego Sektory e-biznesu określają relacje zachodzące między podmiotami na rynku elektronicznym. Trzema głównymi sektorami e-biznesu są: B2B, B2C, C2C. 9

10 B2B B2B (ang. business to business) transakcje realizowane są miedzy przedsiębiorstwami i dotyczą ich obszarów działalności gospodarczej, m.in. realizacji zamówieo, sprzedaży towarów i usług innym przedsiębiorstwom, obsługi procesów biznesowych. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 10

11 B2C B2C (ang. business to customer) transakcje realizowane są miedzy przedsiębiorstwem a odbiorcami detalicznymi, występują głównie w formie handlu elektronicznego i marketingu. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 11

12 C2C C2C (ang. customer to customer) sektor charakteryzujący się interakcją między klientami indywidualnymi, najczęściej występuje w formie aukcji internetowych, ogłoszeo, forów internetowych oraz grup dyskusyjnych, czatów, komunikatorów internetowych, poczty elektronicznej. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 12

13 Przykład zakupu przez Internet z punktu widzenia przedsiębiorstwa strona www sklepu INTERNET Dostawca Klient Zakup towaru w sklepie internetowym 13

14 Przykład zakupu przez Internet z punktu widzenia przedsiębiorstwa strona www firmy kurierskiej INTERNET Dostawca Kurier Zlecenie dla kuriera 14

15 Przykład zakupu przez Internet z punktu widzenia przedsiębiorstwa strona www (aplikacja/platforma) INTERNET Wprowadzenie zlecenia do systemu system informatyczny Nr zlecenia (dane teleadresowe nadawcy i odbiorcy) Dane dotyczące przesyłki (gabaryty i waga) Nr referencyjny przesyłki (wygenerowany przez system z odzwierciedleniem w kodzie kreskowym) Rodzaj usługi 15

16 Przykład zakupu przez Internet z punktu widzenia przedsiębiorstwa system informatyczny System informatyczny śledzi trasę przesyłki, zmieniając status wysyłki Śledzenie przesyłki 16

17 ODBIORCA NADAWCA 17

18 system informatyczny Nr ref Status: nadanie, Rzeszów 18

19 system informatyczny Nr ref Status: transport 19

20 system informatyczny Nr ref Status: WE do oddziału 1 Kraków, sortowanie 20

21 system informatyczny Nr ref Status: WY z oddziału 1 Kraków, transport (oddział główny Wrocław) 21

22 Przykład zakupu przez Internet z punktu widzenia przedsiębiorstwa strona www firmy kurierskiej INTERNET System informatyczny Odbiorca Sprawdzanie statusu przesyłki 22

23 23

24 Inne sektory biznesu elektronicznego C2B (ang. customer to business), występuje w formie zapytao, propozycji i warunków realizacji transakcji oraz forów dyskusyjnych. B2E (ang. business to employee), E2B, E2E, w których wykorzystywane są elektroniczne kanały do komunikacji z pracownikami, współpracy oraz realizacji zadao przez wewnętrzne sieci, programy biznesowe i e-learning. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 24

25 Inne sektory biznesu elektronicznego B2A (ang. business to administration), A2B (ang. administration to business), C2A (ang. customer to administration) i A2A (ang. administration to administration), w których występują relacje z organami administracji rządowej i samorządowej, polegające na komunikacji i realizacji spraw urzędowych. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 25

26 Rodzaje relacji występujących w e-gospodarce [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 26

27 Rodzaje relacji występujących w e-gospodarce 27

28 Modele biznesu elektronicznego Model biznesu elektronicznego określa sposób osiągnięcia zysków z działalności w Internecie przez podmioty funkcjonujące na rynku elektronicznym. Przedstawiony poniżej zestaw modeli e-biznesu jest stopniowo poszerzany o takie rozwiązania, jak: e-banking, e-leaming, e-consulting i inne, będące źródłem dochodów w Internecie. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 28

29 Klasyfikacja modeli e-biznesu sklep internetowy (ang. e-shop) służy do sprzedaży towarów i usług przez Internet, elektroniczne centrum handlowe (ang. e-mall) składa się z wielu sklepów internetowych ulokowanych pod jednym adresem URL, a współpraca opiera się na wspólnych dostawach produktów, metodach płatności i przedsięwzięciach marketingowych oraz na agregacji klientów, [źródło: P. Timmers, Business Models for Electronic Markets, Electronic Markets nr 2] 29

30 Klasyfikacja modeli e-biznesu aukcja elektroniczna (ang. e-auction) działa na takich samych zasadach jak aukcja tradycyjna, lecz produkty są prezentowane w formie multimedialnej na stronach aukcyjnych; przychody właściciela aukcji są generowane dzięki sprzedaży platformy technologicznej, opłatom wnoszonym przez uczestników lub naliczanych od transakcji, a także pochodzą z reklam umieszczanych na stronach e-aukcji, 30

31 Klasyfikacja modeli e-biznesu elektroniczne zaopatrzenie (ang. e-procurement) dostarcza nowych rozwiązao w organizacji procesu zaopatrzenia, stosowanego zarówno w całym przedsiębiorstwie, jak i na jego wszystkich szczeblach; oferty i dokumenty występują w formie elektronicznej, ale dostawy odbywają się w sposób tradycyjny; główne korzyści to: nawiązywanie współpracy z nowymi dostawcami oraz stworzenie dodatkowego kanału zaopatrzenia, 31

32 Klasyfikacja modeli e-biznesu trzecia strona rynku podzlecenia (ang. third party marketplace) jest wykorzystywana w przypadku przekazania przez przedsiębiorstwo części obszarów swojej działalności firmie zewnętrznej, wyspecjalizowanej w danej dziedzinie (outsourcing); najczęściej zlecane są usługi sieciowe, usługi związane z logistyką, płatnościami, obsługą zamówieo, bezpieczeostwem transakcji itp., 32

33 Trzecia strona rynku - przykład strona www sklepu INTERNET Klient Dostawca strona www banku Przekierowanie do strony banku internetowego w celu uregulowania płatności 33

34 Przykład zakupu przez Internet z punktu widzenia przedsiębiorstwa strona www firmy kurierskiej INTERNET Dostawca Klient Zlecenie dla kuriera, możliwośd śledzenia stanu realizacji wysyłki Kurier 34

35 Klasyfikacja modeli e-biznesu integrator usług łaocucha wartości (ang. value-chain integrator) integruje składowe łaocucha wartości poprzez zbieranie, syntetyzowanie i dystrybucję informacji w łaocuchu; głównym celem działalności integratorów jest osiągnięcie strategicznej pozycji na rynku, zapewniającej optymalny dostęp do informacji dotyczących relacji występujących między podmiotami obecnymi w łaocuchu wartości (producentami, hurtownikami, dostawcami i klientami) 35

36 Klasyfikacja modeli e-biznesu dostawca usług i wartości dodanych (ang. valuechain service provider) specjalizuje się w dostarczeniu określonej usługi występującej w łaocuchu wartości, m.in. obsługi administracyjnej, logistycznej, zarządzania zasobami, płatności elektronicznych, a dochody są generowane z płatności za usługi lub z prowizji od realizowanych transakcji, 36

37 Klasyfikacja modeli e-biznesu platforma współpracy (ang. collaboration platform) oprogramowanie, które stwarza architekturę do współpracy między różnymi grupami zawodowymi; najczęściej jest ona prowadzona przez niezależną firmę, wynajmującą ją innym przedsiębiorstwom, a dochody generuje ze sprzedaży lub wynajmu platformy umożliwiającej pracę grupową z zarządzania nią i ze sprzedaży licencji, 37

38 Klasyfikacja modeli e-biznesu pośrednictwo w zakresie informacji (ang. information brokerage) oferuje usługi związane z wyszukiwaniem i udzieleniem klientom poszukiwanych, zamawianych informacji, np. pozyskiwanie danych z sieci, analiza rynków, zbieranie danych o klientach, oraz usługi konsultingowe; głównym celem działania brokera informacji jest stworzenie platformy, w której sprzedający i kupujący będą się komunikowad oraz wystąpi koncentracja informacji, 38

39 Klasyfikacja modeli e-biznesu usługi zaufania instytucje certyfikacyjne (ang. trust services) dostarczają określonych informacji, które gwarantują zaufanie i bezpieczeostwo między stronami w procesach oraz transakcjach biznesowych mających miejsce w Internecie najczęściej występują w postaci certyfikatów autentyczności lub szyfrowania danych, udostępnianie aplikacji przez Internet (ang. Application Service Provider, ASP) przedsiębiorstwo udostępnia za opłatą oprogramowanie dostępne w Internecie, 39

40 Klasyfikacja modeli e-biznesu wirtualna społeczność (ang. Virtual community) składa się z indywidualnych internautów, spotykających się w danym miejscu w sieci, tworzących swoisty portal tematyczny i dzielących się swoimi opiniami na dany temat; komunikacja między podmiotami odbywa się dzięki usługom dostępnym w sieci, a wartośd dodana jest tworzona poprzez możliwośd dodawania i wymiany informacji na forum grupy. 40

41 Handel elektroniczny definicja ang. e-commerce, e-handel, to proces zawierania transakcji handlowych z wykorzystaniem środków elektronicznych, prowadzonych za pośrednictwem Internetu. Handel elektroniczny skupia się wokół transakcji, obejmującym relacje B2B, B2C oraz C2C. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 41

42 Handel elektroniczny Handel elektroniczny jest szeroką kategorią obejmującą m.in. realizowane elektronicznie interakcje biznesowe, transakcje finansowe, marketing, obsługę klienta, badanie oraz rozwój produktów i usług. [źródło: S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010] 42

43 Rozwiązania handlu elektronicznego sklepy internetowe, aukcje internetowe. 43

44 Sklepy internetowe Sklep internetowy serwis internetowy umożliwiający zapoznanie się z towarem, złożenie zamówienia drogą elektroniczną i jego kupno. Sklepy internetowe można podzielid według asortymentu oferowanego klientom na: horyzontalne sprzedające szeroki asortyment, dedykowany dla różnorodnych odbiorców, wertykalne sprzedające niszowe towary dla wyspecjalizowanego kręgu klientów. 44

45 Możliwości stworzenia e-sklepu sklep na zamówienie zamawia się dedykowane rozwiązanie, specjalnie zaprojektowane i ściśle dopasowane do potrzeb sprzedającego, gotowy sklep (z półki) kupowane jest gotowe oprogramowanie, które można zindywidualizowad odpowiednio do potrzeb sklepu; większośd programów ma opcję wyszukiwania towarów, obsługi zamówienia, realizacji transakcji i płatności oraz pozwala na modyfikację bazy towarów i pracę on-line/off-line; gwarantuje to niższe koszty wdrożenia oraz sprawdzone wcześniej rozwiązanie, 45

46 Możliwości stworzenia e-sklepu miejsce w pasażu handlowym pasaże, elektroniczne centra handlowe oferują własne oprogramowanie na stworzenie sklepu internetowego, który będzie częścią pasażu handlowego. 46

47 Aukcje internetowe Aukcja internetowa jest serwisem, w którym mają miejsce transakcje wynikające z licytacji dóbr i usług oraz sam proces licytacji. Aukcje można również podzielid na wertykalne i horyzontalne. Aukcje horyzontalne cechują się dużą różnorodnością produktów z wielu branż. W przeciwieostwie do aukcji horyzontalnych, na aukcjach wertykalnych licytowane są produkty z jednej branży. 47

48 Rodzaje aukcji Rodzaj aukcji Klasyczna Charakterystyka strony licytacji publicznie podbijają ceny wyjściowe oferowanego dobra, zwycięzcą licytacji jest ten, kto zaproponował najwyższą cenę, jest to najczęściej spotykany rodzaj aukcji. Holenderska jest odwrotnością aukcji klasycznej, polega na licytacji w dół, czyli sprzedawca określa dwie ceny: cenę wywoławczą i cenę minimalną oraz kwotę i czas spadku ceny, sprzedający ogłasza cenę wywoławczą, która jest najwyższą ceną, jest ona obniżana co pewien czas o wcześniej zdefiniowaną kwotę spadku, zwycięzcą aukcji jest osoba, która podała najwcześniej najwyższą cenę z oferowanych, kupujący mają jednorazową możliwośd podania ceny, którą są skłon ni zapłacid za dany produkt. 48

49 Rodzaje aukcji Rodzaj aukcji Wielokrotna (amerykaoska) Przetargowa (japooska) Charakterystyka sprzedający oferuje w jednej licytacji kilka takich samych produktów, które są sprzedawane kilku zwycięzcom licytacji po cenach, jakie wylicytowali, wygrywający aukcję wielokrotną są wyłaniani na podstawie trzech kryteriów: najwyższej zaoferowanej ceny, największej zaoferowanej liczby sztuk i najwcześniej złożonej pełnej oferty. zainteresowany produktem lub usługą składa anonimowo ofertę, podając cenę, jaką chce zapłacid, innym uczestnikom aukcji cena wywoławcza i cena minimalna towaru nie jest podawana i nieujawnione są także oferty złożone przez innych licytujących, zwycięzcą aukcji jest ten, kto podał najwyższą cenę. 49

50 Rodzaje aukcji Rodzaj aukcji Błyskawiczna Odwrócona Charakterystyka charakteryzuje się bardzo szybkim przebiegiem licytacji, najczęściej jest to maksymalnie 60 minut, cena minimalna nie jest podawana, a cena wyjściowa jest dośd niska, aukcja kooczy się po ustalonym czasie, a jej zwycięzcą zostaje osoba, która do momentu zakooczenia wylicytuje najwyższą kwotę. zainteresowany danym towarem ustawia aukcję, czyli wystawiane są produkty do kupienia, a nie do sprzedania, jak było w poprzednich aukcjach, sprzedawcy określonego produktu licytują się między sobą a wygrywa ten, kto zaoferuje najniższą cenę realizacji zamówienia. 50

51 Handel elektroniczny - korzyści oszczędnośd kosztów funkcjonowania i wyposażenia biur, dokonywania rezerwacji, zmniejszenie liczby personelu, skrócenie kanałów dystrybucji, całkowita lub częściowa rezygnacja z korzystania z magazynów, możliwośd indywidualizacji przekazu komunikacja z konkretnym odbiorcą, model one to one, interaktywnośd ułatwione zapamiętywanie prezentowanych treści, elastycznośd możliwośd błyskawicznego zamieszczania informacji na stronach internetowych oraz stosunkowo niskie koszty budowy i przebudowy serwisów, dostępnośd dostęp do serwisu możliwy na całym świecie, przez całą dobę, każdego dnia w roku, ograniczony jedynie dostępem do terminalu podłączonego do Internetu, 51

52 Handel elektroniczny - korzyści możliwośd podwyższenia jakości oferowanych usług sied pozwala firmie poprawid jakośd usług zarówno przed, w czasie, jak i po procesie sprzedaży, m.in. przez pełną prezentację wszystkich opcji oferty, skrócenie czasu płatności (dzięki kartom kredytowym) i czasu realizacji zamówienia, a także zamieszczanie na stronach wyczerpującej pomocy, pełna analiza rynku możliwośd gromadzenia, przetwarzania i analizowania danych o transakcjach, możliwości wyboru rozwiązao dostosowanych do potrzeb konkretnej firmy od tanich i prostych programów komputerowych umożliwiających tworzenie rozwiązao e-commerce, po drogie, rozbudowane, dedykowane systemy integrujące całe przedsiębiorstwo, globalizacja i liberalizacja handlu. 52

53 Handel elektroniczny - ograniczenia niedostateczna infrastruktura techniczna, większe zagrożenie bezpieczeostwa tych transakcji, brak możliwości wypróbowania czy oględzin kupowanego towaru, wysoki koszt dostarczenia towaru do klienta, brak dostatecznych uregulowao prawnych. 53

54 Różnice między handlem tradycyjnym a e-handlem Kryterium Handel tradycyjny Handel elektroniczny Media Komunikacja bezpośrednia twarzą w twarz, za pomocą pośredników, bądź przy pomocy dokumentów przesyłanych przez pocztę, posłaoców, pocztę pneumatyczną, telefon stacjonarny, telegraf, faks itp. Dominującą formą komunikacji jest kontakt przez Internet: poczta elektroniczna, wyszukiwarki stron www, zawartośd stron + odnośniki, portale, wortale i inne narzędzia komunikacji, ewentualnie przejściowo wspomagane przez media tradycyjne Elastycznośd działalności Logistyka działalności Niska elastycznośd, problemy nie tylko z przestawieniem się na inny rodzaj działalności, ale również ze zmianą czy rozszerzeniem asortymentu, wzmocnione licznymi ograniczeniami administracyjnymi Towary wytwarzane na miejscu lub magazynowane, ograniczony zasięg działalności lub koniecznośd utrzymywania wielu punktów wytwarzania i dystrybucji. Wysoka elastycznośd wynikająca z roli pośrednika na rynku. Wiąże się to niestety z koniecznością dokonania również technicznych posunięd na rynku (szeroka reklama zmian, podłączenie się pod inne strony, utworzenie własnego portalu itp. Dominującą formą jest oderwanie od procesu wytwórczego, możliwośd przesyłania bezpośrednio z własnej lub obcej hurtowni do klienta. 54

55 Różnice między handlem tradycyjnym a e-handlem Kryterium Handel tradycyjny Handel elektroniczny Logistyka sprzedaży Formy płatności Parametry sprzedaży Struktura pionowa, łaocuch pośredników, koniecznośd dotarcia klienta do punktu sprzedaży, działającego w określonych godzinach. Tradycyjne: gotówka, karta płatnicza, czek; anonimowośd kupna i sprzedaży, powszechnośd użycia i akceptowalności różnych form sprzedaży, problemy z wymianą niektórych walut uznanych za obowiązujące na określonym terytorium, akceptowalny stopieo zabezpieczenia. Występuje zależnośd między położeniem punktu sprzedaży i gęstością realnej sieci, a ceną zakupu, co wynika z ograniczoności dostępu do towarów i usług. Różnice regionalne związane z położeniem geograficznym. Spłaszczenie struktur, wyposażony w odpowiednie urządzenia klient może transakcję przeprowadzad z miejsca zamieszkania, teoretycznie w ciągu całej doby. Odmienne od tradycyjnych formy płatności: za zaliczeniem pocztowym, przekaz pieniężny, karta płatnicza, karta inteligentna, mikropłatności, pieniądz elektroniczny, poddawana pod wątpliwośd powszechnośd wymagająca odpowiedniej infrastruktury, poziom zabezpieczeo uznawany za mniejszy od tradycyjnego. Z powodu globalizacji konkurencyjnośd cenowa wymusza niewielkie różnice cenowe. Różnice mogą byd niwelowane przez trudne warunki dostawy. Najniższe ceny osiągane w handlu wartościami intelektualnymi (brak ceł, kosztów transportu itp.). 55

56 Dziękuję za uwagę! Wykład 1