Układ pokarmowy Przewód pokarmowy

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Układ pokarmowy Przewód pokarmowy"

Gabriela Kaźmierczak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Układ pokarmowy Przewód pokarmowy

2 Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające funkcję. Zlokalizowane poza przewodem, produkują wydzielinę doprowadzaną do jamy ustnej i jelita przewodami wyprowadzającymi. Ślinianki, wątroba, trzustka

3 JAMA USTNA 1. Wargi 2. Policzki 3. Zęby 4. Dziąsła 5. Język 6. Podniebienie

4 Warga (fałd skórno-mięśniowy) Część skórna Część śluzowa Czerwień Naskórek z cienką warstwą zrogowaciałą i dość grubą warstwą jasną

5 Na podniebieniu miękkim i policzkach również błona podśluzowa Nabłonek wielowarstwowy płaski Rogowaciejący (podniebienie twarde, częściowo dziąsła, brodawki nitkowate przednio-środkowej części języka) udział w żuciu pokarmu Nierogowaciejący pozostała część jamy

6 Gruczoły ślinowe uchodzące do jamy ustnej Jama ustna Ujścia małych gruczołów uwalniających wydzielinę w systemie ciągłym (językowe, wargowe, policzkowe, podniebienne) Trzy pary dużych gruczołów ślinowych: Przyuszne uwalniają w odpowiedzi na bodźce mechaniczne Podżuchwowe bodźce termiczne Podjęzykowe bodźce chemiczne Bodźce działające na zakończenia nerwowe Psychiczne Zapachowe

7 Małe gruczoły ślinowe uchodzące do jamy ustnej Gruczoły wargowe Gruczoły policzkowe Gruczoły podniebienne Gruczoły językowe Gruczoły wargowe Łatwo wyczuwalne gruczoły leżące w blaszce właściwej błony śluzowej Gruczoły policzkowe Małe gruczoły leżące w błonie podśluzowej o charakterze śluzowo-surowiczym

8 Małe gruczoły ślinowe uchodzące do jamy ustnej Gruczoły podniebienne - Podniebienie twarde Występują w błonie śluzowej, szczególnie w okolicach przejścia w dziąsła. Małe gruczoły ślinowe o charakterze śluzowym. Gruczoły podniebienne Podniebienie miękkie W błonie śluzowej zwróconej ku jamie ustnej występuje gruba (do 5mm) lita warstwa gruczołów śluzowych. Na powierzchni zwróconej ku jamie nosowej nieliczne gruczoły śluzowe Gruczoły języka Gruczoły tylne Ebnera surowicze Małe gruczoły śluzowe

9 Język

10 Kubki smakowe z komórkami będącymi receptorami smaku. Smak słodki na końcu języka, słony przednia połowa brzegu języka, kwaśny tylna połowa bocznych części języka, gorzki tylna część języka, umami. Komórki czuciowe Komórki macierzyste

11 Kubek smakowy Receptorowe komórki smakowe (żyją ok. 14 dni) Komórki podporowe (niedojrzałe komórki smakowe) Komórki prekursorowe (kom. bazalne) Rozpuszczalne substancje chemiczne (tastanty) wiążą się z receptorami TR1 i TR2 obecnymi w mikrokosmkach komórek smakowych Kubki smakowe grzbietowej części języka odbierają smak kwaśny, słodki, gorzki i słony, umami (smak glutaminianu sodu)

12 Przełyk Błona śluzowa 1 Błona podśluzowa 2 Błona mięśniowa 3 Błona surowicza lub przydanka 4 Nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący Gruczoły właściwe

13 Schemat budowy ściany części trawiącej Tętnica Błona mięśniowa Błona śluzowa Żołądek Nabłonek żołądka Błona podśluzowa Błona surowicza Jelito cienkie Kosmki i nabłonek jelita cienkiego Tkanka limfoidalna Nabłonek jelita grubego Duży gruczoł Jelito grube

14 Żołądek Dno i trzon Gruczoły śluzowe oraz nieliczne endokrynne (śluz i lizozym) Wpust Błona śluzowa Gruczoły komórki śluzowe i endokrynne (G-gastryna i D - somatostatyna) Błona podśluzowa Błona mięśniowa Dołki Gruczoły Odźwiernik

15 Gruczoły właściwe żołądka Komórki okładzinowe Komórki główne 1. Komórki śluzowe ujścia i szyjki 2. Komórki macierzyste 3. Komórki okładzinowe 4. Komórki główne 5. Komórki dokrewne

16 Gruczoły właściwe żołądka Komórki główne (najliczniejsze szyjka i dno) Wydzielają pepsynogen (42,5 kda) pepsyna (35 kda) (ph poniżej 5,0). Komórki okładzinowe (górna część szyjki) Połączone z kom. głównymi kompleksami połączeń międzykomórkowych. Produkują H + i Cl - (HCl) oraz czynnik wewnętrzny wchłanianie wit. B12. Bardzo liczne mitochondria (40% objętości komórki) dostarczają ATP dla transportu H+ Kanaliki wewnątrzkomórkowe z mikrokosmkami W błonie bazalnej części komórek receptory dla gastryny, receptory H 2 dla histaminy oraz synapsy zawierające acetylocholinę. Kwaśna wydzielina (ph 0,9 2,0) ze stężeniem H + o 1 mln x większym niż we krwi.

17 Jelito cienkie Dwunastnica Jelito czcze Jelito kręte Kosmki Błona śluzowa Kosmki Krypty jelitowe Błona podśluzowa Błona śluzowa Tkanka łączna właściwa Tkanka limfoidalna (limfocyty, grudki limfatyczne) Gruczoły dwunastnicze (Brunnera) wydzielina zasadowa (ph 8,8 do 9,3)

18 Komórki nabłonka jelitowego Nabłonek jednowarstwowy walcowaty Enterocyty z rąbkiem prążkowanym Limfocyty śródnabłonkowe Komórki kubkowe (śródnabłonkowe gruczoły jednokomórkowe) Komórki M Komórki endokrynowe Grudka limfatyczna

19 Komórki krypt jelitowych Komórki macierzyste Enterocyty Komórki kubkowe Komórki Panetha Komórki endokrynowe Enterocyty Komórki Panetha Lizozym - ochrania nabłonek powierzchniowy przed patogennymi mikroorganizami. Komórki kubkowe Krypty ciągła produkcja i odnowa komórek nabłonkowych

20 Jelito grube Absorbcja wody, sodu, witamin, minerałów. Transport sodu zależny od energii. Potas i dwuwęglany wydzielane do światła jelita. Wyrostek robaczkowy

21 Cechy: Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Układ DNES (Diffuse NeuroEndocrine System) Układ APUD Amine Precursor Uptake Decarboxylation Wychwytywanie i dekarboksylacja amin i ich prekursorów Zawierają aminy i ich prekursory Zawierają enzymy produkujące aminy (dekarboksylaza aminokwasowa) Mogą wychwytywać aminy z krwiobiegu Pochodzą z grzebieni neuroektodermalnych (w mózgu niektóre peptydy spełniają rolę neurotransmiterów) Układ komórek endokrynowych żołądka i jelit, pomimo, że tworzy największy gruczoł dokrewny jest mało poznany.

22 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Cechy: Nazwę komórki tworzy się od rodzaju hormonu, jaki jest przez nią produkowany (immunohistochemia) Mają kształt piramidalny, szeroka podstawą oparte na błonie podstawnej Błona podstawna

23 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Typ komórki A żołądek Hormon Działanie Grelina, Glukagon Glikogenoliza w wątrobie G odźwiernik S jelito cienkie Gastryna Sekretyna Wydzielanie HCl, enzymów żołądka i soku trzustkowego. Ruchy jelita, przepływ krwi w trzewiach Wydzielanie soku trzustkowego, insuliny, żółci, wzmaga skurcze pęcherzyka żółciowego

24 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Typ komórki Hormon Działanie I jelito cienkie Cholecystokinina CCK Pankreozymina Wydzielanie soku trzustkowego, insuliny, żółci, wzmaga skurcz pęcherzyka żółciowego, opróżnianie żołądka K jelito cienkie L jelito cienkie Żołądkowy wielopeptyd hamujący (GIP) Gastric Inhibitory Polypeptide Glicentyna substancja podobna do glukagonu Wydzielanie soku żołądkowego (HCl) Wydzielanie insuliny Glikogenoliza Wydzielanie insuliny

25 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Typ komórki D odźwiernik, dwunastnica Hormon Somatostatyna Działanie Wydzielanie HCl, pepsyny, gastryny, enzymów trzustki, insuliny D1 przewód pokarmowy Naczyniowo czynny polipeptyd jelitowy (VIP) Vasoactive Intestinal Polypeptide Wydzielanie soku trzustk., insuliny, Glikogenoliza, ruchy jelita Napięcie naczyń

26 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Typ komórki EC [EC1] przewód pokarmowy Hormon Serotonina Substancja P Działanie Motoryka jelit Wydzielanie śliny Napięcie naczyń Mo [EC2] jelito cienkie Motylina Ruchy jelit

27 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Typ komórki X, ECL żołądek, jelito Hormon Bombezyna Działanie Uwalniane gastryny i HCl, wydzielanie enzymów trzustki, reguluje uwalnianie insuliny i glukagonu, wzmaga skurcze pęcherzyka żółciowego Żołądek, jelito Neurotensyna Enkefaliny?

28 Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Typ komórki Gruczoły błony podśluzowej dwunastnicy Gruczoły Brunnera Hormon Urogastron Działanie Hamuje uwalnianie HCl

29 Jama ustna lizozym IgA Bariera immunologiczna Jelito Bariera mechaniczna Połączenia zamykające w części szczytowej komórek nabłonka jelit Śluz pokrywający powierzchnie kosmków Komórka M Enterocyt Grudka limfatyczna Limfocy t Ściana jelita Bariera immunologiczna Komórki M (dendrytyczne) nabłonka limfoidalnego błony śluzowej Limfocyty śródnabłonkowe Grudki limfatyczne utworzone z limfocytów B Limfocyty T (pomiędzy grudkami strefy grasiczozależne) Komórki Panetha lizozym IgA w formie dimeru w śluzie na powierzchni kosmków

30 Komórki M Krążenie limfocytów

Podobne dokumenty

Układ pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu

Układ pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające