Układ pokarmowy. podsumowanie

Transkrypt

1 Układ pokarmowy podsumowanie

2 Układ pokarmowy spełnia bardzo waŝne zadanie: przekształca pokarm spoŝywany przez człowieka, dostarczając organizmowi energii i składników odŝywczych, których potrzebuje on do spełnienia róŝnorodnych funkcji Ŝyciowych. Główną jego rolą jest trawienie i wchłanianie pokarmu. Początek układu pokarmowego stanowi jama ustna, gdzie odbywa się miaŝdŝenie pokarmu i jego wstępne trawienie enzymami zawartymi w ślinie (wydzielanej przezślinianki). Następnie pokarm przez gardło i przełyk przemieszczany jest do Ŝołądka, gdzie odbywa się właściwy proces trawienia. TreśćŜołądka przechodzi do jelita cienkiego gdzie następuje wchłanianie pokarmu. Niestrawione resztki pokarmu są usuwane z organizmu przez jelito grube, dalej odbyt.

3

4 Zęby człowieka słuŝą do rozdrabniania poŝywienia. Ząb składa się z korony, szyjki i korzenia (lub korzeni). Wewnątrz znajduje się komora wypełniona miazgą zęba. Zęby buduje zębina. U człowieka wyróŝnia się rodzaje zębów: siekacze, kły, zęby przedtrzonowe i zęby trzonowe.

5

6 Przełyk jest narządem w kształcie rury o długości ok. 25cm, jest zaopatrzony w ścianki mięśniowe, których rola polega na transportowaniu poŝywienia z gardła do Ŝołądka. Ciągnie się on od gardła, przemierza jamę piersiową, przechodzi przez przeponę i w jamie brzusznej uchodzi do jamy Ŝołądkowej. Przełykanie jest złoŝonym mechanizmem. Pierwsza jego faza jest świadoma i dobrowolna: podczas przeŝuwania poŝywienia język popycha kęs pokarmu do podniebienia i dalej w kierunku gardła. Następnie zachodzą po sobie róŝne automatyczne czynności: ścianki gardła zwęŝają się i popychają pokarm do przełyku, podczas gdy podniebienie miękkie unosi się, blokując dojście do jamy nosowej, nagłośnia - chrząstka działająca jak zatyczka zamyka dojście do krtani, zapobiegając przypadkowemu przedostaniu się poŝywienia do dróg oddechowych. W przełyku fale skurczów ścianek sprawiają, Ŝe pokarm przedostaje się w dół, aŝ w końcu trafia do Ŝołądka. Nawet wówczas, gdy nie spoŝywamy pokarmu, proces połykania powtarza się nieprzerwanie - połykamy ślinę średnio 70 razy na godzinę w stanie aktywności i ok. 10 razy na godzinę podczas snu.

7 śołądek - žaludek mięsisty narząd, przypominający worek, posiadający dwa ujścia: górne, zwane częścią wpustową, uniemoŝliwiające cofanie się zawartości Ŝołądka do przełyku dolne, zwane częścią odźwiernikową, działającą jak zatyczka, zatrzymując pokarm, który jest tu przygotowywany do dalszego trawienia. stąd kęs pokarmowy jest przepuszczany do dwunastnicy - pierwszego odcinka jelita cienkiego.

8

9 Jelito cienkie jest miejscem dalszych etapów procesu trawienia, w jego wnętrzu składniki są poddawane działaniu enzymów pochodzących z wątroby, z trzustki i własnej śluzówki jelita, które rozkładają je na elementy podstawowe. W zespole o długości od 4 do 5m rozróŝniamy trzy odcinki: dwunastnicę, odcinek umieszczony u wyjścia Ŝołądka, długości ok cm, która wydziela sok trzustkowy i Ŝółć wyprodukowaną przez wątrobę; jelito czcze, długość ok. 3m, umieszczone w górnej części jamy brzusznej; jelito kręte, długość od 3 do 4m, umieszczone w dolnej części jamy brzusznej, uchodzi do jelito grubego.

10 Ruchy jelit Ścianki jelita cienkiego ściskają się automatycznie. Rytmiczne ruchy odcinków jelita słuŝą do ugniatania i kruszenia pokarmu, przeciwstawne skurcze jelita słuŝą dobremu zmieszaniu pokarmu a ruchy perystaltyczne, następujące falowo, przesuwają pokarm w kierunku jelita grubego. Trzustka i dwunastnica Trzustka to gruczoł przyłączony do układu trawiennego, produkuje bogaty w enzymy sok, który rozkłada składniki pokarmowe. Stanowi równieŝ część układu hormonalnego, produkuje bardzo waŝny hormon - insulinę i glikogen. Trzustka jest wydłuŝonym, stoŝkowatym narządem umieszczonym poziomo w górnej części jamy brzusznej. Jej największa część nosi nazwę głowy i otoczona jest dwunastnicą.

11

12 Wątroba jest gruczołem wchodzącym w skład układu pokarmowego, poniewaŝ obok innych waŝnych funkcji niezbędnych dla metabolizmu, produkuje Ŝółć, wydzielinę potrzebną do trawienia tłuszczy. Gromadzi się ona w woreczkuŝółciowym, następnie, po kaŝdym posiłku, przelewa się do wnętrza jelita cienkiego poprzez drogi Ŝółciowe.

13 Jelito grube stanowi końcową część układu pokarmowego, tu gromadzą się tymczasowo nie wchłonięte składniki pokarmowe, przygotowywane do wydalenia. Jelito grube o długości 1,5-1,8m dzieli się na trzy odcinki: jelito ślepe, umieszczone w dolnej, prawej części jamy brzusznej, do którego uchodzi jelito cienkie; okręŝnicę, najszerszy odcinek, umieszczony równieŝ wewnątrz jamy brzusznej, dzielący się na cztery mniejsze odcinki: okręŝnicę wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą; odbytnicę, która uchodzi do odbytu.

14

15 Higienia Ŝywności i Ŝywienia właściwa dieta uzaleŝniona jest od rodzaju wykonywanej pracy, stanu zdrowia, pory roku, wieku zasady racjonalnego Ŝywienia: zwiększenie ilości świeŝych owoców, jarzyn, pełnoziarnistego pieczywa, roślin strączkowych ograniczenie spoŝywania tłuszczy i słodyczy właściwe zestawienie posiłów (ilość, zawartość ) odpowiednia regularność (4 5) wartość energetyczna poŝywienia nie moŝe przekraczać zapotrzebowania organizmu na energię (otyłość) dietetyka: dział zajmujący się zasadami Ŝywienia chorych ludzi pokarm musi być czysty i dobrze przygotowany

16 CHOROBY UP Jamy ustnej próchnica, paradentoza (choroba dziąsieł) Zatrucia pestycydami, laseczka jadu kiełbasiannego konserwy mięsne, salmonella Zakaźne Ŝółtaczka, czerwonka i dur brzuszny PasoŜytnicze glista ludzka, owsik, tasiemiec, alkoholizm

17 Pracuj z kolegą w ławce: podręcznik: 89 / 1,2,3,4,5,7,8,9,10 Powtórka na następnej lekcji! Dziękuję za uwagę i Ŝyczę miłego dnia