UKŁAD TRAWIENY FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
|
|
- Marek Mucha
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 UKŁAD TRAWIENY FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
2 BUDOWA UKŁADU TRAWIENNEGO
3 Układ trawienny.
4 ROLA: Dostarczenie organizmowi materiału do budowy i odnowy własnych tkanek oraz substancji energetycznych służących do podtrzymania wszelkich procesów życiowych.
5 SCHEMAT BUDOWY UKŁADU POKARMOWEGO
6 ODŻYWIANIE TO: przyjmowanie pokarmów, trawienie pokarmów, wchłanianie składników pokarmowych i wody, przyswajanie składników pokarmowych.
7 UKŁAD TRAWIENNY:
8 Substancje doprowadzane w postaci pokarmu: WĘGLOWODANY, TŁUSZCZE, BIAŁKA, WITAMINY, SOLE MINERALNE, WODA.
9 Rola substancji pokarmowych: Węglowodany i tłuszczeźródło energii, Białka-źródło aminokwasów- materiału niezbędnego do budowy tkanek i narządów,
10 Rola substancji pokarmowych: Przy nadmiarze pokarmu białkowego lub przy braku węglowodanów i tłuszczów aminokwasy ulegają dezaminacji i mogą być zużyte do celów energetycznych!
11 TRAWIENIE Zespół procesów zachodzących w przewodzie pokarmowym, którym zostaje poddany pokarm pobierany przez człowieka z otoczenia w postaci pierwotnej nie pozwalającej na bezpośrednie wykorzystanie go przez ustrój.
12 Trawienie składa się z: Procesów mechanicznych (żucie, połykanie, ruchy robaczkowe przełyku, ruchy żołądka i jelit, oddawanie stolca).
13 Trawienie składa się z: Procesów chemicznych polegających na przekształcaniu dużych cząstek złożonych substancji organicznych na związki proste mogące przenikać przez błony komórkowe i które organizm może użyć do budowy własnych tkanek oraz podtrzymania procesów życiowych związanych z wydatkowaniem energii.
14 PRZYJMOWANIE POKARMÓW: Kontrolę nad przyjmowaniem pokarmów tj. nad ilością wprowadzonej do organizmu energii mają OŚRODKI POKARMOWE W PODWZGÓRZU.
15 OŚRODKI POKARMOWE OŚRODEK GŁODU wyzwala mechanizm poszukiwania, zdobywania i przyjmowania pokarmów, OŚRODEK SYTOŚCI hamuje apetyt.
16 LEPTYNA to hormon białkowy wydzielany przez komórki tkanki tłuszczowej działa jak czynnik sytości wpływa na pobudliwość ośrodków pokarmowych.
17 NEUROPEPTYD Y ( NPY) pobudza,, OŚRODEK GŁODU,, i może być uważany za,, czynnik głodu,,
18 Trawienie pokarmu w jamie ustnej: Pokarmy o stałej konsystencji wprowadzone do jamy ustnej są rozdrabniane i mieszane ze śliną w procesie żucia.
19 ŻUCIE: Polega na mechanicznym rozdrabnianiu pokarmu, mieszaniu go ze śliną i formowaniu kęsa pokarmowego który następnie zostaje połknięty.
20 ŻUCIE: Jest wynikiem skurczu mięśni szkieletowych, powodujących naprzemienne otwieranie i zamykanie szczęk, połączone z niewielkimi ruchami żuchwy ku przodowi, do tyłu i boku.
21 Fazy,,cyklu żucia : przygotowawcza, zetknięcie szczęk z kęsem pokarmowym, miażdżenie pokarmu, zetknięcie zębów obu szczęk, rozcieranie pokarmu między szczękami. końcowe centralne zamknięcie szczęk.
22 ŻUCIE Jest regulowane odruchowo, ośrodek integracyjny znajduje się w pniu mózgu. Receptory znajdują się w mięśniach i błonie śluzowej jamy ustnej.
23 ŚLINA Wydziela się na drodze odruchu bezwarunkowego w wyniku zetknięcia się pokarmu z powierzchnią błony śluzowej jamy ustnej. Wydziela się na drodze odruchu warunkowego ( nabytego) w odpowiedzi na sam widok i zapach pokarmu.
24 ŚLINA W ilości 1,5 L\ dobę, ph 7,O jest wydzielana do jamy ustnej przez trzy parzyste gruczoły unerwiane wydzielniczo przez włókna przywspółczulne. Są to: Ślinianka podżuchwowa, Ślinianka przyuszna, Ślinianka podjęzykowa.
25 ŚLINA Ślinianki podżuchwowe (wydziela ok.60% śliny) w tym najwięcej śliny surowiczo-śluzowej, Ślinianki przyuszne (wydzielają26%śliny) w tym w mniejszych ilościach ślinę surowiczą, Ślinianki podjęzykowe (wytwarzają ok.5%) w tym najmniej śliny śluzowej.
26 ŚLINA Surowicza zawiera enzym trawiący wielocukry ALPHA AMYLAZĘ ŚLINOWĄ. Śluzowa zawiera MUCYNY GLIKOPROTEIDY ułatwiające połykanie uformowanego kęsa.
27 SKŁADNIKI STĘŻENIE skład śliny: Inne składniki Wapń, Magnez, fosfor woda Pok.suchy białko mucyna mocznik Kw, mocz. Cholest. 994mL 6-7g/L 3000mg/L 2000mg/L 100mg/L 20mg/L 70mg/L Sub.nieorg 2800mg/L sód potas 600mg/L 400mg/L
28 POŁYKANIE dzieli się na trzy fazy: Ustno gardłowa ( dowolna ), polega na przesunięciu kęsa z jamy ustnej do gardła, w czym uczestniczą mięśnie języka i policzków.
29 POŁYKANIE dzieli się na trzy fazy: Gardłowo-przełykowa (odruchowa): mięsień zwieracz górny gardła początkowo rozkurcza się, przepuszczając kęs a następnie kurczy się i rozpoczyna falę perystaltyczną przesuwającą kęs wzdłuż gardła i przełyku.
30 POŁYKANIE dzieli się na trzy fazy: Przełykowo -żołądkowa ( odruchowa): kęs przesuwany przez falę perystaltyczną zbliża się do jamy żołądka.
31 Połykanie kęsa pokarmowego (wg. Vandera)
32 POŁYKANIE
33 BUDOWA ŻOŁĄDKA ŻOŁĄDEK
34 FUNKCJE ŻOŁĄDKA: Gromadzenie i przechowywanie pokarmów, Trawienie pokarmów, Wyjaławianie pokarmów.
35 Trawienie pokarmów w żołądku: Pokarmy wypełniające część środkową żołądka, niestykająca się z błoną śluzową, są początkowo trawione przez ALPHA AMYLAZĘ ŚLINOWĄ. Właściwe trawienie pokarmów rozpoczyna się po zmieszaniu pokarmów z sokiem żołądkowym.
36 żołądek:
37 SOK ŻOŁĄDKOWY Jest mieszaniną 3 wydzielin wytwarzanych oddzielnie przez różne komórki gruczołowe błony śluzowej: kom. okładzinowe - HCL, H2O, czynnik wiążący wit. B12, kom. główne pepsynogen, kom. dodatkowe (odźwiernikowe) śluz.
38 Trawienie pokarmów w żołądku: Sok żołądkowy jest wydzielany przez gruczoły błony śluzowej żołądka w ilości ok. 3L/ dobę, ph ok. 1,0, Sok żołądkowy zawiera: kwas solny, enzymy trawienne, śluz, sole mineralne i wodę.
39 Trawienie pokarmów w żołądku: Kwas solny (HCL) powstaje w kanalikach wewnątrz KOMÓREK OKŁADZINOWYCH - gruczołów błony śluzowej pod wpływem histaminy działającej na receptory H2.
40 Trawienie pokarmów w żołądku: W komórkach głównych gruczołów błony śluzowej żołądka znajdują się w ziarnistości zawierające PEPSYNOGEN (nieczynny enzym proteolityczny). Wydzielony do światła gruczołów błony śluzowej zmienia się pod wpływem kwasu solnego w aktywny enzym PEPSYNĘ.
41 PEPSYNOGEN Wydziela się stale w niewielkich ilościach w warunkach podstawowych.
42 PEPSYNOGEN Wydzielanie nasilone powoduje : głód, miejscowe pobudzanie żołądka wywołane rozciąganiem ścian, zakwaszenie błony śluzowej, hormony jelitowe.
43 Trawienie pokarmów w żołądku: Pepsyna rozkłada duże cząsteczki białek na mniejsze cząsteczki polipeptydów.
44 WARSTWA GRUCZOŁOWA ŻOŁĄDKA ZAWIERA: *gruczoły wpustoweczęść wpustowa żołądka, *gruczoły właściwe- (główne,okładzinowe, szyjkowe,niezróżnicowane)- dno i trzon, *gruczoły odźwiernikoweodźwiernik
45 Motoryka żołądka:
46 Rodzaje aktywności błony śluzowej żołądka: Nasilenie i osłabienie napięcia mięśniówki żołądka występujące naprzemiennie z czym wiążą się wahania RR w jamie żołądka, Skurcze perystaltycznerozpoczynające się w części wpustowej i przesuwające się wzdłuż ścian żołądka aż do odźwiernika.
47 Wypełnianie żołądka
48 Pompa odźwiernikowa Powtarzające się w ciągu kilku godzin trawienia w żołądku cofanie się treści stałej do jamy żołądka powodujące jej mieszanie, rozdrabnianie i stopniową zamianę na treść płynną- wyciskanie treści płynnej do dwunastnicy i cofanie się do żołądka treści stałej.
49 BER-podstawowy rytm biologiczny: Regularne występowanie skurczów perystaltycznych wyzwalane jest przez rozrusznik utworzony przez komórki mięśniowe gładkie warstwy podłużnej błony mięśniowej żołądka w okolicy krzywizny większej.
50 BER-podstawowy rytm biologiczny: W komórkach rozrusznika regularnie i spontanicznie występuje stan czynny, który rozprzestrzenia się na całą błonę mięśniową. Pokarmy płynne szybko przechodzą przez żołądek, węglowodany pozostają w żołądku kilka godzin, białka dłużej a tłuszcze- najdłużej.
51 Działanie pompy odźwiernikowej.
52 Kontrola motoryki żołądka: Nerw błędny (n.x) i gastryna- nasila skurcze i pobudza perystaltykę. Nerwy współczulne i sekretyna- zwalniają perystaltykę.
53 Kontrola motoryki żołądka: Rozciągnięcie dwunastnicy przez pokarm, zawartość kwasów tłuszczowych, częściowo strawionych białek i węglowodanów w pokarmie, sekretyna i cholecystokinina powstające w dwunastnicy oraz wysokie RR osmotyczne treści dostającej się do dwunastnicy to czynniki hamujące na drodze odruchowej i humoralnej perystaltykę żołądka.
54 W regulacji wydzielania żołądkowego wyróżniamy trzy fazy: Faza psychiczna nerwowa-głodowa, Faza żołądkowa, Faza jelitowa.
55 Faza psychiczna wydzielania: Wydzielanie odbywa się na zasadzie odruchu warunkowego(nabytego)- na bodźce uwarunkowane spożywaniem pokarmu oraz odruchu bezwarunkowego (wrodzonego)- zapach, smak pokarmu. Na zakończeniach nerwu błędnego wydziela się acetylocholina- pobudza komórki okładzinowe i główne do wydzielania HCL i enzymów oraz w mechanizmie humoralnym wydziela się gastryna i histamina.
56 Faza żołądkowa wydzielania Rozpoczyna się, gdy pokarm znajdzie się w żołądku i może trwać kilka godzin. Pozostaje pod kontrolą wielu czynników: acetylocholina uwalniana z zakończeń nerwu błędnego, sploty nerwowe śródścienne reagujące na rozciąganie ścian żołądka, histamina, gastryna.
57 Jelito- schemat budowy Jelito grube
58 Faza jelitowa wydzielania Bodźce powstają w dwunastnicy gdzie dostaje się pokarm nie nasiąknięty kwasem - w przypadku pokarmu kwaśnego wydzielanie żołądkowe zmniejsza się. Powoduje to sekretyna - antagonista gastryny. Silnie hamuje wydzielanie pokarm tłuszczowy nadchodzący do dwunastnicy.
59 Jelito cienkie- motoryka Przemieszanie miazgi pokarmowej z sokami trawiennymi i zetknięcie strawionego pokarmu z powierzchnią chłonną jelita. Przesuwanie z odpowiednią szybkością miazgi pokarmowej w kierunku odbytu.
60 Jelito cienkie- motoryka Czynniki pobudzające błonę mięśniową: Mechaniczne podrażnienie rozciąganie przez pokarm, Podrażnienie chemiczne błony śluzowej przez soki trawienne i substancje pokarmowe (słabe kwasy, ługi, sole, mydła- wzmagają, silne kwasy- zwalniają i hamują ruchy jelit.
61 Jelito cienkie- motoryka Czynniki pobudzające błonę mięśniową cd.: Bodźce nerwowe nadchodzące do jelit drogą n. błędnego( pobudza ruchy jelit i zwiększa napięcie błony mięśniowej) i n.współczulnego (drażnienie nerwów trzewnych zwalnia ruchy jelitowe i zmniejsza napięcie ich ściany.
62 Trzy rodzaje ruchów jelit: Ruchy wahadłowe (okresowe zmiany napięcia, Ruchy robaczkowe (perystaltyczne), Ruchy rozdzielcze (segmentacyjne, odcinkowe)
63 Ruchy wahadłowe Polegają na rytmicznym wydłużaniu się i kurczeniu lub skręcaniu odcinka jelita wskutek przesuwania się (2,5cm/s) łagodnej fali skurczu wzdłuż jelita na krótkim odcinku razy na minutę.
64 Ruch robaczkowy W miejscu położonym za masą pokarmową, następuje skurcz bł. mięśniowej podłużnej wywołujący skrócenie i rozszerzenie danego odcinka jelita. Natychmiast po tym skurczu w odcinku przed masą pokarmową następuje skurcz bł. mięśniowej okrężnej który wyciska treść w kierunku odbytu.
65 Ruchy rozdzielcze Polegają na silnych skurczach błony mięśniowej okrężnej w różnych odcinkach jelita przy biernym rozluźnieniu błony podłużnej. Następnie skurczone odcinki ulegają rozluźnieniu a skurcze pojawiają się w innych miejscach.
66 Trawienie chemiczne w jelicie cienkim W trawieniu treści jelita cienkiego biorą udział: Sok jelitowy, Sok trzustkowy, żółć
67 Sok jelitowy Ma odczyn zasadowy, Wydziela się w ilości ok. 3-6 L/dobę, Zawiera śluz chroniący błonę śluzową dwunastnicy przed działaniem kwaśnej treści żołądkowej, Wydziela się pod wpływem mechanicznego podrażnienia błony śluzowej przez przesuwającą się treść jelitową i pośrednio przez pobudzające działanie hormonów żołądkowo-jelitowych.
68 Sok jelitowy zawiera: Aminopeptydazy rozkładające peptydy do aminokwasów, Enzymy rozkładające kwasy nukleinowe do pentozy, zasad purynowych i pirymidynowych oraz kwasu fosforowego, Enzymy rozkładające wielocukry i dwucukry do jednocukrów, Lipaza hydrolizująca tłuszcze obojętne do kwasów tłuszczowych i glicerolu.
69 Sok trzustkowy Dostaje się do dwunastnicy przez przewód trzustkowy i bańkę wątrobowo-trzustkową, Wydziela się ok.2l/dobę, ph: zasadowy, Jest bogaty w wodorowęglany.
70 Sok trzustkowy zawiera: Trypsynogen i chymotrypsynogen nieaktywne enzymy >enterokinaza (wydzielana przez błonę śluzową dwunastnicy)> trypsyna i chymotrypsyna trawią białka do aminokwasów.
71 Sok trzustkowy zawiera: Rybonukleazę i deoksyrybonukleazę enzymy trawiące kw. rybonukleinowy i deoksyrybonukleinowy, Amylazę i diastazęrozkładające wielocukry do dwucukrów, Lipazę rozkładającą tłuszcze do kw. tłuszczowych i glicerolu.
72 Sok trzustkowy jest bogaty w wodorowęglany i dlatego pod jego wpływem kwaśna treść żołądka dostająca się do dwunastnicy zostaje szybko zobojętniona!
73 Kontrola wydzielania soku trzustkowego: Trzustka wydziela sok pod wpływem impulsów nerwowych i czynników humoralnych.
74 Fazy wydzielania soku trzustkowego: Głowowa (droga odruchowa gdy pokarm znajduje się w jamie ustnej- n.wydzielniczy to n. błędny), Żołądkowa (cholecystokininapobudza kom. trzustki do wydzielania), Jelitowa (sekretyna)
75 Udział żółci w trawieniu: Żółć jest wytwarzana przez komórki wątrobowe i wydzielana do światła kanalików. Kanaliki łączą się w przewody wątrobowe.
76 Udział żółci w trawieniu: Żółć jest złocistym płynem, o odczynie lekko alkalicznym (ph 7,8-8,6) produkowanym nieustannie w ilości ok.0,5-11l/dobę. Pęcherzyk żółciowy może zagęścić żółć 5-10 krotnie tj. do ok.50ml.
77 Schemat budowy dróg żółciowych
78 Skład żółci: sole kwasów żółciowych, bilirubina, cholesterol, kwasy tłuszczowe, lecytyna.
79 Sole kwasów żółciowych: To: cholowy i chenodezoksycholowy. Są one wydzielane w połączeniu z glicyną i turyną jako glikocholan sodu i taurocholan potasu w stosunku 3 do1.
80 Sole kwasów żółciowych: Około 90-95%kwasów żółciowych ulega w jelicie grubym reabsorpcji i powraca przez naczynia układu wrotnego do wątroby. Barwnikiem żółci jest bilirubina.
81 Kontrola wydzielania żółci: Sekretyna zwiększa wydzielanie żółci, Cholecystokinina powoduje równoczesne obkurczanie pęcherzyka żółciowego i rozluźnienie zwieracza bańki co powoduje wyciśnięcie żółci do dwunastnicy.
82 Rola żółci w procesach trawienia Aktywowanie enzymów trzustkowych, przede wszystkim lipazy, Emulgowanie tłuszczów kwasy żółciowe zmniejszają napięcie powierzchniowe tłuszczów, wskutek czego rozbijają się one na drobne kuleczki, co ułatwia działanie lipazy,
83 Rola żółci w procesach trawienia Rozpuszczanie kwasów tłuszczowych, Wzmaganie perystaltyki jelit. Najważniejsze zadanie to: udział w trawieniu tłuszczów!
84 Schemat budowy jelita grubego
85 Rola jelita grubego Woda zawarta w treści jelita jest zwrotnie wchłaniana, Wchłaniane są : elektrolity, witaminy, sole mineralne, Niestrawione pokarmy są w nim czasowo magazynowane i formowany jest kał, Drobnoustroje stale się mnożą, wytwarzając związki niezbędne (witaminy), jak i toksyczne (tyraminę, amoniak)
86 Jelito grube Gruczoły błony śluzowej jelita grubego nie wytwarzają enzymów trawiennych. Jedyną ich wydzieliną jest śluz!
87 Treść jelita cienkiego przedostaje się do jelita ślepego w momencie otwierania się zastawki krętniczo - kątniczej. Zastawka otwiera się gdy przechodzi przez nią fala perystaltyczna (odruch żołądkowo-krętniczy) w czasie opróżniania żołądka.
88
89 Motoryka jelita grubego: Błona mięśniowa jelita grubego wykazuje okresowe zmiany napięcia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne. 2-3 razy na dobę, na skutek rozciągnięcia się jelita przez treść dochodzi do silnych skurczów perystaltycznych-ruchów masowych, które pojawiają się w pierwszej godzinie po spożyciu pokarmów na drodze odruchu żołądkowookrężniczego.
90
91
92 Jelito grube:
93 kał- skład: Woda i chlesterol, nie strawione i nie dające się strawić resztki pokarmów, barwniki pochodzące z nie strawionego pokarmu oraz barwniki żółciowe, duże ilości drobnoustrojów(e.coli), Produkty fermentacji bakterii (kw. mlekowy, octowy, alkohol, CO2, indol, skatol) Sole mineralne Na, K, Ca, Mg, Fe.
94 defekacja Rozpoczyna się parciem na stolec wywołanym przez rozciągnięcie ścian odbytnicy masami kałowymi. Do wydalania kału przyczynia się tłocznia brzuszna tj. wzrost RR w jamie brzusznej.
95 defekacja Ośrodki nerwowe, kierujące odruchem defekacji, mieszczą się w w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego. Zniszczenie tego ośrodka prowadzi do rozluźnienia mięśni zwieraczy odbytu i nie trzymania kału.
96 UKŁAD TRAWIENNY
97 BUDOWA WĄTROBY Wątroba
98 ŻOŁĄDEK: Żołądek - gaster sive ventriculus. Stanowi poszerzoną część przewodu pokarmowego między przełykiem a dwunastnicą. Spełnia dwa zadania : 1.Stanowi zbiornik pokarmu 2. Jest narządem wydzielniczym wytwarzającym kwas solny i enzymy. Pod wpływem tych enzymów pokarm zostaje zmieniony na płynną miazgę.
99 ŻOŁĄDEK W żołądku wyróżniamy: wpust (cardia) stanowiący połączenie z częścią brzuszna przełyku. Dno ( fundus)-zaokrąglona, obszerna część żołądka położona na lewo i ku górze od wpustu
100 ŻOŁĄDEK W żołądku rozróżnia się dwie ściany- przednią i tylną. Ściany te łączą się ze sobą u góry wzdłuż tzw. krzywizny mniejszej i u dołu wzdłuż krzywizny większej W górnej części krzywizny mniejszej żołądek łączy się z przełykiem.
101 ŻOŁĄDEK Ujście żołądka do dwunastnicy nazywa się odźwiernikiem (pylorus). Odźwiernik zaopatrzony jest w gruby pierścień błony mięśniowej okrężnej, tworzący mięsień zwieracz odźwiernika, którego skurcz oddziela światło żołądka od dalszej części przewodu pokarmowego.
102 ŻOŁĄDEK Żołądek cd Część żołądka sąsiadująca z odźwiernikiem nosi nazwę części odźwiernikowej. Pomiędzy częścią odźwiernikową a dnem znajduje się trzon żołądka ( corpus ventriculi).
103 ŚCIANA ŻOŁĄDKA Ściana żołądka składa się z czterech warstw: 1/. Błona surowicza 2/. Błona mięśniowa 3/. Tkanka podśluzowa 4/. Błona śluzowa.
104 BUDOWA ŚCIANY ŻOŁĄDKA Ad 1- (surowicza) jest częścią otrzewnej, która pokrywa cały żołądek z wyjątkiem wąskiego paska wzdłuż obu krzywizn. Ad 2-(mięśniowa) zbudowana z pęczków mięśni gładkich składa się z trzech warstw.
105 BŁONA MIĘŚNIOWA Błona mięśniowa żołądka składa się z warstwy zewnętrznej podłużnej, środkowej okrężnej i wewnętrznej skośnej.
106 BUDOWA ŚCIANY ŻOŁĄDKA Ad 3(podśluzowa) jest dość grubą warstwą tkanki łącznej wiotkiej, zawierającej liczne naczynia i nerwy. Ad4(śluzowa) stanowi wewnętrzną warstwę żołądka. W pustym żołądku jest błona śluzowa jest mocno pofałdowana.
107 Gruczoły żołądkowe Gruczoły żołądkowe właściwe występują w wielkiej ilości ( ok. 100 na 1 mm kwadratowy) w okolicy dna i trzonu żołądka. Są to gruczoły cewkowe proste, zawierające dwa rodzaje komórek nabłonkowych: komórki główne wyścielające światło gruczołu, oraz komórki okładzinowe.
108 Gruczoły żołądkowe Pierwsze (komórki główne wyścielające) wytwarzają pepsynogen, drugie (okładzinowe) kwas solny. Pepsynogen w obecności kwasu solnego zmienia się w pepsynę, która jest enzymem proteolitycznym żołądka
109 Gruczoły odźwiernikowe Występują w części odźwiernikowej żołądka. Są to proste lub złożone gruczoły cewkowo-pęcherzykowe, zbudowane z komórek nabłonka walcowatego. Wydzielają one prawie wyłącznie śluz. Śluz ten tworzy na powierzchni błony śluzowej warstwę grubości ok. 1 mm, chroniąc ją przed strawieniem przez enzymy żołądkowe oraz zmniejsza tarcie przy przechodzeniu pokarmu.
Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi
Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie.
Układ pokarmowy Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie Szukanie i zdobywanie jedzenia WPG OS OG NPG Nie szukanie jedzenia Nie jedzenie
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Układ pokarmowy
Układ pokarmowy Układ pokarmowy Układ pokarmowy przekształca pokarm spożywany przez psa, dostarczając jego organizmowi energii i składników odżywczych, których potrzebuje do spełnienia różnorodnych funkcji
Bardziej szczegółowoDLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone
Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową
Układ pokarmowy czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową Układ pokarmowy jest zbudowany z przewodu pokarmowego oraz gruczołów dodatkowych czyli narządów wspomagających jego pracę. Przewód pokarmowy:
Bardziej szczegółowoTrawienie i wchłanianie substancji odżywczych
Trawienie i wchłanianie substancji odżywczych Człowiek, aby mógł się rozwijać, wzrastać i wykonywać podstawowe funkcje życiowe musi się odżywiać. Poprzez ten proces każda komórka organizmu otrzymuje niezbędne
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE I BIOLOGIA. TEMAT LEKCJI: Etapowość trawienia i wchłaniania białek, węglowodanów i tłuszczowców.
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE I BIOLOGIA NAUCZYCIEL PROWADZĄCY... TEMAT LEKCJI: Etapowość trawienia i wchłaniania białek, węglowodanów i tłuszczowców. KLASA:... DATA:... GODZ.... HASŁO PROGRAMOWE: Prawidłowe
Bardziej szczegółowoCzynność wątroby. Fizjologia człowieka
Czynność wątroby Fizjologia człowieka Wątroba (hepar) Jest największym gruczołem, Zbudowana jest w 80% z komórek miąższowych hepatocytów, w 16% z komórek siateczkowo-śródbłonkowych gwieździstych Browicza-Kupffera
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy człowieka
Układ pokarmowy człowieka Odżywianie się, a więc proces pobierania i asymilowania pokarmu, jest jedną z podstawowych funkcji życiowych, od których zależy funkcjonowanie całego organizmu. Zespół narządów
Bardziej szczegółowoGruczołami wspomagającymi proces trawienia są: ślinianki, wątroba i trzustka.
Spis treści: 1.Budowa układu pokarmowego człowieka. 2.Jama ustna. 3.Budowa zęba. 4.Ślinianki. 5.Gardło i przełyk. 6.Żołądek. 7.Jelito cienkie. 8.Jelito grube. 9.Trzustka. 10.Wątroba. 11.Trawienie pokarmu.
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy człowieka
Układ pokarmowy człowieka Odcinki: Jama ustna Gardło Przełyk Żołądek Jelito cienkie (dwunastnica, jelito czcze, jelito kręte) Jelito grube (kątnica, okrężnica, odbytnica) Gruczoły układu pokarmowego: Ślinianki
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii
Układ pokarmowy Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ pokarmowy (układ trawienny) Skład: przewód pokarmowy + wyspecjalizowane narządy trawienne Funkcja: pobieranie
Bardziej szczegółowoUKŁAD POKARMOWY. Zadanie 1. (3 pkt) Tabela przedstawia wartości odczynu środowiska, w którym różne enzymy trawienne wykazują największą aktywność.
Zadanie 1. (3 pkt) Tabela przedstawia wartości odczynu środowiska, w którym różne enzymy trawienne wykazują największą aktywność. enzym ph środowiska A 1,5 B 7 C 9 Podaj przykład enzymów A, B i C oraz
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii
Układ pokarmowy Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ pokarmowy (układ trawienny) Skład: przewód pokarmowy + wyspecjalizowane narządy trawienne Funkcja: pobieranie
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające
Bardziej szczegółowoBudowa i funkcje układu pokarmowego.
Literka.pl Budowa i funkcje układu pokarmowego. Data dodania: 2011-06-13 21:40:08 Autor: Iwona Ewa Wiśniewska Jest to konspekt przeznaczony dla klasy I gimnazjum z tematu: Budowa i funkcje układu pokarmowego.
Bardziej szczegółowoPrzewód pokarmowy przeżuwacza
Przewód pokarmowy przeżuwacza Przewód pokarmowy krowy - pojemność całkowita (l) względna (%) żwacz 170 55 czepiec 10 3 księgi 10 3 trawieniec 20 6 jelito cienkie 66 21 jelito ślepe 10 3 okrężnica 28 9
Bardziej szczegółowoRAMOWY ROZKŁAD ĆWICZEŃ Z FIZJOLOGII PODSTAWY MEDYCYNY MODUŁ F. SEMINARIUM Fizjologia układu pokarmowego
RAMOWY ROZKŁAD ĆWICZEŃ Z FIZJOLOGII PODSTAWY MEDYCYNY MODUŁ F SEMINARIUM 1 09-13.04.2018 Fizjologia układu pokarmowego Pobieranie pokarmów. Ogólne zasady funkcjonowania układu pokarmowego I. Neurohormonalna
Bardziej szczegółowoII. III. Scenariusz lekcji. I. Cele lekcji. Metoda pracy rozwiązywanie testu. Środki dydaktyczne formularz testu. Przebieg lekcji
Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń: zna pojęcia: trawienie, odżywianie, enzymy wymienia narządy układu pokarmowego (jama ustna, przełyk, żołądek, wątroba, trzustka, jelito) zna funkcje
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Przewód pokarmowy
Układ pokarmowy Przewód pokarmowy Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito
Bardziej szczegółowoOkrężnica Leży między kątnicą a odbytnicą. Dzieli się na trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępującą.
Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej (w tak zwanym dole biodrowym), w miejscu
Bardziej szczegółowoTułów człowieka [ BAP_ doc ]
Tułów człowieka [ ] Prezentacja Wstep Ciało człowieka jest najpiękniejszym i najbardziej skomplikowanym mechanizmem na świecie. W naszym ciele rozgrywa się bez przerwy tysiące zdarzeń. Nasze płuca pracują,
Bardziej szczegółowoInformacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego
Informacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego Anatomia Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej
Bardziej szczegółowo1. przewód pokarmowy /jama ustna, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube/.
Prawidłowe odżywianie obejmuje: przyjmowanie pokarmów, trawienie pokarmów, wchłanianie pokarmów i wody, przyswajanie składników pokarmowych. Procesy te odbywają się dzięki istnieniu układu trawiennego
Bardziej szczegółowoFLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM
Bardziej szczegółowo,,CHEMIA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA REAKCJE CHEMICZNE W UKŁADZIE TRAWIENNYM. Autor pracy i zdjęć 100% : -Anna Michalska
,,CHEMIA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA REAKCJE CHEMICZNE W UKŁADZIE TRAWIENNYM. Autor pracy i zdjęć 100% : -Anna Michalska JESTEŚMY TYM CO JEMY W obecnych czasach mało kto zwraca uwagę na to co je. Pośpiech,
Bardziej szczegółowoJak przebiega trawienie w żwaczu?
https://www. Jak przebiega trawienie w żwaczu? Autor: Joanna Soraja Tumanowicz Data: 26 maja 2019 Przeżuwacze, w tym bydło, zostały obdarowane przez naturę w wielokomorowy żołądek. Tak wyspecjalizowany
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY
KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Nr Max ilość Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi zad. punktów 1. 2 pkt A. prawidłowa odpowiedź: d B. prawidłowa odpowiedź: 3 Za zaznaczenie prawidłowej
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoNauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS
Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Układ pokarmowy DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Energia Wartość energetyczna diety musi zaspakajać zapotrzebowania metaboliczne
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. podsumowanie
Układ pokarmowy podsumowanie Układ pokarmowy spełnia bardzo waŝne zadanie: przekształca pokarm spoŝywany przez człowieka, dostarczając organizmowi energii i składników odŝywczych, których potrzebuje on
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Pasywny pasaż pokarmu. Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu, percepcja smaku, przepływ powietrza oddechowego, ochrona przed drobnoustrojami, artykulacja mowy Pasywny pasaż pokarmu Trawienie
Bardziej szczegółowoopracowanie: mgr Robert Duszyński UKŁAD POKARMOWY
UKŁAD POKARMOWY opracowanie: mgr Robert Duszyński Układ pokarmowy spełnia bardzo ważne zadanie, tj. przekształca pokarm spożywany przez człowieka, dostarczając organizmowi energii i składników odżywczych,
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Przewód pokarmowy Przewód pokarmowy zaczyna się w jamie ustnej, przechodzi przez klatkę piersiową, jamę brzuszną i miednicę, kończy
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Pasywny pasaż pokarmu. Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu, percepcja smaku, przepływ powietrza oddechowego, ochrona przed drobnoustrojami, artykulacja mowy Pasywny pasaż pokarmu Trawienie
Bardziej szczegółowoTrzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek.
Nowe techniki i technologie dla medycyny Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska 1 Budowa trzustki Położenie trzustki i dwunastnicy 2 Budowa trzustki
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 6 UKŁAD POKARMOWY
WYKŁAD 6 UKŁAD POKARMOWY 3 Trawienie pokarmu Wchłanianie produktów trawienia Wchłanianie płynów pobranych i zwrotne wchłanianie płynów wydzielanych Usuwanie niestrawionych składników pokarmu i produktów
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoFascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka
Fascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka dr inż. Katarzyna Lachowicz dr inż. Ewa Fürstenberg Zakład Fizjologii Żywienia Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW http://content.epodreczniki.pl/content/womi/127733/classic-1920.png
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji diagnozującej z biologii dla kl. II gimnazjum. Temat: Budowa i funkcjonowanie układu pokarmowego człowieka.
Konspekt lekcji diagnozującej z biologii dla kl. II gimnazjum Temat: Budowa i funkcjonowanie układu pokarmowego człowieka. Hasło programowe: Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Cele lekcji: w
Bardziej szczegółowoKonkursu wiedzy o zdrowym stylu życia Trzymaj Formę! rok szkolny 2013/2014
Konkursu wiedzy o zdrowym stylu życia Trzymaj Formę! rok szkolny 2013/2014 Kod ucznia Informacje dla ucznia 1. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój kod ustalony przez komisję.
Bardziej szczegółowoUKŁAD POKARMOWY Przewód pokarmowy Przewód pokarmowy dzieli się na: Układ pokarmowy, Perystaltyka Trawienie u człowieka
UKŁAD POKARMOWY Przewód pokarmowy fragment układu pokarmowego w postaci mięśniowej cewy podzielonej na odcinki o różnej budowie lub funkcjach. Przewód pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym i kończy
Bardziej szczegółowoPobieranie pokarmu i trawienie
Pobieranie pokarmu i trawienie dr Magdalena Markowska Hieronim Bosch 1450-1516 Z cyklu 7 grzechów głównych: Obżarstwo Pokarm dostarcza energii Wartość energetyczna diety musi zaspakajać zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II MÓZGOWE MECHANIZMY FUNKCJI PSYCHICZNYCH 1.1. ZMYSŁY CHEMICZNE (R.7.3) 1.2. REGULACJA WEWNĘTRZNA (R.10) Zakład Psychofizjologii UJ ZMYSŁY CHEMICZNE Chemorecepcja: smak,
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoCena : 40,00 zł Stan magazynowy : < 0 Średnia ocena : brak recenzji. watermark
Informacje o produkcie Proszek zasadowy z inuliną 200 g Dolomico Cena : 40,00 zł Stan magazynowy : < 0 Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 03-03-2017 PROSZEK ZASADOWY Z INULINĄ zawiera łatwo przyswajalne
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoI. Część nadprzeponowa przewodu pokarmowego: 1. Jama ustna. a/ przedsionek jamy ustnej b/ jama ustna właściwa c/ cieśń gardzieli
Układ trawienny I. Część nadprzeponowa przewodu pokarmowego: 1. Jama ustna a/ przedsionek jamy ustnej b/ jama ustna właściwa c/ cieśń gardzieli 2. Gardło (część ustna i krtaniowa) 3. Przełyk (część szyjna
Bardziej szczegółowoZadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum
Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum Informacje do zadań 1. i 2. A C D B Schemat przedstawia szkielet kończyny górnej. Zadanie 1. (0 2) Podaj nazwy kości oznaczonych literami
Bardziej szczegółowoSpis treści BUDOWA, CZYNNOŚCI ŻYCIOWE I HIGIENA ORGANIZMU CZŁOWIEKA 1 WIADOMOŚCI WSTĘPNE... 6
Spis treści BUDOWA, CZYNNOŚCI ŻYCIOWE I HIGIENA ORGANIZMU CZŁOWIEKA 1 WIADOMOŚCI WSTĘPNE...................................... 6 Miejsce człowieka w przyrodzie................................... 6 Podstawowe
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoZadanie zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007
Układ pokarmowy - zadania Zadanie 1. (2 pkt) Przedstaw schematyczny zapis kolejnych etapów trawienia skrobi przez człowieka bez ich lokalizacji w organizmie. Uwzględnij następujące substancje: glukoza,
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające
Bardziej szczegółowoLiofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać w suchym
Bardziej szczegółowoV REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV Umiejętność może doprowadzić Cię na szczyt, ale potrzebujesz charakteru, by na nim pozostać." Zig Ziglar Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. II
Układ pokarmowy Cz. II Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona
Bardziej szczegółowoZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:
UKŁAD NERWOWY Budowa komórki nerwowej. Pojęcia: pobudliwość, potencjał spoczynkowy, czynnościowy. Budowa synapsy. Rodzaje łuków odruchowych. 1. Pobudliwość pojęcie, komórki pobudliwe, zjawisko pobudliwości
Bardziej szczegółowoZaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.
I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowoFizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE PZWL. Wydawnictwo Lekarskie
W ł a d y s ł a w Z. T r a c z y k Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE Wydawnictwo Lekarskie PZWL prof. dr hab. med. WŁADYSŁAW Z. TRACZYK Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE W ydanie VIII - uaktualnione M Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy i odżywianie się. Imię i nazwisko wykładowcy: dr Magda Sobolewska-Bereza
Układ pokarmowy i odżywianie się Imię i nazwisko wykładowcy: dr Magda Sobolewska-Bereza 1 Zagadnienia Składniki odżywcze Budowa i funkcje poszczególnych części układu pokarmowego Przebieg trawienia oraz
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział
Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoSpis treści Przedmowa Układ pokarmowy 1.1. Czucie smaku i węchu 1.2. Procesy trawienne zachodzące w przewodzie pokarmowym
Spis treści Przedmowa... 9 1. Układ pokarmowy... 11 1.1. Czucie smaku i węchu... 11 Ćwiczenia... 13 I Rozmieszczenie receptorów smakowych na języku człowieka... 13 II Próba na daltonizm smakowy... 14 III
Bardziej szczegółowoGdy dziecko boli brzuszek poradnik dla rodziców
Gdy dziecko boli brzuszek poradnik dla rodziców Konsultacja naukowa: Prof. dr hab. med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska Układ pokarmowy misterna budowa i doskonała funkcja Układ pokarmowy człowieka zbudowany
Bardziej szczegółowoZadanie 5. (0 2) Zadanie 6. (0 2) Zadanie 7. (0-3) Zadanie 8. (0 2) Zadanie 9. (0 1) Zadanie 10. (0 3)
Model odpowiedzi i schemat punktowania do zadań stopnia rejonowego Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z Biologii dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 Za rozwiązanie
Bardziej szczegółowoTEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK
TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK Temat: Układ nerwowy i hormonalny Zadanie 1. Zaznacz poprawną odpowiedź. Co to są hormony? a) związki chemiczne wytwarzane w gruczołach łojowych, które regulują pracę
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy model dmuchany 400-3190
IMPORTER: educarium spółka z o.o. ul. Grunwaldzka 207, 85-451 Bydgoszcz tel. (52) 320-06-40, 322-48-13 fax (52) 321-02-51 e-mail: info@educarium.pl portal edukacyjny: www.educarium.pl sklep internetowy:
Bardziej szczegółowoREGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW
REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW Regulacja nerwowa wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynną gruczołów wydzielania dokrewnego wytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń neuronów np.wazopresyny
Bardziej szczegółowoa) Na podstawie danych na powyższym wykresie, ustal i uzasadnij przynależność tego organizmu do roślin lub do
Układ pokarmowy Zadanie 1 (2 pkt.) Bardzo ważnym składnikiem diety człowieka jest białko. Zawarte w białkach pokarmowych aminokwasy, po przyswojeniu, są wykorzystywane do syntezy własnych białek organizmu.
Bardziej szczegółowoBłony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu
Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Warstwy ścian wewnętrznych przewodów (ujęcie ogólne): błona podśluzowa
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoTIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
Bardziej szczegółowoWszystkie prawa zastrzeżone
Wszystkie prawa zastrzeżone CALIVITA INTERNATIONAL-POLSKA 2006 NIE MA śycia BEZ ENZYMÓW dr Edward Howell ENZYMY TRAWIENNE ENZYMY PRODUKOWANE PRZEZ ŚLINIANKI, śołądek, TRZUSTKĘ I KOMÓRKI JELITA CIENKIEGO,
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY
KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY nr zad. max punktów 1. 4 pkt. A. ośrodek dotyku płat ciemieniowy ośrodek ruchowy płat czołowy ośrodek Wernickiego płat skroniowy
Bardziej szczegółowoUkład trawienny. Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu trawiennego i zaburzeń układu trawiennego u dzieci w WS 310-312.
WI Układ trawienny Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu trawiennego i zaburzeń układu trawiennego u dzieci w WS 310-312. Opieka pielęgniarska w chorobach układu trawiennego w WY 156.5. Klasyfikuj prace:
Bardziej szczegółowoSpis treści. III. Przemiana materii i oddychanie... 71. I. Komórki i procesy życiowe...7. II. Odżywianie i trawienie...31
Spis treści Struktura podręcznika BIOS...5 I. Komórki i procesy życiowe...7 1.1 Skład chemiczny organizmów...8 Laboratorium. Właściwości substancji organicznych... 11 1.2 Budowa komórki...12 Laboratorium.
Bardziej szczegółowoCukry właściwości i funkcje
Cukry właściwości i funkcje Miejsce cukrów wśród innych składników chemicznych Cukry Z cukrem mamy do czynienia bardzo często - kiedy sięgamy po białe kryształy z cukiernicy. Większość z nas nie uświadamia
Bardziej szczegółowoTEST DO DZIAŁU TEMATYCZNEGO: POZNAJEMY SWÓJ ORGANIZM KLASA IV
Sabina Wójcik Katowice, dnia 14.10.2003 r. Szkoła Podstawowa nr21 ul. Malczewskiego 1 40 748 Katowice TEST DO DZIAŁU TEMATYCZNEGO: POZNAJEMY SWÓJ ORGANIZM KLASA IV Instrukcja dla ucznia W górnym prawym
Bardziej szczegółowoTrawienie u kręgowców odbywa się wewnątrzjelitowo. Zasadniczą rolę odgrywają tu enzymy trawienne, wytwarzane w błonie śluzowej żołądka i jelit oraz w
Trawienie Trawienie u kręgowców odbywa się wewnątrzjelitowo. Zasadniczą rolę odgrywają tu enzymy trawienne, wytwarzane w błonie śluzowej żołądka i jelit oraz w trzustce, w formie proenzymów. Proenzymy
Bardziej szczegółowoA. Komórka nabłonka płaskiego 1 B. Organizm człowieka C. Tkanka nabłonkowa D. Pęcherzyki płucne E. Układ oddechowy
ZAD 1 ( 4p) Biorąc pod uwagę hierarchiczną budowę organizmu człowieka, uporządkuj podane struktury w kolejności od najmniej do najbardziej skomplikowanej Wpisz w każdą lukę odpowiedni numer A. Komórka
Bardziej szczegółowoSubiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07
Zmęczenie to mechanizm obronny, chroniący przed załamaniem funkcji fizjologicznych (wyczerpaniem) Subiektywne objawy zmęczenia bóle mięśni, uczucie osłabienia i wyczerpania, duszność, senność, nudności,
Bardziej szczegółowoWielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym
Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym workiem zwanym osierdziem. Wewnętrzna powierzchnia osierdzia
Bardziej szczegółowoTemat: Pokarm budulec i źródło energii.
Temat: Pokarm budulec i źródło energii. 1. Dlaczego musimy się odżywiać? Pokarm dostarcza nam energii niezbędnej do wykonywania czynności życiowych. Pokarm dostarcza substancji budulcowych potrzebnych
Bardziej szczegółowoUKŁAD POKARMOWY PTAKÓW
UKŁAD POKARMOWY PTAKÓW DZIÓB Rogowa pochwa szczęk, służy do pobierania pokarmu, charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem gatunkowym. Pokryty nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym, zbudowanym
Bardziej szczegółowoCo ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do. prania?
1 Co ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do prania? Czas trwania zajęć: 45 minut Potencjalne pytania badawcze: 1. Czy lipazy zawarte w proszku do prania rozkładają tłuszcze roślinne? 2. Jaka jest
Bardziej szczegółowoGRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny
Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa
Bardziej szczegółowoKompartmenty wodne ustroju
Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoSterydy (Steroidy) "Chemia Medyczna" dr inż. Ewa Mironiuk-Puchalska, WChem PW
Sterydy (Steroidy) Związki pochodzenia zwierzęcego, roślinnego i mikroorganicznego; pochodne lipidów, których wspólnącechą budowy jest układ czterech sprzężonych pierścieni węglowodorowych zwany steranem(cyklopentanoperhydrofenantren)
Bardziej szczegółowoGrzegorz Lewandowski. Wydanie poprawione
Grzegorz Lewandowski O Wydanie poprawione GRZEGORZ LEWANDOWSKI Masaż leczniczy Wydanie poprawione i uzupełnione Łódź 2012 4 Spis treści W prowadzenie... 3 Rozdział I. Okolice ciała ludzkiego... 11 Rozdział
Bardziej szczegółowoSoki 100% naturalne MALINA ARONIA
Soki 100% naturalne MALINA Sok z malin 100 % jest doskonałym uzupełnieniem codziennej diety. Zawiera bogactwo witamin: C, E, B1, B2, B6, PP oraz minerały: magnez, potas, wapń i żelazo. W jego składzie
Bardziej szczegółowoTEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowo