Histologia i embriologia

Transkrypt

1 Histologia i embriologia 1. Tematy wykładów łącznie 35 godzin (11 wykładów 3-godzinnych i 1 wykład 2-godzinny) Lp. Tytuł wykładu 1 Tkanki definicja i klasyfikacja. Tkanka nabłonkowa - 3 godz. 2 Definicja i klasyfikacja tkanek łącznych. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej właściwej - 3 godz. 3 Tkanka nerwowa i glejowa - 3 godz. 4 Układ powłokowy - 3 godz. 5 Układ naczyniowy i limfatyczny ssaków - 3 godz. 6 Układ pokarmowy ssaków cz. I - 3 godz. 7 Układ pokarmowy ssaków cz. II - 3 godz. 8 Układ dokrewny 3 godz. 9 Układ oddechowy ssaków i ptaków - 3 godz. 10 Układ moczowy ssaków i ptaków - 2 godz. 11 Układ rozrodczy samiczy ssaków - 3 godz. 12 Układ rozrody samczy ssaków - 3 godz. 2. Tematy ćwiczeń łącznie 70 godzin (23 ćwiczenia 3-godzinne i 1 ćwiczenie 1-godzinne) Lp. Tytuł ćwiczenia 1 Zapoznanie z regulaminem pracowni. Tkanki nabłonkowe - 3 godz. 2 Tkanki łączne właściwe - 3 godz. 3 Tkanki łączne oporowe - 3 godz. 4 Krew - 3 godz. 5 Zaliczenie tkanek nabłonkowych i łącznych 3 godz. 6 Tkanka nerwowa i glejowa. Budowa histologiczna wybranych struktur układu nerwowego - 3 godz. 7 Tkanka mięśniowa - 3 godz. 8 Zaliczenie tkanki nerwowej i mięśniowej - 3 godz. 9 Układ powłokowy ssaków i ptaków - 3 godz. 10 Układ naczyniowy i limfatyczny - 3 godz. 11 Zaliczenie układu powłokowego, limfatycznego i naczyniowego 3 godz. 12 Układ pokarmowy ssaków cz. I - narządy jamy gębowej, ślinianki, przełyk 3 godz.

2 13 Układ pokarmowy ssaków cz. II - żołądek, jelita, wątroba i trzustka. - 3 godz. 14 Układ pokarmowy ptaków - 3 godz. 15 Zaliczenie układu pokarmowego - 3 godz. 16 Układ dokrewny i oddechowy - 3 godz. 17 Zaliczenie układu dokrewnego i oddechowego 1 godz. 18 Układ moczowy - 3 godz. 19 Układ rozrodczy samiczy - 3 godz. 20 Układ rozrodczy samczy- 3 godz. 21 Zaliczenie układu moczowego i rozrodczego - 3 godz. 22 Budowa jaja, bruzdkowanie, gastrulacja, tworzenie narządów pierwotnych oraz błon płodowych u ptaków. Łożyska zwierząt domowych - tworzenie, budowa, funkcje, typy - 3 godz. 23 Zapłodnienie, bruzdkowanie, gastrulacja, tworzenie narządów pierwotnych oraz błon płodowych u ssaków - 3 godz. 24 Rozwój wybranych układów narządów u ssaków - 3 godz. 3. Szczegółowy program wykładów 1. Tkanki definicja i klasyfikacja. Ogólne cechy nabłonków. Struktury powierzchniowe komórek nabłonkowych mikrokosmki, stereocilia, rzęski, witki. Połączenia międzykomórkowe zamykające, zwierające i komunikacyjne. Budowa błony podstawnej. 2. Charakterystyka ogólna tkanek łącznych i ich klasyfikacja. Substancja międzykomórkowa tkanki łącznej: klasyfikacja kolagenu, budowa, i biosynteza kolagenu typu I, charakterystyka kolagenu typu II, III, IV, V, VI, VII, IX, włókna elastyczne budowa i biosynteza, budowa i rola fibronektyny, lamininy, charakterystyka glikozaminoglikanów i proteoglikanów. 3. Specyfika strukturalna i czynnościowa tkanki nerwowej. Neuron budowa i funkcja. Synapsa rodzaje, budowa i funkcja. Komórki glejowe rodzaje, budowa, lokalizacja i funkcja. Włókno nerwowe i jego osłonki budowa, przewodzenie impulsów. 4. Układ powłokowy ssaków - charakterystyka ogólna. Budowa naskórka, skóry właściwej i warstwy podskórnej. Proces rogowacenia naskórka. Komórki nienabłonkowe naskórka. Gruczoły skóry ssaków łojowe, potowe, zapachowe. Włos budowa, rodzaje. 5. A. Układ naczyniowy - rodzaje i budowa naczyń włosowatych, budowa i rodzaje tętnic, budowa żył. Budowa histologiczna serca. B. Układ limfatyczny ssaków charakterystyka ogólna. Grudki chłonne klasyfikacja, budowa, występowanie. Budowa i histofizjologia grasicy.

3 Budowa i histofizjologia węzłów chłonnych. Różnice gatunkowe w budowie węzłów chłonnych. Budowa śledziony (zrąb łącznotkankowy, miazga biała, miazga czerwona, zatoki śledzionowe, krążenie krwi, strefa marginalna, typ obronny i spichrzowy). 6. Układ pokarmowy ssaków charakterystyka ogólna. Ogólny plan budowy narządów rurowych. Budowa histologiczna narządów jamy gębowej wargi, policzki, podniebienie, zęby, język, śliniaki. Budowa przełyku z uwzględnieniem różnic gatunkowych. Typy żołądków u zwierząt domowych. Budowa histologiczna żwacza, czepca i ksiąg. Budowa części przedżołądkowej żołądka świni i konia. Budowa trawieńca oraz żołądka mięsożernych i człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem struktury i histofizjologii wyściółki nabłonkowej błony śluzowej. 7. Budowa jelita cienkiego kosmek jelitowy, enterocyty - ich klasyfikacja, budowa, funkcje i cykl życiowy, grudki chłonne. Budowa jelita grubego i odbytu. Budowa wątroby architektura, unaczynienie, ultrastruktura i funkcje hepatocytów, budowa przestrzeni okołonaczyniowych, drogi żółciowe, zrazik anatomiczny, czynnościowy i gronko wątrobowe. Budowa i histofizjologia trzustki część zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza 8. Układ dokrewny charakterystyka ogólna. Przysadka mózgowa rozwój, budowa części gruczołowej i nerwowej przysadki. Unaczynienie Zjawisko neurosekrecji. Układ podwzgórzowo-przysadkowy. Szyszynka ewolucja, budowa i histofizjologia; rola melatoniny. Tarczyca nabłonek pęcherzyków, tworzenie i wydzielanie hormonów tarczycy, komórki przypęcherzykowe. Budowa i rola przytarczyc. Nadnercza rozwój, budowa, unaczynienie, histofizjologia. 9. A. Układ oddechowy ssaków charakterystyka ogólna. Jama nosowa budowa części oddechowej i węchowej. Krtań, tchawica, drzewo oskrzelowe, oskrzeliki. Gronko płucne oskrzeliki końcowe, oddechowe, pęcherzyk płucny. Komórki nabłonka oddechowego. Bariera krew powietrze i jej części składowe. B. Układ oddechowy ptaków charakterystyka ogólna, budowa krtani, tchawicy, płuc i worków powietrznych. 10. Układ moczowy ssaków charakterystyka ogólna i filogeneza. Budowa histologiczna nerek zwierząt domowych. Unaczynienie nerki. Nefron ultrastruktura i histofizjologia. Aparat przykłębuszkowy. Drogi wyprowadzające mocz: miedniczki nerkowe, moczowód, pęcherz moczowy, cewka moczowa. Układ moczowy ptaków najważniejsze cechy budowy histologicznej. 11. Układ płciowy samiczy ssaków charakterystyka ogólna. Budowa histologiczna jajnika różnice gatunkowe. Pęcherzyki jajnikowe - ich rozwój, budowa i czynności wydzielnicze. Powstawanie, budowa,

4 histofizjologia i losy ciałka żółtego. Przebieg cyklu jajnikowego różnice gatunkowe. Struktury rdzenia jajnika. Budowa jajowodu. Macica budowa ściany, zmiany błony śluzowej związane z cyklem estralnym. Pochwa i zewnętrzne narządy płciowe. Gruczoł mlekowy. 12. Narządy układu płciowego samczego ssaków. Budowa histologiczna jądra zrąb łącznotkankowy, kanaliki nasieniotwórcze kręte, bariera krew-jądro. Spermatogeneza. Budowa plemnika. Gruczoł śródmiąższowy. Drogi wyprowadzające nasienie sieć jądra, kanaliki wyprowadzające, najądrze, nasieniowód. Gruczoły dodatkowe: pęcherzyki nasienne, prostata, gruczoły opuszkowo-cewkowe budowa z uwzględnieniem różnic gatunkowych i funkcja. Budowa histologiczna prącia. 4. Szczegółowy program ćwiczeń 1) Zapoznanie z organizacją zajęć. Kryteria klasyfikacji morfologicznej i czynnościowej nabłonków. Nabłonki jednowarstwowe - płaski, brukowy, cylindryczny, wielorzędowy budowa, występowanie, podstawowe funkcje. Nabłonek wielowarstwowy plaski budowa i występowanie. Nabłonek przejściowy charakterystyka morfologiczna i czynnościowa. Gruczoły i ich podział. Obserwacja w/w nabłonków jedno- i wielowarstwowych 2) Komórki tkanki łącznej właściwej budowa i funkcja, repetytorium z wiadomości o składnikach substancji międzykomórkowej. Tkanki łączne: galaretowata, siateczkowata, włóknista luźna, włóknista zbita, tłuszczowa żółta i brunatna - budowa, występowanie, funkcje. Obserwacja preparatów tkanki galaretowatej, siateczkowatej, włóknistej luźnej i zbitej. 3) Tkanki łączne oporowe charakterystyka ogólna, funkcje i klasyfikacja. Budowa tkanek chrzęstnych: szklistej, sprężystej i włóknistej. Proces powstawania tkanki chrzęstnej, wzrost chrząstki, specyficzne cechy histofizjologii chrząstki. Rodzaje i budowa tkanki kostnej. Budowa kości długiej. Kostnienie na podłożu łącznotkankowym i chrzęstnym. Naprawa złamań kości Obserwacja preparatów tkanki chrzęstnej szklistej, sprężystej, włóknistej i tkanki kostnej. 4) Krew charakterystyka ogólna. Składniki morfotyczne krwi: krwinki czerwone, krwinki białe, płytki krwi. Szpik kostny czerwony i biały, jego budowa i funkcja. Rozwój krwinek czerwonych, białych i płytek krwi. Obserwacja rozmazów szpiku, krwi ssaków, ptaków oraz krwi płodowej. 5) Zaliczenie tkanek nabłonkowych i łącznych. 6) Repetytorium z budowy komórek nerwowych i glejowych. Obserwacja preparatów komórek nerwowych i glejowych. Budowa nerwu i zwoju

5 nerwowego. Budowa gałki ocznej. Obserwacja preparatów nerwu obwodowego, zwoju nerwowego, rdzenia kręgowego, kory mózgu i móżdżku, oka. 7) Specyfika strukturalna i funkcjonalna oraz klasyfikacja tkanek mięśniowych. Budowa tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej. Mechanizm skurczu mięśni szkieletowych. Typy włókien mięśniowych w tkance mięśniowej szkieletowej. Komórki satelitarne. Budowa mięśnia szkieletowego. Budowa i cytofizjologia komórek mięśnia sercowego: roboczych, wewnątrzwydzielniczych i układu bodźcowo-przewodzącego. Struktura i funkcja komórki mięśniowej gładkiej. Proces skurczu w tkance mięśniowej gładkiej. Obserwacja preparatów tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej, poprzecznie prążkowanej sercowej i gładkiej. 8) Zaliczenie tkanki nerwowej i glejowej. Przeglądanie preparatów tkanek. 9) Repetytorium z widomości o budowie skóry ssaków. Budowa skóry ptaków. Budowa piór. Gruczoł kuprowy. Obserwacja preparatów skóry ssaków grubej i cienkiej, włosów pokrywowych i zatokowych, gruczołów łojowych, potowych, zapachowych, kopyta, skóry opierzonej i pokrytej łuskami ptaków, gruczołu kuprowego. 10) Repetytorium z widomości o układzie chłonnym ssaków. Układ chłonny ptaków - cechy szczególne. Budowa śledziony oraz torebki Fabrycjusza. Obserwacja preparatów śledziony ssaków i ptaków, grasicy ssaków i ptaków, węzłów chłonnych, torebki Fabrycjusza. 11) Zaliczenie układu powłokowego, limfatycznego i naczyniowego. Oglądanie preparatów tętnicy typu sprężystego, tętnicy typu mięśniowego, żyły, naczyń włosowatych. 12) Układ pokarmowy ssaków cz. I. Repetytorium z budowy języka, ślinianek i przełyku. Obserwacja preparatów warg, języka, brodawek nitkowatych, okolonych, liściastych, śliniaki surowiczej i mieszanej, przełyków różnych gatunków zwierząt. 13) Repetytorium z budowy żołądka, jelita cienkiego, jelito grubego, wątroby i trzustki. Obserwacja preparatów żwacza, czepca, ksiąg, żołądka psa i świni, dwunastnicy, jelita czczego, jelita biodrowego, okrężnicy, wątroby konia i świni, trzustki. 14) Budowa przewodu pokarmowego ptaka jama dziobowa, wole przełyk, żołądek gruczołowy i mięśniowy, jelita, wątroba, trzustka. Przeglądanie preparatów języka, przełyku, wola, jelita cienkiego i grubego, wątroby, trzustki. 15) Zaliczenie układu pokarmowego. 16) A. Repetytorium z wiadomości o budowie i funkcji przysadki, szyszynki, tarczycy i nadnerczy. Przeglądanie preparatów wymienionych gruczołów wewnętrznego wydzielania. B. Powtórzenie wiadomości o budowie układu oddechowego ssaków i ptaków. Przeglądanie

6 preparatów jamy nosowej ssaków, tchawicy ssaków i ptaków oraz płuc ssaków i ptaków. 17) Zaliczenie układu dokrewnego i oddechowego. 18) Repetytorium z budowy układ moczowego. Przeglądanie preparatów nerki ssaków i ptaków, pęcherza moczowego oraz moczowodu. 19) Repetytorium wiadomości o budowie i histofizjologii samiczego układu rozrodczego ssaków. Budowa samiczego układu rozrodczego ptaków Przeglądanie preparatów układu rozrodczego ssaków i ptaków. 20) Repetytorium wiadomości o budowie i histofizjologii samczego układu rozrodczego ssaków. Przeglądanie preparatów jądra, najądrza, nasieniowodu, prostaty, gruczołu pęcherzykowego, gruczołu opuszkowo-cewkowego i prącia. Budowa samczego układu rozrodczego ptaków przeglądanie preparatów wybranych narządów. 21) Zaliczenie układu moczowego i rozrodczego. 22) A. Budowa jaja, procesy bruzdkowania i gastrulacji, tworzenie narządów pierwotnych, powstawanie, budowa i rola błon płodowych u ptaków. Obserwacja zarodków kurzych w 3 i 10 dniu rozwoju pole naczyniowe, błony płodowe, charakterystyczne cechy rozwojowe zarodka 10-dniowego, rozwój kończyn, narządów wewnętrznych, układu powłokowego. B. Łożyska - tworzenie, budowa, funkcje, typy. Oglądanie preparatów łożyska świni i psa. 23) Seminarium dotyczące zapłodnienia, bruzdkowania, gastrulacji, tworzenia narządów pierwotnych oraz błon płodowych u ssaków. Demonstracja materiałów filmowych i animacji. 24) Seminarium dotyczące rozwoju wybranych układów narządów u ssaków, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości powstawania wad rozwojowych. Demonstracja materiałów filmowych i animacji.