ZESPÓŁ NERCZYCOWY. łac. syndroma nephroticum ang. nephrotic syndrome
|
|
- Michał Gajewski
- 10 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESPÓŁ NERCZYCOWY łac. syndroma nephroticum ang. nephrotic syndrome 1
2 Definicja Stan kliniczny charakteryzujący się dobową utratą białka z moczem > 3,5g / 1,73 m 2 (>50 mg/kg m.c.) oraz: Hipoalbuminemią Obrzękami i przesiękami do jam ciała często z towarzyszącą: Lipidurią Hiperlipidemią Częstość występowania 1,1-1,2 na 100 tysięcy 2
3 Przyczyny Glomerulopatie pierwotne 60% - Nefropatia błoniasta - Ogniskowe, segmentalne szkliwienie kłębuszków nerkowych - Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek Glomerulopatie wtórne 40% - Nefropatia cukrzycowa r.ż. - głównie nefropatia toczniowa - > 50 rż. głównie skrobiawica i układowe zapalenia naczyń 3
4 Przyczyny Zaburzenie funkcji klębuszkowej bariery filtracyjnej, wskutek czego dochodzi do zwiększonej utraty z moczem białek o masie powyżej Da (albumina Da, Immunoglobuliny IgG Da). 4
5 Białkomocz Fizjologiczny - <150 mg/dobę (średnio 50 mg) - białka osocza 60% (albuminy, enzymy, hormony i inne białka drobnocząsteczkowe) - białka dróg moczowych 40% (białko Tamma i Horsfalla, immunoglobuliny gł.iga) Nerczycowy - >3,5 g/dobę/1,73 (50 mg/kg) 5
6 Obrzęki Występują gdy utrata białka wynosi >5 g/d a stężenie albuminy w surowicy 20 g/l 6
7 Obrzęki U ponad 60% chorych stwierdza się prawidłową lub nawet zwiększoną objętość krążącego osocza. W tej grupie pojawianie się obrzęków nie jest bezpośrednią pochodną niskiego ciśnienia onkotycznego, ale pierwotnego defektu wydalania sodu. 7
8 Obrzęki Przyczyny: - Upośledzenie wydalania sodu i wody (zwiększona aktywność układu współczulnego i osłabienie reakcji na przedsionkowy peptyd natriuretyczny -ANP) - Spadek ciśnienia onkotycznego i ucieczka wody z krążenia do przestrzeni pozanaczyniowej (towarzysząca aktywacja układu RAA, wzmożone wydzielania wazopresyny, zmniejsznie wytwarzania ANP) - Zwiększony katabolizm cewkowy albumin 8
9 Obrzęki Miękkie i symetryczne, występują początkowo rano pod oczami i wieczorem wokół kostek. W miarę progresji zespołu nerczycowego obejmują na stałe podudzia i uda, a następnie okolicę krzyżową, podbrzusze i twarz. Skóra na kończynach jest napięta, pojawiają się zmiany traficzne ze skłonnością do nadkażeń. Utrudnienie odpływu żylnego dodatkowo sprzyja zakrzepicy. 9
10 Dyslipidemia hipercholesterolemia, hipertriglicerydemia W łagodnych postaciach zespołu nerczycowego głównie wzrost stężenia cholesterolu, w cięższych pojawia się również hipertiglicerydemia 10
11 Dyslipidemia Przyczyny: - syntezy VLDL (lipoprotein o bardzo małej gęstości) równolegle do syntezy albumin - aktywności lipazy lipoproteinowej hydrolizującej VLDL - Utrata z moczem LCAT (acetylotransferazy lecytynocholesterolowej) - aktywności transferazy estrów cholesterolowych - Podwyższone stężenie aterogennej lipoproteiny Lp(a) 11
12 Dyslipidemia Hiperlipidemia przyspiesza spadek GFR Pięciokrotnie zwiększa się ryzyko nagłego zgonu sercowego Zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego w surowicy jest objawem nawrotu zespołu nerczycowego lub niepełnej remisji 12
13 Powikłania Zaburzenia w układzie krzepnięcia - Zwiększone stężenie czynnika von Willenbranda - Zwiększone stężenie fibrynogenu - Obniżone stężenie białka S (koenzym białka C) - Wzmożona aktywacja płytek krwi sprzyjają jawnej zakrzepicy u ok.. 10% dorosłych i 2% dzieci z zespołem nerczycowym 13
14 Powikłania Podatność na zakażenia związane z utratą immunoglobulin, transferyny i ceruloplazminy z moczem 14
15 Objawy U prawidłowo odżywionych osób dorosłych objawy kliniczne rozwijają się dopiero przy białkomoczu przekraczającym 5 g/24 h. Przy białkomoczu >10 g/24 h nieuchronny jest rozwój pełnoobjawowego zespołu nerczycowego. 15
16 Objawy Pienienie się moczu Duża zawartość białka Obrzęk tkanki podskórnej (zatrzymanie do 4 litrów wody w ustroju może nie być widoczne) Początkowo miękkie, symetryczne występują rano pod oczami i wieczorem wokół kostek. W miarę progresji zespołu nerczycowego obejmują na stałe podudzia i uda, a następnie okolicę krzyżową i twarz. 16
17 Objawy Przesięki w jamach ciała Duszność Obrzęk błony śluzowej przewodu pokarmowego brak apetytu, nudności, bóle brzucha, zmniejszenie działąnia terapeutycznego leków podawanych doustnych. W ciężkich przypadkach wskutek obrzęku śluzówki przewodu pokarmowego i wodobrzusza dochodzi do tzw. przełomów brzusznych, wyrażających się silnymi bólami brzucha i wymiotami. 17
18 Objawy Nadciśnienie tętnicze Nie jest stałym objawem zespołu nerczycowego. Stwierdzenie go na początku choroby sugeruje wtórną postać zespołu nerczycowego lub idiopatyczne kłębuszkowe zapalenie nerek na podłożu zmian rozplemowych. Niedożywienie, wyniszczenie W długotrwałym, źle reagującym na leczenie zespole nerczycowym Żółtaki powiek W przypadku ciężkiej hiperlipidemii 18
19 Rozpoznanie Stwierdzenie nerczycowego białkomoczu oraz 2 z 3 objawów: - Obrzęków - Hipoalbuminemii - hiperlipidemii 19
20 Badania laoratoryjne badania moczu biochemiczne białkomocz - Utrata białka >3,5 g z moczem w dobowej zbiórce moczu - Iloraz stężeń białka i kreatyniny oznaczonych w próbce porannego moczu i wyrażonych w mg/dl (otrzymana niemianowana wartość odpowiada dobowej utracie białka w gramach) 20
21 Badania laboratoryjne - badania moczu Badanie mikroskopowe daje różny obraz, zależnie od przyczyny białkomoczu, np: Niecharakterystyczny, z brakiem lub okresowym krwinkomoczem i ewentualnie ziarnistościami lipidowymi w przypadku submikroskopowego KZN Obfitość czerwonych krwinek, wałeczki erytrocytarne i tłuszczowe w przypadku ciężkiego mezangialno-włośniczkowego lub gwałtownie postęującego KZN. 21
22 białka osocza Badania laboratoryjne - hipoalbuminemia, - badania krwi - zwiększenie odsetka α 2 - i ß-globulin - zmniejszone stężenie IgG w pierwotnych kzn, zwiększone w niektórych wtórnych np. SLE niedokrwistość utrata transferyny z moczem 22
23 Postępowanie diagnostyczne w pierwszym rzędzie powinno być nakierowane na ewentualne uchwycenie przyczyn wtórnego zospołu nerczycowego 23
24 Algorytm postępowania 1. Badanie moczu testem paskowym 2. Dokładny wywiad i badanie fizykalne (m.in.. masa ciała oraz ciśnienie tętnicze, objętość moczu dobowego) 3. Badanie ogólne moczu, białkomocz, osad moczu, OB, morfologia, biochemia krwi (elektrolity, funkcja nerek, enzymy wątrobowe, gospodarka lipidowa, glukoza, białko całkowite i albuminy) 24
25 Algorytm postępowania 4. Wykluczenie najczęstszych przyczyn wtórnego zespołu nerczycowego (schorzenia infekcyjne, nowotworowe, metaboliczne, zaburzenia krzepliwości krwi itd.) 5. Aktywność hemolityczna dopełniacza, przeciwciała przeciwjądrowe, przeciwciała przeciw cytoplaźmie granulocytów, immunoelektroforeza białek surowicy + test na białko Bence a-jonesa w moczu, WZW typu B i C, HIV 25
26 Badanie histologiczne Histologiczna ocena wycinka nerki pobranego drogą biopsji przezskórnej ma podstawowe znaczenie w ustaleniu etiologii zespołu nerczycowego i leczenia. Można z niej zrezygnować u: - Dzieci < 10 r.ż (czasowo) - Osób starszych u których podejrzewa się chorobę układową (cukrzycę, amyloidozę) lub infekcyjną 26
27 Leczenie 1. Przyczynowe 2. Objawowe ( zmniejszenie białkomoczu i obrzęków) Nie należy dążyć do całkowitego ustąpienia obrzęków, ale do ich zmniejszenia tak by nie utrudniały codziennej aktywności 27
28 Leczenie 1. Leczenie przyczynowe Leczenie immunosupresyjne zależne od typu morfologicznego nefropatii 28
29 Leczenie 1. Dieta z ograniczeniem: Na + do mmol/d ( 2,4 5,8g NaCl/d) białka 0,8 1 g/kg + 50% ilości traconej z moczem cholesterolu i tłuszczów nasyconych (<30% zapotrzebowania kalorycznego) 2. Odpoczynek z uniesionymi kończynami dolnymi Powoduje przemieszczenie części płynu z tkanki śródmiąższowej do naczyń (zwiększa skuteczność leczenia moczopędnego) 29
30 Leki moczopędne wydolne nerki i umiarkowane obrzęki - diuretyk tiazydowy + oszczędzający potas, gdy brak efektu diuretyk pętlowy Furosemid dawka początkowa mg i.v (obrzęk kosmków jelitowych ogranicza dostępność biol.) Ubytek masy ciała o 0,5 kg/d przy diurezie 2 2,5 l/d Gdy oligowolemia: ml 20% roztworu albuminy przed podaniem furosemidu (zwiększenie przestrzeni śródnaczyniowej niezbędnego dla skuteczności działania diuretyku) 30
31 Hamowanie układu RAA IKA: - Obniżają ciśnienie wewnątrzkłębuszkowe (zmniejszają hiprefiltrację) - Poprawiają efektywność bariery filtracyjnej - Hamują inne niekorzystne działania angiotensyny Zmniejszają białkomocz o około 50% (skuteczność mniejsza przy białkomoczu przekraczającego kilka gramów białka na dobę) Najskuteczniejsze jest skojarzone stosowanie IKA i ARB 31
32 Profilaktyka przeciwzakrzepowa - Unikanie unieruchomienia i odwodnienia - Profilaktyka przeciwzakrzepowa (heparyna, acenokumarol) stosuje się jedynie u chorych obciążonych dużym ryzykiem (błoniaste KZN i stężenie albuminy <20 g/l) 32
33 Powikłania 2. Zakażenia W wyniku utraty przeciwciał z moczem dochodzi do upośledzenia odporności, które występuje w ciężkim zespole nerczycowym, zwłaszcza u dzieci. Leczenie zakażeń według ogólnie przyjętych zasad OB jako parametr oceny skuteczności leczenia jest nieprzydatny, gdyż w zespole nerczycowym zwykle znacznie wzrasta. Użyteczne jest oznaczenie stężenia białka C reaktywnego w surowicy. 33
34 Powikłania 3. Hiperlipidemia Leczenie farmakologiczne włącza się w ciężkim zespole nerczycowym. Zmniejszeniu białkomoczu towarzyszy zwykle spadek stężeń lipidów w osoczu. W leczeniu farmakologicznym hipercholesterolemii zaleca się stosowanie statyny początkowo w małej dawce, ze względu na zwiększone zagrożenie rabdomiolizą. 34
35 Glomerulopatie wtórne 35
36 Glomerulopatie wtórne - podział 1. ZAPALNE: Nefropatia toczniowa Wtórne gwałtownie postępujące zapalenie kłębuszków nerkowych Wtórne ogniskowe segmentalne stwardnienie kłębuszków nerkowych Wtórne błoniastorozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek Wtórne błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek Wtórne mezangialne kłębuszkowe zapalenie nerek Wtórne submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek 36
37 Glomerulopatie wtórne - podział 2. NIEZAPALNE Nefropatia cukrzycowa Skrobiawica nerek Choroba złogów immunoglobulin monoklonalnych Glomerulopatia lipoproteinowa 37
38 Nefropatia toczniowa Nerkowa manifestacja tocznia układowego Choroba m podłoże immunologiczne, zmiany zapalne w nerkach wynikają z gromadzenia w obrębie kłębuszków kompleksów immunologicznych złożonych z antygenów jądrowych i skierowanych przeciwko nim autoprzeciwciał 38
39 Epidemiologia SLE występuje na całym świecie 10 x częściej u kobiet, zwłaszcza w wieku rozrodczym Częściej dotyczy osób czarnoskórych i Latynosów, ma też w tych populacjach zwykle cięższy przebieg i gorzej rokuje. U 35-75% chorych w ciągu 3 lat od rozpoznania SLE stwierdza się zajęcie nerek. 39
40 Czynniki ryzyka Czynniki genetyczne - Antygeny układu HLA A1, B8, DR2, DR3 - Genetyczny niedobór skłądników dopełniacza, zwłaszcza C1q, C2, C4 - Polimorfizm dwóch genów kodujących interferon Czynniki środowiskowe - Zakażenia wirusowe (gł.epstein-barr, jego DNA stwierdza się prawie u wszystkich chorych) - Promieniowanie ultrafioletowe 40
41 Patofizjologia Aktywacja układu dopełniacza przez kompleksy immunologiczne uszkadza kłębuszki nerkowe bezpośrednio i pośrednio, za sprawą oddziaływania cytokin prozapalnych i chemokin, powodujących nacieczenie miąższu przez komórki zapalne. Zmiany naprawcze prowadzą do postępującej sklerotyzacji kłębuszków i włóknienia tkanki cewkowo-śródiąższowej 41
42 Klasyfikacja morfologiczna nefropatii toczniowej wg. WHO Klasa I II III IV V VI Charakterystyka Prawidłowe kłębuszki zmiany mezangialne ogniskowe segmentalne kłębuszkowe zapalenie nerek rozlane kłębuszkowe zapalenie nerek lub błoniastorozplemowe lub nasilone komórkowe półksiężyce podśródnabłonkowe rozlane błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek zaawansowane stwardnienie kłębuszków nerkowych 42
43 Klasyfikacja morfologiczna nefropatii toczniowej wg. WHO Klasa II lub Va - ryzyko progresji do schyłkowej niewydolności nerek jest niewielkie. Klasa III, IV, Vb tylko 25% chorych przeżywa 10 lat bez niewydolności nerek W przebiegu leczenia może dochodzić do zmian klasy, częściej w kierunku progresji, choć obserwowano też zmiany w odwrotnym kierunku pod wpływem leczenia. 43
44 Obraz kliniczny Białkomocz (100%, białkomocz nerczycowy 45-65%) Krwinkomocz (80%, krwiomocz 1-2%) Nadciśnienie tętnicze (15-50%) Upośłedzenie czynności nerek ( GFR) (40-85%) Gwałtownie postępująca niewydolność nerek (30%%) Zaburzenia czynności cewek nerkowych (60 80%) Hiperkaliemia (15%) Ostra niewydolność nerek (1-2%) ( 44
45 Obraz kliniczny Na podstawie analizy obrazu klinicznego można tylko w przybliżeniu i z ograniczonym prawdopodobieństwem przewidzieć typ zmian morfologicznych w nerkach i przebieg choroby 45
46 Diagnostyka Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) serologiczny test przesiewowy - >95% chorych, ich miano nie ma jednak wartości diagnostycznej ani prognostycznej Przeciwciała przeciwko natywnemu DNA (dsdna) Przeciwciała przeciw antygenowi Sm wskazują na zajęcie nerek i obciążają rokowanie Przeciwciała antykardiolipinowe klasy G Hipokomplementemia (gł. C1q, C3, C4) 46
47 Rozpoznanie Kryterium klinicznym rozpoznania nefropatii toczniowej jest obecność cech uszkodzenia nerek u osoby z rozpoznanym SLE po wykluczeniu innych przyczyn nefropatii Wskazania do biopsji nerki: Wątpliwości diagnostyczne Białkomocz > 2g/d Pojawienie się aktywnego osadu moczu Postępująca niewydolność nerek Wynik badania morfologicznego wycinka nerki jest przydatny przy wyborze leczenia 47
48 Czynniki ryzyka progresji Niemodyfikowalne: - Płeć męska - Rasa czarna - Wiek <24 i >55 lat - Zajęcie ponad 50% kłębuszków półksiężycami - Nasilone zmiany śródmiąższowe 48
49 Czynniki ryzyka progresji Modyfikowalne: - Glikokortykoidy w monoterapii (dla postaci proliferacyjnych) - Początkowe stężenie kreatyniny >1,2-2,0 mg/dl bez poprawy po 48 tyg. leczenia - Zespół nerczycowy nieulegający remisji - Nadciśnienie tętnicze - Hematokryt <26% - Wielokrotne nawroty - Zła współpraca z chorym 49
50 Leczenie Klasa I i II z białkomoczem <1g/24h i prawidłową czynnością nerek regularne badanie ogólne moczu i monitorowanie stężenia kreatyniny z wyliczeniem egfr 50
51 Leczenie 1. Indukcja remisji: GKS początkowo metylprednizolon 0,5-1g/d we wlewach i.v. przez 3 kolejne dni, powtarza się po 4 tygodniach Cyklofosfamid 0,5 1 g/d we wlewie i.v. co 4 tygodnie 2. Podtrzymanie remisji GKS prednizon p.o mg codziennie lub co drugi dzień Cytostatyki azatiopryna; mykofenolan mofetylu 3. Leczenie nerkozastępcze 51
52 Wtórne ogniskowe segmentalne stwardnienie kłębuszków nerkowych (FSGS) Przyczyny: 1. Hiperfiltracja Nefropatia refluksowa Złośliwe nadciśnienie tętnicze ilości czynnego miąższu nerki Znaczna otyłość 2. Czynniki toksyczne Nefropatia heroinowa Pamidronian 3. Zakażenie HIV 52
53 Przyczyny: Wtórne błoniastorozplemowe KZN (MPGN) 1. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C 2. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B 3. SLE 4. Krioglobulinemia mieszana niezwiązana z HCV 5. Zakażenia bakteryjne (np zapalenie wsierdzia) 6. Zespoły limfoproliferacyjne 53
54 Wtórne błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek Przyczyny: 1. Nowotwory, głównie guzy lite ( rak płuca, żołądka, jelita grubego) 2. SLE 3. Zakażenie HBV i HCV 4. Leki penicylamina, złoto, NLPZ, kaptopryl 5. Kiła wrodzona i wtórna (rzadko) 54
55 Wtórne mezangialne KZN (MGN) Najczęściej wtórna nefropatia IgA w przebiegu: Plamicy Schonleina Henocha Marskości wątroby Celiakii Zakażenia HIV Złogi IgA w kłębuszkach stwierdza się: u większości chorych na plamicę Schonleina Henocha 1/3 chorych z marskością wątroby 1/3 chorych na celiakię 8% zakażonych HIV Przebieg z niewielkim białkomoczem i krwinkomoczem 55
56 Wtórne submikroskopowe KZN Przyczyny: 1. Leki głównie NLPZ 2. Zespoły limfoproliferacyjne Gdy przyczyną są NLPZ często współwystępuje ostre śródmiąższowe zapalenie nerek Po odstawieniu leku samoistne ustąpienie białkomoczu po kilku miesiącach 56
57 Nefropatia cukrzycowa Przewlekłe powikłanie cukrzycy o charakterze mikroangiopatii. Do rozpoznania uprawnia spełnienie kryteriów diagnostycznych przewlekłej choroby nerek u chorego z cukrzycą i wykluczenie niecukrzycowej etiologii. 57
58 Definicja Utrzymujące się ponad 3 miesiące, wywołane przez cukrzycę, uszkodzenie nerek, definiowane jako obecność strukturalnych lub czynnościowych nieprawidłowości nerek z prawidłową lub zmniejszoną filtracją kłębuszkową (GFR). 58
59 Epidemiologia Najczęstsza przyczyna przewlekłej choroby nerek i ich schyłkowej niewydolności 20-30% ogółu chorych na cukrzycę U 30-40% chorych na cukrzycę ryzyko rozwoju choroby nerek zwiększa uwarunkowanie genetyczne Właściwe postępowanie nefroprotekcyjne zapobiega ujawnieniu choroby u części z nich. Zwiększa ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych i zgonu, które wzrasta w miarę postępu uszkodzenia nerek. 59
60 Kryteria Wczesnym wskaźnikiem uszkodzenia nerek jest zwiększone wydalanie albuminy w moczu, przekraczające 30 mg/24 h lub 20 μg/min (mikroalbuminuria) - współistniejąca z retinopatią cukrzycową - u chorego na cukrzycę typu 1 trwającą co najmniej 10 lat albo Makroalbuminuria 60
61 Różnicowanie mikroalbuminurii Wysiłek fizyczny w ciągu poprzedzających 24 godzin Stan zapalny Gorączka Przewlekła niewydolność serca Znaczna hiperglikemia Ciąża Wysokie nadciśnienie tętnicze Zakażenie ukłądu moczowego krwiomocz 61
62 Wątpliwości diagnostyczne Nie stwierdza się retinopatii cukrzycowej GFR ma niskie wartości lub szybko się zmniejsza Szybko nasila się białkomocz Występuje nadciśnienie tętnicze oporne na leczenie Aktywny osad moczu ( erytrocyty, leukocyty, wałeczki inne niż szkliste) GFR zmniejsza się o ponad 30% w 2-3 miesię ce po rozpoczęciu leczenia inhibitorem ACE lub sartanem Objawy innej choroby układowej 62
63 Patofizjologia Zmiany wywołane przez hiperglikemię: - Hemodynamiczne: przesączania kłębuszkowego, aktywności układu RAA, biosyntezy endoteliny i NO - Metaboliczne: Nadprodukcja zaawansowanych produktów glikacji białek (AGE), aktywacja reduktazy aldozowej i szlaku poliolowego, z nagromadzeniem sorbitolu i niedoborem mioinozytolu 63
64 Czynniki środowiskowe: Patogeneza - Hiperglikemia - Nadciśnienie tętnicze (w cukrzycy t.2) - Dyslipidemia - Nadmierne spożywanie białka - Palenie papierosów - Niedokrwistość Czynniki genetyczne 64
65 Czynniki ryzyka - Dodatni wywiad rodzinny - Dodatni wywiad rodzinny w kierunku nadciśnienia tętniczego - Rozpoznanie cukrzycy przed 20 r.ż. (typ 2) - Obecność retinopatii cukrzycowej - Płeć męska - Rasa czarna, latynosi, Indianie - Dotychczas zła kontrola glikemii - Nadciśnienie tętnicze - Hipercholesterolemia - Palenie papierosów 65
66 Nefropatia cukrzycowa 66
67 Diagnostyka Badania przesiewowe u chorych na cukrzycę (złoty standard) co roku. Należy je rozpocząć po 5 latach od rozpoznania cukrzycy t.1 i bezpośrednio po rozpoznaniu cukrzycy t.2 i opanowaniu hiperglikemii. - Oznaczanie ilorazu stężenia albuminy do kreatyniny (UACR) w przygodnej próbce moczu. N<30 mg/g - Oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy z wyliczeniem szacunkowej wartości egfr 67
68 Diagnostyka Zwiększenie albumin wykryte w badaniu przesiewowym należy potwierdzić (po wykluczeniu zakażenia układu moczowego) w dwóch kolejnych porannych próbkach moczu w okresie 3-6 miesięcy. Znaczenie diagnostyczne ma albuminuria >30 mg/g w co najmniej dwóch z trzech oznaczeń. 68
69 Różnicowanie Zakażenie układu moczowego (trzykrotnie częściej występuje u chorych z cukrzycą) często z mikroalbuminurią Nefropatia niedokrwienna, częsta szczególnie w cukrzycy t.2 Niecukrzycowe przewlekłe choroby nerek 69
70 Badania dodatkowe Badania biochemiczne - Ocena albuminurii - Badanie ogólne moczu - Oznaczenie egfr - Oznaczenie glikemii i HbA1c - Oznaczenie parametrów gospodarki lipidowej 70
71 Badania dodatkowe Badania mikrobiologiczne posiew moczu wykrywanie zakażeń układu moczowego USG nerek u pacjentów z cukrzycą t.1 (rzadziej t.2) w stadium 1-3 zwiększone wymiary nerek, w stadium 4-5 zmniejszone wskutek postępującego włóknienia. USG Doppler badanie wstępne przy podejrzeniu zwężenia tętnic nerkowych. 71
72 Badania dodatkowe USG serca Badanie okulistyczne Badania genetyczne 72
73 Leczenie Celem leczenia jest: - zahamowanie progresji upośledzenia czynności nerek - Zmniejszenie ryzyka powikłań sercowonaczyniowych i zgonu 73
74 Leczenie Należy dążyć do: - Optymalnej kontroli glikemii - Utrzymywania ciśnienia tętniczego <130/80 mmhg za pomocą leków blokujących układ RAA, zwykle w połączeniu z diuretykami - Utrzymywanie stężeń cholesterolu LDL<100 mg/dl dzięki leczeniu statynami (leki pierwszego wyboru) - Modyfikacja diety (ograniczenie białka do 0,8 g/kg m.c.) - Uzyskanie wskaźnika masy ciała w zakresie 18,5-24,9 kg/m2 - Eliminacja wszystkich czynników ryzyka sercowo-naczyniowego 74
75 Leczenie Zasady leczenia nefroprotekcyjnego: - Zapewnienie jak najlepszego wyrównania metabolicznego (hiperglikemia, dyslipidemia, otyłość) - Wczesne wdrożenie leków nefroprotekcyjnych: Inhibotorów ACE, sartanów - Utrzymywanie ciśnienia tętniczego < 130/80 mmhg ( gdy białkomocz > 1g/d - <125/75 mmhg) - Zmniejszenie hiperfiltracji i RR przez eliminację białka i sodu w diecie - Unikanie nefrotoksyn, papierosów, nadmiaru kofeiny - Leczenie niedokrwistości u chorych z niewydolnością nerek 75
76 Leczenie Pacjenci w 4 stadium cukrzycowej choroby nerek powinni być kwalifikowani do leczenia nerkozastępczego, a leczenie to należy rozpoczynać przy egfr <20 ml/min/1,73 m2 76
77 Oporność na leczenie Szybko narastający białkomocz Szybko zmniejszający się GFR Oporne nadciśnienie tętnicze Wskazują na współistnienie niecukrzycowej choroby nerek i nakazują szczegółową diagnostykę nefrologiczną 77
78 Skrobiawica nerek 78
79 Definicja Grupa chorób charakteryzujących się odkładaniem w przestrzeni zewnątrzkomórkowej amorficznego białka o budowie włókienkowatej. 79
80 Podział - Pierwotna związana z gammapatią monoklonalną (AL light chain amyloidosis) - Wtórna odczynowa (AA) w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych oraz nowotworowych Podział ten nie jest ścisły, ponieważ amyloidoza AL może także występować wtórnie u chorych ze szpiczakiem plazmocytowym i innymi nowotworami immunocytowymi. 80
81 Epidemiologia Pierwotna postać AL jest rzadką chorobą. 10 przypadków na 1 mln mieszkańców w USA 2/3 przypadki mężczyźni średnio 62 lata Wtórna postać AA dotyczy 15% chorych ze szpiczakiem plazmocytowym, znacznie rzadziej wikła przebieg innych chorób limfoproliferacyjnych. 81
82 Skrobiawica pierwotna Białkiem prekursorowym są łańcuchy lekkie (AL) lub łańcuchy ciężkie (AH) immunoglobulin Może być idiopatyczna lub występować wtórnie u chorego ze szpiczakiem plazmocytowym, rzadziej z makroglobulinemią Waldenstroma lub innymi chorobami limfoproliferacyjnymi. Nieprawidłowe białko jest od urodzenia ale choroba ujawnia się między 30 a 70 r.ż. 82
83 Skrobiawica wtórna Odczynowa, reaktywna, nabyta. Odkładanie surowiczego amyloidu A, który jest białkiem ostrej fazy. 83
84 Skrobiawica wtórna Jest powikłaniem przewlekłych chorób zapalnych: - Gruźlica - Sarkoidoza - Choroba Leśniowskiego-Crohna - Osteomyelitis - Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa - Reumatoidalne zapalenie stawów - Choroba Castelmana i inne oraz nowotworów - Raka nerki - Raka wątroby - Choroby Hodgkina 84
85 Skrobiawica występuje również w rodzinnej gorączce śródziemnomorskiej dziedziczonej w sposób autosomalny recesywny 85
86 Kliniczne objawy skrobiawicy zależą od tego, czy jest ona uogólniona, czy dotyczy tylko jednego narząd, a także od rodzaju białka prekursorowego. Objawy wynikające z nacieczenia amyloidem poszczególnych narządów pojawiają się zwykle wtedy, gdy dochodzi do upośledzenia ich funkcji. 86
87 Skrobiawica nerek - Białkomocz W przeważającej większości jest amyloidoza wtórna. Jest jedną z najczęstszych przyczyn zespołu nerczycowego. Choroba postępuje i niezależnie od wielkości białkomoczu prowadzi do niewydolności nerek. - Krwinkomocz 87
88 Diagnostyka - Biopsja - tkanki tłuszczowej brzucha - śluzówki dziąsła - śluzówki odbytnicy - szpiku - wątroby - nerki 88
89 Diagnostyka Wykrycie amyloidu w bioptacie jednego narządu uzasadnia rozpoznanie amyloidozy uogólnionej. W przypadku amyloidozy pierwotnej AL. Metodą immunofiksacji lub immunoelektroforezy należy zidentyfikować białko monoklonalne we krwi lub w moczu. 89
90 Leczenie skrobiawicy AL Cel: zmniejszenie populacji komórek plazmatycznych produkujących amyloidogenne łańcuchy lekkie immunoglobulin - Leki alkilujące - Przeszczepianie szpiku lub komórek macierzystych 90
91 Leczenie skrobiawicy AA Cel: redukcja stężenia białka SAA, będącego prekursorem włókien amyloidu. Zasadnicze znaczenie ma prewencja rozwoju amyloidozy zwalczanie każdego stanu zapalnego Nie udowodniono skuteczności inhibitorów ACE w leczeniu białkomoczu w przebiegu amyloidozy 91
I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)
Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Diagnostyka izolowanego białkomoczu u dzieci, białkomocz czynnościowy. Prof. dr hab. Anna Wasilewska
Diagnostyka izolowanego białkomoczu u dzieci, białkomocz czynnościowy. Prof. dr hab. Anna Wasilewska Aforyzm Hipokratesa 460-377 pne Pęcherzyki pojawiające się na powierzchni moczu świadczą o chorobie
NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1
NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu
Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek
Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof. dr hab. Marian Klinger Cewkowo-śródmiąższowe
Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska
Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Nieodwracalny, postępujący proces chorobowy Powoduje uszkodzenie, a następnie zmiany w budowie i czynności nerek Prowadzi do zmiany składu oraz objętości płynów ustrojowych,
Badania pracowniane w chorobach nerek u dzieci. Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu
Badania pracowniane w chorobach nerek u dzieci Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu Badanie ogólne moczu Barwa Przejrzystość Odczyn Ciężar właściwy
Choroby/zapalenia kłębuszków nerkowych (glomerulopatie)
Choroby/zapalenia kłębuszków nerkowych (glomerulopatie) Michał Nowicki Klinika Nefrologii, Hipertensjologii i Transplantologii Nerek Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Plan wystąpienia Mechanizmy uszkodzenia
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO
CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Cukrzycowa choroba nerek
Wydział Zdrowia Publicznego, Kierunek DIETETYKA, Studia I stopnia stacjonarne I rok, Rok akademicki 2013/2014
Grupa 1 1 63571 2.1 3.1 4.1 8.1 12.1 14.1 2 63572 2.2 3.2 4.2 8.2 12.2 14.2 3 63573 2.3 3.3 4.3 8.3 12.3 14.3 4 63574 2.4 3.4 4.4 8.4 12.4 14.4 5 63575 2.5 3.5 4.5 8.5 12.5 14.5 6 63576 2.6 3.6 5.1 9.1
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Kłębuszkowe zapalenia nerek. Jerzy Chudek Katedra Patofizjologii SUM Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej
Kłębuszkowe zapalenia nerek Jerzy Chudek Katedra Patofizjologii SUM Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej Czym są kłębuszkowe zapalenia nerek? Grupa chorób charakteryzująca się zajęciem
LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
SEMINARIUM 2 15. 10. 2015
SEMINARIUM 2 15. 10. 2015 Od tłuszczu pokarmowego do lipoprotein osocza, metabolizm, budowa cząsteczek lipoprotein, apolipoproteiny, znaczenie biologiczne, enzymy biorące udział w metabolizmie lipoprotein,
PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE
1. Ramowe treści kształcenia PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE L.p. DATA TEMAT ZAJĘĆ LICZBA GODZIN: FORMA ZALI- CZENIA PUNKTY ECTS 1. 2. 22.09.2012 23.09.2012 20.10.2012 21.10.2012 Żywienie
David Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA
David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr
Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Rodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć I Choroby układowe tkanki łącznej 1. Toczeń rumieniowaty układowy 2. Reumatoidalne zapalenie stawów 3. Twardzina układowa 4. Zapalenie wielomięśniowe/zapalenie
Dziecko z obrzękami. Prof. dr hab. n med. Ryszard Grenda Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego. Centrum Zdrowia Dziecka
Dziecko z obrzękami Prof. dr hab. n med. Ryszard Grenda Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego Centrum Zdrowia Dziecka Obrzęki w stanach zapalnych Obrzęki w stanach niezapalnych
Przewlekła choroba nerek
KONFERENCJA PRASOWA WARSZAWA 04.03.2010 PCHN - EPIDEMIOLOGIA Prof. Bolesław Rutkowski Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański Uniwersytet Medyczny 1 Przewlekła choroba
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 765 Poz. 42 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Uwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Wirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Spis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 764 Poz. 86 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
Analiza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51)
Załącznik B.55. LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO 1. Kryteria włączenia ŚWIADCZENIOBIORCY Do leczenia infliksymabem mogą
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
u Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych
1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Czy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych
Otyłość i choroby nerek. groźny problem XXI wieku
Otyłość i choroby nerek groźny problem XXI wieku Dr Lucyna Kozłowska SGGW, Wydział Nauk o śywieniu Człowieka i Konsumpcji Katedra Dietetyki e-mail: lucyna_kozlowska@sggw.pl Nadwaga + otyłość 25% 27% Nadwaga
LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
www.jacekbujko.com @JacekBujko
www.jacekbujko.com @JacekBujko Lek. Jacek Bujko Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna chorób nerek Jak pobrać mocz? Badanie 3 dni przed i 3 dni po miesiączce zanieczyszcza próbkę erytrocytami
Niedokrwistość normocytarna
Dominika Dąbrowska Interpretacja badań laboratoryjnych III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Niedokrwistość normocytarna NIedokrwistość normocytarna Hemoglobina - normy, przelicznik Kobiety
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2
załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
inwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze
Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba niedokrwienna serca zapotrzebowanie na O2 > moŝliwości podaŝy O2 niedotlenienie upośledzenie czynności mięśnia sercowego przemijające trwałe
JAKIE SĄ RZADKIE CHOROBY NEREK? Informacje dla pacjentów, członków rodzin i opiekunów prawnych
JAKIE SĄ RZADKIE CHOROBY NEREK? Informacje dla pacjentów, członków rodzin i opiekunów prawnych Drodzy Pacjenci, drodzy członkowie Rodzin, rzadką chorobą jest określone takie schorzenie, którego występowanie,
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE
PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE Patogeneza nadciśnienia tętniczego 17 Układ renina-angiotensyna-aldosteron 18 Angiotensyna II 20 Tkankowy układ renina-angiotensyna 22 Aldosteron 23 Układ współczulno-nadnerczowy
LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego
LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Przewlekła choroba nerek czy każdego chorego leczymy tak samo?
Przewlekła choroba nerek czy każdego chorego leczymy tak samo? Jan Duława Katedra Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice Definicja przewlekłej choroby nerek (PChN) Obecność
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
LECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 615 Poz. 27 Załącznik B.36. LECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE. dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed AKTUALNE ZALECENIA I NOWE MOŻLIWOŚCI LECZENIA NIEDOŻYWIENIA CELE LECZENIA ŻYWIENIOWEGO: zapobieganie
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
WZW A. wątroby typu A. Zaszczep się przeciwko WZW A
WZW A Wirusowe zapalenie wątroby typu A Zaszczep się przeciwko WZW A 14 dni po zaszczepieniu u ponad 90% osób z prawidłową odpornością stwierdza się ochronne miano przeciwciał PSSE Tomaszów Maz. ul. Majowa
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Szpiczak plazmocytowy. Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Szpiczak plazmocytowy Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach MM - epidemiologia 90% przypadków rozpoznaje się powyżej 50 r.ż., Mediana wieku
Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu unaczynionego
Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu unaczynionego Cel leczenia Brak odrzucania czynnego przeszczepionego narządu Klasyfikacja odrzucania przeszczepionego narządu Leki immunosupresyjne
LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 492 Poz. 66 Załącznik B.3. LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie adjuwantowe
Diagnostyka izolowanego białkomoczu u dzieci, białkomocz czynnościowy.
Diagnostyka izolowanego białkomoczu u dzieci, białkomocz czynnościowy. Prof. dr hab. Anna Wasilewska Aforyzm Hipokratesa 460-377 pne Pęcherzyki pojawiające się na powierzchni moczu świadczą o chorobie
ŚRÓDMIĄŻSZOWE ZAPALENIA NEREK
ŚRÓDMIĄŻSZOWE ZAPALENIA NEREK Grupa chorób o różnorodnej etiologii charakteryzującej się występowaniem zmian morfologicznych, które wyjściowo obecne są wyłącznie w tkance śródmiąższowej proces zapalny
Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM
Wywiady z zakresu układu moczowego Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Dyzuria Częstomocz Główne objawy Zmiany wyglądu moczu - krwiomocz - pienienie się moczu Zaburzenia
typu 2 Kamil Dirani Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapia Fizjoterapii
Fizjoterapia Kamil Dirani typu 2 Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapii Zatwierdzono w dniu... Podpis... ...3 Cel pracy...4 I. Charakterystyka jednostki chorobowej...5 1.1 Definicja i typy
50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Rodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B W OPORNOŚCI NA LAMIWUDYNĘ ICD - 10 B 18.1 - przewlekłe zapalenie wątroby typu B
załącznik nr 25 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B W OPORNOŚCI NA LAMIWUDYNĘ ICD - 10 B 18.1 - przewlekłe zapalenie wątroby
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu
Dz.U.06.79.556 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu Na podstawie art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Poradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć Obowiązujące podręczniki: 1. Pediatria, Kawalec, Grenda, Ziółkowska. 2013, 2. Pediatria. Podręcznik do Lekarskiego
Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Pula pytań v.1.0 Diagnostyka nefrologiczna
Pula pytań v.1.0 Diagnostyka nefrologiczna 1. W odwodnieniu, hipoperfuzji nerek i stanach wzmożonego katabolizmu białkowego takiego jak dieta wysokobiałkowa stężenie mocznika w surowicy jest podwyższone
LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Instrukcja wspierania opiekuna osoby zależnej w zakresie profilaktyki zdrowotno-rehabilitacyjnej
Załącznik nr 39 Instrukcja wspierania opiekuna osoby zależnej w zakresie profilaktyki zdrowotno-rehabilitacyjnej Wykaz zalecanych badań diagnostycznych dla opiekunów zależnych seniorów w ramach testowania
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Spis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości
Spis treści Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości Rozdział 1. Wprowadzenie: problematyka otyłości w ujęciu historycznym i współczesnym..................................... 15 Problematyka