ELEMENTY KOSZTÓW TRANSPORTU KOLEJOWEGO

Transkrypt

1 PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 116 Transport 2017 ELEMENTY KOSZTÓW TRANSPORTU KOLEJOWEGO, 2016 Streszczenie: Transport kolejowy - przewozów masowych - jest predestynowany do reali Po okresie rozwa tu, w tym kolejowego oraz studium przypadku kosztów transport szynowy, koszty transportu 1. uregulowania prawne w ) procedury liczenia kosztów np. przypisanie kosztów miejscom ich -. koszty energii, koszty wykorzystania obcej infrastruktury transportu (w tym dróg i stacji), koszty pracy,

2 170 zyli p 2. KOSZTY TRANSPORTU oszty logistyczne (czyli oprócz kosztów przewozu oraz ew. które t ania taryf lub zindywidualizowanych etc.). mierniki pracy ruchomej, mierniki pracy odprawczej, mierniki energetyczne,

3 Elementy kosztów transportu kolejowego 171 koszty wykorzystania koszty kierowania ruchem kolejowym, koszty zajezdni. k 1 koszt ruchu pojazdów koszt eksploatacji, k 2 koszt utrzymania elementu drogi (fragmentu infrastruktury), przez który k 3 Klasyfikacja kosztów firmy [6, 13] Tab. 1 1 Kryterium klasyfikacji Koszty rodzajowe Struktura Typy (rodzaje) operacyjnej (faza procesu) rozmiarów produkcji (odniesienie na wytwarzane produkty) Miejsce powstawania kosztów Amortyzacja materia- obce i energii Koszty proste Podatki Wynagrodzenia Ubezpieczeni i inne na rzecz pracowników Podstawowa Pomocnicza i socjalna Zakup Jednostka jako Koszty zmienne Stanowiska w ramach koszty rodzajowe Realizowane funkcje (pojazd) 1 ij 1 (xij), z ograniczeniem ij)) elementu, funkcja charakterystyczna dla elementu k 2 odwzorowany przy bardzo ruchu [3].

4 172 koszt budowy (amortyzacja), je elementu infrastruktury (rys. 1c). a) b) c) k 1 (xij) k 2 (xij) k 3 (xij) asymptota 0 xij 0 xij 0 xij kij(xij) = k 1 (xij) + k 2 (xij) + k 3 (xij). ij jednostkowy) wyniesie: cij xij = k ij x x ij ij, xij > 0. Pochodna kij(xij ij ij: mij xij = d kij x d xij ij. Funkcje cij(xij) oraz mij(xij funkcji k 1 ij(xij), k 2 ij(xij funkcje cij(xij), mij(xij ij przedstawia rysunek 2. Funkcje cij(xij) oraz mij(xij ij(xij) jest minimalna. Punkt ten, wg prof. J. ruchu xij

5 Elementy kosztów transportu kolejowego 173 koszt ij c ij(x ij) m ij(x ij) m ij(x ij) c ij(x ij) cena przewozu asymptota 0 x ij x ij Rys. 2. Jednostkowy ij oraz jednostkowy (graniczny, marginalny) m ij <i,j> [11, 5] xij ij(xij), mij(xij-potok Dla xij >xij ij(xij. 2 (xij) (utrzymania) i k 3 (xij kij(xij) = k 1 ij(xij) ij(xij) oraz mij(xij) dla takiego przypadku przedstawia rysunek 3. koszt ij c ij(x ij) c ij(x ij) m ij(x ij) asymptota 0 m ij(x ij) x ij x ij Rys. 3. ij marginalny) m ij - tylko ruchu <i,j> [11, 5]

6 174 Koszt odwzorowuje tu tzw. problemów transportowych (transportation problems) transportowych. no studium przypadku, z jednej z prac autora. 3. WYKORZYSTANIE SYMULACJI KOMPUTEROWEJ W WYZNACZANIU KOSZTÓW TRANSPORTU KOLEJOWEGO Jest to jeden z programów pakietu RSEL/RSDL (Run Simulation of Electric Locomotives/Run Simulation of Diesel Locomotives). minimalno-czasowego (forsownego MR), przy zadanym czasie przejazdu (quasi-forsownego SL) Przejazd minimalno-czasowy dostarcza informacji o najkrótszym czasie przejazdu Przejazd quasi- minimalnego przy konwencjonalnym sposobie sterowania, podobnym do obserwowanego m.in. w pracy autora [7]. - zawarto w tabeli 2.

7 Elementy kosztów transportu kolejowego 175 Lp. Wyszczególnienie 7 przewozu P-O 184 km 28% 8 -G 340 km 16% 12 Masa brutto [t] Liczba wagonów % 5 - (ówczesna taryfa PLK. 14.1, s.25) 0,93 6 7,47 4 0, ] 1,91 2 1, Tab. 2 -forsownej, dla zadanych - lokomotyw, spalinowo-elektrycznej ST44 o mocy 1,47 MW oraz elektrycznych ET22 przewozów zestawiono w tab. 3. Przedstawione w Tab. 3 Wyniki symulacji komputerowej i koszty realizacji zadania przewozowego Relacja przewozu P-O P-O P-O Lokomotywa ST44 ET22 EU11 Czas jazdy [s] , , ,00 Czas jazdy [min] 314,78 312,68 312,63 Czas jazdy [h] 5,25 5,21 5,21 53,12 63,11 62,62 35,11 35,35 35, ,00 3 ] 1 275, , , , , , , , , ,05 14,92 Koszt przewozu ,53 z , , ,08

8 procedur do oszacowania liczbowego i finansowego efektów oraz braku konsensusu wielu gremiów naukowych, biznesowych chronologicznej [12, 4, 14, 17]. T je, procedury, kosztów transportu. [2, 3] Tab. 4 Wodny Kolejowy Drogowy Powietrzny [kj/tkm] Emisje do atmosfery [g/tkm] - 30,00 41,00 207, ,00-0,04 0,06 0,30 2,00 - tlenku azotu 0,40 0,20 3,60 5, , tab. 5.

9 Elementy kosztów transportu kolejowego 177 Tab. 5 Drogowy Szynowy Kongestia Wypadki 156 0, ,4 4 Zmiany klimatu 70 2,1 5 Zanieczyszczenie powietrza 164 2,4 6 Razem 698 6,2 (0,9%) Opracowanie wg Rail Transport and Environment. Facts & Figures, CER, XI.2008 rys. 4. transportu (modal split) : Opracowanie wg Rail Transport and Environment. Facts & Figures, CER, XI.2008, wg European Energy Agency)] W Strategii Rozwoju Transportu [16] - 37,7%, koszty zanieczyszczenia powietrza 11%, koszty zmian klimatycznych 5%,, inn

10 178 ekwiwalent 6% PKB znych Bibliografia 1. Europejska polityka transportowa w horyzoncie do 2010r. : czas wyborów, Bruksela, 12/09/ , COM(2001) 370 (White Paper European transport policy for 2010: time to decide). 2. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu (White Paper Roadmap to a Single European Transport Area Towards a competitive and resource efficient transport system) External Costs of Transport in Europe Update Study for 2008 CE Delft INFRAS, Fraunhofer ISI, IX Jacyna M., Modelowanie i ocena systemów transportowych, Ofic. Wyd. Polit. Warszawskiej, Warszawa , tom 2, s Ofic. Wyd. Polit. Wr., 9. Pojazdy Szynowe 2011, nr 3, str t. Techn. Eksploat. PIB, Radom Warszawa M., Handbook on Estimation of External Cost in the Transport Sector,, Delft, CE, 2007, Publication number: z ekologicznym pakietem transportowym Komisji Europejskiej (2009), europa.eu/regdata Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa, RM RP Update of the Handbook on External Costs of Transport. Final Report Report for the European Commission: DG MOVE, Ricardo-AEA/R/ ED Issue Number 1,8th January Wojewódzka-Król K., Rydzkowski W. (red),transport, PWN Warszawa,

11 Elementy kosztów transportu kolejowego 179 COST ELEMENTS OF RAIL TRANSPORTATION Summary: Rail transport is very useful for medium and long distance mass transport of passenger and goods. After fascination period of motorization, when the external costs as well as transport capacity were accurate evaluated for different transport modes, the railways returned as friendly mode of journeys. Railway transportation costs connected with the case study are shown in the paper. Also external costs are briefly presented. Keywords: rail transport, transportation costs