POSTAWY WOBEC PIENIĘDZY. Jaros Aleksandra Jurczak Aleksandra Zamielski Krzysztof

Transkrypt

1 POSTAWY WOBEC PIENIĘDZY Jaros Aleksandra Jurczak Aleksandra Zamielski Krzysztof

2 TYPOLOGIE PODEJŚĆ DO PIENIĘDZY ERICH FROMMA I KENNETH DOYLEA OPRACOWALI CZTERY PODOBNE TYPY OSÓB NA PODSTAWIE STOSUNKU DO PIENIĘDZY Pieniądze szczęścia mi nie dają. Całe dobro znajduje się w innych ludziach. Orientacja receptywna - Życzliwi / Uczuciowi

3 Porządek i bezpieczeństwo to podstawa. Odczuwam je poprzez gromadzenia wartości materialnych i niematerialnych Orientacja na gromadzenie Analitycy /Myślący

4 Orientacja na eksploatację- Kierujący/Czujni

5 Patrzcie! Patrzcie co ja potrafię! Orientacja na ocenę innych- Ekspresywni/Intuicyjni

6 CZTERY TYPY OSÓB WYRÓŻNIONYCH NA PODSTAWIE STOSUNKU DO PIENIĘDZY WG BERNARDA PODUSKA: Dający charakteryzuj się brakiem umiejętności odmawiania. Użyteczni podejmują wysiłki na bycie przydatnymi dla innych ludzi. Dominujący-życie ponad stan i ostentacyjna konsumpcja. Unikający-nie dbają o sprawy finansowe.

7 OSOBOWOŚCI PIENIĘŻNE WEDŁUG OLIVII MELLAN Ciułacze pieniądze warunkiem poczucia bezpieczeństwa. Hedoniści najważniejszym celem jest doświadczenie przyjemności. Asceci pieniądze są brudne i stanowią źródło wszelkiego zła. Ignoranci pieniądze budzą w nich lęk. Materialiści uwielbiają gromadzić i wydawać pieniądze.

8 TYPY PIENIĘŻNE WEDŁUG DEBORAH PRICE: Niewinni; Ofiary; Wojownicy; Męczennicy; Głupcy; Twórcy; Tyrani; Czarodzieje.

9 OSOBOWOŚCI FINANSOWE WG KATHLEEN GURNEY Przedsiębiorcy wiążą pieniądze z władzą, poczuciem siły i prestiżem. Łowcy-żyją dniem codziennym, często podejmują spontaniczne decyzje finansowe. Ryzykanci-czerpią przyjemność z podejmowania ryzyka finansowego. Bezpieczni gracze-inwestując pieniądze patrzą na pewny zysk i nieobciążony ryzykiem. Zdobywcy-sprawni w zarządzaniu finansami, cechuje ich brak zaufania do innych osób. Perfekcjoniści-ostrożni i perfekcyjni a analizach i planach dotyczących ich pieniędzy. Mistrzowie skuteczni w zarządzaniu swoimi. Producenci aby zapewnić sobie bezpieczeństwo finansowe wkładają w swoją prace duża wysiłku. Optymiści utrzymują dystans do spraw związanych z pieniędzmi.

10 POSTAWY WOBEC PIENIĘDZY- BADANIA ZACHODNIE Kent Yamauchi Donald Templer Twórcy Skali Postaw Wobec Pieniędzy. Jako punkt wyjścia przyjęli trzy kategorie emocji i zachowańzwiązanych z pieniędzmi: poczucie finansowego bezpieczeństwa, zagrożenia, samokontrolę w sytuacji wydawania pieniędzy oraz traktowanie pieniędzy jako symbolu władzy i prestiżu

11 WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY WG KENTA YAMAUCHI I DONALDA TEMPLERA Wymiary postaw Siła-Prestiż Czas powstrzymywania się od wydawania pieniędzy Charakterystyka Pieniądze jako środek wywierania wpływu i wrażenia Pieniądze jako przedmiot rozważnych decyzji, planowanie i kontrolowanie wydatków Nieufność Jakość Niepokój Negatywne nastawienie do pieniędzy i sytuacji, w których występują Traktowanie pieniędzy jako środka do nabywania produktów wysokiej jakości Pieniądze jako źródło lęku lub sposób na jego redukcję

12 WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY WG ADRIANA FURNHAMA Wymiary postaw Obsesje Siła/Wydawanie Charakterystyka Silna koncentracja na pieniądzach, przekonanie, że pieniądze są jedyną rzeczą, na której można polegać, zadowolenie ze swoich sukcesów na tym polu Traktowanie pieniędzy jako środka umożliwiającego wywieranie wrażenia na innych lub,, kupowanie przyjaźni poprzez obdarowywanie hojnymi prezentami. Powstrzymywanie się Bezpieczeństwo/ Konserwatyzm Niedostosowanie Unikanie wydawanie pieniędzy, nawet w sytuacji dysponowanie ich wystarczającą ilością Poświęcanie sprawom finansowym uwagi, kontrola i panowanie nad ilością wydawanych pieniędzy. Stopień zadowolenia z poziomu zamożności i posiadanych oszczędności Wysiłek/Zdolność Ocena swoich zdolności wpływania na własną sytuację finansową oraz zadowolenie z wynagrodzenia

13 WYMIAR POSTAW WOBEC PIENIĘDZY WG BEATY BAJCAR I AGATY GĄSIOROWSKIEJ Wymiar postaw Charakterystyka Kontrola finansowa Stopień kontroli i rozwagi w podejmowaniu decyzji finansowych, skłonność do oszczędzania Władza płynąca z pieniędzy Niepokój o finanse Awersja wobec zobowiązań finansowych Pieniądze jako narzędzie wywierania wpływu i wrażenia Stopień wątpliwości, wrażliwości, trudności i zdecydowania w sprawach finansowych Stopień niechęci do ich podejmowania i skrupulatności wywiązywania się. Łapanie okazji Złe pieniądze Żywa gotówka Skłonność do wykorzystywania wyjątkowych okazji Negatywny stosunek do pieniędzy, traktowanie jako źródło zła Stosunek do gotówki i innych form pieniędzy

14 WYMIAR POSTAW WOBEC PIENIĘDZY WG GRAŻYNY WĄSOWICZ KIRYŁO I WSPÓŁPRACOWNIKÓW Wymiar postawy Przykładowe stwierdzenia Charakterystyka Kontrola spraw finansowych Dobrostan finansowy i inwestowanie pieniędzy Pożyczanie pieniędzy dla zysku Pieniądze jako środek Pieniądze jako źródło poczucia winy Planuje swoje wydatki/jeśli ma jakieś oszczędności, wydaje bez większego zastanawiania Jestem zadowolony ze stanu swoich finansów/ Zaciągam kredyt, by inwestować pieniądze Gdy pożyczam komuś większą kwotę pieniędzy, to oczekuje zwrotu z odsetkami Pieniądze są dla mnie ważne, ponieważ dzięki nim mogę mieć wygodne życie Kiedy wydaje pieniądze mam poczucie winy/ Wybierając się na zakupy unikam określania kwoty jaką chce wydać Rozwaga, z jaką jednostka postępuje w sprawach związanych z pieniędzmi, wynikająca z potrzeby racjonalnego i kompetentnego zajmowania się nimi Satysfakcja z własnej sytuacji finansowej oraz podejmowania zachowań inwestycyjnych Skrupulatność w sytuacji pożyczania pieniędzy innym osobom oraz oczekiwanie korzyści finansowych Nastawienie na bieżące wykorzystanie pieniędzy, traktowanie ich jako środka do innych celów Skrupulatna kontrola wydatków, wynikająca z poczucia winy towarzyszącego wydawaniu pieniędzy Znaczenie pieniędzy dla JA Lubię myśleć o pieniądzach/ Pieniądze są dla mnie ważne, ponieważ dzięki nim czuje się kimś Emocjonalny stosunek do pieniędzy. Traktowanie ich jako kryterium samooceny i oceny innych ludzi, środka mogącego rozwiązać wszystkie problemy, narzędzia kontroli nad ludzmi.

15 Skąd biorą się różnice miedzy ludźmi wobec postaw do pieniędzy? Jaki wpływ na zachowania mają odmienne postawy?

16 1. SOCJALIZACJA

17 2. PŁEĆ

18 3. CECHYBIOLOGICZNE, TEMPERAMENTNE I OSOBOWOŚCIOWE I. Badanie Beaty Bajcori Agaty Gęsiorowskiej( z 04 roku). zahamowanie jest to tendencja do rozładowania się i poszukiwania odprężenia w takich zachowaniach, jak picie alkoholu, seks, hazard, hulaszczy tryb życia ( Strelau2000a, s. 706)

19 A/ duże rozhamowanie jest powiązane z większą tendencją do traktowania pieniędzy jako narzędzie wywierania wrażenia lub wpływu ( WŁADZA), a niski poziom rozhamowania i skłonność do poszukiwania przeżyć ze zwiększoną kontrolą finansową ( KONTROLA) B/ niskie rozhamowanie ( mniejsza skłonność do rozładowywania napięcia) determinuje silniejszą niechęć do podejmowania zobowiązań finansowych wobec innych osób i instytucji ( AWERSJA). C/ wysoki poziom skłonności do poszukiwania przygód i grozy, a więc pewna odwaga i dążenie do podejmowania ryzykownych zachowań zmniejszają NIEPOKÓJ finansowy. WŁADZA, KONTROLA, AWERSJA, NIEPOKÓJ cztery wymiary postaw człowieka wobec pieniędzy, które są uwarunkowane cechami temperamentu.

20 II. Badanie Anny Kruk ( z 2003 roku) -Osoby bardziej aktywne w większym stopniu przejawiają pozytywne emocje w stosunku do pieniędzy, traktują je także jako podstawę samooceny i oceny innych ludzi (JA) - Osoby o wyższym poziomie wrażliwości sensorycznej ( bardziej podatni na słabe bodźce) wykazują większą skłonność do dbania o sprawy związane z pieniędzmi ( KONTROLA) - Osoby o wyższym poziomie wrażliwości sensorycznej ( bardziej podatni na słabe bodźce) wykazują również większą skrupulatność w sytuacjach pożyczania pieniędzy innym ludziom ( POŻYCZENIE).

21 III. Badanie Roberta McClure a

22 Ekstrawertycy są mniej skrupulatni i mniej lękliwi w sprawach finansowych, Aintrowertycy postrzegają pieniądze jako najważniejsze w ich życiu i potrzebują więcej prywatności. IV. Badanie Anny Koniak ( 2005 rok) Z badań okazało się, że ekstrawertycyw małym stopniu kontrolują sprawy finansowe i doświadczają poczucia winy w sytuacjach wydawania pieniędzy. Mają słabszy wgląd we własne sprawy finansowe i nie panując nad swoimi wydatkami są świadomi niewłaściwego gospodarowania pieniędzy co wzbudza w nich negatywne emocje. Introwertycysą bardziej skłonni do kontrolowania swoich finansów, ale nie odczuwają winy przy ich wydawaniu.

23

24 4. CECHY FUNKCJONOWANIA POZNAWCZEGO Domknięcie poznawcze, czyli: - preferowanie przewidywalności - preferowanie porządku - nietolerancję wieloznaczności - zamkniętość umysłu -zdecydowanie

25 A/ preferencje dla porządku i zdecydowanie są powiązane z kontrolą finansową, B/ niski poziom zdecydowania i niska tolerancja wieloznaczności determinują niepokój o finanse C/ nietolerancja wieloznaczności wpływa na awersję do zaciągania zobowiązań finansowych D/ niski poziom zdecydowania i wysoki zamkniętości umysłowej ( przekładające się na brak samodzielności w podejmowaniu decyzji i formułowania sądów) sprzyjają traktowaniu pieniędzy jako złe.

26 REFLEKSYJNY-IMPULSYWNY Osoby refleksyjne bardziej precyzyjnie kontrolują swoje sprawy finansowe i doświadczają silniejszego poczucia winy w sytuacjach wydawania pieniędzy. Są one także bardziej skrupulatne w przypadku udzielania pożyczek, niż osoby impulsywne, oraz bardziej zadowolone z własnej sytuacji finansowej i skore do inwestowania pieniędzy.

27 ADAPTACYJNY LUB INNOWACYJNY STYL ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW Adaptatorzy mają tendencję do bardziej intensywnej kontroli spraw finansowych, doświadczają poczucie winy w sytuacjach wydawania pieniędzy, a pieniądze mają duże znaczenie dla ich ja. W innowacyjnym stylu jest odwrotnie.

28 POZIOM WIEDZY EKONOMICZNEJ Osoby posiadające bogatszą wiedze ekonomiczną w większym stopniu kontrolują sprawy finansowe, a także uzyskują wyższe wyniki w skali dobrostanu finansowego i skłonności do podejmowania zachowań inwestycyjnych.

29 5. ANALIZA BADAŃ POSTAWY WOBEC PIENIĘDZY A DECYZJE I ZACHOWANIA FINANSOWE ZNACZENIE POSTAW WOBEC PIENIĘDZY DLA PODEJMOWANIA AKTYWNOŚCI FINANSOWEJ Założenia: - badanie na podstawie usług bankowych, -określenie, czy i w jakim stopniu realizowany jest kontakt z bankiem, -zbadanie stopnia i motywów inwestycji bądź oszczędzania pieniędzy.

30 Rezultaty: wysoki stopień kontroli finansowej samodzielne utrzymanie kontaktu z bankiem, inwestowanie i oszczędzanie, dobrostan finansowy deklaracje inwestowania i oszczędzania, osoby skrupulatne i nastawione na zysk gdy dochodzi do sytuacji pożyczania pieniędzy częściej niż inni podejmują indywidualne kontakty z bankiem i oszczędzają, poczucie winy przy wydawaniu pieniędzy zachęta do samodzielnego kontaktu z bankiem.

31 Motywy inwestowania: pragmatyzm nastawianie na żywiołowe zarządzanie pieniędzmi z możliwością uzyskania zysku (np.: przy posiadaniu nadwyżki finansowej chętnie takie osoby je inwestują, żeby pieniądz na siebie zarabiał), hedonizm pieniądze są dla realizowania przyjemności i służą do realizacji określonych (czasem nawet spontanicznych) celów (np.: dużą przyjemność sprawiają takim osobom zakupy, które przyczyniają się do lepszego poczucia atrakcyjności). Motywy oszczędzania: niezależność poczucie, że w sprawach finansowych można liczyć tylko na siebie (np.: posiadanie oszczędności daje poczucie niezależności), przyszłość czerpanie w przyszłości korzyści z aktualnie odłożonych funduszy, altruizm nastawienie na pomoc innym (np.: odłożenie dla dzieci na ich lepszy start w dorosłość), bezpieczeństwo brak oszczędności budzi w takich osobach niepokój.

32 W ogólnym wyniku badań występuje dodatnia zależność między wymiarami postaw wobec pieniędzy a motywami (im silniejsze jest natężenie danego aspektu, tym większe znaczenie korelującego z nim motywu).

33 ZRÓŻNICOWANIE ZACHOWANIA KONSUMENTÓW WOBEC KIEROWANYCH DO NICH DZIAŁAŃ MARKETINGOWYCH Założenia: badanie charakteru promocyjnego (próbki, degustacje, konkursy) oraz lojalnościowego (kluby klienta, karty stałego klienta i programy punktowe), nacisk na powody uczestniczenia w takich działaniach (motywy ekonomiczne, psychologiczne, decyzyjne).

34 Wyniki: zbieranie punktów osoby przejawiające silną kontrole spraw finansowych, karty stałego klienta osoby przywiązujące do pieniędzy duże osobiste znaczenie (JA), kluby klienta osoby traktujące pieniądze jako środek do realizacji celów, próby i degustacje osoby mające często poczucie winy w sytuacjach wydawania pieniędzy.

35 Motywy: ekonomiczne dotyczy oferowania próbek, degustacji czy kart stałego klienta = osoby lubiące kontrolę nad pieniądzem oraz te, dla których wydawania związane jest z poczuciem winy, psychologiczne korzystanie z próbek, degustacji oraz gromadzenie punktów = osoby o dużym nastawieniu emocjonalnym do pieniędzy, decyzyjne karty stałego klienta, kluby klienta = osoby próbujące zredukować ryzyko zakupowe, dla których wydawanie wiąże się z poczuciem winy.

36 POSTAWY PODSUMOWUJĄCE: ciułacze oszczędzają regularnie; zakładają konta oszczędnościowe, hedoniści niespodziewaną kwotę pieniędzy wydają w całości, altruiści wykorzystują pieniądze, by pomagać innym ludziom, ignoranci nie mają odłożonych pieniędzy na czarną godzinę, bo nie potrafią tego dokonać, menadżerowie inwestują pieniądze, by zwiększać swoje dochody; lista wykorzystywanych usług bankowych jest najdłuższa i obejmuje coraz bardziej wyrafinowane elementy; częste korzystanie z programów lojalnościowych

37 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!