STYLE WYDAWANIA PIENIĘDZY

Transkrypt

1 STYLE WYDAWANIA PIENIĘDZY Wykonały: Winiarek Emilia Podleś Żaneta Ziółkowska Karolina , Psychologia finansowa

2 Zakres tematyczny 1. Pieniądze a płeć 2. Pieniądze a temperament 3. Pieniądze a funkcje poznawcze 4. Pieniądze a preferencje wartości

3 Pieniądze a Płeć Kobiety: Znaczenie symboliczne Środek nabywczy Poczucie bezpieczeństwa Oznaka prestiżu Dążenie do poprawy własnego nastroju i relacji z innymi ludźmi Wniosek: kobiety potrzebują pieniędzy bardziej niż mężczyźni ( Rudmin 1990; Dittmar 1989).

4 Mężczyźni: Znaczenie funkcjonalne Dominacja i atrakcyjność Pewność siebie Samodzielność w podejmowaniu decyzji Autorzy: Koroś 2003; Adrian Furnham i Michael Argyle 2000.

5 Pieniądze a Temperament Badanie Beaty Bajcar i Agaty Gąsiorowskiej (2004). a) Duże rozhamowanie- większa tendencja do traktowania pieniędzy jako narzędzia wywierania wrażenia lub wpływu (WŁADZA) b) Niskie rozhamowanie- niechęć do podejmowania zobowiązań finansowych wobec innych osób i instytucji (AWERS) c) Wysoki poziom skłonności- odwaga i dążenie do podejmowania ryzykownych zachowań zmniejszających NIEPOKÓJ finansowy

6 Badanie Jana Strelau (1985) AKTYWNOŚĆ tendencja do podejmowania zachowań o dużej wartości i stymulacyjnej lub do zachowań o dużej wartości stymulacyjnej lub do zachowań dostarczających stymulacji( ) z otoczenia WRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA zdolność reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej

7 Badanie Grażyny Wąsowicz-Kiryło i Anny Koniak (2005). EKSTRAWERTYCY W małym stopniu KONTROLUJĄ sprawy finansowe Doświadczają poczucie WINY w sytuacjach wydawania pieniędzy INTROWERTYCY Bardziej skłonni do KONTROLOWANIA finansów Nie odczuwają WINY w sytuacji ich wydawania

8 WIELKA PIĄTKA - pięcioczynnikowy model osobowości Paula Costy i Roberta McCrea (1992) Ekstra-introwersja Neurotyczność Ugodowość Otwartość na doświadczenia Sumienność

9 Badanie Grażyny Wąsowicz Kiryło i Joanny Karwowskiej (2005) a) Ekstrawertycy - przypisują pieniądzom większe emocjonalne znaczenia () b) Introwertycy- bardziej skrupulatni w sytuacjach POŻYCZANIA pieniędzy innym osobom c) Neurotycy - większe poczucie WINY w sytuacjach wydawania pieniędzy; osiągają niższy poziom DOBROSTANU finansowego d) Ugodowość - odczuwają WINĘ wydając pieniądze; pieniądze mają duże znaczenie dla ich e) Sumienność - KONTROLUJĄ sprawy finansowe, częściej osiągają DOBROSTAN i traktują pieniądz jako ŚRODEK

10 Temperament (preferencje dla bodźców silnych i słabych) a postawy wobec pieniędzy. Bodźce Silne Słabe Pieniądzistotny element stosunków społecznych Emocje (pozytywne i negatywne) Brak zaangażowania poznawczego Potrzeba prywatności Brak emocji Zaangażowanie poznawcze

11 Pieniądze a Funkcje Poznawcze Zarządzanie pieniędzmi włącza wiele procesów poznawczych takich jak : percepcja informacji, wartościowanie, podejmowanie decyzji. Wśród ogólnych postaw wobec pieniędzy można wyróżnić cechę nazwaną dążenie do domknięcia poznawczego Badanie Beaty Bajcar i Agaty Gąsiorowskiej (2004)

12 5 aspektów potrzeby domknięcia poznawczego: preferowanie przewidywalności, preferowanie porządku, nietolerancja wieloznaczności, zamkniętość umysłowa, zdecydowanie. Wynika z tego, że: a) preferencje dla porządku i zdecydowania są powiązane z KONTROLĄ finansową, b) niski poziom zdecydowania i niska tolerancja wieloznaczności determinują NIEPOKÓJ o finanse c) nietolerancja wieloznaczności wpływa na AWERSJĘ do zaciągania zobowiązań finansowych, d) niski poziom zdecydowania i wysoki zamkniętości umysłowej sprzyja traktowaniu pieniędzy jako ZŁE.

13 REFLEKSYJNOŚĆ IMPULSYWNOŚĆ (Matczak 2000) Refleksyjność: rozwaga niski stopień tolerancji dla ryzyka kontrolowanie i systematyczność w poszukiwaniu informacji Impulsywność: pochopność wysoki poziom tolerancji dla ryzyka bierny i spontaniczny odbiór informacji

14 ADAPTACYJNOŚĆ INNOWACYJNOŚĆ (Amarowicz Julia 2003) Adaptacyjność: przywiązywanie wagi do szczegółów rutyna typowe rozwiązania Innowacyjność: płynność myślenia zdolności twórcze szerokie perspektywy

15 PUNKTOWCY I PRZEDZIAŁOWCY Punktowcy: precyzja skrupulatność kontrola spraw finansowych większe poczucie winy przy wydawaniu pieniędzy Przedziałowcy: życie pełne zmian i doświadczeń traktowanie pieniędzy jako środka do celów.

16 Związek między poziomem wiedzy ekonomicznej a postawami wobec pieniędzy Osoby posiadające bogatszą wiedzę dotyczącą zagadnień ekonomicznych w większym stopniu KONTROLUJĄ sprawy finansowe, a także uzyskują wyższe wyniki w skali DOBROSTANU finansowego i skłonności do podejmowania zachowań inwestycyjnych.

17 Pieniądze a preferencje wartości

18 Badania Grażyny Wąsowicz-Kiryło, Przemysława Samsona, Agnieszki Przewłoki i Piotra Podsiało 1. I BADANIE odnosiło się do koncepcji instrumentalnych i terminalnych wartości autorstwa Miltona Rokeacha oraz dziedzin motywacyjnych na nich opartych, wyróżnionych przez Shaloma Schwartza i Wolfganga Bilskyego. W badaniu zastosowano skalę wartości opracowaną przez Piotra Brzozowskiego. Autorzy: Przemysław Samson (2004) 2. II Badanie oparte było na koncepcji wartości Maxa Schelera (pięć rodzajów wartości: religijne, duchowe, witalne, hedonistyczne, utylitarne (użyteczne)). W tym badaniu również została zastosowana skala wartości opracowana przez Piotra Brzozowskiego. Autorzy: Agnieszka Przewłoka (2007) 3. III Badanie dotyczyło wartości typu MIEĆ-BYĆ nazywanych modi lub postawami życiowymi. Wykorzystany do tego badania został kwestionariusz autorstwa Bronisława Grulkowskiego. Autorzy: Piotr Podsiadły (2005)

19 BADANIE I DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: Przyjemność Bezpieczeństwo Osiągnięcia Konformizm Wartości społeczne Niezależność WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: KONTROLA, WINA KONTROLA,, WINA (-), ŚRODEK(-), POŻYCZANIE(-) KONTROLA(-), ŚRODEK, POŻCZANIE BADANIE II DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: Estetyczne Hedonistyczne Moralne WINA, POŻYCZANIE (-) Prawdy ŚRODEK, WINA Święte WINA Witalne Sprawność i siła fizyczna Wytrzymałość, WINA Świeckie POŻYCZANIE(-) BADANIE III DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: MIEĆ, POŻYCZANIE, DOBROSTAN

20 BADANIE I DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: Przyjemność Bezpieczeństwo Osiągnięcia Konformizm Wartości społeczne Niezależność WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: KONTROLA, WINA KONTROLA,, WINA (-), ŚRODEK(-), POŻYCZANIE(-) KONTROLA(-), ŚRODEK, POŻCZANIE BADANIE II DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: Estetyczne Hedonistyczne Moralne WINA, POŻYCZANIE (-) Prawdy ŚRODEK, WINA Święte WINA Witalne Sprawność i siła fizyczna Wytrzymałość, WINA Świeckie POŻYCZANIE(-) BADANIE III DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: MIEĆ, POŻYCZANIE, DOBROSTAN

21 BADANIE I DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: Przyjemność Bezpieczeństwo Osiągnięcia Konformizm Wartości społeczne Niezależność WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: KONTROLA, WINA KONTROLA,, WINA (-), ŚRODEK(-), POŻYCZANIE(-) KONTROLA(-), ŚRODEK, POŻCZANIE BADANIE II DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: Estetyczne Hedonistyczne Moralne WINA, POŻYCZANIE (-) Prawdy ŚRODEK, WINA Święte WINA Witalne Sprawność i siła fizyczna Wytrzymałość, WINA Świeckie POŻYCZANIE(-) BADANIE III DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: MIEĆ, POŻYCZANIE, DOBROSTAN

22 BADANIE I DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: Przyjemność Bezpieczeństwo Osiągnięcia Konformizm Wartości społeczne Niezależność WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: KONTROLA, WINA KONTROLA,, WINA (-), ŚRODEK(-), POŻYCZANIE(-) KONTROLA(-), ŚRODEK, POŻCZANIE BADANIE II DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: Estetyczne Hedonistyczne Moralne WINA, POŻYCZANIE (-) Prawdy ŚRODEK, WINA Święte WINA Witalne Sprawność i siła fizyczna Wytrzymałość, WINA Świeckie POŻYCZANIE(-) BADANIE III DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: MIEĆ, POŻYCZANIE, DOBROSTAN

23 BADANIE I DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: Przyjemność Bezpieczeństwo Osiągnięcia Konformizm Wartości społeczne Niezależność WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: KONTROLA, WINA KONTROLA,, WINA (-), ŚRODEK(-), POŻYCZANIE(-) KONTROLA(-), ŚRODEK, POŻCZANIE BADANIE II DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: Estetyczne Hedonistyczne Moralne WINA, POŻYCZANIE (-) Prawdy ŚRODEK, WINA Święte WINA Witalne Sprawność i siła fizyczna Wytrzymałość, WINA Świeckie POŻYCZANIE(-) BADANIE III DOMENY MOTYWACYJNE I WARTOŚCI: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: MIEĆ, POŻYCZANIE, DOBROSTAN

24 Badanie Grażyny Wąsowicz-Kiryło i Joanny Chudzian 1. Kolejne badanie Grażyna Wąsowicz-Kiryło przeprowadziła z Joanną Chudzian. Badanie te sprawdzało jak stosunek wobec pieniędzy ma się do preferencji kontroli i orientacji społecznych.

25 Badanie Grażyny Wąsowicz-Kiryło i Joanny Chudzian 1 część badania: PREFERENCJE KONTROLI Preferencje kontroli dotyczą sytuacji społecznych, w których dana osoba może chcieć (w dużym uproszczeniu): przejmować kontrolę nad sobą i partnerem oraz skutkami działań (własnych bądź partnera) poddawać się kontroli drugiej osoby. PREFERENC: Preferencja samokontroli Preferencja władzy WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: KONTROLA, POŻYCZANIE

26 Badanie Grażyny Wąsowicz-Kiryło i Joanny Chudzian 2 część badania- ORIENTACJE SPOŁECZNE Orientacje społeczne to (wg jednej z definicji) preferencje co do tego, do jakiego rozkładu zysków i strat dana osoba dąży w sytuacjach podziału różnych dóbr (niekoniecznie materialnych). W badaniu okazało się, że Indywidualiści osiągają wyższe wyniki niż Altruiści (koncentracja na zyskach partnera) i Kooperujący (koncentracja na łącznych zyskach własnych i partnera) w przypadku dwu wymiarów postaw wobec pieniędzy. ORIENTAC SPOŁECZNA: WYMIARY POSTAW WOBEC PIENIĘDZY: Indywidualiści ŚRODEK,

27 Bibliografia Grażyna Wąsowicz-Kiryło (2008). Psychologia finansowa. O pieniądzach w życiu człowieka. Warszawa: Wyd. Difin, str Agata Gąsiorowska (2008). Różnice indywidualne jako determinanty postaw wobec pieniędzy. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, str