Eksploatacyjne aspekty

Transkrypt

1 IJAKOŚĆ ZA GRANICĄ Eksploatacyjne aspekty oceny jakośc Jerzy SZKODA Ustalane wartośc wag preferencyjnych ma charakter ndywdualny. System eksploatacyjnej oceny jakośc Rzeczywsta jakość ujawna sę dopero w procese ch eksploatacj jest tą jakoścą, z którą spotyka sę klent podczas użytkowana obsługwana lub naprawy. Eksploatacja weryfkuje węc oferowaną przez producenta jakość stawając ją w konfrontacj z oczekwanam, potrzebam wymaganam nabywcy (klenta) (rys. ). Zasadncze krytera eksploatacyjnej oceny jakośc Krytera eksploatacyjnej oceny jakośc wynkają z ch stanów eksploatacyjnych, a manowce (rys. 2): Eksploatacyjna weryfkacja jakośc wyprodukowanych Eksploatacyjna ocena jakośc Producent Rys. l. System eksploatacyjnej weryfkacj jakośc wyprodukowanych. Duży cężar gatunkowy eksploatacyjnej oceny jakośc wynka z tego, że z oferowaną przez producenta jakoścą styka sę klent to on jest faktycznym cenzorem ch jakośc. Z tego powodu eksploatacyjną ocenę jakośc należy uznać za nadrzędną w stosunku do nnych aspektów oceny jakoścowej. Teza ta jest spójna z defncją jakośc wyrobu, którą rozume sę jako stopeń spełnena oczekwań, wymagań potrzeb eksploatatora. t- czas eksploatacj Rys. 2. Stany eksploatacyjne : S, - stan zdatnośc, S 2 - stan nezdatnośc. l stanu zdatnośc, w którym wyroby mogą być użytkowane; l stanu nezdatnośc, gdy wyroby wymagają obsług lub naprawy. Można węc wyróżnć następujące krytera eksploatacyjnej oceny jakośc (rys. 3): / Jakość użytkowana Krytera jakośc użytkowana a funkcjonalność n ergonomczność «nezawodność ';>.: ' : ; ' :,.", Jakość obsługowo- naprawcza Krytera jakośc obsługowo-naprawczej, podatność obsługowo-naprawcza ;.,;.;!....;, ; :. Rys. 3. Zasadncze krytera eksploatacyjnej oceny jakośc. 24 Maj

2 cfilozofia I NAUKA JAKOŚĆ za GRANICĄ Jerzy SZKODA Lczba funkcj * l krytera oceny jakośc użytkowana ; l krytera oceny jakośc obsługowo-naprawczej. Analza przypadku. Eksploatacyjna ocena jakośc cągnków rolnczych Funkcjonalność wyrobu określa zbór funkcj, które dany wyrób może realzować. Dla rozpatrzena przykładu oceny funkcjonalnośc w tabel l podano funkcje badanych cągnków rolnczych. Oceny funkcjonalnośc badanych cągnków dokonano na podstawe wskaźnka - f u, oblczonego dla cągnka URSUS 4 (wzór ) /. = p (D ^ oraz wskaźnka - fm, dla cągnka MTZ 82 TSA 4WD TURBO (wzór 2) f., / - (2) Wynk oceny funkcjonalnośc badanych cągnków przedstawono grafczne na rysunku 4. Przy bardzej szczegółowej precyzyjnejszej ocene funkcjonalnośc można uwzględnć wag ważnośc poszczególnych funkcj dla użytkownka wyrobu, bo funkcje te ne zawsze muszą być traktowane na równ ' fu=.75 ^ ~\ Wskaźnk oceny funkcjonalnośc cągnków * fm= Rys. 4. Charakterystyk wskaźnków oceny funkcjonalnośc badanych cągnków. f Wymagany pozom wskaźnka oceny funkcjonalnośc cągnków Wówczas wzór na oblczene wskaźnka oceny funkcjonalnośc danego wyrobu - f s będze mał postać (3). co. y = (3) F ; -wartość lczbowa przypsana -tej funkcj, eo - wartość lczbowa wag przypsanej -tej funkcj, F - lczba wymaganych funkcj dla danego wyrobu. l Ergonomczność określa ch przystosowane do fzycznych psychcznych predyspozycj użytkownka, po to aby zredukować do mnmum jego wysłek, zmęczene oraz zapewnć mu maksymalne możlwe bezpeczeństwo. Dla rozpatrzena przykładu oceny ergonomcznośc w tabel 2 podano cechy ergonomczne badanych cągnków rolnczych. ' II 3MHS m!bm.^^ Jl Pozom hałasu (zachowane dopuszczalnych norm) Pozom drgań (zachowane dopuszczalnych norm) WspcragsTś jkadu k:sr:wr.;cz3gc Ws::."a;;e:::c _.c:acu rarrjccwego Automatyczna skrzyna begów Dobra obserwowalność pola manewru Ochrona przed nskm: temperaturam Dc.-;"E orzed 3paca:r Ochrona przed zapylenem Wygodne sedzsko Ochronę pr ZBG wypadkam (osłona elementów wrujących), ;.: : r ":= : - - ' KIJp \, ',, TJ l - funkcja występuje; O - funkcja ne występuje ::- :::l~..-" =? :. : '', j :.' ::;. ;:::,- : ; ; : : : : Tabela 2. Cechy ergonomczne badanych cągnków rolnczych. Źródło: opr. na pdst. [4]. Oceny ergonomcznośc badanych cągnków dokonano na podstawe wskaźnka e u, oblczonego dla cągnka URSUS 4 według (wzoru 4): <>u = ^ (4) oraz wskaźnka e m, dla cągnka MTZ 82 TSA 4WD TURBO według (wzoru 5): J/l, L :«:..! SMMsJ! IlFlE Orka Zabeg p!3:3: : :.a:y;:3 Sew Nawożene Opryskwane Zbór płodów rolnych Transport.:.::::;-'.: ".as/: ::::3oanych _ E m &m == (5) E Wynk oceny ergonomcznośc badanych cągnków przedstawono na rysunku 5. W przypadkach precyzyjnejszej oceny ergonomcznośc można w sposób podobny jak w ocene funkcjonalnośc, uwzględnć znaczene poszczególnych cech ergonomcznych dla użytkownka wyrobu. Wówczas wzór na oblczene wskaźnka oceny ergonomcznośc wyrobu - e s, będze mał postać 6. Tabela l. Funkcje badanych cągnków rolnczych. Źródło: opr. na pdst, [4], (6) 24 Maj

3 FILOZOFIA l NAUKA JAKOŚĆ za GRANICĄ Eksploatacyjne aspekty oceny jakośc EJ- wartość lczbowa przypsana j-tej cesze, y, - wartość lczbowa wag przypsanej j-tej cesze, E - lczba wymaganych cech ergonomcznych dla danego wyrobu. tczba cech * / 6 ~ ' fu =.9 Wskaźnk oceny ergonomcznośc J cągnków \ fm=.64 \ f.9.8. f.7 S.6 f.5 j.4 =.3 j-.2. f, Rys, 5. Charakterystyk wskaźnków oceny ergonomcznosctbasanych cągnków. Nezawodność, to prawdopodobeństwo właścwego spełnena przez wyrób funkcj, zgodne z przeznaczenem, w ustalonym okrese określonych warunkach użytkowana. Na rysunku 6 zaprezentowano charakterystyk nezawodnośc badanych cągnków rolnczych..5 Wymagany pozom wskaźnka oceny nezawodnośc cągnków n 3 ł] l ) l Rys. 7. Charakterystyk wskaźnków oceny jakośc cągnków w aspekce ch nezawodnośc. J t (motogodzny) Podatność obsługowo-naprawcza charakteryzuje sę przystosowanem wyrobu do wykonana obsług naprawy. Podatność obsługowo-naprawcza zależy od cech konstrukcyjnych wyrobu (rys. 8). Cechy wyrobu kształtujące podatność obsługowo naprawczą a dostępność do elementów, «wymenalność (modutowość znaormalzowana zunfkowane elementy),»łatwość lokalzacj uszkodzeń, dagnozowalność uszkodzena. JL Czas naprawy lub obsług-ton Czaslokazlzaoj ; Czas d tdj; Czas obsług - _ : uszkodzena - t ;j >; lub naprawy -tn v / l } v / v / Rys. 8. Cechy wyrobu kształtujące podatność obsługowo-naprawcza. Mernkem podatnośc obsługowo-naprawczej wyrobu jest czas nezbędny na dokonane naprawy lub obsług - t on, będący sumą czasów określonych we wzorze 9. U = t, + t, + t + t (9) IłO 5 t (motogodzny) Rys. 6. Charakterystyk nezawodnośc cągnków: q jakość cągnków; r\ - charakterystyka dla cągnka URSUS 4; R^t) - charakterystyka wymaganej nezawodnośc; R^t) - charakterystyka dla cągnka MTZ 82 TSA 4WD TURBO. Źródło: [4], Wskaźnk jakośc cągnków w aspekce ch nezawodnośc może być określony relacją 7, dla cągnka URSUS 4,.«- relacją 8, dla cągnka MTZ 82 TSA 4WD TURBO y = Rm (8) R w Grafczną postać wskaźnków oceny nezawodnośc badanych cągnków przedstawono na rysunku 7. Cechy konstrukcyjne wyrobu, które wymenono na rysunku 8 mają stotny wpływ na czas lokalzacj uszkodzena - t t, czas trwana dagnozy - t d, czas wykonana właścwej obsług lub naprawy wyrobu - t n, oraz na czas trwana kontrol po naprawe lub obsłudze - t u. Wyroby, które cechują sę wększą podatnoścą obsługowo-naprawcza charakteryzują sę krótszym czasem obsług lub naprawy są pod tym względem jakoścowo lepsze. Eksploatator wyrobu, bowem chcałby jak najmnej czasu fatyg tracć na obsługę naprawę wyrobu, przez co zmnejsza straty spowodowane wyłączenem wyrobu z użytkowana zarobkowana. Podatność obsługowo-naprawcza można charakteryzować prawdopodobeństwem przywrócena wyrobom stanu zdatnośc M w określonym czase t on (rys. 9). Należy zaznaczyć, że ogólny czas obsług lub naprawy zależy równeż od warunków wykonywana obsług lub naprawy, na przykład od: 3 24 Maj t «

4 (^FILOZOFIA I NAUKA l JAKOŚĆ za GRANICĄJ Jerzy SZKODA Y=D-K -K n -U (2) D - dochód uzyskany z eksploatacj wyrobu w czase -, K^ - koszty użytkowana wyrobu w czase t, K n - koszty naprawy obsług wyrobu wykonanych w czase t, U - utracony zysk z powodu wyłączena wyrobu z zarobkowana na skutek naprawy obsług. Koszty użytkowana Ku stanową sumę kosztów (3): K =K a +K q +K b +K p (3) Rys. 9, Ogólna postać charakterystyk prawdopodobeństwa przywrócena stanu zdatnośa wyrobom: p - podatność obsługowa. l organzacj procesu obsługowego lub naprawczego; dostępnośc, jakośc asortymentu wyposażena do obsług lub naprawy; l operatywnośc personelu; l kompetencyjnośc fachowej personelu tp. Jednakże, te warunk ne charakteryzują jakośc ne można ch brać pod uwagę w eksploatacyjnej ocene ch jakośc. Wskaźnk jakośc cągnków w aspekce ch podatnośc obsługowo-naprawczej może być określony relacją, dla cągnka URSUS 4 P. = M u () M w relacją, dla cągnka MTZ 82 TSA 4WD TURBO M m (H) M w Grafczną postać wskaźnków oceny podatnośc obsługowo -naprawczej badanych cągnków przedstawono na rysunku..5 Wymagany pozom wskaźnka oceny podatnośc obsługowonaprawczej cągnka ton - czas obsług w godznach j Rys.. Charakterystyk wskaźnków oceny jakośc cągnków w aspekce ch podatnośc obsługowo-naprawczej. Źródło: [4]. Kompleksowym mernkem eksploatacyjnej oceny jakośc jest zyskowność eksploatacj wyrobu - Y, którą określa sę wzorem 2: K a - amortyzacja, K q - koszty przechowywana (garażowana), K b - koszty ubezpeczena, K p - koszty palwa, smarów nnych płynów eksploatacyjnych. Należy wząć pod uwagę to, że amortyzacja, koszty przechowywana koszty ubezpeczena ne charakteryzują jakośc wyrobu. Co prawda koszty ubezpeczena zależą od klasy wyrobu, ale jak to wyjaśnono w opracowanu [5] jakość ne jest zawsze jednoznaczna z klasą wyrobu. Mernkem jakośc użytkowana wyrobu są koszty palw, smarów nnych płynów eksploatacyjnych - Kp. Dlatego na przykład często uznaje sę, że m mnej pal" samochód w danej klase, tym jest on lepszy jakoścowo. Koszty napraw obsług - Kn można oblczyć na podstawe wzoru 4: K = E t K + t n K n (4) t t t - czas obsług, kształtowany podatnoścą obsługową wyrobu, K - koszt roboczogodzny obsług wyrobu, t n - czas naprawy, kształtowany podatnoścą naprawczą wyrobu, K n - koszt roboczogodzny naprawy wyrobu, t - rozpatrywany czas eksploatacj wyrobu. Na zyskowność eksploatacj będą wpływały, oprócz jakośc wyrobu, równeż nne czynnk, jak warunk zarobkowana na rynku usług realzowanych przy użycu, na przykład taksówek, samochodów cężarowych, maszyn drogowych budowlanych tp., fachowość użytkownków w optymalnym wykorzystanu właścwośc funkcjonalnych, w określonych warunkach terenowych klmatycznych użytkowana wyrobu. Dlatego operowane wskaźnkem zyskownośc do eksploatacyjnej oceny jakośc będze właścwe tylko przy założenu, że zysk osągany jest w określonych porównywalnych warunkach eksploatacj. Na podstawe określonych w artykule aspektów eksploatacyjnej oceny jakośc można dokonać kompleksowej oceny jakośc wyrobu, w następujący sposób (wzór 5): d> = 59 + e + y + Wt) + y 24 Maj 3

5 FILOZOFIA NAUKA l JAKOŚĆ za GRANICĄ J) Eksploatacyjne aspekty oceny jakośc Przy uwzględnenu preferencj wynkających z warunków eksploatacj wyrobu, potrzeb oczekwań eksploatatora, w których poszczególne aspekty eksploatacyjnej oceny np. funkcjonalność, ergonomczność, nezawodność podatność obsługowo-naprawcza lub zyskowność mogą meć różne znaczene dla eksploatatora, szczegółowość kompleksowej oceny jakośc może być określona w sposób następujący (wzór 6): = fx, + ea, yx 5 (6) przy czym \ dla funkcjonalnośc wyrobu, X 2 dla ergonomcznośc wyrobu, X 3 dla nezawodnośc wyrobu, X 4 dla podatnośc obsługowo-naprawczej, X 5 dla zyskownośc eksploatacj wyrobu. Ustalane wartośc wag preferencyjnych ma charakter ndywdualny, stąd też ten sam wyrób w ocene różnych eksploatatorów może reprezentować różny pozom jakośc. Trafność określena wartośc poszczególnych wag preferencj zależeć będze w głównej merze od dośwadczena eksploatatora w użytkowanu obsługwanu, a także naprawe w konkretnych warunkach eksploatacyjnych, np. terenowych, klmatycznych, technologcznych, rynkowych organzacyjnych. GB Lteratura. Kotler R: Marketng. Analza, planowane, wdrażane kontrola. Wyd. Gebethner Ska, Warszawa Klńsk A.: Przemysłowe procesy realzacj. Podstawy teor. WNT, Warszawa Ls S.: Organzacja ekonomka procesów produkcyjnych w przemyśle maszynowym. PWN, Warszawa Kamńsk B.: Eksploatacyjna jakość maszyn urządzeń techncznych w rolnctwe. Wyd. Unwersytet Warmńsko-Mazursk, Olsztyn Szkoda J.: Zarządzane jakoścą w procesach realzacj maszyn urządzeń techncznych. Wyd. UWM, Olsztyn 22. & Sp. z,. Temat szkolena N v, v System zarządzana jakoścą wg normy ISO 9:2 - kompendum wedzy dla kadry kerownczej. Procesowe budowane systemu zarządzana jakoścą oraz zasady dokumentowana. Audt wewnętrzny jakośc wg ISO 9:2 - dla kandydatów na audtorów wewnętrznych. Audt wewnętrzny jakośc wg ISO 9:2 - dla dotychczasowych audtorów wewnętrznych. Zarządzane jakoścą wg ISO 9:2. Kompendum wedzy dla pełnomocnków kerownctwa. Kurs dla audtorów wewnętrznych systemu bezpeczeństwa żywnośc HACCP Audt wewnętrzny bezpeczeństwa hgeny pracy (ISO 8). Audt wewnętrzny systemu zarządzana środowskowego (ISO 4). Zasady wprowadzana do obrotu towarowego medycznych. Motoryzacja - system zarządzana jakoścą wg ISO TS 6949 Warsztaty doszkalające dla konsultantów, doradców pełnomocnków. Szkolene audtorów zntegrowanych systemów zarządzana jakoścą, środowskem BHP Szkolene audtorów zntegrowanych systemów zarządzana jakoścą HACCP NOWOŚĆ: Podejśce procesowe w systeme zarządzana jakoścą. NOWOŚĆ: Wstęp do pozwoleń zntegrowanych (IPPC) - procedura postępowana NOWOŚĆ: Znakowane CE cśnenowych w praktyce. NOWOŚĆ: Towary nebezpeczne w transporce drogowym magazynowanu. NOWOŚĆ: Towary nebezpeczne w transporce morskm NOWOŚĆ: BRC FOOD (Brtsh Retaler Consorcum) - audytowane dostawców produktów marek własnych sec handlowych. NOWOŚĆ: EUREPGAP - system jakośc dla producentów warzyw owoców. NOWOŚĆ: Round LAB - badana porównawcze węgla w oparcu o metody statystyczne. NOWOŚĆ: Kompetencje technczne laboratorów badawczych w oparcu o normę PN-EN-ISO/IEC 725:2. Serdeczne zapraszamy Adres: ul. Bema 83, tel. (22) , fax (22) Szczegółowe nformacje: Dzał szkoleń, e-mal: dorota_zulawnk@sgs.com Termn , ; ; ; Maj