T. Dzikowski, Wroclaw University of Economics

Transkrypt

1 T. Dzikowski, Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży obuwniczej Risk management in creating value in shoes company sector JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: zarządzanie ryzykiem przedsiębiorstwa, koszt długu Streszczenie: Raport przedstawia wpływ odpowiednich strategii źródeł finansowania aktywów na efektywne zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie. Wszystkie obliczenia zostały oparte na podstawie danych finansowych ze sprawozdania badanego przedsiębiorstwa oraz hipotetycznych założeń.

2 Wstęp Każda działalność gospodarcza wiąże się z ryzykiem. Istnieje jednak wiele sposobów jego zarządzania. Przedstawiona w poniższym raporcie strategia odnosi się bezpośrednio do wyznaczenia odpowiedniej struktury bieżących aktywów i źródeł ich finansowania. Aby dobrze zbadać problem, należy na początku zapoznać się z definicją ryzyka. Czym jest ryzyko? Ryzyko jest miarą niebezpieczeństwa wynikającego ze zdarzeń od nas niezależnych bądź też decyzji przez nas podjętych. 1 Ryzyko towarzyszy nam na każdym kroku, czy to w życiu codziennym czy zawodowym. Niestety nie można się go pozbyć, jednakże można go zniwelować do minimalnych wartości. Przedsiębiorstwo chcąc sfinansować aktywa obrotowe wykorzystuje kapitał. Kapitał ten możemy rozróżnić dzięki jednemu z najważniejszych kryterium tzn. kryterium własności. Biorąc to pod uwagę, kapitał obcy możemy podzielić na: Kapitał własny Kapitał obcy Szczególną rolę w finansowaniu aktywów obrotowych ma kapitał obcy. Na ich wartość wpływają różne czynniki np. takie jak koszt pozyskania kapitału, czyli koszt długu; struktura majątku; dostępność; działalność przedsiębiorstwa czy polityka finansowa. Przedsiębiorstwo posiadające w swojej strukturze składniki aktywów, które stanowią dobre zabezpieczenie zaciągniętych kredytów, mogą znacznie zwiększyć możliwości wykorzystania różnorodnych form kapitałów obcych. 2 Zastosowanie kapitałów obcych jako źródło finansowania aktywów bieżących pozwala podnieść efektywność działalności przedsiębiorstwa poprzez zastosowanie dźwigni finansowej. Wybór optymalnej wielkości kapitałów obcych stwarza więc możliwość osiągnięcia dodatkowych korzyści dochodowych w postaci zmian rentowności kapitału własnego. Sfinansowane w ten sposób aktywa, zwiększają zysk a więc i samą wartość przedsiębiorstwa. 3 Zadaniem kapitału obrotowego w przedsiębiorstwie jest zmniejszenie ryzyka wynikającego z uruchomienia części aktywów obrotowych (zapasów, należności) lub też wynikającego ze strat związanych z tymi środkami ( ). Stanowi ( ) element bezpieczeństwa ułatwiający zachowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa. 4 Działania w zakresie zarządzania kapitałem obrotowym w ramach optymalnego doboru kapitału powinny uwzględniać: Utrzymanie stałej płynności finansowej Optymalizację struktury aktywów, gwarantującą minimalizację kosztów Kształtowanie struktury źródeł finansowania 5 Krótkoterminowy kapitał obcy finansujący aktywa obrotowe można podzielić na: Kredyt kupiecki (handlowy), który jest odroczonym terminem zapłaty za dostawę, są to zazwyczaj kredyty bez kosztowe, a jeśli one występują to są minimalne bądź zostały już wliczone w cenę Krótkoterminowy kredyt bankowy, może on występować na rachunku bieżącym jak i kredytowym, wiążą się z nim koszty w postaci odsetek Istnieje wiele sposobów doboru odpowiedniej struktury przedsiębiorstwa, lecz dobór ten nie może zostać podjęty bez uwzględnienia bieżących środków pieniężnych firmy. Zarząd, znając tą wartość decyduje jaką strategie zastosować. 1 S. Nahotko, Ryzyko ekonomiczne w działalności gospodarczej, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, s.20 2 W.Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2005, s B.Pomykalska, P.Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s W. Gabrusewicz, Op. Cit.,s K.Sieniawska, Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Szkoły Języków i Zarządzania PROMAR- INTERNATIONAL, Rzeszów, s.105

3 Istnieje możliwość zastosowania jednej z trzech strategii finansowych: Agresywnej Konserwatywnej Umiarkowanej Polityka agresywna charakteryzuje się wysokim poziomem pasywów krótkoterminowych oraz niskim poziomem bieżących aktywów. Strategia ta sprzyja minimalizacji kosztów finansowych, z uwagi na niższe oprocentowanie kredytów krótkoterminowych oraz może pozytywnie wpłynąć na stopę zwrotu z kapitału własnego poprzez zastosowanie dźwigni finansowej. Taka polityka, jednakże wiąże się z dużym ryzykiem na zmianę wartości stopy procentowej, która dotyczy bardziej kredytów krótkoterminowych aniżeli długoterminowych. Strategia agresywna stwarza możliwości do osiągniecia wysokich zysków, jednakże kosztem wysokiego ryzyka. Przeciwieństwem powyższej strategii jest polityka (strategia) konserwatywna, która wiąże się z finansowaniem aktywów obrotowych kapitałem własnym bądź kapitałem długoterminowym. Taki stosunek powoduje wzrost kosztów operacyjnych, ponieważ finansowanie działalności kapitałem długoterminowym wiąże się ze znacznym wzrostem odsetek. Zastosowanie takiej strategii prowadzi do osiągniecia gorszych wyników. Cechą charakterystyczną w omawianej strategii jest również wydłużenie cyklu konwersji środków pieniężnych. 6 Ostatnią z omawianych strategii jest strategia umiarkowana. Jak sama nazwa wskazuję, zawiera ona cechy obu strategii: agresywnej i konserwatywnej. Polega ona na dostosowaniu długości okresu, na który pozyskiwane są kapitały do okresu wymagalności aktywów przez nie sfinansowanych. Strategia ta zapewnia największe szanse utrzymania płynności finansowej, ponieważ synchronizuje w czasie strumienie pieniężne wydatków i dochodów przedsiębiorstwa. Wykres 1 dochód Agresywna Umiarkowana Konserwatywna ryzyko Opracowanie: G.Michalski, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Warszawa G.Michalski, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Warszawa 2010

4 Na potrzebę poniższych badań odnośnie ryzyka związanego ze zmianą kosztu długu po zastosowaniu określonej strategii zostają ustalone następujące założenia: 1. Na podstawie danych ze sprawozdania finansowego oraz struktury kapitałowej spółki, zakłada się że w obecnej sytuacji przedsiębiorstwo stosuję strategię umiarkowaną finansowania aktywów bieżących 2. Poziom ryzyka oszacuje się za pomocą wskaźnika pokrycia odsetek- wskaźnik ten obrazuje strumień zysków lub gotówki za pomocą których przedsiębiorstwo spłaca zobowiązania finansowe Wzór 1 Źródło: Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem, Frank K. Reilly, Keith C. Brown, PWE Warszawa 2001, str Wartość odsetek dla badanego przedsiębiorstwa rzędu EUR ( zł po średnim kursie 4zł/euro) pobrana z bazy danych AMADEUS 4. Dla przeprowadzenia analizy zmian wartości kosztu długu, przyjmuję się możliwe scenariusze: a. Pesymistyczny wzrost wartości płaconych odsetek (10%) w skutek wzrostu stawki oprocentowania (WIBOR) b. Optymistyczny spadek wartości płaconych odsetek (-10%) poprzez spadek wartości stopy WIBOR Wskaźnik ten jest dobrym pomiarem ryzyka w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa ponieważ im wyższa wartość odsetek, tym mniejszy zysk, a co za tym idzie- mniejsza wartość przedsiębiorstwa. Jest on miarą ukazującą, w jakim stopniu zyski operacyjne spółki mogą ulec obniżeniu, aby zostały pokryte odsetki od zobowiązań. Jest to istotne o tyle, iż zaprzestanie spłacania odsetek przez przedsiębiorstwo grozi reakcją wierzycieli, która doprowadzić może nawet do bankructwa spółki. Zatem, im wyższa wartość wskaźnika zdolności do spłaty odsetek, tym większe bezpieczeństwo finansowe. Wartość poniżej 1 oznacza, że zyski osiągane z działalności operacyjnej nie wystarczają nawet na obsługę zadłużenia przedsiębiorstwa. 7 Mając na uwadze powyższe założenia wskaźnik pokrycia odsetek dla przedsiębiorstwa klasuje się na poziomie 30. Natomiast wartości wskaźnika dla dwóch wariantów scenariuszy pokazuje poniższa tabela. Tabela 1 Wariant Pesymistyczny (+10%) Optymistyczny (-10%) Wskaźnik pokrycia długiem Źródło: Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem, Frank K. Reilly, Keith C. Brown, PWE Warszawa 2001, str Podsumowanie: Wskaźnik ten dla każdego z badanych scenariuszy jest na wysokim poziomie, co wskazuje na dobrą kondycję finansową spółki. Istnieje małe ryzyko zaistnienia zatorów finansowych w spółce, dlatego przedsiębiorstwo w obecnej chwili może spokojnie pozwolić sobie na zastosowanie bardziej agresywnej polityki finansowej. 7

5 Bibliografia: 1. S. Nahotko, Ryzyko ekonomiczne w działalności gospodarczej, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, s W.Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2005, s B.Pomykalska, P.Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s K.Sieniawska, Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Szkoły Języków i Zarządzania PROMAR- INTERNATIONAL, Rzeszów, s J.Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw- podstawy teorii, PWN, Warszawa Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem, Frank K. Reilly, Keith C. Brown, PWE Warszawa 2001, str P. Karpuś, J. Węcławski [ed.], Problemy rozwoju rynku finansowego w aspekcie wzrostu gospodarczego, UMCS, Lublin G. Michalski, Strategie finansowe przedsiębiorstw, oddk, Gdańsk G. Michalski, Strategie zarządzania płynnością finansową w przedsiębiorstwie, CeDeWu Warszawa G. Michalski, Leksykon zarządzania finansami,c.h.beck, Warszawa G. Michalski Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Edukacja, Wrocław Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Framework. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 28. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics,

6 29. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, Available at SSRN: or Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 34. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp , Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, 37. Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: or Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)): ICID: , Available at SSRN: or MPB - Dane dla lat , W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa Praca zbiorowa pod red. L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa A. Rutkowski, Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa D.J. Leahigh, Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa Sprawozdanie finansowe z lat 2011 z bazy Monitora B 47. Baza danych Amadeus