PORÓWNANIE PLONOWANIA I WARTOŚCI ODŻYWCZEJ WYBRANYCH ODMIAN POMIDORA W UPRAWIE PRZY PALIKACH W TUNELU FOLIOWYM. Wstęp

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) SYLWIA WINIARSKA, EUGENIUSZ KOŁOTA PORÓWNANIE PLONOWANIA I WARTOŚCI ODŻYWCZEJ WYBRANYCH ODMIAN POMIDORA W UPRAWIE PRZY PALIKACH W TUNELU FOLIOWYM Z Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu ABSTRACT. The evaluation of yielding and nutritional value of eight tomato cultivars grown in plastic tunnel by the stakes were carried out in The highest marketable and I st grade fruit yields were obtained from Atletico F 1 followed by Frisby F 1 and WS 4028 cvs. Atletico F 1 contained the highest amount of dry matter, while Delfine F 1 total and reducing sugars. Fruit of Merkury F 1 and Climaks F 1 cvs. can be appreciated for the high level of vitamin C content. Key words: staked tomatoes, cultivars, plastic tunnel Wstęp W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania odmianami pomidora o owocach dobrej jakości do bezpośredniej konsumpcji dużych, kształtnych, ładnie wybarwionych, o wysokich walorach smakowych i odżywczych (Gajc-Wolska i Skąpski 1999). Wśród producentów coraz bardziej popularna i opłacalna staje się uprawa pomidorów przy palikach, dzięki czemu zbierane owoce są ładnie i równomiernie wybarwione, nie ulegają zabrudzeniu i gniciu (Rimal i in. 1996, Jauron 1997). Zastosowanie wysokiego, nie ogrzewanego tunelu foliowego zapewnia korzystniejsze warunki termiczne wzrostu i rozwoju roślin w początkowym okresie uprawy, co przyczynia się także do uzyskania wcześniejszych zbiorów i lepszych plonów owoców. Do tego typu uprawy nadaje się wiele odmian szklarniowych. Dlatego celem badań było porównanie plonowania i wartości odżywczej owoców kilku krajowych i zagranicznych odmian pomidora uprawianego w nie ogrzewanym tunelu foliowym przy palikach. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 656 S. Winiarska, E. Kołota Materiał i metody Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach w Stacji Badawczo- -Dydaktycznej Roślin Warzywnych i Ozdobnych w Piastowie, należącej do Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Oceniano wartość gospodarczą następujących odmian pomidora szklarniowego: Delfine F 1 z firmy Syngenta Seeds, Merkury F 1 z PHRO Krzeszowice, Atletico F 1 z De Ruiter Seeds oraz Climaks F 1, Durinta F 1, Frisby F 1, Lasso F 1, WS 4028 z firmy Western Seeds. Nasiona pomidora wysiewano w końcu marca w mnożarce do skrzynek z substratem torfowym. Siewki przepikowano do doniczek o średnicy 10 cm, z takim samym podłożem, zasilając je dwukrotnie 0,3-procentowym roztworem Florovitu. Glebę pod uprawę pomidora w nie ogrzewanym tunelu foliowym nawieziono saletrą amonową w ilości 100 kg N ha -1. Zawartość fosforu w glebie wynosiła 90 mg dm -3, a potasu 200 mg dm -3. Po posadzeniu rozsady powierzchnię gleby w rzędach roślin przykryto ściółką z kory sosnowej. Doświadczenie w układzie jednoczynnikowym założono w czterech powtórzeniach. Rozsadę posadzono w I dekadzie maja w rozstawie cm na poletkach o powierzchni 1,5 m 2 (sześć roślin na poletku). Rośliny prowadzono na jeden pęd przy palikach, a w I dekadzie sierpnia ogławiano nad szóstym gronem. W czasie uprawy stosowano regularne nawadnianie kroplowe roślin, utrzymując wilgotność gleby na poziomie 70-80% ppw. W czerwcu i na początku lipca wykonywano opryski przeciwko chorobom grzybowym preparatami Amistar 250 SC i Bravo 50 SC w dawkach zgodnych z zaleceniami zawartymi w aktualnym Programie Ochrony Roślin Warzywnych. Zbiory owoców prowadzono od połowy lipca do końca września w miarę ich dojrzewania. Oceniano plon handlowy, udział owoców pierwszego wyboru w plonie handlowym (o średnicy > 4,5 cm), a także masę jednostkową owoców. W pełni owocowania (na początku sierpnia) z każdego powtórzenia pobrano próby 20 zdrowych i dojrzałych owoców, w celu oznaczenia zawartości suchej masy (metodą suszarkowo-wagową), cukrów ogółem i prostych (metodą Lane-Eynona) oraz witaminy C (metodą Tillmansa). Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem testu Duncana na poziomie istotności α = 0,05. Wyniki i dyskusja Spośród ośmiu badanych odmian największym plonem owoców przeznaczonych do sprzedaży charakteryzowała się Atletico F 1, z której zebrano średnio 23,20 kg m -2 owoców, z czego 94,4% stanowiły owoce pierwszego wyboru o intensywnie wybarwionej i gładkiej skórce (tab. 1). Na dużą wartość gospodarczą i zdolność przechowalniczą owoców tej odmiany wskazują w swoich badaniach Gajc-Wolska i Skąpski (1999) oraz Gajewski (2000). Plon handlowy pozostałych odmian był zdecydowanie mniejszy. Rośliny odmian Frisby F 1 i WS 4028 plonowały na podobnym poziomie średnio z lat badań uzyskano z nich odpowiednio 17,27 kg m -2 i 17,10 kg m -2 owoców. Charakteryzowały się one twardymi i błyszczącymi owocami średniej wielkości.

3 Porównanie plonowania i wartości odżywczej Tabela 1 Plonowanie i średnia masa owocu badanych odmian pomidora (średnio z lat ) Yielding and mean fruit weight of tested tomato cultivars (mean for ) Odmiana Cultivar Atletico F 1 Climaks F 1 Delfine F 1 Durinta F 1 Frisby F 1 Lasso F 1 Merkury F 1 WS 4028 NIR α = 0,05 LSD α = 0.05 Plon handlowy Marketable yield (kg m -2 ) 23,20 15,07 15,70 15,03 17,27 13,32 14,43 17,10 Średnia masa owocu Mean fruit weight (g) ,65 2,33 Udział owoców pierwszego wyboru w plonie handlowym Participation of first grade fruit in marketable yield 94,4 91,8 93,4 90,0 91,1 88,6 93,5 90,6 Nieco mniejszy plon owoców o wartości handlowej zebrano z roślin znanej i cenionej od wielu lat odmiany Delfine F 1 (15,70 kg m -2 ), a także nowych odmian Climaks F 1 i Durinta F 1 (odpowiednio 15,07 kg m -2 i 15,03 kg m -2 ). Ponadto odmiana Delfine F 1 wyróżniała się wieloma kształtnymi i dużymi owocami (93,4%). Najmniejszy plon handlowy owoców uzyskano z roślin odmian Merkury F 1 (14,43 kg m -2 ) oraz Lasso F 1 (13,32 kg m -2 ). Jednakże u pierwszej z tych odmian zanotowano duży udział owoców pierwszego wyboru 93,5%, a średnia masa jednostkowa dojrzałych owoców była największa wśród testowanych odmian i wynosiła średnio 161 g. W analizie laboratoryjnej najwięcej suchej masy (tab. 2) oznaczono w owocach odmian Atletico F 1 (6,42%) oraz Frisby F 1 i WS 4028 (odpowiednio 6,15 i 6,03%). Owoce odmian Lasso F 1 i Climaks F 1 zawierały najmniej suchej masy (odpowiednio 5,38 i 5,22%). Owoce tej ostatniej odmiany, a także odmiany Merkury F 1 okazały się najbogatsze w witaminę C (średnio 20,58 i 20,65 mg 100 g -1 św.m.). Z kolei w owocach odmian WS 4028 oraz Lasso F 1 oznaczono najmniej tej witaminy odpowiednio 14,73 i 14,44 mg 100 g -1 św.m. Owoce odmiany Delfine F 1 zawierały najwięcej cukrów ogółem (3,30%) oraz redukujących (2,99%), natomiast w owocach odmiany Frisby F 1 stwierdzono ich najmniej odpowiednio 2,93% i 2,70%.

4 658 S. Winiarska, E. Kołota Tabela 2 Zawartość suchej masy, witaminy C, cukrów ogółem i redukujących w owocach badanych odmian pomidora (średnio z lat ) Content of dry matter, vitamin C, total and reducing sugars in fruit of tested tomato cultivars (mean for ) Odmiana Cultivar Atletico F 1 Climaks F 1 Delfine F 1 Durinta F 1 Frisby F 1 Lasso F 1 Merkury F 1 WS 4028 NIR α = 0,05 LSD α = 0.05 Sucha masa Dry matter 6,42 5,22 5,90 5,43 6,15 5,38 5,78 6,03 Witamina C (mg 100 g -1 św.m.) Vitamin C (mg 100 g -1 f.m.) 15,15 20,58 17,06 15,13 16,23 14,44 20,65 14,73 Cukry ogółem Total sugars 3,20 3,02 3,30 3,16 2,93 2,98 3,21 3,09 Cukry redukujące Reducing sugars 2,94 2,80 2,99 2,87 2,70 2,75 2,88 2,78 0,11 0,40 0,10 0,08 Wnioski 1. Największą przydatność do uprawy w nie ogrzewanym tunelu foliowym przy palikach wykazała odmiana Atletico F 1, odznaczająca się największym plonem handlowym i plonem owoców pierwszego wyboru, a w dalszej kolejności Frisby F 1 i WS Najsłabszym plonowaniem wśród badanych charakteryzowały się odmiany Merkury F 1 i Lasso F Owoce odmiany Atletico F 1 charakteryzowały się największą zawartością suchej masy, zaś Delfine F 1 cukrów ogółem i redukujących. Odmiany Merkury F 1 oraz Climaks F 1 wyróżniały się dużą zawartością witaminy C. Literatura Gajc-Wolska J., Skąpski H. (1999): Ocena przydatności konsumpcyjnej wybranych odmian pomidora w uprawie polowej. W: Mater. VIII Ogólnopol. Zjazdu Nauk. Hodowla Roślin Ogrodniczych u progu XXI wieku. AR, Lublin: 1-4. Gajewski M. (2000): Ocena zdolności przechowalniczej owoców odmian szklarniowych pomidora (Lycopersicon esculentum Mill.) uprawianych w polu przy palikach. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska Sect. EEE, Suppl. 8:

5 Porównanie plonowania i wartości odżywczej Jauron R. (1997): Training Tomatoes. Horticulture and Home Pest News, ipm/hortnews/1997/ / traintomato.html Rimal A., Neary P.E., Blumfield R.G. (1996): A cost analysis of staked and unstaked tomatoes in New Jersey. Acta Hortic. 429: THE COMPARISON OF YIELDING AND NUTRITIONAL VALUE OF CHOSEN STAKED TOMATO CULTIVARS GROWN UNDER PLASTIC TUNNEL Summary In the experiment conducted in yielding and nutritional value of 8 tomato cultivars were compared. The highest suitability for growing in plastic tunnel by the stakes showed Atletico F 1 characterized by the highest marketable and Ist grade fruit yields. High fruit yield was also obtained from Frisby F 1 and WS 4028 cvs. The least valuable among the tested cultivars were Merkury F 1 and Lasso F 1. Fruit of Atletico F 1 contained the highest amount of dry matter, while Delfine F 1 total and reducing sugars. Fruit of Merkury F 1 and Climaks F 1 cvs. can be appreciated for the high level of vitamin C content.