This presentation has been prepared for the meeting of the

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "This presentation has been prepared for the meeting of the"

Justyna Bukowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Moralność Wytwór natury czy kultury? Kacper Łukasiewicz

2 Copyright statement This presentation has been prepared for the meeting of the Students' Society of Neurobiology at the Warsaw University, thus for a non-profit activity. Pictures included, modified to various degree, have been copied from the Internet and literature without indicating the original source, which is frequently difficult to trace. Whoever finds his/her rights violated, is kindly requested to notify the author (sknn(et)o2.pl); the questioned picture will be immediately withdrawn. Unlimited use of these slides in teaching is welcomed provided that the users take full responsibility for it.

Pictures included, modified to various degree, have been copied from the Internet and literature without indicating the original source, which is

3 Ciało migdałowate Jądro migdałowate, ciało migdałowate (łac. corpus amygdaloideum) - część układu limbicznego, ośrodek mózgowy, znajdujący się między biegunem skroniowym półkuli mózgu a rogiem dolnym komory bocznej. Źródło:

mózgowy, znajdujący się między biegunem skroniowym półkuli

4 Ciało migdałowate Strach i agresja Zachowania społeczne Liczne połączenia m.in. z korą czuciową i kojarzeniową, jądrami podkorowymi, jądrem przyśrodkowym wzgórza, podwzgórzem, ośrodkami tworu siatkowatego.

5 Ciało migdałowate Droga wzrokowa: siatkówka nerw wzrokowy (optic nerve) wzgórze (ciało kolankowate boczne, LGN) kora wzrokowa (płat potyliczny, V1) Źródło:

6 Ciało migdałowate droga ze wzgórza do ciała migdałowatego w ciele migdałowatym emocjonalna interpretacja bodźca znaczenie ewolucyjne reakcja fizjologiczna (połączenia podkorowe)

7 Kora przedczołowa Kora przedczołowa (łac. cortex prefrontalis, ang. prefrontal cortex ) część przednia kory płata czołowego Źródło: bungelab.berkeley.edu

8 The Moral Sense Test Test poczucia moralności M. Hauser i wsp., Zakład Psychologii Uniwersytetu Harvarda Wybór pomiędzy dwiema możliwościami, z których żadna nie może być uznana za dobrą Dylemat mostka i zwrotnicy

9 Dylemat zwrotnicy Na torach stoi pięć osób Na bocznym torze stoi jedna osoba Nie znasz żadnej z tych osób Po torach jedzie rozpędzony wózek Stoisz przy dźwigni Dźwignia przestawia zwrotnicę tak, że wózek skręca na boczny tor Czy przestawisz dźwignię?

rozpędzony wózek Stoisz przy dźwigni Dźwignia przestawia

10 Dylemat mostka Na torach stoi pięć osób Nie znasz żadnej z tych osób Po torach jedzie rozpędzony wózek Stoisz na mostku nad szynami Przy krawędzi stoi masywny mężczyzna z ciężkim plecakiem Jeżeli zepchniesz go z mostka, zatrzyma wózek, lecz umrze Czy zepchniesz tego człowieka z mostka?

krawędzi stoi masywny mężczyzna z ciężkim plecakiem Jeżeli zepchniesz

11 Osobowe pogwałcenie norm moralnych Większość badanych przestawiłaby dźwignię, lecz nie zepchnęłaby mężczyzny Osobowe pogwałcenia norm moralnych następuje, gdy w sposób zamierzony uszkadzamy drugą osobę. Interakcja między racjonalnymi, a emocjonalnymi strukturami w mózgu (konflikt rozum-emocje)

moralnych następuje, gdy w sposób zamierzony uszkadzamy drugą osobę.

12 Wyniki fnmr przy rozwiązywaniu problemów moralnych fnmr - funkcjonalny rezonans magnetyczny Pomiar fnmr badanych przy rozstrzyganiu dylematów moralnych (dylemat mostkazwrotnicy) (Greene) Przy rozwiązywaniu problemów związanych z osobowym pogwałceniem norm moralnych aktywacja jąder migdałowatych oraz przyśrodkowych powierzchni płatów czołowych i ciemieniowych

mostkazwrotnicy) (Greene) Przy rozwiązywaniu problemów związanych z osobowym pogwałceniem

13 Wyniki fnmr przy rozwiązywaniu problemów moralnych Przy rozwiązywaniu problemów w których normy moralne nie były naruszane osobowo aktywowane grzbietowoboczna kora przedczołowa i płaty ciemieniowe Różnice w aktywacji odpowiednich obszarów w zależności od podjęcia decyzji utylitarnej, bądź emocjonalnej w przypadku konfliktu z osobowymi normami moralnymi

przedczołowa i płaty ciemieniowe Różnice w aktywacji odpowiednich obszarów w zależności

14 Przypadek Phineasa Gage`a Phineas P. Gage (ur. 1823, zm. 21 maja 1860) pracownik kolejowy 13 września 1848 roku przy umieszczaniu ładunku wybuchowego w skale spowodował przypadkowy wybuch. Metrowy, sześciokilowy metalowy pręt, który trzymał, wbił się w policzek i przebił mu czaszkę Gage przeżył wypadek, po kilku minutach odzyskał świadomość

wybuchowego w skale spowodował przypadkowy wybuch.

15 Przypadek Phineasa Gage`a Doktor J.M. Harlow leczył Gage`a i zaobserwował u niego poważne zmiany w zachowaniu Przed wypadkiem był osobą zrównoważoną i spokojną Po wypadku stał się porywczy, wulgarny i niezdolny do konsekwentnego dążenia do celów Źródło:

zachowaniu Przed wypadkiem był osobą zrównoważoną i spokojną Po

16 Inteligencja emocjonalna Goleman D., Inteligencja emocjonalna Osoby z uszkodzoną brzuszno-przyśrodkową korą przedczołową (VMPC) nie potrafiły podejmować decyzji, ich wybory były pozbawione zdecydowania. Również w zachowaniach społecznych (Bar-On R i wsp. 2003). Ich tradycyjnie mierzony iloraz inteligencji nie odbiegał od normy

przedczołową (VMPC) nie potrafiły podejmować decyzji, ich wybory były pozbawione

17 VMPC a depresja Według badań M.Koenigs`a osoby z uszkodzonym obszarem VMPC w porównaniu z osobami z uszkodzeniami grzbietowej kory przedczołowej wykazywały niższy poziom depresji Udokumentowano przypadki osób z depresją, która po uszkodzeniu VMPC znacznie się zmniejszyła

z uszkodzeniami grzbietowej kory przedczołowej wykazywały niższy

18 Jean Piaget stadia rozwojowe dziecka proces rozwoju myślenia przyjmowanie punktu widzenia innych (później tłumaczone przez Teorię Umysłu)

19 Jean Piaget Piaget wyróżnił dwa stadia w rozwoju myślenia moralnego: stadium moralności heteronomicznej albo realizmu moralnego - dzieci trzymają się zasad w sztywny sposób i interpretują je jako niezmienne stadium moralności autonomicznej lub relatywizmu moralnego pojawia się około 7, 8 roku życia. Reguły są traktowane jako ustanowione i podtrzymywane dzięki negocjacji i umowie członków danej społeczności. Sądy moralne oraz decyzje, co jest dobre, a co złe opierają się zarówno na intencjach, jak i materialnych konsekwencjach czynu.

moralnego pojawia się około 7, 8 roku życia.

20 Uszkodzenia VMPC u dzieci i u dorosłych Dzieci z uszkodzonym VMPC (w trakcie pierwszych sześciu lat życia) wykazywały braki w rozwoju społecznych kompetencji, kontroli emocji, oraz regulacji własnego zachowania (Anderson). Występowały zaburzenia w uczeniu się tych zachowań Osoby dorosłe z uszkodzeniami znały konwencje moralne/socjalne, lecz nie potrafiły ich zastosować we własnych decyzjach

21 Uszkodzenia VMPC u dzieci i u dorosłych Anderson opisuje przypadki osób dorosłych, które doznały uszkodzeń VMPC w dzieciństwie Charakteryzowały je takie zachowania jak: problemy wychowawcze w szkole, zachowania seksualne niezgodne z normami (publiczna masturbacja, ryzykowne zachowania seksualne), chroniczne kłamanie, kradzieże, brak poczucia winy po niestosownych zachowaniach

22 Uszkodzenia VMPC badania A. Damasio nad osobami z uszkodzoną brzuszno-przyśrodkową korą przedczołową (VMPC) Osoby z uszkodzonym VMPC w testach moralności postępowały skrajnie utylitarnie gdy chodziło o osobowe pogwałcenie norm moralnych (dylemat mostka i zwrotnicy) Gdy nie występowało osobowe pogwałcenie norm moralnych nie wykryto różnic między grupą kontrolną a grupą z uszkodzonym VMPC

23 Ultimatum Game W grze bierze udział dwóch graczy: proponujący (the proposer) i odpowiadający (the responder) Proponujący oferuje część kwoty otrzymanej od eksperymentatora (10$) odpowiadającemu Źródło: J Neurosci. Author manuscript; available in PMC 2008 July 29.

24 Ultimatum Game Odpowiadający otrzymuje oferowaną kwotę jeżeli zaakceptuje propozycję, a proponujący zachowuje resztę Odpowiadający może odrzucić propozycję i wtedy obaj gracze nie otrzymują nic Osoby z uszkodzonym VMPC odrzucają więcej ofert niż osoby zdrowe

25 Wnioski naukowców Koenigs, Tranel, Damasio, Hauser stawiają hipotezę, iż na osąd moralny jest kombinacją intuicyjno/afektywnych, oraz świadomie/racjonalnych mechanizmów Działanie tych mechanizmów wymaga dokładniejszego poznania Wyniki badań sugerują, iż VMPC jest krytycznie istotnym elementem intuicyjno/afektywnego systemu podejmowania decyzji moralnych

26 Bibliografia Gołąb B.K., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu anatomicznego, Warszawa, PZWL (1992) Kalat James W., Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN (2006) Premack, D. Woodruff, G., Behav. Brain Sci. 1, 515 (1978) Bar-On R, Tranel D, Denburg NL, Bechara A.,Brain Aug;126(Pt 8): (2003) Damasio H, Grabowski T, Frank R, et al. The return of Phineas Gage: clues about the brain from the skull of a famous patient. Science. 1994;264: (1994) Koenigs M, Young L, Adolphs R, Tranel D, Cushman F, Hauser M, Damasio A., Nature Apr 19;446(7138): (2007) Young L., Cushman F., Hauser M., and Saxe R., Proc Natl Acad Sci U S A May 15; 104(20): (2007)

27 Bibliografia Koenigs M, Tranel D., J Neurosci Jan 24;27(4):951-6 (2007) Krajbich I., Adolphs R., Tranel D., Denburg N., and Camerer C., J Neurosci February 18; 29(7): (2009) Vetulani J., Polityka, 2008, nr 10, s (2008) Vetulani J., Gazeta Wyborcza, Duży Format (2007) Vetulani J., Wiedza i Życie, , s (2009) Nieckuła E., Gramatyka moralności, Wprost 24, 13/2007 (2007) Koenigs M., Huey E., Calamia M., Raymont V., Tranel D., and Grafman J., J Neurosci November 19; 28(47): (2008) Anderson S., Wisnowski J., Barrash J., Damasio H., Tranel D., Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, Volume 31, Issue 2 February 2009, pages (2009)

28 Bibliografia Anderson S., Aksan N., Kochanska G., Damasio H., Wisnowski J., Afifi A., Cortex; a journal devoted to the study of the nervous system and behavior 2007 Aug ;43(6): (2007) Anderson S., Barrash J., Bechara A., Tranel D., Journal of the International Neuropsychological Society : JINS Mar;12(2): (2006) Ackerly, S. S., & Benton, A. L., Proceedings of the Association for Research in Nervous and Mental Disease 1947: Vol. 27. The frontal lobes (pp ), (1948)

29 Dziękuję za uwagę Kacper Łukasiewicz

Podobne dokumenty

Pomijana bo niewidoczna - anatomia i fizjologia kory wyspy

Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Pomijana bo niewidoczna - anatomia i fizjologia kory wyspy Katarzyna Paluch Copyright statement 2 This presentation has been prepared for the meeting of the