BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne"

Transkrypt

1 BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie ruchami dowolnymi) Ośrodki pnia mózgu (podstawowe ruchy i kontrola postawy ciała) JĄDRA PODSTAWY MÓŻDŻEK Lokalne obwody neuronów niskopoziomowa integracja motoryczna Motoneurony niskopoziomowe neurony ruchowe Obwody rdzenia kręgowego i pnia mózgu Wejście sensoryczne Mięśnie szkieletowe

2 RDZEŃ KRĘGOWY - MOTONEURONY

3 RDZEŃ KRĘGOWY RODZAJE WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH

4 RDZEŃ KRĘGOWY ODRUCH NA ROZCIĄGANIE (MIOTATYCZNY)

5 RDZEŃ KRĘGOWY WRZECIONA MIĘŚNIOWE ODRUCH NA ROZCIĄGANIE

6 RDZEŃ KRĘGOWY WRZECIONA MIĘŚNIOWE DZIAŁANIE

7 RDZEŃ KRĘGOWY NARZĄD ŚCIĘGNOWY GOLGIEGO

8 RDZEŃ KRĘGOWY PROPRIORECEPTORY - PORÓWNANIE

9 RDZEŃ KRĘGOWY ODRUCH SCYZORYKOWY I ODRUCH ZGINANIA

10 LOKALIZACJA KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ) PŁASZCZYZNA BOCZNA PŁASZCZYZNA PRZYŚRODKOWA KORA PRZEDRUCHOWA (PMC) DODATKOWA KORA RUCHOWA (SMA) KORA PIERWSZORZĘDOWA M1 DODATKOWA KORA RUCHOWA (SMA) KORA PIERWSZORZĘDOWA M1

11 BUDOWA KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ) BRUZDA ŚRODKOWA KORA RUCHOWA M1 KOROWO-RDZENIOWE KOROWO-PNIOWE

12 FUNKCJE KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ) KORA PRZEDRUCHOWA przygotowanie i planowanie ruchu dobór strategii ruchu sekwencji rozkazów DODATKOWA KORA RUCHOWA planowanie złożonych sekwencji ruchu (zwłaszcza wyuczonych) koordynacja ruchów obustronnych koordynacja reakcji posturalnych z wykonywnym ruchem aktywna przed wykonaniem szybkich ruchów w ustalonym porządku KORA RUCHOWA M1 somatotopia jednostką funkcjonalną kolumna pobudza pojedynczy mięsień lub grupę mięśni kierunek ruchu kodowany przez populację kilkuset neuronów otrzymuje informacje z systemu somatosensorycznego

13 FUNKCJE KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ)

14 FUNKCJE KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ)

15 FUNKCJE KORY RUCHOWEJ (MOTORYCZNEJ) DROGI KONTROLI RUCHU KRESOMÓZGOWIE MOST JĄDRO NERWU V TOREBKA WEWNĘTRZNA PODSTAWA MOSTU DROGI KOROWO- RDZENIOWE I PNIOWE JĄDRO CZERWIENNE JĄDRO NERWU XII ŚRÓDMÓZGOWIE RDZEŃ PRZEDŁUŻONY KONARY MÓZGU UKŁAD SIATKOWATY MOST JĄDRO NERWU V PIRAMIDY SKRZYŻOWANIE PIRAMID PODSTAWA MOSTU RDZEŃ PRZEDŁUŻONY RDZEŃ PRZEDŁUŻONY JĄDRO NERWU XII BRZUSZNA DROGA KOROWO-RDZENIOWA (BRZUSZNO-PRZYŚRODKOWA) GRZBIETOWA DROGA KOROWO-RDZENIOWA (GRZBIETOWO-BOCZNA) UKŁAD SIATKOWATY RDZEŃ KRĘGOWY PIRAMIDY MOTONEURON ROGÓW PRZEDNICH

16 JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI KRESOMÓZGOWIE WZGÓRZE JĄDRA BRZUSZNE-PRZEDNIE I BOCZNE KORA MÓZGOWA JĄDRO OGONIASTE SKORUPA GAŁKA BLADA ZEWNĘTRZNA WEWNĘTRZNA NISKOWZGÓRZE ŚRÓDMÓZGOWIE ISTOTA CZARNA CZĘŚĆ ZBITA CZĘŚĆ SIATKOWATA

17 JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I INNE OŚRODKI FUNKCJE utrzymywanie odpowiedniego napięcia mięśniowego dopasowanego do planu ruchu planowanie współruchów kontrola płynności poszczególnych faz ruchu USZKODZENIA choroba Parkinsona choroba Huntingtona hemibalizm - atetoza

18 MÓŻDŻEK - BUDOWA JĄDRO OGONIASTE TOREBKA WEWNĘTRZNA SKORUPA WZGÓRZE ŚRÓDMÓZGOWIE GÓRNY ŚRODKOWY KONARY MÓŻDŻKU DOLNY CZĘŚĆ KOROWO-MÓŻDŻKOWA WIERZCHU WSTAWKOWE ZĘBATE JĄDRA MÓŻDŻKU

19 MÓŻDŻEK PODZIAŁ FUNKCJONALNY robak

20 MÓŻDŻEK Kora móżdżku 3 funkcjonalne części: część korowo-móżdżkowa bardzo rozwinięta u naczelnych liczne projekcje z oraz do kory mózgowej regulacja wysoko wyspecjalizowanych ruchów, wymagających złożonej koordynacji przestrzennej i czasowej część rdzeniowo-móżdżkowa otrzymuje projekcje bezpośrednio z rdzenia kręgowego część boczna i przyśrodkowa (robak) część boczna zaangażowana w kontrolę ruchów dystalnych części ciała część przyśrodkowa kontrola mięśni osiowych, a także regulacja ruchów oczu w reakcji na bodźce z jądra przedsionkowego część przedsionkowo-móżdżkowa ewolucyjnie najstarsza część móżdżku składa się grudki i kłaczka wejścia z jądra przedsionkowego regulacja odruchów posturalnych i utrzymywania pozycji ciała

21 MÓŻDŻEK KORA MÓŻDŻKU

22 MÓŻDŻEK POŁĄCZENIA

23 MÓŻDŻEK POŁĄCZENIA MÓŻDŻKOWO-KOROWE

24 MÓŻDŻEK POŁĄCZENIA MÓŻDŻKOWO-RDZENIOWE jądro zębate połączenia do kory ruchowej i przedruchowej (przez wzgórze), jądra czerwiennego jądra wstawkowe (kulkowate i czopowate) połączenia do bocznego systemu zstępującego rdzenia (np. droga grzbietowoboczna) jądro wierzchu połączenia do przyśrodkowego systemu zstępującego rdzenia, jądra przedsionkowego, tworu siatkowatego (np. droga brzuszno-przyśrodkowa)

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu

OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu 1. Nadrzędne dne ośrodki o układu pozapiramidowego; jądra kresomózgowia (jj podstawy mózgu, jj podstawne) - corpus striatum: jądro ogoniaste, skorupa

Bardziej szczegółowo

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder

Neuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder Neuroanatomia anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny dr Marek Binder 4 móżdżek funkcje utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego dostrojenie precyzji ruchów (objawy uszkodzenia:

Bardziej szczegółowo

Somatosensoryka. Marcin Koculak

Somatosensoryka. Marcin Koculak Somatosensoryka Marcin Koculak Systemy czucia somatycznego CZUCIE POWIERZCHNIOWE DOTYK, BÓL, TEMPERATURA CZUCIE GŁĘBOKIE PROPRIOCEPCJA MIĘŚNIE, STAWY, ŚCIĘGNA CZUCIE Z NARZĄDÓW RUCHU CZUCIE TRZEWNE WISCEROCEPCJA

Bardziej szczegółowo

Móżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu.

Móżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu. Móżdżek 1) Budowa i położenie Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu. Składa się z dwóch półkul oddzielonych od

Bardziej szczegółowo

UKŁAD POZAPIRAMIDOWY. OŚRODKI INTEGRACJI FUNKCJI RUCHOWYCH

UKŁAD POZAPIRAMIDOWY. OŚRODKI INTEGRACJI FUNKCJI RUCHOWYCH UKŁAD POZAPIRAMIDOWY. OŚRODKI INTEGRACJI FUNKCJI RUCHOWYCH Poziomy integracji funkcji ruchowych Sterowanie ruchami dowolnymi, mimowolnymi, lub wyuczonymi poszczególnych mięśni lub ich grup, Planowanie

Bardziej szczegółowo

Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne

Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne 1) Schemat OUN: Ośrodkowy Układ Nerwowy składa się z: a) Kresomózgowia b) Międzymózgowia: - wzgórze; -zawzgórze; -nadwzgórze;

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku

Bardziej szczegółowo

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE

Bardziej szczegółowo

Mózgowie móżdżek, międzymózgowie

Mózgowie móżdżek, międzymózgowie Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Mózgowie móżdżek, międzymózgowie Biologiczne Mechanizmy Zachowania Wykład 8 dr Marta Sobańska Móżdżek 2 Kora: Trójwarstwowa budowa: warstwa drobinowa komórki

Bardziej szczegółowo

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz Kresomózgowie 2 Krzysztof Gociewicz krzysztof.gociewicz@doctoral.uj.edu.pl Czas na Ciebie! :-) Kora mózgowa funkcje percepcja kontrola ruchowa uwaga pamięć emocje myślenie główne struktury płaty:

Bardziej szczegółowo

Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10 Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10 Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu I. Sprawdzian z lab. 7. II. Konwersatorium - sprawdzian

Bardziej szczegółowo

NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Głównym zadaniem ośrodkowego układu nerwowego jest generacja i kontrola

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Układ nerwowy. /Systema nervosum/ Układ nerwowy /Systema nervosum/ Ośrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe Podział funkcjonalny układu nerwowego: 1. Układ nerwowy dośrodkowy (=aferentny=czuciowy=informacyjny) 2. Układ nerwowy odśrodkowy

Bardziej szczegółowo

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski

Układ limbiczny. Przetwarzanie informacji przez mózg. kognitywistyka III. Jacek Salamon Tomasz Starczewski Jacek Salamon Tomasz Starczewski Przetwarzanie informacji przez mózg kognitywistyka III Co to takiego? Inaczej układ rąbkowy lub układ brzeżny. Jest zbiorczą nazwą dla różnych struktur korowych i podkorowych.

Bardziej szczegółowo

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy System Nerwowy Ośrodkowy System Nerwowy Analizuje, interpretuje i przechowuje informacje Zarządza organami Obwodowy System Nerwowy Transmisja informacji z i do OSN

Bardziej szczegółowo

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY NEUROANATOMII

PODSTAWY NEUROANATOMII ROZDZIAŁ 1 PODSTAWY NEUROANATOMII Urok neurologii, w porównaniu z innymi dziedzinami medycyny praktycznej, polega na sposobie, w jaki zmusza nas do codziennego kontaktu z naukami podstawowymi. Aby wyjaśnić

Bardziej szczegółowo

Anna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym

Anna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym Anna Słupik Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym 16.05.2007 Struktura układu czucia głębokiego Receptory w strukturach układu ruchu: mięśnie + ścięgna więzadła torebka

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński 81-703 Sopot; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 7/1, tel. kom. 604 858 808; e-mail: michal@terapiasopot-sctpb.pl www.terapiasopot-sctpb.pl

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa. WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY MEDICAL UNIVERSITY OF WARSAW ZAKŁAD FIZJOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ DEPARTAMENT OF EXPERIMENTAL AND CLINICAL PHYSIOLOGY Zawartość Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia

Bardziej szczegółowo

Czucie bólu z zębów człowieka. dr n. med. Marcin Lipski dr n. med. Jarosław Zawiliński

Czucie bólu z zębów człowieka. dr n. med. Marcin Lipski dr n. med. Jarosław Zawiliński Czucie bólu z zębów człowieka dr n. med. Marcin Lipski dr n. med. Jarosław Zawiliński Nerwy Nerw trójdzielny Nerw szczękowy i nerw żuchwowy Gałęzie zębowy ww nerwów Miazga Włókna aferentne czuciowe Włókna

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa. Zawartość Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.... 1 Ćwiczenie 2. Układy neurotransmisyjne mózgu. Autonomiczny układ nerwowy.... 2 Ćwiczenie 3. Fizjologia układów sensorycznych.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa.

Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia komórki. Komórka nerwowa. WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY MEDICAL UNIVERSITY OF WARSAW ZAKŁAD FIZJOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ DEPARTAMENT OF EXPERIMENTAL AND CLINICAL PHYSIOLOGY Zawartość Ćwiczenie 1. Fizjologia i patofizjologia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH

Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH Budowa łuku odruchowego 1 2 Receptor Protoneuron neuron czuciowy 3 Ośrodek (tu integracja odruchu) 4 Motoneuron neuron ruchowy 5 Efektor Prawo

Bardziej szczegółowo

Przegląd układów ruchowych

Przegląd układów ruchowych Przegląd układów ruchowych 18 Zar ys rozdziału Każdy obwodowy neuron ruchowy unerwia grupę włókien mięśniowych, tworząc jednostkę ruchową Obwodowe neurony ruchowe są rozmieszczone w sposób uporządkowany

Bardziej szczegółowo

Dwa piony dowodzenia ruchem: Osiowy-posturalny Boczny-wolicjonalny ( precyzyjny )

Dwa piony dowodzenia ruchem: Osiowy-posturalny Boczny-wolicjonalny ( precyzyjny ) Dwa piony dowodzenia ruchem: Osiowy-posturalny Boczny-wolicjonalny ( precyzyjny ) Uwaga! Ruch to nie tylko taniec i gra to także np. ruch oczu i wiele innych funkcji Droga korowordzeniowa/opuszkowa (inicjacja

Bardziej szczegółowo

Układ piramidowy: Ośrodki: DROGI NERWOWE

Układ piramidowy: Ośrodki: DROGI NERWOWE Układ piramidowy: - pojawia się dopiero u ssaków - późny rozwój w ontogenezie - uszkodzenie ośrodków lub dróg powoduje ograniczenie lub zniesienie ruchów dowolnych (przy zachowaniu napięcia mięśni zależnego

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Układ nerwowy (II) DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 2 Potencjał czynnościowy

Bardziej szczegółowo

MóŜdŜek dole tylnym namiotem

MóŜdŜek dole tylnym namiotem MóŜdŜek znajduje się w dole tylnym czaszki, nad mostem i rdzeniem przedłuŝonym leŝy pod namiotem móŝdŝku pomiędzy płatami: skroniowym i potylicznym, a pniem mózgu wraz z z konarami tworzy strop komory

Bardziej szczegółowo

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

CENTRALNY UKŁAD NERWOWY JĄDRA PODKOROWE

CENTRALNY UKŁAD NERWOWY JĄDRA PODKOROWE CENTRALNY UKŁAD NERWOWY PÓŁKULE MÓZGU: PŁATY MÓZGOWE JĄDRA PODKOROWE MIĘDZYMÓZGOWIE: WZGÓRZE I PODWZGÓRZE PIEŃ MÓZGU: ŚRÓDMÓZGOWIE MOST RDZEŃ PRZEDŁUŻONY RDZEŃ KRĘGOWY OBWODOWY UKŁAD NERWOWY KOMÓRKA ROGÓW

Bardziej szczegółowo

Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID

Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Termin mioklonia u pacjenta z JME został po raz pierwszy zaproponowany przez Herpina w 1867 Mioklonie przysenne opisał Friedreich 1881 Nadal.nie ma powszechnie

Bardziej szczegółowo

tel:

tel: Miękki model mózgu, 8 części Nr ref: MA00741 Informacja o produkcie: Miękki model mózgu, 8 części Wysokiej jakości, realistyczny model mózgu człowieka, wykonany z miękkiego materiału, przypominającego

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA FUNKCJONALNA

ANATOMIA FUNKCJONALNA BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego

Bardziej szczegółowo

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY UCZENIA SIĘ I PAM IĘCI BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) Objętość ok. 1300 cm 3 Kora mózgowa powierzchnia ok. 1m 2 Obszary podkorowe: Rdzeń przedłużony (oddychanie, połykanie,

Bardziej szczegółowo

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego CZASZKA 1. Połączenia ścisłe kości czaszki. Ciemiączka 2. Staw szczytowo-potyliczny 3. Staw

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa

Bardziej szczegółowo

Układ komorowy znacznie poszerzony. Zaniki korowe. Bez zmian ogniskowych r,

Układ komorowy znacznie poszerzony. Zaniki korowe. Bez zmian ogniskowych r, Nr Nazwisko 4/99 Wiek 381. Dzień śmierci 6.01.1999r, Utrwalony materiał: Alkohol Formol l.czoło 1. 2.Zwoje podstawy 1. 3.Skroń z amonem 1. 4.Ciernie 1. 5.Centralna 1. 6.Potylica 1. 7.Potylica p.(większy

Bardziej szczegółowo

Pozapiramidowy układ ruchu. Zapewnia tworzenie automatyzmu ruchów (praksji), reguluje postawę ciała, reguluje napięcie mięśniowe.

Pozapiramidowy układ ruchu. Zapewnia tworzenie automatyzmu ruchów (praksji), reguluje postawę ciała, reguluje napięcie mięśniowe. Pozapiramidowy układ ruchu Układ pozapiramidowy (systema exterapyramidale) Współpracuje z: - układem piramidowym - układem korowym czucia - układem autonomicznym Jest starszy od układu piramidowego. Zapewnia

Bardziej szczegółowo

Czynność rdzenia kręgowego Odruch

Czynność rdzenia kręgowego Odruch Czynność rdzenia kręgowego Odruch Bodziec za słaby nie wywołuje rozchodzącego się impulsu, ale tylko zmiany miejscowe bodziec podprogowy. Najsłabszy bodziec wywołujący już impuls bodziec progowy. Każdy

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych

Bardziej szczegółowo

Zakręt czołowy środkowy (gyrus frontalis medius)

Zakręt czołowy środkowy (gyrus frontalis medius) Zakręt czołowy środkowy (gyrus frontalis medius) Glowa jądra ogoniastego (head of caudate nucleus) Nerwy wzrokowe (optic nerves) Tętnica środkowa mózgu (middle cerebral artery) Zbiornik skrzyżowania (chiasmatic

Bardziej szczegółowo

Anna Walawska-Hrycek, Ewa Krzystanek Anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego, cz.1. Logopedia Silesiana 4,

Anna Walawska-Hrycek, Ewa Krzystanek Anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego, cz.1. Logopedia Silesiana 4, Anna Walawska-Hrycek, Ewa Krzystanek Anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego, cz.1 Logopedia Silesiana 4, 140-157 2015 Anna Walawska-Hrycek Studium Doktoranckie, Wydział Lekarski w Katowicach,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia w autokorektorze

Ćwiczenia w autokorektorze Ćwiczenia w autokorektorze W proponowanej metodyce terapii uwzględniliśmy wytyczne i zalecenia opracowane przez SOSORT. 1 - najważniejszym elementem kinezyterapii skolioz są ćwiczenia czynne prowadzące

Bardziej szczegółowo

Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron

Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron Układ nerwowy człowieka Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron Przewodnictwo skokowe w neuronach (kanały sodowe i potasowe) W aksonach mających osłonki mielinowe potencjały

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I PROBLEMY KLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE... 15. 1. Definicja, obraz kliniczny, podział Roman Michałowicz... 17 Piśmiennictwo...

Spis treści. Część I PROBLEMY KLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE... 15. 1. Definicja, obraz kliniczny, podział Roman Michałowicz... 17 Piśmiennictwo... 9 Spis treści Część I PROBLEMY KLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE............ 15 1. Definicja, obraz kliniczny, podział Roman Michałowicz........ 17 Piśmiennictwo................................ 26 2. Wady rozwojowe

Bardziej szczegółowo

Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych

Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych Górny i dolny motoneuron : połączenia i pośrednicy Kontrola czynności mięśni Rola jąder podstawy Rola móżdżku Kontrola ruchu oczu Jądra

Bardziej szczegółowo

Anatomia MR mózgowia Dr hab. Anna Zimny

Anatomia MR mózgowia Dr hab. Anna Zimny Anatomia MR mózgowia Dr hab. Anna Zimny Zakład Radiologii Ogólnej, Zabiegowej i Neuroradiologii Plan prezentacji Kora mózgowa Obszar jąder podstawy Pień mózgu Móżdżek Drogi istoty białej Opony mózgowe

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym Budowa i funkcje Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym oraz integrację narządów wewnętrznych.

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2. TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH, cz. I 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych

Bardziej szczegółowo

Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU

Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła

Bardziej szczegółowo

Na okładce preparat anatomiczny ze zbiorów Muzeum Anatomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum Fot. Jacenty Urbaniak

Na okładce preparat anatomiczny ze zbiorów Muzeum Anatomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum Fot. Jacenty Urbaniak RECENZENT Prof. dr hab. med. Janina Sokołowska-Pituchowa PROJEKT OKŁADKI Marcin Bruchnalski Na okładce preparat anatomiczny ze zbiorów Muzeum Anatomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum Fot.

Bardziej szczegółowo

Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja

Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja obszar unaczynienia objawy lokalizacja TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA (OCZNA

Bardziej szczegółowo

Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych

Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych Górny i dolny motoneuron : połączenia i pośrednicy Kontrola czynności mięśni Rola jąder podstawy Rola móżdżku Kontrola ruchu oczu Jądra

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)

Bardziej szczegółowo

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Uwaga Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Orientowanie się organizmu ku bodźcom sensorycznym (szczególnie wzrokowym) Badanie elementów przestrzeni (zewnętrznej i wewnętrznej) Utrzymywanie organizmu

Bardziej szczegółowo

Wstęp do neuroanatomii. Kacper Łukasiewicz

Wstęp do neuroanatomii. Kacper Łukasiewicz Wstęp do neuroanatomii Kacper Łukasiewicz Płaszczyzny przekrojów czołowa poprzeczna strzałkowa Rozwój Źródło: Anatomia Ośrodkowego Układu Nerwowego dla Studentów H. Dobaczewska Neurulacja: ektoderma, czyli

Bardziej szczegółowo

w kontekście percepcji p zmysłów

w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy dzieli się ę na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zalicza się mózgowie (mózg, móżdżek i pień mózgu) oraz rdzeń

Bardziej szczegółowo

projekcyjne kojarzeniowe spoidłowe

projekcyjne kojarzeniowe spoidłowe Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM Drogi ośrodkowego układu nerwowego: projekcyjne kojarzeniowe spoidłowe Drogi czuciowe ośrodkowego układu nerwowego Część I Pierwszym neuronem na drodze impulsu

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Układ nerwowy. /Systema nervosum/ Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,

Bardziej szczegółowo

spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16

spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 1. Rozwój i podział układu nerwowego Janusz Moryś... 17 1.1. Rozwój rdzenia kręgowego... 17

Bardziej szczegółowo

Układ nerwy- ćwiczenia 1/5

Układ nerwy- ćwiczenia 1/5 Układ nerwy- ćwiczenia 1/5 Badanie neurologiczne - ĆWICZENIA Wybrane elementy badania układu nerwowego (badanie nerwów czaszkowych, badanie wybranych odruchów mono- i polisynaptycznych, badanie czucia

Bardziej szczegółowo

MÓZGOWIOWE MECHANIZMY REGULACJI SNU I CZUWANIA

MÓZGOWIOWE MECHANIZMY REGULACJI SNU I CZUWANIA Dorota Badowska MISMaP UW : biotechnologia + psychologia Studenckie Koło Naukowe Neurobiologii UW MÓZGOWIOWE MECHANIZMY REGULACJI SNU I CZUWANIA Sen jest stanem świadomości, którego doświadczamy każdej

Bardziej szczegółowo

Vibramoov. neurorehabilitacja chodu przy użyciu zogniskowanej wibracji

Vibramoov. neurorehabilitacja chodu przy użyciu zogniskowanej wibracji Vibramoov neurorehabilitacja chodu przy użyciu zogniskowanej wibracji VIBRAMOOV PRZEPROWADZA PACJENTA PRZEZ CAŁY PROCES REHABILITACJI Dzięki zaawansowanym, zróżnicowanym protokołom Vibramoov, terapeuci

Bardziej szczegółowo

SEMESTR ZIMOWY roku akademickiego 2017/2018

SEMESTR ZIMOWY roku akademickiego 2017/2018 RAMOWY ROZKŁAD ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW Z MODUŁU A DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO REALIZOWANY W ZKŁADZIE FIZJOLOGII CZŁOWIEKA SEMESTR ZIMOWY roku akademickiego 2017/2018 Studenci przychodzą na zajęcia

Bardziej szczegółowo

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK Temat: Układ nerwowy i hormonalny Zadanie 1. Zaznacz poprawną odpowiedź. Co to są hormony? a) związki chemiczne wytwarzane w gruczołach łojowych, które regulują pracę

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA TĘCZÓWKA SOCZEWKI KOMORA TYLNA MIĘŚNIE SOCZEWKI

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA TĘCZÓWKA SOCZEWKI KOMORA TYLNA MIĘŚNIE SOCZEWKI BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY MIĘŚNIE SOCZEWKI TĘCZÓWKA ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA KOMORA TYLNA SOCZEWKA MIĘŚNIE SOCZEWKI NACZYNIÓWKA TWARDÓWKA CIAŁKO SZKLISTE

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY USPRAWNIANIA NEUROROZWOJOWEGO WEDŁUG BERTY I KARELA BOBATHÓW

PODSTAWY USPRAWNIANIA NEUROROZWOJOWEGO WEDŁUG BERTY I KARELA BOBATHÓW AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. Jerzego Kukuczki w Katowicach Małgorzata Matyja, Małgorzata Domagalska PODSTAWY USPRAWNIANIA NEUROROZWOJOWEGO WEDŁUG BERTY I KARELA BOBATHÓW Katowice 2011 A kadem ia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie II. Rdzeń kręgowy i odruchy rdzeniowe

Ćwiczenie II. Rdzeń kręgowy i odruchy rdzeniowe Ćwiczenie II Rdzeń kręgowy i odruchy rdzeniowe Rdzeń kręgowy - struktura Masa: 28,3 g (2,06 % masy OUN) Długość: 43 cm Segmenty rdzenia kręgowego: - szyjny C1-C8 - piersiowy Th1-Th12 - lędźwiowy L1-L5

Bardziej szczegółowo

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna.

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna. Kora mózgowa Platy kory mózgowej Szczelina podłużna http://www.daviddarling.info/encyclopedia/b/brain.html powierzchnia boczna: 1- część oczodołowa, 2- część trójkątna, 3- część wieczkowa zakrętu czołowego

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 2 : 15.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

Anatomia pamięci. Systemy pamięci a przetwarzanie informacji. Opracowała: Karolina Finc

Anatomia pamięci. Systemy pamięci a przetwarzanie informacji. Opracowała: Karolina Finc Anatomia pamięci Systemy pamięci a przetwarzanie informacji Opracowała: Karolina Finc Zagadnienia Jakie są główne systemy pamięci w mózgach ssaków i jak jest przetwarzana w nich informacja? Jaki jest sens

Bardziej szczegółowo

Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Wydawnictwo Lekarskie PZWL www.pzwl.pl JAN CHMURA ROZGRZEWKA PODSTAWY FIZJOLOGICZNE I ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE MW ydawnictw o Lekarskie PZWL Warszawa 2014 Spis treści Przedmowa (Władysław Jerzy Engel)...

Bardziej szczegółowo

Bogusław K. Gołąb. A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL

Bogusław K. Gołąb. A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL Bogusław K. Gołąb A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL A natomia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOW EGO UKŁADU NERWOWEGO prof. zw. dr hab. med. Bogusław K. Gołąb współautor prof. u m, dr hab. med.

Bardziej szczegółowo

Topic: Funkcje wybranych części mózgu.

Topic: Funkcje wybranych części mózgu. Nerwy czaszkowe. Topic: Funkcje wybranych części mózgu. Tomi:11 V 2000 r. 17 V 2000 r. 18 V 2000 r. Patrz. układ autonomiczny Nr Nazwa Wg. Tomi Wg. Hosera Wg. Wiśniewskiego Co robi? I. Węchowy Czuciowy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8. Podstawy fizjologii oddychania

Ćwiczenie 8. Podstawy fizjologii oddychania Ćwiczenie 8 Podstawy fizjologii oddychania Zagadnienia teoretyczne 1. Mięśnie oddechowe i ich unerwienie. 2. Mechanizm wdechu i wydechu. 3. Objętości i pojemności płuc. 4. Anatomiczna i fizjologiczna przestrzeń

Bardziej szczegółowo

Dział II. TKANKI POBUDLIWE. UKŁAD NERWOWY. FIZJOLOGIA NARZĄDÓW ZMYSŁÓW.

Dział II. TKANKI POBUDLIWE. UKŁAD NERWOWY. FIZJOLOGIA NARZĄDÓW ZMYSŁÓW. Dział II. TKANKI POBUDLIWE. UKŁAD NERWOWY. FIZJOLOGIA NARZĄDÓW ZMYSŁÓW. Ćw. 1. Pobudliwość, pobudzenie. Tkanki pobudliwe. Tkanka nerwowa. (13-16 XI 2018) 1. Doświadczenia z wykorzystaniem animacji i symulacji

Bardziej szczegółowo

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna Halina Nawrocka Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna Mielinizacja wyznacza kolejność rozwoju człowieka. Najpierw potrafimy wydawać dźwięki, a potem dopiero chodzić. Najpierw zaczynamy widzieć,

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Biomechatroniki

Laboratorium z Biomechatroniki Wydział: Mechaniczny Technologiczny Kierunek: Grupa dziekańska: Semestr: pierwszy Dzień laboratorium: Godzina: Laboratorium z Biomechatroniki Ćwiczenie 4 Test goniometryczny (wahadło Wartenberga). . CEL

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3

INŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3 INŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3 ZAOPATRZENIE ORTOTYCZNE Ortozą nazywamy każde urządzenie kompensujące dysfunkcję układu senso-motorycznego (Wooldrige 1972) Ortoza jest urządzeniem techniczny,

Bardziej szczegółowo

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019 Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im Z i J Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

Badanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty

Badanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty Badanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty Maciej Wawrzyńczyk Oddział Udarowy Klinika Neurologii SUM w Zabrzu Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Najczęstsze przyczyny przewlekłych zaburzeń

Bardziej szczegółowo

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy

Bardziej szczegółowo

Neurobiologia WYKŁAD 4

Neurobiologia WYKŁAD 4 Neurobiologia WYKŁAD 4 Rozwój układu nerwowego kręgowców i plastyczność rozwojowa Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jak powstaje tak niezwykle skomplikowana

Bardziej szczegółowo

Rozdział 7. Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych

Rozdział 7. Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych Czucie proprioceptywne (głębokie) to drugi, poza czuciem powierzchownym,

Bardziej szczegółowo

III ROK BIOLOGII PROGRAM ĆWICZEŃ Z NEUROFIZJOLOGII 2015/2016 PRZEWODZENIE IMPULSU W NERWACH OBWODOWYCH. PRZEWODZENIE SYNAPTYCZNE.

III ROK BIOLOGII PROGRAM ĆWICZEŃ Z NEUROFIZJOLOGII 2015/2016 PRZEWODZENIE IMPULSU W NERWACH OBWODOWYCH. PRZEWODZENIE SYNAPTYCZNE. III ROK BIOLOGII PROGRAM ĆWICZEŃ Z NEUROFIZJOLOGII 2015/2016 Ćwiczenie 1. PRZEWODZENIE IMPULSU W NERWACH OBWODOWYCH. PRZEWODZENIE SYNAPTYCZNE. A. Podstawowe pojęcia: 1. Potencjał spoczynkowy i polaryzacja.

Bardziej szczegółowo

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Człowiek - anatomia i fizjologia Anatomia (budowa organizmu) Fizjologia (funkcjonownie organizmu) http://www.youtube.com/watch?v=ncpoio1fq5q&nr=1

Bardziej szczegółowo

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania Świadomość Michał Biały Aspekty świadomości: tło i doznania bieżące Tło poczucie odrębności jako osoby,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Głowa i szyja. 1 Przegląd. 3 Systematyka mięśni. 2 Kości, wiązadła i stawy. 4 Systematyka naczyń i nerwów

Spis treści. Głowa i szyja. 1 Przegląd. 3 Systematyka mięśni. 2 Kości, wiązadła i stawy. 4 Systematyka naczyń i nerwów Spis treści Głowa i szyja 1 Przegląd 1.1 Okolice głowy i szyi oraz wyczuwalne punkty kostne... 2 1.2 Głowa i szyja jako całość oraz powięzie szyi... 4 1.3 Anatomia kliniczna... 6 1.4 Rozwój zarodkowy tw

Bardziej szczegółowo

7. W warunkach prawidłowych stężenie jonów potasu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej wynosi: A. 142 mmol/l B. 12 mmol/l C. 4 mmol/l D.

7. W warunkach prawidłowych stężenie jonów potasu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej wynosi: A. 142 mmol/l B. 12 mmol/l C. 4 mmol/l D. 1. Wskaż właściwe stwierdzenie: A. Potencjał równowagi dla określonych jonów jest to potencjał elektryczny równoważący siłę dyfuzji tych jonów. B. Potencjał spoczynkowy błony komórkowej jest zbliżony do

Bardziej szczegółowo

Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego.

Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego. Podział układu nerwowego Układ nerwowy człowieka dzieli się na dwie zasadnicze części. Są nimi: ośrodkowy (centralny) układ nerwowy i obwodowy układ nerwowy, czyli system nerwów i zakończeń nerwowych wraz

Bardziej szczegółowo

SI cóż to takiego? mgr Barbara Głąb surdopedagog, terapeuta SI PPP Wodzisław Śl.

SI cóż to takiego? mgr Barbara Głąb surdopedagog, terapeuta SI PPP Wodzisław Śl. mgr Barbara Głąb surdopedagog, terapeuta SI PPP Wodzisław Śl. SI cóż to takiego? W ostatnich latach wielką popularnością cieszą się sale przystosowane do prowadzenia terapii metodą integracji sensorycznej

Bardziej szczegółowo

prof.zw.drhab. n. med. A N D R Z E J K W O L E K PATRONAT MERYTORYCZNY Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN

prof.zw.drhab. n. med. A N D R Z E J K W O L E K PATRONAT MERYTORYCZNY Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN PA TR ONA T MER YTOR YCZNY Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN W NEUROLOGII NEUROCHIRURGII I * a :AfM 5f^itAweplsł ' 7 4 - «-w* T r% «I ; ' -' * * «.. i i i KWOLEK -2v

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII 07.10.2015 PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ OSTEOLOGIA, ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Ogólna budowa kości i ich połączeń. 14.10.2015 Biomechanika

Bardziej szczegółowo

BADANIE ZMYSŁU WZROKU

BADANIE ZMYSŁU WZROKU BADANIE ZMYSŁU WZROKU Badanie Ślepej Plamki Mariottea macula ceca Tarcza nerwu wzrokowego (discus nervi optici) ( Drugi nerw czaszkowy N.Opticus (II) Miejsce na siatkówce całkowicie niewrażliwe na bodźce

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII 12.10.2016 PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ OSTEOLOGIA, ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Ogólna budowa kości i ich połączeń. 19.10.2016 Biomechanika

Bardziej szczegółowo