RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W MIEŚCIE STOŁECZNYM WARSZAWA W I PÓŁROCZU 2005 ROKU

Transkrypt

1 RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W MIEŚCIE STOŁECZNYM WARSZAWA W I PÓŁROCZU 2005 ROKU 1. WSTĘP Bezrobocie stanowi w Polsce jeden z najpoważniejszych problemów zarówno gospodarczych, jak i społecznych. Do podejmowania skutecznych działań zmierzających do łagodzenia jego skutków, a także efektywnej promocji zatrudnienia, niezbędna jest ciągle aktualizowana wiedza na temat kształtowania się wielkości i wskaźników opisujących rynek pracy. Jednym z najistotniejszych kierunków badania rynku zatrudnienia jest jego systematyczna obserwacja pod kątem kształtowania się popytu i podaży siły roboczej uwzględniającej jej przekrój zawodowy. Celem opracowania jest zbadanie zjawisk zachodzących na rynku pracy związanych z kształtowaniem się popytu i podaży zasobów pracy w przekroju zawodowym oraz sformułowanie na tej podstawie wniosków, ocen oraz prognoz niezbędnych dla prawidłowego wykonywania ustawowych zadań przez urzędy pracy. Szczegółowe cele to: planowanie szkoleń dla osób bezrobotnych, usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, uzyskanie informacji o przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów, jak również kierunkach kształcenia zawodowego. W konsekwencji to opracowanie ma pomóc w dopasowaniu podaży i popytu na rynku pracy, czyli zmniejszeniu stopy bezrobocia. Niniejsze opracowanie zawiera analizę skali i struktury bezrobocia w grupach i zawodach oraz popytu na pracę dla poszczególnych zawodów z punktu widzenia ofert zatrudnienia zgłaszanych do Urzędu Pracy m.st. Warszawy. Bada także zawody wykazujące deficytowość lub nadwyżkę pracowników oraz określa kierunki zmian w odniesieniu do zawodów wywierających największy wpływ na rynek pracy Podstawą niniejszego opracowania są dane zawarte w załączniku 2 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miesiąca pracy oraz oferty pracy oraz w załączniku 3 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności - do sprawozdania MGiP 01 o rynku pracy, za okres , Urzędu Pracy m.st. Warszawy oraz Raport Urzędu Pracy m.st. Warszawy za I półrocze 2005r. Raport przygotowano na podstawie wskazówek zawartych w opracowaniu Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Departamentu Rynku Pracy Warszawa 2003 oraz na podstawie analizy mierników zawartych w tabelach raportu. Raport dotyczy 30 dużych grup 1

2 zawodowych, 381 grup elementarnych oraz 1309 zawodów i specjalności określonych w Klasyfikacji zawodów i specjalności wprowadzonej do stosowania Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Grupy zawodów i specjalności Określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z grudnia 2004r. stanowią podstawę do prowadzenia badań i analiz dotyczących bieżącej sytuacji na rynku pracy. Analiza struktury osób bezrobotnych, a ściślej mówiąc grup zawodów, jakie oni reprezentują pozwala lepiej przygotowywać się do realizacji zadań i założeń określonych w Krajowym Planie Działania na Rzecz Zatrudnienia, którego zapisy stanowią wytyczne dla publicznych służb zatrudnienia. Analiza liczby osób bezrobotnych i struktury bezrobocia, zwłaszcza ta uwzględniająca określony zawód bezrobotnego, a także przynależność do danej grupy zawodowej osób długotrwale bezrobotnych i młodzieży pozwalają ocenić istniejące zagrożenia i pojawiające się tendencje. Liczby bezwzględne w odniesieniu do poszczególnych grup zawodowych w przypadku Warszawy mogą poruszyć wyobraźnię analityków i osób zajmujących się problematyką rynku pracy. Statystyki prowadzone przez Urząd Pracy m.st. Warszawy pokazują stan i strukturę najliczniejszej populacji osób bezrobotnych w kraju. Na koniec czerwca 2005r. liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy m.st. Warszawy wynosiła Tak jak w większości powiatów, reprezentowane są pewne grupy zawodowe i specjalności, które od lat generują stały napływ bezrobotnych. Większość z nich to zawody związane z upadłymi czy restrukturyzowanymi zakładami pracy, jednak równie liczną grupę stanowią osoby reprezentujące zawody stale poszukiwane na stołecznym rynku. Biorąc zatem pod uwagę wartości bezwzględne należy podkreślić, że wśród 1309 pozycji określających zawody bezrobotnych, zaledwie tylko w 32 przypadkach nie odnotowaliśmy reprezentantów danego zawodu. Wiele z przedstawionych zawodów reprezentowanych jest przez wyjątkowo liczne grupy bezrobotnych. 2

3 Dla przykładu: robotnik magazynowy - zarejestrowanych ogółem 497, w tym długotrwale bezrobotnych 268 ( 53%) robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym - zarejestrowanych ogółem 480 w tym długotrwale bezrobotnych 295 (61,4%) robotnik budowlany - zarejestrowanych ogółem 812, w tym długotrwale bezrobotnych 499 (61,4%) robotnik placowy - zarejestrowanych ogółem 514, w tym długotrwale bezrobotnych 218 (42,4%) dozorca - zarejestrowanych ogółem 469, w tym długotrwale bezrobotnych 301 (61,4%) robotnik gospodarczy - zarejestrowanych ogółem 3145, w tym długotrwale bezrobotnych 1030 (32,7%) sprzątaczka - zarejestrowanych ogółem 2050, w tym długotrwale bezrobotnych 1008 (49,1%) pomoc kuchenna - zarejestrowanych ogółem 539, w tym długotrwale bezrobotnych 306 (56,8%) Mimo stale rosnącej liczy firm zajmujących się transportem i spedycją oraz obserwowanym wzrostem liczby zatrudnionych w tym sektorze stale notujemy dużą liczbę osób zarejestrowanych w zawodach: kierowca samochodu ciężarowego - zarejestrowanych ogółem 552, w tym długotrwale bezrobotnych 314 (56,9%) kierowca samochodu osobowego - zarejestrowanych ogółem 848, w tym długotrwale bezrobotnych 448 (52,8%). Na uwagę zasługuje również sytuacja osób bezrobotnych reprezentujących zawody związane z rzemiosłem, które od lat przeżywa poważny regres, tak np. w zawodach: szwaczka- zarejestrowanych ogółem 220, w tym długotrwale bezrobotnych 138 (62,7%) krawiec - zarejestrowanych ogółem 620, w tym długotrwale bezrobotnych 324 (52,2%) stolarz - zarejestrowanych ogółem 177, w tym długotrwale bezrobotnych 61 (34,4%) piekarz - zarejestrowanych ogółem 213, w tym długotrwale bezrobotnych 104 (48,8%) cukiernik - zarejestrowanych ogółem 278, w tym długotrwale bezrobotnych 123 (44,2%) introligator poligraficzny - zarejestrowanych ogółem 300, w tym długotrwale bezrobotnych 168 (56%). Zawody mechaniczne i budowlane pojawiają się w statystykach dotyczących osób bezrobotnych, w tym zwłaszcza długotrwale od wielu lat. Nowoczesne technologie 3

4 i wszechobecna elektronika - szybko zmieniają współczesne oblicze dawnego zawodu, a stale rosnąca wydajność pracy w sposób istotny warunkuje potrzeby kadrowe pracodawców. elektromonter zakładowy - zarejestrowanych ogółem 344, w tym długotrwale bezrobotnych 170 (49,4%), elektromonter instalacji elektrycznych - zarejestrowanych ogółem 210, w tym długotrwale bezrobotnych 87 (41,4%) tokarz - zarejestrowanych ogółem 428, w tym długotrwale bezrobotnych 252 (58,9%) ślusarz - zarejestrowanych ogółem 1264, w tym długotrwale bezrobotnych 722, (57%) malarz budowlany - zarejestrowanych ogółem 625, w tym długotrwale bezrobotnych 416 (66,6%) monter instalacji wodno kanalizacyjnych - zarejestrowanych ogółem 541, w tym długotrwale bezrobotnych 308 (57%) murarz - zarejestrowanych ogółem 434, w tym długotrwale bezrobotnych 260 (59%). Mimo wzrastającej liczby miejsc pracy w sektorach zatrudniających reprezentantów przedstawionych poniżej zawodów nie udaje się w sposób zasadniczy zmniejszyć liczby zarejestrowanych w tych grupach bezrobotnych. I tak: sprzedawca - zarejestrowanych ogółem 6186, w tym długotrwale bezrobotnych 3354 (54,2%) pracownik ochrony mienia i osób - zarejestrowanych ogółem 839, w tym długotrwale bezrobotnych 405 (48%), fryzjer - zarejestrowanych ogółem 454, w tym długotrwale bezrobotnych 181 (39,9%), kelner - zarejestrowanych ogółem 449, w tym długotrwale bezrobotnych 194 (43%), bufetowy - zarejestrowanych ogółem 231, w tym długotrwale bezrobotnych 139 (60%), kucharz - zarejestrowanych ogółem 532, w tym długotrwale bezrobotnych 208 (39,1%), pracownik biurowy - zarejestrowanych ogółem 4017, w tym długotrwale bezrobotnych 1722 (42,9%) kasjer handlowy - zarejestrowanych ogółem 416, w tym długotrwale bezrobotnych 190 (45,7%), magazynier - zarejestrowanych ogółem 877, w tym długotrwale bezrobotnych 414 (47%), sekretarka - zarejestrowanych ogółem 490, w tym długotrwale bezrobotnych 267 (54,5%), księgowy - zarejestrowanych ogółem 543, w tym długotrwale bezrobotnych 306 (56%) pracownik administracyjny - zarejestrowanych ogółem 621, w tym długotrwale bezrobotnych 204 (32,9%), 4

5 asystent ekonomiczny - zarejestrowanych ogółem 1682, w tym długotrwale bezrobotnych 665 (39,5%), przedstawiciel handlowy - zarejestrowanych ogółem 448, w tym długotrwale bezrobotnych 225 (50,2%), handlowiec - zarejestrowanych ogółem 458, w tym długotrwale bezrobotnych 131 (28,6%), technik mechanik - zarejestrowanych ogółem 1126, w tym długotrwale bezrobotnych 443 (39%), technik elektronik - zarejestrowanych ogółem 441, w tym długotrwale bezrobotnych 211 (47,8%) technik elektryk - zarejestrowanych ogółem 326, w tym długotrwale bezrobotnych 114 (35%) technik budownictwa - zarejestrowanych ogółem 385, w tym długotrwale bezrobotnych 198 (51,4%), Specjaliści i osoby z wykształceniem wyższym również występują w rejestrze osób bezrobotnych. specjalista do spraw marketingu i handlu - zarejestrowanych ogółem 430, w tym długotrwale bezrobotnych 145 (33,7%), ekonomista - zarejestrowanych ogółem 1283, w tym długotrwale bezrobotnych 497 (38,7%), pielęgniarka - zarejestrowanych ogółem 198, w tym długotrwale bezrobotnych 120 (60,6%). Spośród grup zawodów wymagających wykształcenia wyższego i wysokich kwalifikacji (w tym pielęgniarek sklasyfikowanych w grupie 2) na uwagę zasługuje kilkanaście z nich, w których liczba zarejestrowanych jest bliska lub przekracza 100 osób. Z pewnością nie są to zawody z którymi wiąże się długotrwałe bezrobocie, jednak wymienienie ich wydaje się zasadne, z myślą tych wszystkich młodych ludziach, którzy w niedalekiej przyszłości dokonywać będą wyboru kariery zawodowej. specjalista administracji publicznej - zarejestrowanych ogółem 105, w tym długotrwale bezrobotnych 38 (36,1%), dziennikarz - zarejestrowanych ogółem 102, w tym długotrwale bezrobotnych 37 (36,2%), psycholog - zarejestrowanych ogółem 94, w tym długotrwale bezrobotnych 13 (13,8%), politolog - zarejestrowanych ogółem 101, w tym długotrwale bezrobotnych 16 (15,8%) pedagog - zarejestrowanych ogółem 126, w tym długotrwale bezrobotnych 18 (14,2%) prawnik legislator - zarejestrowanych ogółem 143, w tym długotrwale bezrobotnych 18 (12,6%) 5

6 specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych - zarejestrowanych ogółem 100, w tym długotrwale bezrobotnych 17, (17%) specjalista do spraw finansów- zarejestrowanych ogółem 121, w tym długotrwale bezrobotnych 37 (30,6%) specjalista bankowości - zarejestrowanych ogółem 145, w tym długotrwale bezrobotnych 56 (38,6%). Nie należy jednak analizować tego złożonego problemu zwracając uwagę tyko na liczby bezwzględne. Elementem analizy znakomicie wskazującym zagrożenia ujawniające się na lokalnym rynku pracy jest badanie struktury osób bezrobotnych wg tzw. dużych grup zawodowych, prowadzone z uwzględnieniem procentowego wskaźnika udziału każdej z nich w całej populacji osób bezrobotnych. Najliczniej reprezentowanymi grupami zawodowymi wśród wszystkich zarejestrowanych są: robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie - 4,1149 ogółu, co stanowi 5,0990 wszystkich długotrwale bezrobotnych, pracownicy przy prostych pracach w handlu i usługach - 13,7794 ogółu, co stanowi 13,0779 wszystkich długotrwale bezrobotnych, robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń - 8,7810, co stanowi 9,2369 wszystkich długotrwale bezrobotnych, modelki, sprzedawcy i demonstratorzy - 10,8604, co stanowi 12,2555 wszystkich długotrwale bezrobotnych, górnicy i robotnicy budowlani - 5,3006, co stanowi 6,5998 wszystkich długotrwale bezrobotnych, pracownicy usług osobistych i ochrony - 5,2649, co stanowi 5,0313 wszystkich długotrwale bezrobotnych, pracownicy obsługi biurowej - 10,4764, co stanowi 10,1050 wszystkich długotrwale bezrobotnych, pracownicy pozostałych specjalności - 8,8457, co stanowi 7,9255 wszystkich długotrwale bezrobotnych, średni personel techniczny - 6,5851, co stanowi 6,1387 wszystkich długotrwale bezrobotnych, pozostali specjaliści - 7,0083, co stanowi 5,0417 wszystkich długotrwale bezrobotnych. 6

7 Najniższy wskaźnik można odnotować w grupach: siły zbrojne - 0,0102, parlamentarzyści, politycy, wyżsi urzędnicy, zawodowi działacze - 0,0068, kierownicy małych przedsiębiorstw - 0,1449, rolnicy - 0,1143, leśnicy i rybacy - 0,0119 Wskazane powyżej grupy, wraz z przynależnymi do nich wskaźnikami obrazują niemal całą populację osób bezrobotnych stolicy, gdzie najliczniej reprezentowane są osoby z grup zawodowych związanych z pracami administracyjnymi, obsługą firm, bankowością, finansami, ale też osoby zajmujące się pracą w zawodach usługowych jak sprzedawca, przedstawiciel handlowy, magazynier, pracownik ochrony ale także ogromna grupa osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub gimnazjalnym i poniżej, dla których znalezienie zatrudnienia jest sprawą dużo trudniejszą. Obserwowane zmiany na lokalnym rynku pracy, analiza grup zawodowych pracowników z zakładów objętych zwolnieniami grupowymi wskazuje na bieżące trendy, które w krótkim czasie przekładają się na strukturę bezrobocia w regionie. Restrukturyzacje, zmiany organizacyjne, outsourcing, elastyczność w formach zatrudnienia a z drugiej strony brak gotowości do zaakceptowania takich zmian, wysokie koszty zatrudnienia i silnie związana z nimi szara i czarna sfera zatrudnienia powodują pojawianie się bezrobotnych o postawa biernych, pasywnych zainteresowanych tylko faktem uzyskania ubezpieczenia zdrowotnego dla siebie i rodziny, bądź też postaw roszczeniowych związanych z brakiem kwalifikacji wymaganych przez pracodawców i generowanych przez stale rozwijający się postęp techniczny. Spośród ogółu zatrudnionych w stolicy najliczniejszą grupę stanowią pracownicy zatrudnieni w sektorze przedsiębiorstw zajmujących się transportem, gospodarką magazynową i łącznością, stanowią oni 35% ogółu, następną najliczniej reprezentowaną grupą są pracownicy sektora handel i naprawy 20,4%, kolejną dużą grupą są cały czas pracownicy zatrudnieni w przemyśle i stanowią oni 19,4%. Duża grupa pracowników 13,4%, jest zatrudniona w sektorze obsługi nieruchomości i firm. 7

8 Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw według sekcji na dzień r. obsługa nieruchomości i firm 13,4% inne 4,2% przemysł 19,4% budownictwo 4,5% transport, gospodarka magazynowa i łączność 35% hotele i restauracje 3,1% handel i naprawy 20,4% Analizując natomiast dynamikę zmian zatrudnienia oraz wynagrodzeń można zauważyć, że przeciętne zatrudnienie w każdym z sektorów rośnie, rośnie też z nielicznymi wyjątkami przeciętne miesięczne wynagrodzenie. 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Wyniki analizy popytu na pracę stanową bardzo istotną informację dla wielu uczestników lokalnego rynku zatrudnienia, szczególnie dla wszystkich jednostek zajmujących się edukacją, w tym przede wszystkim kształceniem ustawicznym. Wiele sygnałów płynących z rynku pracy pozwala określić popyt na zawody i związane z nimi kompetencje potrzebnych pracowników. Wiedza na temat planowanych w danym regionie inwestycji w połączeniu z analizą poszukiwanych przy tym zawodów pozwalają dość precyzyjnie określać roczne i kilkuletnie plany w zakresie edukacji i szkoleń. Analiza liczby ofert zatrudnienia jakie pozostawały w dyspozycji Urzędu Pracy m.st. Warszawy, zdaje się potwierdzać podjęte wcześniej przypuszczenie wskazujące na grupy zawodowe mogące generować bezrobocie. Na szczególną jednak uwagę wydaje się zasługiwać wskaźnik określający strukturę ofert pracy według grup zatrudnienia. 8

9 W I półroczu 2005r. największy udział w ogólnej liczbie pozyskanych miejsc pracy miały grupy ofert dla pracowników przy pracach prostych w handlu i usługach 23,9104 ogółu ofert, wśród nich szczególnie duże zainteresowanie pracodawców dotyczyło zamiataczy i pokrewnych (12,1402) oraz pomocy i sprzątaczek biurowych, hotelowych i podobnych (8,8103). Kolejna liczna grupa to oferty dla pracowników pozostałych specjalności, które stanowią 14,3255 ( w tym największa grupa ofert dotyczy pracowników administracyjnych, sekretarzy i pokrewnych 7,7812 oraz agentów do spraw sprzedaży - 3,3877. Pracownicy usług osobistych i ochrony mieli również do dyspozycji dość dużą w skali ogólnej liczbę proponowanych miejsc pracy. Stanowiły one bowiem 11,4812 ogółu, w tym szczególnie duża liczba ofert była kierowana do kucharzy (3,6767) i pracowników ochrony(4,1508), dość często mieliśmy tez do czynienia z ofertami zatrudnienia w grupie kierowników dużych i średnich organizacji 8,1974, w tym szczególnie w grupie dyrektorów generalnych, wykonawczych i prezesów (4,6017) oraz ich zastępców (2,1043) Najniższy wskaźnik zapotrzebowania na pracę wykazują zawody grupy określonej jako siły zbrojne 0,4740 oraz grupa nauczycieli praktycznej nauki zawodu i instruktorów (wskaźnik 0,2197). Zgodnie ze specyfiką lokalnego rynku pracy nie notowaliśmy również ofert zatrudnienia z grup rolników, leśników i rybaków, a w bardzo niewielkim procencie dla ogrodników (0,1734). LICZBA OFERT PRACY W LATACH miesiąc rok 2005 rok 2004 rok styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec razem

10 Najbardziej reprezentatywne dla lokalnego rynku pracy oferty zgłaszane w I półroczu 2005r.: Wyższe techniczne: inżynierowie budownictwa (z uprawnieniami) zł inżynierowie elektrycy/elektronicy zł inżynierowie informatycy (programiści - administrowanie bazami danych) zł inżynierowie transportu (logistyka) zł Wyższe: ekonomiści: główni księgowi od 3000 zł księgowi zł specjaliści ds. finansów zł zarządzanie i ekonomia: audytor zł specjalista ds. handlu i marketingu zł zarządcy i pośrednicy nieruchomości zł - prawnicy, organizacja i zarządzanie od 2000 zł nauczyciele szkół podstawowych i ponadpodstawowych (przedmioty ścisłe, języki obce) wg Karty Nauczyciela pracownicy w ochronie zdrowia: farmaceuci (magistrowie i technicy) pielęgniarki (wyższe i średnie) od 1200 zł Technicy - średni personel techniczny: technicy budownictwa najczęściej z uprawnieniami budowlanymi zł technicy urządzeń sanitarnych z uprawnieniami zł technicy elektrycy z uprawnieniami SEP - od 1500 zł technicy elektrycy z uprawnieniami SEP i uprawnieniami wykonawczymi od zł technicy elektronicy (instalacja, konserwacja maszyn i urządzeń) zł technicy mechanicy (naprawy i konserwacja) zł grafik komputerowy ze znajomością języków obcych głównie angielski od 2000 zł technik informatyk znajomość języka angielskiego, języka oprogramowania) zł 10

11 technik poligraf (znajomość procesów drukowania) od 1500 zł technik ogrodnik (zakładanie i pielęgnowanie terenów zielonych) od zł inspektor BHP ze stażem pracy od 1200 do 2400 zł Agenci i pośrednicy ubezpieczeniowi ze średnim i z wyższym wykształceniem wynagrodzenie prowizyjne lub samozatrudnienie. Agenci ds. sprzedaży: handlowcy, przedstawiciele handlowi (w różnych branżach) podstawa (849 zł) + prowizja telemarketerzy wynagrodzenie od 5,00 zł/h Pracownicy administracyjni i biurowi: sekretarki, asystentki (średnie, często wyższe wykształcenie) znajomość języków obcych najczęściej występujące: angielski, niemiecki, francuski pracownicy obsługi biurowej ze znajomością obsługi urządzeń biurowych, pożądaną znajomością języków obcych zł pracownicy recepcji ze znajomością języka obcego zł archiwiści z umiejętnością prowadzenia dokumentacji i doświadczeniem w zawodzie zł Gastronomia: kucharze najchętniej z doświadczeniem i znajomością kuchni z różnych regionów świata od 1000 zł bufetowy, kelner, barman od 1000 zł + prowizja pomoc kuchenna, zmywająca od zł + premia uznaniowa Sprzedawcy: sprzedawcy i kasjerzy najczęściej w sklepach ogólnospożywczych i dużych sieciach handlowych zł pracownicy hali od 849 zł magazynierzy (z uprawnieniami na wózki i obsługa programów magazynowych komputer) od zł 11

12 Najczęściej poszukiwane zawody usługowe: fryzjerzy, kosmetyczki, krawcowe (szwaczki) od 850 zł agenci ochrony osób i mienia (z licencją lub bez) od 4,5 zł/h Robotnicy wykwalifikowani w budownictwie: murarze, zbrojarze, cieśle, stolarze, malarze budowlani, brukarz, glazurnik, posadzkarz, tynkarz z doświadczeniem w zawodzie praca na budowie płaca na ogół akordowa nie mniej niż 849 zł monterzy instalacji sanitarnych wewnętrznych i zewnętrznych od 849 zł instalatorzy elektrycy od 849 zł Obróbka metali i mechanicy maszyn i urządzeń: mechanicy samochodowi (lakiernicy, blacharze, elektrycy, elektronicy samochodowi) od zł ślusarze, frezerzy, szlifierze, tokarze, ustawiacze maszyn od zł elektrycy, elektromonterzy, elektromechanicy zł Kierowcy: kierowcy z prawem jazdy CE w transporcie towarów zł kierowcy w transporcie międzynarodowym (podstawowa znajomość języka obcego i podstawy przepisów celnych) wynagrodzenie zryczałtowane operatorzy urządzeń w transporcie: wózki załadowcze różne zł operatorzy urządzeń do prac ziemnych i budowlanych: koparki, ładowarki zł. Ogrodnicy i pracownicy terenów zielonych z wykształceniem zasadniczym zawodowym od 849 zł. Robotnicy niewykwalifikowani: Prace proste bez zawodu: sprzątacze, dozorcy, pokojowe, czyściciele pojazdów, robotnicy gospodarczy, robotnicy w transporcie, parkingowi zł 12

13 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTWYCH I NADYŻKOWYCH Analizując dane zawarte w Tabeli T-I/P-4 zawody deficytowe i nadwyżkowe w I półroczu 2005r. i przyjmując metodykę określoną w wytycznych, należy szczególnie podkreślić, że wśród 1309 pozycji określających zawody i specjalności na lokalnym rynku pracy - biorąc za podstawę wyliczeń oferty zgłoszone w Urzędzie - deficyt podaży pracy wystąpił w 138 grupach zawodowych, zrównoważenie popytu na pracę i podaży pracy wystąpiło w 22 przypadkach. Aż w 1149 przypadkach odnotowujemy mniejsze zapotrzebowanie na prezentowane zawody i specjalności niż odnotowana liczba osób poszukujących pracy w tych grupach. Biorąc pod uwagę ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w ujęciu dużych zawodów najwyższy wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów - jak wcześniej można było zaobserwować - ma grupa 01- siły zbrojne (13,6667), dalej ze wskaźnikiem bliskim 3 plasują się kierownicy dużych i średnich organizacji oraz małych przedsiębiorstw. Na poziomie 1,0087 określony został wskaźnik dla robotników pomocniczych w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie. Inne grupy zawodowe notują wskaźnik 0,0000-0,7275. Omawiając 351 grup czterocyfrowych zawodów i specjalności wskaźnik intensywności nadwyżki lub deficytu zawodów aż w 126 przypadkach równy jest 0,0000. Blisko wskaźnika 1 jest 6 grup zawodowych. Wśród pozostałych na szczególna uwagę zasługują wyjątkowe wskaźniki dla grupy zastępców dyrektorów generalnych i prezesów 60,6667, żołnierzy zawodowych 20,5000 oraz prezenterów, inspicjentów i pokrewnych 8,4286. Tabela T-I/P-7 obejmująca ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie pozwala nam wskazać kilka grup zawodów które warto wskazać jako potencjalne źródło przyszłego napływu osób bezrobotnych. Z dużym prawdopodobieństwem można więc wskazać na zawody związane z grupą leśnicy i rybacy oraz nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy. Analizując dalej wspomniany zakres tematyczny i biorąc pod uwagę bardziej szczegółowe elementarne grupy zawodów wskaźnik długotrwałego bezrobocia osiągnął 1 w 18 na 351 określonych w ramach klasyfikacji. Są wśród nich zakonnicy, ogrodnicy, sadownicy, kierownicy małych przedsiębiorstw usług osobistych, porządkowych i pokrewnych, pracownicy lombardów, sędziowie, monterzy systemów rurociągowych, operatorzy urządzeń do nakładania powłok czy operatorzy urządzeń do obróbki cieplnej chemikaliów i pokrewni. Na drugim natomiast biegunie ze wskaźnikiem równym 0,0000 jest 17 elementarnych grup zawodów, obejmujących kadrę kierowniczą, robotników pomocniczych, operatorów maszyn do produkcji drewna, grawerzy szkła. Na uwagę zasługuje również bardzo niski wskaźnik długotrwałego bezrobocia w zawodach takich jak psycholog, biotechnolog, prawnik oraz kadra kierownicza w jednostkach 13

14 wewnętrznych, ale również informatycy, architekci, lekarze, średni personel ochrony zdrowia, technicy technologii żywności. Kolejnym istotnym zbiorem danych podlegającym analizie są liczby obrazujące strukturę bezrobotnych i ofert pracy według PKD. W I półroczu 2005r. zarejestrowało się najwięcej osób które zakończyły pracę w handlu i naprawach (wskaźnik 25,0907), natomiast w tej sekcji zgłoszonych zostało również dużo ofert pracy - 18,7286 ogółu zgłoszonych ofert. Drugą liczną grupę osób rejestrujących się w Urzędzie Pracy m.st. Warszawy stanowili byli pracownicy zatrudnieni dotychczas w obsłudze nieruchomości i firm oraz w usługach (18,7807), a zgłoszone oferty w tej sekcji to 19,8242 ogółu. Wysoki wskaźnik ofert zatrudnienia przypadał też na sekcje PKD: pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna, indywidualna 21,0912. Warszawski rynek pracy pozostaje od lat największym rynkiem gospodarczym i największym rynkiem pracy zarówno w województwie mazowieckim, jak i w całym kraju. Według danych Urzędu Statystycznego (Serwis Informacyjny Urzędu Statystycznego w Warszawie) w stolicy na dzień 30 czerwca 2005 r., w rejestrze REGON pozostawało podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło 49,2% wszystkich podmiotów gospodarczych województwa mazowieckiego. W porównaniu do czerwca 2004r. liczba tych podmiotów zwiększyła się o 4,1 % (czerwiec 2004r podmiotów). Wśród nich - podobnie jak w latach poprzednich - dominował sektor prywatny 98,3%. 5. WNIOSKI Zwracamy uwagę, że w zakładce Monitoring zawodów, w materiałach metodycznych i wczytanych tabelach dostępnych na witrynie mz.praca.gov.pl cały czas operuje się pojęciem absolwenta, co nie daje pewności jaka grupa młodzieży została sklasyfikowana. Stałe pogłębianie wiedzy na ich temat i analizowanie wskaźników dotyczących zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest ważkim elementem w kreowaniu postaw na lokalnym rynku pracy. Wskaźniki określające dostosowanie (lub jego brak) podaży pracy do istniejącego i prognozowanego popytu na pracę będą w pewnym stopniu wskazywały na tendencje na lokalnym rynku. Przedstawiona powyżej analiza bezrobotnych i ofert pracy, będąca wynikiem zastosowanych i zaproponowanych sposobów liczenia wskaźników nie może jednak jednoznacznie wskazywać na główne kierunki problemowe. 14

15 Urząd Pracy m.st. Warszawy analizuje bowiem tylko to co wynika z dokumentacji przedstawionej przez osoby bezrobotne lub pracodawców, którzy zetknęli się z Urzędem. Nie mamy możliwości włączenia w badanie wszystkich osób, które w rzeczywistości nie pracują, jednak nie pozostają w oficjalnych rejestrach. Metoda statystyczna obejmująca swoim zasięgiem tylko bezrobocie rejestrowane z pewnością jest tylko w części bliska prawdy. Metoda badawcza oparta na badaniu deklaratywnym, obejmująca daleko szerszą grupę badaną pozwoliłaby na stworzenie właściwego i pełniejszego obrazu lokalnego ( a także - regionalnego i krajowego) popytu i jej podaży. Również w stosunku do ofert zatrudnienia mamy do czynienia z danymi, jakie można odczytac z propozycji pozostających w dyspozycji Urzędu. W Warszawie istnieje wiele firm zajmujących się pośrednictwem pracy, pracodawcy ogłaszają swoje zapotrzebowanie na pracowników w Internecie czy za pośrednictwem prasy. Wiele zatem informacji o rzeczywistym popycie na pracę nie znajdzie swojego odzwierciedlenia w naszych wskaźnikach. Kolejną słabością analizy ilościowej jest brak kompleksowej wiedzy o przyczynach pozostawania bez pracy czy też niechęci do podnoszenia kwalifikacji, które można zbadać technikami jakościowymi. Analiza suchych liczb i wskaźników wielokrotnie pokazuje tylko skalę problemu, ale w pełni nie diagnozuje jego przyczyn. Wyciągnięcie zatem wniosków z opracowań ilościowych zawsze będzie tylko częściowym spojrzeniem, do którego należy zawsze dodać wiedzę i spostrzeżenia specjalistów zajmujących się problematyką rynku pracy. Z danych liczbowych wynika, że na terenie Warszawy jest ogromna grupa osób reprezentujących zawody związane z handlem i sprzedażą. Do tej również grupy osób adresowana jest duża liczba ofert zatrudnienia. Wydaje się zatem, że bezrobocie według wskaźnika powinno maleć, nie zawsze jednak to ma uzasadnienie w praktyce. Pośród wielu przyczyn pozostawania bez pracy najważniejsze to brak motywacji, chęci uczenia się i podnoszenia kwalifikacji, umiejętności samodzielnego poszukiwania pracy, sumienności, rzetelności czyli cech, których zbadanie metodą ilościową nie jest możliwe. Brak istotnych z punktu widzenia pracodawców kwalifikacji, niedostosowanie kompetencji do potrzeb lokalnego rynku pracy mimo teoretycznie deklarowanej przynależności do danej grupy zawodowej powoduje, że mimo istniejącego zapotrzebowania na dane stanowisko, nie można znaleźć wśród osób zarejestrowanych odpowiedniego kandydata. Zbadane w tym opracowaniu wskaźniki pozwolą nam na pełniejsze i lepsze niż dotychczas diagnozowanie lokalnej sytuacji, wskażą też szkołom oraz jednostkom odpowiadającym za edukację i rozwój zasobów ludzkich pewną wiedzę na temat rozwijających się trendów. 15

16 Publiczne służby zatrudnienia nie mogą w sposób istotny wpłynąć na zmniejszenie rozmiarów bezrobocia, czyli zmniejszenia luki między podażą pracy a zbyt niskim popytem na nią w wielu kategoriach, mogą natomiast wpływać istotnie na poprawę struktury tych grup zawodowych, podniesienie poziomu umiejętności zawodowych, ich stałe uaktualnianie i poszerzanie, mogą ułatwiać sam proces poszukiwania pracy a promując postawy aktywne ułatwiać podjecie działalności gospodarczej. Zadania realizowane systematycznie przez nasz Urząd Pracy m.st. Warszawy prowadzące do udoskonalenia systemu doradztwa zawodowego i rozwijanie unikatowej w skali kraju sieci klubów pracy, udostępnienie osobom poszukującym pracy komputerów i kiosków multimedialnych, dla potrzeb samodzielnego poszukiwania pracy w ramach prowadzonego programu Praca z Internetu, jak też realizowanie projektów współfinansowanych ze środków EFS, stwarzają dobre warunki dla wszystkich osób prezentujących aktywną postawę na rynku pracy. Warszawa jako metropolia rozwija się i realizuje inwestycje które generują miejsca pracy w bardzo określonych zawodach, najczęściej wymagających wysokich kwalifikacji. Jak wynika z naszych badań osoby reprezentujące grupy zawodowe z wykształceniem wyższym, inżynierowie i specjaliści zarówno w branży technicznej jak i ekonomiści, bankowcy finansiści, administracja i szeroko rozumiany sektor usług będą miały zdecydowanie mniejsze problemy ze znalezieniem odpowiedniego zatrudnienia, niż osoby reprezentujące zawody związane z wykształceniem zasadniczym zawodowym, lub bez kwalifikacji. Dlatego, jak się wydaje nie jest próbą nadinterpretacji wniosek, że Warszawa to miasto, które przyjmuje wykształconych, odważnych i kreatywnych ludzi, o czym świadczą choćby przywoływane wskaźniki. Z analiz przeprowadzanych przez Urząd wynika, że poprawiła się sytuacja młodzieży, a szczególnie absolwentów szkół wyższych, którzy dzięki prowadzonym przez nas projektom i programom rozpoczynali karierę zawodową jako stażyści, a dziś są cenionymi pracownikami wielu renomowanych instytucji. W najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy pozostają osoby długotrwale bezrobotne, które stanowią 61,4% ogółu bezrobotnych oraz osoby powyżej 50 roku życia, stanowiące 28,8% ogółu bezrobotnych. Dla nich przygotowywane są specjalne projekty i programy zmierzające do podniesienia atrakcyjności tych osób na rynku pracy, która dawałaby im porównywalne szanse w ubieganiu się o wolne miejsce pracy. 16