POWIATOWY URZĄD PRACY W JAROSŁAWIU. RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE JAROSŁAWSKIM w I półroczu 2009 r.

Transkrypt

1 uczn URZĄD PRACY POWIATOWY URZĄD PRACY W JAROSŁAWIU Dział ds. Pośrednictwa Pracy i Kontaktów z Pracodawcami RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE JAROSŁAWSKIM w I półroczu 2009 r. JAROSŁAW październik 2009

2 Spis treści 1. Wstęp Analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodowych) Analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów) Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Podsumowanie

3 1. WSTĘP Powiatowy Urząd Pracy w Jarosławiu zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy realizując zadania samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy opracował analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w I półroczu 2009 r. w powiecie jarosławskim. Prezentowany Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie jarosławskim w I półroczu jest czwartym publikowanym półrocznym raportem diagnostycznym. Podstawowym celem opracowania kolejnego raportu jest zdiagnozowanie zmian zachodzących na lokalnym rynku pracy w aspekcie popytu na pracę i podaży zasobów pracy. Źródłem informacji do opracowania Raportu były dane statystyczne dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy według zawodów i specjalności, a także zgłoszonych ofert pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) tj.: Załącznik 2 do sprawozdania MIPS-01 - Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy za I półrocze 2009 roku Załącznik 3 do sprawozdania MIPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności za I półrocze 2009 roku opracowane na podstawie: Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 września 2006 r w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2007 (Dz. U. Nr 170, poz z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 265, poz. 2644) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 33, poz. 289 z późn. zm.) Dla potrzeb opracowania wykorzystano także Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy określające m.in. zakres oraz terminy sporządzania półrocznych i rocznych raportów powiatowych. Bezrobocie stanowi jeden z najtrudniejszych do rozwiązania problemów społecznogospodarczych. Zjawisko to odnosi się do ludzi posiadających różne zawody i różne poziomy wykształcenia. Szczególnie dotyczy to ludzi młodych kończących szkołę, a także do osób po 50 roku życia bez wykształcenia lub słabo wykształconych. Przeprowadzona analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych dotyczy 29 dużych grup zawodowych, 257 grup elementarnych oraz 585 zawodów i specjalności. Ponadto uwzględniono również poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłoszone oferty pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności. W opracowaniu uwzględniono wyłącznie oferty pracy zgłaszane przez pracodawców do urzędu pracy. Nie poddano analizie ofert pracy publikowanych przez pracodawców na 3

4 łamach prasy, upowszechnionych na stronach internetowych zakładów pracy oraz w ich siedzibach. Raport ten składa się z czterech części. W pierwszej części omówiona została sytuacja osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie pracy w I półroczu 2009 r. według sekcji PKD. Następnie przedstawiona została analiza zgłoszonych w tym okresie przez pracodawców ofert pracy do urzędu pracy również według sekcji PKD. Natomiast analizę zawodów deficytowych i zawodów nadwyżkowych pokazuje część trzecia. Całość zamyka krótkie podsumowanie zawierające najważniejsze wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy. 4

5 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Analiza liczby osób bezrobotnych i struktury bezrobocia, zwłaszcza ta uwzględniająca określony zawód bezrobotnego, a także przynależność do danej grupy zawodowej osób długotrwale bezrobotnych i osób do 12 miesięcy od ukończenia szkoły pozwalają ocenić istniejące zagrożenia i pojawiające się tendencje. Na koniec czerwca 2009 r. w powiecie jarosławskim zarejestrowanych było 8455 osób bezrobotnych, w tym 4190 kobiet. Stanowiły one 49.5% ogółu pozostających w rejestracji. W porównaniu do stanu z końca czerwca 2008 r. liczba bezrobotnych zwiększyła się o 697 osób, a do roku 2007 zwiększyła się o 173 osoby. Tabela 1. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych (stan na koniec czerwca danego roku) Grupy zawodowe Liczba osób bezrobotnych 2006 r r r r. Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy przy pracach prostych Bez zawodu Siły zbrojne Ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do MPiPS-01 Stan bezrobocia wg zawodów wskazuje, że liczną kategorią są osoby nie posiadające zawodu (specjalności), tzw. grupa bez zawodu i stanowią 19.8% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. W porównaniu do analogicznego okresu 2008 r. liczba ta zwiększyła się o 312 osób i o 235 osób w stosunku do 2007 r. Analizując bezrobocie pod kątem zawodów, można wyróżnić 5 najliczniejszych grup zawodowych (wg grup elementarnych kodu czterocyfrowego): pozostali robotnicy 800 osób (w tym: dziewiarz 171 osób, krawiec 153, cukiernik 152, szwaczka 126) robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 778 osób (w tym: ślusarz 180 osób, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych 108, mechanik samochodów osobowych 61) średni personel techniczny 696 osób (w tym: technik budownictwa 158 osoby, technik mechanik 148, technik technologii odzieży 87) 5

6 pozostali specjaliści 674 osoby (w tym: specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 144 osób, ekonomista 105 osób, specjalista administracji publicznej 68) górnicy i robotnicy budowlani 611 osób (w tym: murarz 186 osób, stolarz budowlany 60, malarz budowlany 60, posadzkarz 57) modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 478 osób (w tym: sprzedawca 476 osób) Stan bezrobocia na koniec czerwca 2009 r. wg zawodów wskazuje, że najliczniejszą kategorię stanowią osoby posiadające zawody: - sprzedawca 476 osoby - asystent ekonomiczny (zawód szkolny: technik ekonomista) 219 osób - murarz 186 osób - ślusarz 180 osób - dziewiarz 171 osób - technik budownictwa 158 osób - krawiec 153 osoby - cukiernik 152 osoby - technik mechanik 148 osób - specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 144 osób - kucharz 136 osób - szwaczka 126 osób - technik rolnik robotnik placowy 110 osób - mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych ekonomista 105 osób Wykres 1. Struktura bezrobotnych według wielkich grup zawodów (stan na 30 czerwca 2009 r.) 4% 7% 20% 26% 0% 11% 0% 2% 10% 18% 2% parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 2- specjaliści 3- technicy i inny średni personel 4- pracownicy biurowi 5- pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 6- rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 7- robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 6

7 8- operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9- pracownicy przy pracach prostych 10- bez zawodu 11- siły zbrojne Analizując bezrobotnych wg wielkich grup zawodów daje się zauważyć, że największą grupę stanowią bezrobotni z grupy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, osoby bez zawodu oraz technicy i inny średni personel. Tabela 2. Liczba osób bezrobotnych do 12 m-cy od dnia ukończenia szkoły według wielkich grup zawodowych w latach ( stan na 30 czerwca danego roku): L. Grupa zawodowa 2005 r r r r r. p. 1. Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 2. Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 6. Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 7. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9. Pracownicy przy pracach prostych Bez zawodu Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do MPiPS-01 Biorąc pod uwagę liczbę zarejestrowanych absolwentów wg stanu w końcu okresu pokazanego w tabeli największą grupę osób bezrobotnych stanowią specjaliści i osoby z grupy bez zawodu. Liczną grupę osób bezrobotnych w powiecie jarosławskim stanowią osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy, czyli osoby długotrwale bezrobotne (28.6% ogółu bezrobotnych). Trwałemu bezrobociu bardzo często towarzyszy niskie wykształcenie lub jego brak). Wśród osób pozostających bez pracy ponad 12 miesięcy najliczniej reprezentowały osoby w zawodach: - sprzedawca 228 (262 osób w 2008 r.) - dziewiarz 87 (116) - szwaczka 72 (101) - asystent ekonomiczny (zawód szkolny: technik ekonomista) 67 (70) - murarz 65 (79) - cukiernik 62 (82) - robotnik placowy 57 (79) - ślusarz 49 (73) - robotnik budowlany 47 (53) 7

8 - technik budownictwa 41 (46) - technik rolnik 38 (45) Jednym z istotnych elementów oceny nadwyżki i deficytu zawodów jest diagnoza płynności bezrobocia, czyli analiza napływu bezrobotnych. W I półroczu 2009 r. zarejestrowało się ogółem 4729 osób bezrobotnych (w tym: 1945 kobiet), tj. o 1132 więcej niż w roku ubiegłym. Największy napływ bezrobotnych w I półroczu 2009 r. zanotowano w zawodach: - sprzedawca 175 (w tym: 131 kobiet) - ślusarz 127 (1) - specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 123 (62) - murarz 119 (1) - asystent ekonomiczny (zawód szkolny: technik ekonomista) 118 (93) - pozostali specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani 114 (84) - technik mechanik 114 (2) - technik budownictwa 98 (1) - ekonomista 71 osób (w tym: 45 kobiet) - mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych 60 (0) - dziewiarz 58 (50) - specjalista administracji publicznej 55 (41) Najwięcej osób bezrobotnych zarejestrowało się w grupie bez zawodu (593 osoby w ubr.), stanowiąc 21.9% wszystkich zarejestrowanych w I półroczu 2009 r. Warto zwrócić uwagę na liczbę rejestrujących się osób do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły (absolwentów), która wynosiła 694 (w tym 362 kobiety), co stanowi 14.6 % wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych w okresie I półrocza i była wyższa o 107 od ubr. Najwięcej absolwentów w omawianym okresie napłynęło w zawodach: - pozostali specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani 66 - specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 56 - specjalista zastosowań informatyki 21 - ekonomista 13 - specjalista do spraw rachunkowości 13 - specjalista administracji publicznej 11 - pedagog 9 - technik mechanik 8 - posadzkarz 8 Jednak największą liczbę napływu odnotowano w grupie osób nie posiadających zawodu (specjalności) w tzw. grupie bez zawodu i wynosiła 257 absolwentów, tj. 24.8% wszystkich zarejestrowanych w tej kategorii. 8

9 Nie odnotowano napływu absolwentów w następujących grupach zawodowych (wg dużych grup kodu 2-cyfrowego): - siły zbrojne - kierownicy dużych i średnich organizacji - kierownicy małych przedsiębiorstw - nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy - pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów - leśnicy i rybacy - rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby - pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych - pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach - robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni - robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie Wykres 2. Napływ bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych w powiecie jarosławskim w I półroczu 2009 r bezrobotni absolwenci parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 2 - specjaliści 3 - technicy i inny średni personel 4 - pracownicy biurowi 5 - pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 6 - rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 7 - robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8 - operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 - pracownicy przy pracach prostych 10 - bez zawodu 11 siły zbrojne 9

10 Powyższy wykres obrazuje napływ osób bezrobotnych i absolwentów według grup zawodowych w I półroczu 2009 r., który przełożył się na wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych pozostających w ewidencji urzędu pracy. Kształtowanie się napływu wg wielkich grup zawodowych w I półroczu 2007, 2008 i 2009 roku ilustruje poniższa tabela. Tabela 3. Napływ wg wielkich grup zawodowych: napływ bezrobotnych w I półroczu roku; Grupy zawodowe Ogółem z tego: Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy przy pracach prostych Siły zbrojne Bez zawodu Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do MPiPS-01 Biorąc pod uwagę liczbę zarejestrowanych bezrobotnych wg stanu w końcu zarejestrowanego omawianego okresu wzrost tej liczby odnotowano we wszystkich grupach zawodów, przy czym najsilniejszy w takich grupach, jak: bez zawodu o 443 osoby i robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy o 277 osób. 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODOWYCH) O sytuacji poszczególnych grup zawodowych na rynku pracy świadczy nie tylko liczba bezrobotnych, ale także liczba zgłoszonych ofert pracy mówiąca o zapotrzebowaniu na dany zawód lub specjalność. Przeprowadzone przez urząd pracy analizy opierają się na danych statystycznych gromadzonych w urzędzie pracy i odnoszą się tylko do tych pracodawców, którzy do pozyskiwania nowych pracowników wykorzystują publiczne służby zatrudnienia. Dane zgromadzone w załączniku T-I / P-3 zawierają informacje o ofertach zgłaszanych wyłącznie do PUP w Jarosławiu, co nie oddaje w pełni rzeczywistego obrazu popytu na rynku pracy. 10

11 W okresie I półrocza 2009 r. do urzędu pracy wpłynęło łącznie 1029 ofert pracy, tj. o 104 mniej niż w analogicznym okresie ubr. Z przedstawionego poniżej wykresu wynika, że najliczniej reprezentowanymi ofertami pracy były oferty z grupy pracownicy przy pracach prostych, na drugim miejscu pracownicy biurowi. Trzecie miejsce zajmują oferty pracy z grupy pracownicy usług osobistych i sprzedawcy. W zatrudnieniu osób bez zawodu pracodawcy nie przejawiają najmniejszego zainteresowania. Wykres 3. Oferty pracy wg wielkich grup zawodowych w powiecie jarosławskim : I półrocze 2008 r. I półrocze 2009 r. 1 - parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 2 - specjaliści 3 - technicy i inny średni personel 4 - pracownicy biurowi 5 - pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 6 - rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 7 - robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8 - operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 - pracownicy przy pracach prostych 10 - bez zawodu 11 siły zbrojne Największą ilość ofert pracy w I półroczu 2009 r. zgłoszono w zawodach: - robotnik gospodarczy pracownik biurowy (zawód szkolny: technik prac biurowych) sprzedawca pracownik administracyjny (zawód szkolny: technik administracji) 71 - szwaczka 25 - pomoc kuchenna 23 - kasjer 18 - magazynier 17 11

12 - kelner 17 - robotnik budowlany 13 - kucharz 13 - kierowca samochodu ciężarowego 13 - specjalista ds. ubezpieczeń majątkowych i osobowych 10 - przedstawiciel handlowy (przedstawiciel regionalny) 10 - kierowca samochodu osobowego 10 Zdecydowanie największe zapotrzebowanie pracodawców dotyczyło osób posiadających zawód robotnik gospodarczy. Jednak należy zauważyć, że w większości oferty pracy na stanowisko pracownika biurowego czy pracownika administracyjnego są zgłaszane w ramach subsydiowanych miejsc pracy, tzn. są to oferty zgłaszane w ramach staży oraz przygotowania zawodowego współfinansowanych z Funduszu Pracy oraz ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych opisuje rzeczywistość lokalnego rynku pracy, koncentrując się przede wszystkim na różnych aspektach jego nierównowagi. Pozwala na formułowanie ocen i wniosków dla systemu kształcenia zawodowego, szkolenia bezrobotnych, poradnictwa zawodowego i służyć ma pełniejszemu dopasowaniu popytu na pracę i podaży pracy. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Przez zawód w równowadze należy rozumieć zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawody deficytowe i nadwyżkowe określane są za pomocą średniej miesięcznej nadwyżki (deficytu) podaży siły roboczej, która stanowi różnicę między średnią miesięczną liczbą zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie a średnią miesięczną liczbą zgłoszonych ofert pracy w tym zawodzie. Przyjęto, że zawody o wskaźniku : W < 0.9 zawody nadwyżkowe 0.9 W 1.1 zawody zrównoważone W > 1.1 zawody deficytowe 12

13 Z przeprowadzonej analizy rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych wynika, że wśród zawodów wg kodu czterocyfrowego dominują przede wszystkim zawody nadwyżkowe: 80% 3% 17% zawody nadwyżkowe zawody zrównoważone zawody deficytowe W powiecie jarosławskim zanotowano 23 zawody nadwyżkowe (wg kodu dwucyfrowego). Dla porównania w 2008 r. były to 24 grupy elementarne zawodów nadwyżkowych. Do nadwyżkowych należy zaliczyć następujące grupy zawodów: - nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy leśnicy i rybacy siły zbrojne rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni średni personel techniczny rolnicy pozostali specjaliści robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia ogrodnicy specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych operatorzy i monterzy maszyn górnicy i robotnicy budowlani pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych specjaliści szkolnictwa robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie kierowcy i operatorzy pojazdów pracownicy usług osobistych i ochrony specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia pracownicy pozostałych specjalności modelki, sprzedawcy i demonstratorzy W grupie zawodów zrównoważonych występują: - robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy 13

14 poligraficzni i pokrewni pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów Wśród zawodów deficytowych zanotowano 5 grup zawodów (wg kodu dwucyfrowego). śą to: - kierownicy małych przedsiębiorstw pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach pracownicy obsługi biurowej kierownicy dużych i średnich organizacji Natomiast analizując wskaźnik intensywności nadwyżki lub deficytu w grupie zawodów tzw. elementarnych (wg kodu czterocyfrowego), w których zarejestrowani byli bezrobotni w przypadku 19 grup (26 w ubr.) były one deficytowe. Wśród nich najwyższy wskaźnik osiągnęły następujące grupy zawodów: - robotnicy budowy dróg i pokrewni pracownicy obsługi biurowej gdzie indzie niesklasyfikowani gospodarze budynków krajczowie kasjerzy i sprzedawcy biletów pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni kierownicy małych przedsiębiorstw w handlu hurtowym i detalicznym myjący pojazdy i szyby operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani W przypadku 12 grup zawodów były one zrównoważone. Do zawodów zrównoważonych (wg kodu czterocyfrowego) można zaliczyć: - operatorzy sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych monterzy wyrobów z drewna tynkarze i pokrewni archiwiści i muzealnicy opiekunki dziecięce monterzy sieci komunalnych inspektorzy bezpieczeństwa pracy, kontrolerzy jakości wyrobów i pokrewni informatorzy, pracownicy biur podróży i pokrewni inżynierowie elektrycy literaci, dziennikarze i pokrewni technicy farmaceutyczni recepcjoniści i rejestratorzy Do zawodów nadwyżkowych (wg kodu czterocyfrowego) należy zaliczyć m.in. zawody: - kierowcy samochodów osobowych inżynierowie rolnictwa, leśnictwa i pokrewni kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów szwaczki, hafciarki i pokrewni portierzy, woźni i pokrewni sprzedawcy i demonstratorzy

15 - ustawiacze-operatorzy maszyn do obróbki drewna i pokrewni kreślarze, graficy komputerowi i pokrewni specjaliści ochrony zdrowia (z wyjątkiem pielęgniarek i położnych) gdzie indziej niesklasyfikowani sportowcy zawodowi, trenerzy i pokrewni Tabela 4. Ranking 30 najbardziej nadwyżkowych zawodów według wskaźnika intensywności nadwyżki w powiecie jarosławskim: Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodu Ślusarz Specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych Ekonomista Specjalista ds. rachunkowości Tokarz Handlowiec (zawód szkolny: technik handlowiec) Prawnik legislator Elektromonter instalacji elektrycznych Specjalista ds. marketingu, handlu (sprzedaży) Specjalista zastosowań informatyki Malarz budowlany Operator urządzeń przetwórstwa mięsa Plastyk Technik geodeta Piekarz Technik elektryk Posadzkarz Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych Robotnik drogowy Rolnik upraw polowych Technolog robót wykończeniowych w budownictwie Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych Kucharz małej gastronomii Spawacz ręczny gazowy Technik informatyk Elektromonter (elektryk) zakładowy Technik drogownictwa Blacharz budowlany Stolarz Dozorca Źródło: ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie jarosławskim W grupie 30 najbardziej nadwyżkowych zawodów znalazł się: specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, ekonomista, specjalista ds. 15

16 rachunkowości, specjalista ds. marketingu, handlu (sprzedaży), specjalista zastosowań informatyki, co z pewnością wiąże się z niedopasowaniem struktury kształcenia do potrzeb rynku pracy. Osoby z tymi kwalifikacjami, po ukończeniu studiów, mają problemy z uzyskaniem zatrudnienia. Zawody najbardziej deficytowe w powiecie jarosławskim w I półroczu 2009 roku przedstawia tabela 5. Tabela 5. Ranking zawodów według największego wskaźnika intensywności deficytu zawodów w powiecie jarosławskim Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodu Specjalista ds. ubezpieczeń majątkowych i osobowych Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych Brukarz Pracownik biurowy (zawód szkolny: technik prac biurowych) Kasjer handlowy Konserwator budynków Pomoc kuchenna Robotnik gospodarczy Krojczy Pracownik administracyjny (zawód szkolny: technik administracji) Kierownik małego przedsiębiorstwa w handlu hurtowym i detalicznym Elektromechanik pojazdów samochodowych Wulkanizator Sekretarka Kelner Księgowy (samodzielny) Elektromonter maszyn elektrycznych Operator maszyn drogowych (zawód szkolny: mechanik maszyn i urządzeń drogowych) Pokojowa (w hotelu) Specjalista bankowości Sprzątaczka Przedstawiciel handlowy (przedstawiciel regionalny) Magazynier Źródło: ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie jarosławskim Do zawodów zrównoważonych (o wskaźniku ) można zaliczyć: inżynier elektryk, dziennikarz, inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy (zawód szkolny: technik bezpieczeństwa i higieny pracy), technik farmaceutyczny, pracownik 16

17 biura podróży, recepcjonista, opiekunka dziecięca, wizażystka, tynkarz, monter/ składacz okien, monter sieci wodnych i kanalizacyjnych, malarz konstrukcji i wyrobów metalowych, mechanik ciągników, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, monter mebli. Na uwagę zasługuje wyszczególnienie zawodów, z wartością wskaźnika MAX, dla których odnotowano w I półroczu 2009 roku oferty pracy, a nie zarejestrowano w nich bezrobotnych. Są to m.in. zawody: inżynier budowy dróg, specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy, doradca rolniczy, pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa rodzinnego, specjalista ds. kadr, technik weterynarii, technik elektroradiolog, instruktor terapii uzależnień, opiekunka środowiskowa, florysta, monter instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, tartacznik. Opracowanie rankingu zawodów generujących długotrwałe bezrobocie zostało oparte na wskaźnikach, które są wynikiem obliczonym jako stosunek osób zarejestrowanych w danym zawodzie pozostającym bez pracy powyżej 12 miesięcy do liczby zarejestrowanych bezrobotnych w tym zawodzie w końcu roku. Analizując wskaźnik długotrwałego bezrobocia w 29 grupach zawodów (wg dwucyfrowego kodu zawodów) należy zauważyć, że najwyższy wskaźnik wystąpił wśród grup zawodów: - robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie leśnicy i rybacy pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni rolnicy Natomiast względnie niski wskaźnik w grupie zawodów wg kodu dwucyfrowego odnotowano m.in.: - średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia specjaliści szkolnictwa średni personel techniczny specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych pozostali specjaliści Ważnym źródłem informacji nt. zmian zachodzących na lokalnym rynku pracy jest statystyka wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, która określa przynależność ostatniego pracodawcy bezrobotnej osoby do odpowiedniej sekcji, a także zapotrzebowanie na pracowników w poszczególnych sekcjach PKD (oferty pracy). 17

18 Tabela 6. Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie jarosławskim w I półroczu 2009 r. Bezrobotni Oferty pracy Sekcja PKD Zarejestrowani w I-półroczu Stan w końcu I-półrocza Zgłoszone w I-półroczu Stan w końcu I-półrocza Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Transport i gospodarka magazynowa Informacja i komunikacja Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Organizacje i zespoły eksterytorialne Działalność nie zidentyfikowana Źródło: Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Porównując ilość zarejestrowanych bezrobotnych z ilością zgłoszonych ofert w I półroczu 2009 roku można zauważyć, że dużej ilości rejestrujących się bezrobotnych w danej sekcji towarzyszy duża liczba zgłaszanych ofert. Największa liczba ofert została zgłoszona w sekcjach: - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle budownictwo 62 - edukacja 59 18

19 Najmniej ofert zgłoszono w sekcjach: - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 2 - dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 3 - informacja i komunikacja 3 - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 8 Nie odnotowano zgłoszeń ofert pracy w sekcjach: - górnictwo i wydobywanie - gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby - organizacje i zespoły eksterytorialne - działalność nie zidentyfikowana Dla uzupełnienia informacji o ofertach pracy warto przedstawić wskaźnik szansy uzyskania zatrudnienia w danym zawodzie, który obliczany jest jako stosunek średniej miesięcznej liczby ofert pracy w danym zawodzie będącym w dyspozycji urzędu pracy a średnim miesięcznym poziomem rejestrowanego bezrobocia w danym zawodzie. Wskaźnik ten pozwala ustalić, w których zawodach najłatwiej, a w których najtrudniej znaleźć pracę. Wśród 29 grup zawodów (wg kodu dwucyfrowego), w których byli zarejestrowani bezrobotni najwyższą wartość wskaźnika szansy uzyskania oferty pracy zanotowano w następujących grupach: - pracownicy obsługi biurowej pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów kierownicy małych przedsiębiorstw kierownicy dużych i średnich organizacji robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia pracownicy pozostałych specjalności modelki, sprzedawcy i demonstratorzy Najniższą wartość wskaźnika odnotowano w grupach zawodów: - nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy leśnicy i rybacy siły zbrojne rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni rolnicy średni personel techniczny średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia W oparciu o tabelę zawierającą wszystkie zawody dokonano rankingu 20 zawodów o najwyższym poziomie wskaźnika szansy uzyskania oferty. Wśród grup zawodów (wg kodu czterocyfrowego) najwyższy wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy odnotowano: - sekretarki

20 - pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni pośrednicy ubezpieczeniowi myjący pojazdy i szyby gospodarze budynków kierownicy małych przedsiębiorstw w handlu hurtowym i detalicznym kasjerzy i sprzedawcy biletów pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani krojczowie operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych jubilerzy, złotnicy i pokrewni operatorzy urządzeń przetwórstwa chemicznego gdzie indziej niesklasyfikowani monterzy wyrobów z drewna sportowcy zawodowi, trenerzy i pokrewni kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej w przemyśle przetwórczym robotnicy budowy dróg i pokrewni pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej gońcy, bagażowi i pokrewni pracownicy bibliotek i informacji naukowej robotnicy obróbki kamienia Z powyższego można zauważyć, że zawody o najwyższym wskaźniku szansy uzyskania oferty są inne niż w poprzednich okresach monitoringu. W analizie zgłoszonych ofert pracy najprawdopodobniej najkorzystniejsze grupy zawodów tworzą oferty pracy subsydiowanej, stąd uplasowanie ich wysoko w rankingu ofert. W rankingu zawodów zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie jarosławskim w I półroczu 2009 r. ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty znajdują się zawody o wskaźniku 0 (co oznacza, że w danym zawodzie nie wpłynęła oferta pracy). M.in. należą do nich: kasjerzy bankowi i pokrewni, nauczyciele przedszkoli, technicy mechanicy, technicy rolnicy, leśnicy i pokrewni, dietetycy i żywieniowcy, kierownicy działów reklamy, promocji i pokrewnych, kierownicy małych przedsiębiorstw w gastronomii, hotelarstwie i turystyce, kontrolerzy i inspektorzy administracji publicznej, położne, operatorzy sprzętu komputerowego i pokrewni, psycholodzy i pokrewni itd. Podsumowanie 1. W powiecie jarosławskim w I półroczu 2009 r. liczba zarejestrowanych w urzędzie pracy bezrobotnych (8455 osób) zwiększyła się o 697 osób w porównaniu do stanu z końca I półrocza 2008 r. Wzrost zarejestrowanych bezrobotnych wystąpił we wszystkich grupach zawodowych, oprócz grupy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy. Największy wzrost miał miejsce wśród bezrobotnych z grupy osób bez zawodu (312 osób) i z grupy specjaliści (261 osób). 2. Najliczniejszą grupą bezrobotnych (wg wielkich grup zawodowych) byli robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, którzy stanowili 26.3% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (28.5% w ubiegłym półroczu). 20

21 Jednak porównując liczbę osób zarejestrowanych w tej grupie zawodowej do liczby osób zarejestrowanych w analogicznym okresie 2007 r.(tj. w okresie pięciu lat), liczba ta zmniejszyła się o 697. Drugą co do wielkości grupą zawodową wśród bezrobotnych były osoby bez zawodu stanowiąc 19.8% ogółu zarejestrowanych 917.6% w ubr.). W porównaniu z analogicznym okresem 2007 r., liczba ta wzrosła o 158 osób. Kolejną dużą grupą wśród bezrobotnych byli technicy i inny średni personel techniczny (18.0% ogółu zarejestrowanych; 18.8% w ubr.). 3. Największy napływ bezrobotnych wystąpił w grupie robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (1250 osób) i w grupie bez zawodu (1036 osób), natomiast wśród absolwentów w grupie specjaliści (293 osoby) i w grupie bez zawodu (257 osób). 4. W I półroczu 2009 r. do urzędu pracy zgłoszono 1029 ofert pracy, tj. o 104 mniej niż przed rokiem. Największe zapotrzebowanie ze strony pracodawców zanotowano w grupie pracownicy przy pracach prostych (323 oferty pracy) i w grupie pracownicy biurowi (221 ofert pracy). 5. Wolne miejsca pracy zgłoszone do urzędu pracy wystarczyłyby dla około 1/3 nowo zarejestrowanych bezrobotnych w tym okresie. Warto tutaj przypomnieć, że przedstawiona analiza obejmuje wyłącznie informacje posiadane przez urząd pracy. Nie uwzględnione są informacje nt. ofert pracy ukazujących się w prasie czy na stronach internetowych. 6. Z przedstawionego raportu wynika, że na lokalnym rynku pracy utrzymuje się zdecydowana przewaga zawodów nadwyżkowych (80% w 2009 r.; 85% w 2008 r.) nad deficytowymi (17% w 2009 r.; 11% w 2008 r.), przy czym, w porównaniu do I półrocza roku ubiegłego, odnotowano spadek liczby zawodów nadwyżkowych, a wzrost deficytowych. 7. Warto zwrócić uwagę na zawody o największym wskaźniku intensywności nadwyżki, do których należą m.in. - ślusarz 180 zarejestrowanych bezrobotnych i 2 oferty pracy - specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 144 zarejestrowanych bezrobotnych i 2 oferty pracy - ekonomista 105 bezrobotnych i 2 oferty pracy - tokarz 44 bezrobotnych i 1 oferta pracy - handlowiec (technik handlowiec) 41 bezrobotnych i 1 oferta pracy, itd. Mimo, że zapotrzebowanie ze strony pracodawcy na te zawody jest znikome, w szkołach nadal kształcą się osoby, które z roku na rok powiększają grono osób bezrobotnych. Sporządził: Zdzisława Kołakowska PUP Jarosław 21