Optymalizacja liniowa w liczbach całkowitych (PLC)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Optymalizacja liniowa w liczbach całkowitych (PLC)"

Transkrypt

1 * ) && &&& % ( - &&(() n && - n% ( ' n!"#$ Optymalizacja liniowa w liczbach całkowitych (PLC) (( & ' nn nn Zadanie (-) nazywamy zadaniem regularnym Zadanie (-) nazywamy zadaniem PLC Stosownie do tego podziału oznaczymy zbiory rozwiązań dopuszczalnych: X - zbiór rozwiązań dopuszczalnych zadania regularnego (wypukły) X C - zbiór rozwiązań dopuszczalnych zadania PLC (niewypukły); zbiór ten spełnia oczywisty warunek X C X Z faktu że zbiór X C nie jest zbiorem wypukłym wynika niemożność wykorzystania twierdzenia Weierstrassa do znajdowania rozwiązania optymalnego zadania PLC PRZYKŁAD Rozważmy następujące zadanie PLC: / max ( ) 7 ( ) DEFINICJE Zadaniem PLC nazywamy następujące zadanie optymalizacji liniowej: M M L L M L L L M M M max(min) Na rysunku przedstawiono zbiory rozwiązań dopuszczalnych X oraz X C Elementy zbioru X C jawią się jako izolowane punkty zawierające się w zbiorze X Rozwiązanie optymalne x ) zadania regularnego (-) nie spełnia warunku całkowitoliczbowości () Rozwiązanie optymalne x ) zadania PLC (-) warunek ten oczywiście spełnia M () () () ()

2 n!"#$ [] Rys Ilustracja zbioru X C dla zadania PLC z przykładu METODY ROZWIĄZYWANIA ZADAŃ PLC I Proste przegląd zupełny zbioru X C regularyzacja (zaokrąglenie) rozwiązania n optymalnego n zadania (-) II Złożone regularyzacja zadania (-); metody płaszczyzn odcinających wykorzystanie kombinatorycznego charakteru przeglądu zbioru X C ; metoda podziału i ograniczeń ( & ) 5 poszukiwania przypadkowe i metody przybliżone Ad Przegląd zupełny zbioru X C Podejście mało eleganckie Możliwe tylko wtedy gdy zbiór X C jest małoliczny i skończony (por przykład ) W przeciwnym przypadku przegląd jest nie do zrealizowania Ad Regularyzacja (zaokrąglenie) rozwiązania optymalnego zadania (-) Często stosowane podejście Można je zaliczyć do klasy metod przybliżonych Postępowanie takie kryje w sobie niebezpieczeństwo generowania rozwiązań PLC daleko odbiegających od zbioru rozwiązań dopuszczalnych X C Skala odstępstwa zależy od wielkości liczb opisujących rozwiązanie optymalne zadania (-) Zilustrujemy ten problem na przykładzie (por przykład )

3 otrzymamy * && && % && && & % && && % ) n!"#$ [] PRZYKŁAD & & Rozważmy następujące zadanie PLC: max Rozwiązanie zadania (-) jest tutaj następujące: 5 5 Po () () () () regularyzacji (zaokrągleniu) tego rozwiązania otrzymujemy: 5 Jako miary dopuszczalności (niedopuszczalności) rozwiązania zaokrąglonego użyjemy stosunku różnicy prawej strony ograniczeń (RHS) i lewej strony ograniczeń (LHS) do prawej strony ograniczeń tj (RHS-LHS)/RHS Miarę taką (w wyrażeniu procentowym można interpretować jako procentowe spełnienie (niespełnienie) danego ograniczenia Ujemna wartość takiej miary wskazuje na niespełnienie danego ograniczenia Miary te kształtują się następująco: ~ 75% ~ % ~ ()% Otrzymujemy sygnał że zaokrąglenie rozwiązania powoduje -procentowe niespełnienie drugiego ograniczenia Zatem proponowane rozwiązanie jest rozwiązaniem mocno niedopuszczalnym Inaczej zachowa się takie postępowanie jeżeli będziemy zaokrąglać duże liczby Zamieniając w przykładzie oryginalne parametry RHS ( na inne jako rozwiązanie zadania (-): Po regularyzacji (zaokrągleniu) tego rozwiązania otrzymamy: 6 5 Omówione wcześniej miary zgodności (niezgodności) ograniczeń są teraz następujące: ~ 99% ~ % ~ % Wynika z tego że w tym przypadku zaokrąglenie rozwiązania zadania (-) nie prowadzi do zaproponowania rozwiązania niedopuszczalnego Ad Metody płaszczyzn odcinających Ogólną ideę rozwiązywania zadań PLC podał w roku 957 twórca metody simpleks Georgie B Dantzig Zgodnie z nią jeżeli po rozwiązaniu zadania (-) nie otrzymujemy rozwiązania w liczbach całkowitych to do zadania (-) należy dołączyć nowe ograniczenia które muszą spełnić dwa warunki: odetną (nie obejmą) uzyskanego wcześniej rozwiązania zadania (-); nie było to rozwiązanie w liczbach całkowitych oraz GBDantzig Opns Res ss 66-77

4 n!"#$ [] będzie wiadomo że nowe ograniczenia nie odetną wszystkich rozwiązań w liczbach całkowitych tj obejmą przynajmniej jedno rozwiązanie dopuszczalne w liczbach całkowitych Tę stosunkowo prostą ideę zilustrujemy dwoma algorytmami Będą to podejścia zaproponowane przez: Nieszczeriakova (płaszczyznami odcinającymi będą warstwice funkcji celu) oraz Gomory ego (płaszczyznami odcinającymi będą odpowiednio przekształcone równania z tablicy simpleksowej zawierającej rozwiązanie optymalne rozszerzanego zadania (-)) W obu podejściach wykorzystuje się zwykłe metody rozwiązywania zadań PL (klasyczny algorytm simpleks dualny algorytm simpleks itp) Ad Metoda podziału i ograniczeń Ogólna idea metody polega na ciągłym podziale i rozwiązywaniu zadania (-) Zadanie (-) jest dzielone na kolejne zadania w których zbiór rozwiązań dopuszczalnych X jest w wyniku każdego podziału zawężany Po skończonej liczbie podziałów zadania (-) uzyskuje się rozwiązanie zadania PLC (o ile istnieje) W każdym podziale do rozwiązania zadania podzielonego wykorzystuje się zwykłe metody rozwiązywania zadań PL (klasyczny algorytm simpleks zrewidowany algorytm simpleks zmodyfikowany algorytm simpleks itp) Ad 5 Poszukiwania przypadkowe i metody przybliżone Trudno tutaj wymienić konkretne sposoby rozwiązywania zadania PLC Najczęściej są to postępowania związane z konkretnymi zastosowaniami Wchodzą tuttaj w grę postępowania które ogólnie nazwać możemy postępowaniami heurystycznymi Często wykorzystują one uproszczone fragmenty sygnalizowanych wcześniej postępowań Generalnie chodzi w nich o to aby szybko i sprawnie rozwiązać problem PLC i otrzymać rozwiązanie jak najbliższe nieznanemu rozwiązaniu optymalnemu PLC

5 n n n!"#$ [5] Algorytm NIESZCZERIAKOV a!!! ZAŁOŻENIE!!! Wszystkie współczynnikiw funkcji celu muszą być liczbami całkowitymi Jeżeli oryginalna funkcja celu nie spełnia tego warunku to należy ją pomnożyć przez odpowiednio dobraną dodatnią stałą a po uzyskaniu rozwiązania optymalnego należy podzielić otrzymaną optymalną wartość funkcji celu przez tą stałą Iteracja Postępowanie rozpoczynamy od rozwiązania zadania regularnego (-) Jeżeli rozwiązanie optymalne dane jest w liczbach całkowitych to kończymy postępowanie Jeżeli rozwiązanie nie spełnia warunku całkowitoliczbowości to rozpoczynamy opisane niżej postępowanie n n L [ ] jeżeli nie jest liczbą całkowitą albo L jeżeli jest liczbą całkowitą Oznaczmy przez uzyskaną optymalną wartość funkcji celu Konstruujemy dodatkowe ograniczenie dla zadania regularnego (-) Jest nim warstwica funkcji celu postaci: Dołączamy do zadania regularnego (-) nowe ograniczenie i przechodzimy do kolejnej iteracji Iteracja k (k ) Rozwiązujemy rozszerzone (zawsze o ograniczenie) zadanie regularne (-) Znajdujemy wszystkie alternatywne rozwiązania optymalne tego zadania Jeżeli jedno z alernatywnych rozwiązań spełnia warunek całkowitoliczbowości to kończymy postępowanie Jeżeli żadne z rozwiązań alternatywnych nie spełnia warunku całkowitoliczbowości to budujemy liniową kombinację wypukłą ze wszystkich bazowych (wierzchołkowych) n rozwiązań optymalnych Mogą zaistnieć tutaj dwa przypadki: wypukła kombinacja liniowa zawiera rozwiązanie w liczbach całkowitych Kończymy postępowanie wypukła kombinacja liniowa nie zawiera rozwiązania w liczbach całkowitych Wówczas należy zmienić warstwicę zmniejszając o jednostkę wyraz wolny w dodanym ograniczeniu wg następującego przepisu L Dokonujemy zmiany i przechodzimy do kolejnej ( ) iteracji Obecność warstwicy funkcji celu jako aktywnego ograniczenia powoduje że zawsze (począwszy od iteracji ) rozwiązanie optymalne będzie niejednoznaczne Istnieć będą alternatywne rozwiązania optymalne

6 ) (warstwica n!"#$ [6] PRZYKŁAD Rozważmy zadanie PLC z przykładu Funkcja celu tego zadania nie spełnia założenia wstępnego algorytmu Nieszczeriakov a Mnożymy ją zatem przez stałą λ 6 Po takim zabiegu nowa funkcja celu spełnia już założenie wstępne algorytmu Rozwiązywane zadanie regularne ma postać: ~ max ( ) 7 ( ) Iteracja Rozwiązanie zadania regularnego jest następujące: x ~ max Nie uzyskaliśmy rozwiązania w liczbach całkowitych Konstruujemy ~ dodatkowe ograniczenie które ma postać: 9 dla 9 Rozszerzone zadanie regularne ma teraz postać: ~ max ( ) 7 ( ) 9 Przechodzimy do iteracji Iteracja Wszystkie alternatywne rozwiązania optymalne rozszerzonego zadania regularnego są następujące: x x ~max 9 Żadne z rozwiązań alternatywnych nie jest całkowitoliczbowe Należy sprawdzić czy za pomocą wypukłej kombinacji liniowej rozwiązań alternatywnych można uzyskać rozwiązanie całkowitoliczbowe Wypukła kombinacja rozwiązań wierzchołkowych ma postać: x αx ( ) ( ) α x α α przy α

7 5 ) n!"#$ [7] x 5 α Po uporządkowaniu mamy: 7 przy α α Łatwo zauważyć że nie istnieje takie α dla którego otrzymalibyśmy rozwiązanie optymalne w liczbach całkowitych Zmieniamy poziom warstwicy (warstwica dla ~ 9 8 w dodatkowym ograniczeniu które będzie miało teraz postać: 8 Rozszerzone zadanie regularne ma teraz postać: ~ max ( ) 7 ( ) 8 Przechodzimy do iteracji Iteracja Wszystkie alternatywne rozwiązania optymalne rozszerzonego zadania regularnego są następujące: x x ~max 8 Żadne z rozwiązań alternatywnych nie jest całkowitoliczbowe Należy sprawdzić czy za pomocą wypukłej kombinacji liniowej rozwiązań alternatywnych można uzyskać rozwiązanie całkowitoliczbowe Wypukła kombinacja rozwiązań wierzchołkowych ma postać: x αx ( ) ( ) α x5 α α przy α x 8 α Po uporządkowaniu mamy: 7 przy α α Łatwo zauważyć że dla α otrzymujemy rozwiązanie optymalne w liczbach całkowitych postaci: x Kończymy postępowanie Kolejne iteracje algorytmu można prześledzić na rysunku

8 n!"#$ [8] Rozwiązanie końcowe przykładowego zadania PLC jest następujące: ~ max 8 max 6 6 Rys Ilustracja cięć w zbiorze X w algorytmie Nieszczeriakov a (dla przykładu )

9 n n n oraz pochodzą n!"#$ [9] Algorytm GOMORY ego!!! ZAŁOŻENIE!!! Wszystkie parametry i ograniczeń muszą być liczbami całkowitymi Jeżeli oryginalne ograniczenia nie spełniają tego warunku to należy pomnożyć każde z nich z osobna przez odpowiednio dobraną dla niego dodatnią stałą a po uzyskaniu rozwiązania optymalnego należy wartość zmiennej swobodnej podzielić przez tą stałą Iteracja Postępowanie rozpoczynamy od rozwiązania zadania regularnego (-) Jeżeli zadanie jest sprzeczne albo nie posiada skończonego rozwiązania optymalnego to kończymy postępowanie Jeżeli rozwiązanie optymalne dane jest w liczbach całkowitych to kończymy postępowanie Jeżeli rozwiązanie nie spełnia warunku całkowitoliczbowości to przechodzimy kolejnej iteracji Iteracja k (k ) W zbiorze wartości zmiennych bazowych znajdujemy wartość o największej części ułamkowej W przypadku niejednoznacznego wyboru kierujemy się zasadą niższego numeru (niższej pozycji na liście zmiennych bazowych) Niech taką zmienną będzie zmienna bazowa o numerze ( ) tj ( ) ( ( ) [ ( )]) max{ ( ( ) ( ) [ ( )])} Obcinamy zbiór rozwiązań dopuszczalnych X zadania regularnego (-) dodając do zbioru ograniczeń półpłaszczyznę zdefiniowaną następująco: ( [ ( ) ] ( ) ) ( [ ( )] ( )) : ) i rozwiązujemy nowe zadanie regularne (-) Nawiasy [ ] oznaczają funkcję Entier a elementy ( ( ) z -tego wiersza tablicy simpleksowej zawierającej rozwiązanie optymalne zadania (-) rozwiązywanego w iteracji - Technicznie postępowanie obcinania zbioru X aktualnego zadania regularnego (-) realizujemy następująco: Do tablicy simpleksowej zawierającej rozwiązanie optymalne zadania (-) rozwiązywanego w iteracji - dokładamy dodatkowe równanie : ([ ( ) ] ( ) ) ([ ( )] ( )) Jako kolejną (ostatnią) zmienną bazową w nowej tablicy przyjmujemy zmienną n

10 n!"#$ [] Tablica taka zawiera zawsze rozwiązanie bazowe dualnie dopuszczalne które jest jednak niedopuszczlne prymalnie (składowa z wartością nowej zmiennej bazowej doklejonego równania jest ujemna) Wykonujemy itercję DLSX udopuszczalniającą prymalnie aktualne rozwiązanie bazowe dualnie dopuszczalne W kroku mogą zaistnieć trzy sytuacje Można wykonać iterację DLSX i otrzymane rozwiązanie jest całkowitoliczbowe Koniec postępowania Można wykonać iterację DLSX ale otrzymane rozwiązanie nie jest całkowitoliczbowe Przechodzimy do iteracji Nie można wykonać iteracji DLSX (brak elementów ujemnych w wierszu ( )) Koniec postępowania Rozwiązywane zadanie nie posiada rozwiązania optymalnego w liczbach całkowitych PRZYKŁAD Rozważmy zadanie PLC z przykładu max ( ) 7 ( ) Ograniczenia tego zadania nie spełniają założenia wstępnego algorytmu Gomory ego Mnożymy ograniczenia ( ) przez stałą λ Po takim zabiegu nowe zadanie PLC spełnia już założenie wstępne algorytmu Rozwiązywane zadanie regularne ma postać: max ( ) 7 ( ) Iteracja Tablica simpleksowa zawierająca rozwiązanie optymalne jest następująca: / / B Zmienne c B bazowe x / / / / / / / / / Rozwiązanie nie jest całkowitoliczbowe Przechodzimy do iteracji

11 n!"#$ [] Iteracja Pozycją w bazie o największej części ułamkowej przy wartości zmiennej bazowej jest ( ) Równanie obcinające zbiór X należy wygenerować z równania dla zmiennej ( ) Równanie to ma następującą postać: ([ ] ) ([] ) ([ ] ) ([ ] ) ([ ] ) Rozszerzona tablica simpleksowa z rozwiązaniem optymalnym zadania regularnego (-) z iteracji oraz iteracja udopuszczalniająca DLSX są następujące: / / B c Zmienne bazowe / / / / / / / / / / / ( )/ x x x /6 x x / / / / / /6 / Otrzymane w wyniku zastosowania DLSX rowiązanie nie jest całkowitoliczbowe Należy przejść do kolejnej iteracji Iteracja Pozycją w bazie o największej części ułamkowej przy wartości zmiennej bazowej jest teraz ( ) Kolejne równanie obcinające zbiór X należy wygenerować z równania dla zmiennej ( ) Równanie to ma następującą postać: ([] ) ([ ] ) ([ ] ) ([ ] ) ([ ] ( ) ) ([ ] ) Rozszerzona tablica simpleksowa z rozwiązaniem optymalnym zadania regularnego (-) z iteracji oraz iteracja udopuszczalniająca DLSX są następujące: B x

12 jest jest n!"#$ [] B c Zmienne / / bazowe B x / / / / / / / /6 / ( )/ x x / x x x x / / /6 / Otrzymane w wyniku zastosowania DLSX rowiązanie jest całkowitoliczbowe Kończymy postępowanie Rozwiązanie końcowe przykładowego zadania PLC jest następujące: λ max Kolejne odcięcia zbioru X w algorytmie Gomory ego można prześledzić na rysunku Komentarz do rysunku Pokazane na rysunku odcięcia i są odwzorowaniami płaszczyzn odcinających z przestrzeni n-wymiarowej (n>) na płaszczyznę (przestrzeń R ) I tak : nierówność odwzorowaniem w przestrzeni R nierówności odcinającej (iteracja ) z przestrzeni R nierówność 5 odwzorowaniem w przestrzeni R nierówności odcinającej (iteracja ) z przestrzeni R 5 Opisane przekształcenia wykonano tradycyjnie ( ręcznie ) wykorzystując postaci kanoniczne modeli zadania regularnego (-) z kolejno dołączanymi zmiennymi swobodnymi oraz równaniami odcięć Proces znajdowania odworowań można zautomatyzować wykorzystując przekształcenia liniowe przestrzeni wektorowej (por EŻółtowska EPorazińska JŻółtowski n Wydawnictwo ABSOLWENT Łódź rozdział II)

13 ( >>) n n!"#$ [] Rys Ilustracja odcięć zbioru X w algorytmie Gomory ego (dla przykładu ) Metoda PODZIAŁU i OGRANICZEŃ (Branch & Bound Method) Metoda nie wymaga żadnych założeń odnośnie do parametrów zadania PLC (-) Dla uproszczenia opisu zakładamy że zadanie polega na znajdowaniu wartości największej funkcji celu (maksymalizacja) Jeżeli jest odwrotnie (minimalizacja) to mnożymy funkcję celu przez (-) a po zakończeniu postępowania jej wartość optymalną należy pomnożyć przez (-) Do zadania PLC (-) dołączamy dodatkowe warunki (5) Warunki (5) są ograniczeniami widełkowymi dla zmiennych tj narzucają indywidualnie zakres dopuszczalnych wartości poszczególnych zmiennych Ograniczenia (5) mają postać: (5) L Granice ograniczeń widełkowych (5) tj parametry oraz powinny być liczbami całkowitymi Najczęściej przyjmuje się że dolne ograniczenia dla zmiennych są równe zero ( ) Z kolei dla górnych ograniczeń () przyjmuje się dostatecznie dużą całkowitą liczbę W sensie geometrycznym dobór parametrów określających dolną ( ) i górną () wartość zmiennej ( ) jest taki że hiperprostopadłościan H generowany przez (5) pokrywa na początek zbiór rozwiązań dopuszczalnych X zadania regularnego (-) tj H X W całym procesie obliczeniowym metody podziału i ograniczeń rozwiązywane jest zadanie regularne (-)(5) Z uwagi na ograniczenia (5) wygodną metodą rozwiązywania zadania

14 n!"#$ [] ) regularnego (-)(5) jest zmodyfikowana metoda simpleks ( n n jest równa oryginalnej to zadanie PLC (-) nie posiada skończonego rozwiązania optymalnego Jeżeli rozwiązanie nie spełnia warunku całkowitoliczbowości to przechodzimy do kroku w iteracji Iteracja Postępowanie rozpoczynamy od rozwiązania zadania regularnego (-)(5) Jeżeli zadanie jest sprzeczne to kończymy postępowanie Jeżeli rozwiązanie optymalne dane jest w liczbach całkowitych to kończymy postępowanie!!! Jeżeli optymalna wartość jakiejkolwiek zmiennej (początkowej) wartości jej górnego ograniczenia () Iteracja k (k ) Kolejne kroki każdej iteracji są następujące Porządkowanie listy zadań Z listy zadań usuwamy: zadania już podzielone zadania sprzeczne oraz zadania które mają wartość funkcji celu mniejszą lub równą wartości funkcji celu zadań spełniających warunki całkowitoliczbowości Pozostałe na liście zadania nazywamy zadaniami aktywnymi Sprawdzanie czy można zakończyć postępowanie Sprawdzamy czy istnieje takie zadanie aktywne którego rozwiązanie optymalne spełnia warunki całkowitoliczbowości a jednocześnie na liście nie ma żadnego innego zadania aktywnego lub wszystkie pozostałe zadania aktywne mają wartość funkcji celu nie większą niż w takim zadaniu [ Jeżeli istnieje takie zadanie aktywne to kończymy postępowanie Zadanie to generuje rozwiązanie optymalne zadania PLC (-)!!! Jeżeli optymalna wartość jakiejkolwiek zmiennej jest równa oryginalnej (początkowej) wartości jej górnego ograniczenia () to zadanie PLC (-) nie posiada skończonego rozwiązania optymalnego] Jeżeli nie istnieje takie zadanie aktywne to przechodzimy do kolejnego kroku Wybór zadania do podziału Jako zadanie do podziału wybieramy to zadanie które ma największą wartość funkcji celu i nie spełnia warunków całkowitoliczbowości Wybór zmiennej wg której dokonamy podziału zadania Podziału zadania dokonujemy zawsze ze względu na dowolnie wybraną zmienną która w rozwiązaniu optymalnym nie miała wartości całkowitej (npzmienna ) Załóżmy że ograniczenie widełkowe (5) dla tej zmiennej ma aktualnie postać: Modyfikacja metody simpleks polega tutaj na tym że w tablicy simpleksowej przetwarzany jest tylko układ ograniczeń () Ograniczenia (5) są kontrolowane poza tablicą simpleksową poprzez rozbudowanie kryterium optymalności wejścia i wyjścia Komplikuje to nieznacznie samo przepatrywanie rozwiązań ale rozmiary zadania PL są zdecydowanie mniejsze Zwiększa to w sensie numerycznym stabilność i dokładność procesu obliczeniowego Z popularnych programów komputerowych metodę GUB do rozwiązywaniu regularnych zadań PL (-) wykorzystuje pakiet WinStorm

15 n!"#$ [5] 5 Podział zadania W wyniku podziału zadania z kroku (zadanie matka ) powstaną zawsze dwa nowe zadania (zadanie córka oraz zadanie syn ) Oba nowe zadania są kopiami zadania dzielonego i różnią się wyłącznie ograniczeniem widełkowym dla zmiennej które modyfikujemy następująco: dla pierwszego z zadań ( córka ) przyjmujemy [ ] dla drugiego z zadań ( syn ) przyjmujemy [ ] W sensie geometrycznym w zbiorze rozwiązań dopuszczlnych X zadania matka wycinane jest pasmo [ ] < < [ ] co prowadzi do podziału tego zbioru na dwa podzbiory związane odpowiednio z zadaniami córka i syn 6 Rozwiązanie zadań z aktualnego podziału Po rozwiązaniu obu nowych zadań przechodzimy do kolejnej iteracji PRZYKŁAD 5 Rozważmy następujące zadanie PLC: max () () () W celu rozwiązania zadania PLC metodą podziału i ograniczeń uzupełniamy ograniczenia () zespołem nierówności widełkowych (5) (5) Iteracja Oznaczenia zadań którymi będziemy posługiwali się do końca tego przykładu są następujące: Z nr bieżący zadania / nr zadania matki Rozwiązujemy zadanie regularne (-)(5) i otrzymujemy rozwiązanie optymalne: aktualne Z / ograniczenia (5) () max

16 n!"#$ [6] Jak widać zadanie (-)(5) tj zadanie Z / nie jest sprzeczne i ma skończone rozwiązanie optymalne Rozwiązanie optymalne zadania Z / nie jest jednak całkowitoliczbowe Przechodzimy do kroku w iteracji Iteracja Krok Wybór zmiennej wg której dokonamy podziału zadania Z / Zadaniem które zostanie podzielone jest zadanie Z / Zmienna względem której dokonamy podziału to zmienna Krok 5 Podział zadania Z / Dzielimy ograniczenie widełkowe (5) dla zmiennej które w zadaniu Z / wyglądało następująco: W zadaniu córka (Z / ) będzie ono następujące: [] czyli x W zadaniu syn (Z / ) będzie ono następujące: [] czyli 5 x Krok 6 Rozwiązanie zadań z aktualnego podziału tjzadań Z / i Z / Rozwiązania obu zadań są następujące: aktualne Z / ograniczenia (5) Z / aktualne ograniczenia (5) 5 5 max max Przechodzimy do iteracji Iteracja Krok Porządkowanie listy zadań Aktualna lista zadań jest następująca: Z / max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z / max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z / zadanie jest sprzeczne zadanie jest sprzeczne Usuwamy z listy zadanie Z / (już podzielone) oraz zadanie Z / (sprzeczne) Uporządkowana lista zadań to: Z / max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Krok Sprawdzanie czy można zakończyć postępowanie Jedyne na uporządkowanej liście zadanie aktywne nie daje rozwiązania w liczbach całkowitych Należy przejść do kolejnego kroku

17 n!"#$ [7] Krok Wybór zadania do podziału Wybieramy zadanie o największej wartości funkcji celu spośród zadań nadających się do podziału Jest nim zadanie Z / Krok Wybór zmiennej wg której dokonamy podziału zadania Z / Zadaniem które zostanie podzielone jest zadanie Z / Zmienna względem której dokonamy podziału to zmienna 5 Krok 5 Podział zadania Z / Dzielimy ograniczenie widełkowe (5) dla zmiennej które w zadaniu Z / wyglądało następująco: W zadaniu córka (Z / ) będzie ono następujące: [5] czyli x W zadaniu syn (Z 5/ ) będzie ono następujące: [5] czyli x Krok 6 Rozwiązanie zadań z aktualnego podziału tjzadań Z / i Z 5/ Rozwiązania obu zadań są następujące: aktualne Z / ograniczenia (5) Z 5/ aktualne ograniczenia (5) 5 67 max 75 max Przechodzimy do iteracji Iteracja Krok Porządkowanie listy zadań Aktualna lista zadań jest następująca: Z / max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z / max 75 rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z 5/ max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Usuwamy z listy zadanie Z / (już podzielone) Uporządkowana lista zadań to: Z / max 75 rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z 5/ max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Krok Sprawdzanie czy można zakończyć postępowanie Brak zadań aktywnych o rozwiązaniu w liczbach całkowitych Należy przejść do kolejnego kroku Krok Wybór zadania do podziału Wybieramy zadanie o największej wartości funkcji celu spośród zadań nadających się do podziału Jest nim zadanie Z 5/

18 n!"#$ [8] Krok Wybór zmiennej wg której dokonamy podziału zadania Z 5/ Zadaniem które zostanie podzielone jest zadanie Z 5/ Zmienna względem której dokonamy podziału to zmienna 67 Krok 5 Podział zadania Z 5/ Dzielimy ograniczenie widełkowe (5) dla zmiennej które w zadaniu Z 5/ wyglądało następująco: W zadaniu córka (Z 6/5 ) będzie ono następujące: [67] czyli x W zadaniu syn (Z 7/5 ) będzie ono następujące: [67] czyli x Krok 6 Rozwiązanie zadań z aktualnego podziału tjzadań Z 6/5 i Z 7/5 Rozwiązania obu zadań są następujące: aktualne Z 6/5 ograniczenia (5) Z 7/5 Aktualne ograniczenia (5) max max Przechodzimy do iteracji Iteracja Krok Porządkowanie listy zadań Aktualna lista zadań jest następująca: Z / max 75 rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z 5/ max rozwiązanie niecałkowitoliczbowe Z 6/5 max rozwiązanie całkowitoliczbowe Z 7/5 zadanie sprzeczne zadanie jest sprzeczne Usuwamy z listy zadanie Z 5/ (już podzielone) zadanie Z / (nie da się z niego po podziałach wygenerować zadania z wartością funkcji celu większą lub równą ) oraz zadanie Z 7/5 (sprzeczne) Uporządkowana lista zadań to: Z 6/5 max rozwiązanie całkowitoliczbowe Krok Sprawdzanie czy można zakończyć postępowanie Lista zawiera jedno zadanie z rozwiązaniem w liczbach całkowitych Brak na niej zadań aktywnych nadających się do dalszego podziału Rozwiązaniem optymalnym zadania PLC (-) jest więc rozwiązanie zadania Z 6/5 Koniec postępowania Rozwiązanie końcowe przykładowego zadania PLC jest następujące: max

Rozdział 2 PROGRAMOWANIE LINIOWE CAŁKOWITOLICZBOWE

Rozdział 2 PROGRAMOWANIE LINIOWE CAŁKOWITOLICZBOWE Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem Opisy programów, ćwiczenia komputerowe i zadania. T. Trzaskalik (red.) Rozdział 2 PROGRAMOWANIE LINIOWE CAŁKOWITOLICZBOWE 2.2 Ćwiczenia komputerowe Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 PROGRAMOWANIE LINIOWE

Rozdział 1 PROGRAMOWANIE LINIOWE Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem Opisy programów, ćwiczenia komputerowe i zadania. T. Trzaskalik (red.) Rozdział 1 PROGRAMOWANIE LINIOWE 1.2 Ćwiczenia komputerowe Ćwiczenie 1.1 Wykorzystując

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 PROGRAMOWANIE LINIOWE

Rozdział 1 PROGRAMOWANIE LINIOWE Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem Opisy programów, ćwiczenia komputerowe i zadania. T. Trzaskalik (red.) Rozdział 1 PROGRAMOWANIE LINIOWE 1.1 Opis programów Do rozwiązania zadań programowania

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe całkowitoliczbowe. Tadeusz Trzaskalik

Programowanie liniowe całkowitoliczbowe. Tadeusz Trzaskalik Programowanie liniowe całkowitoliczbowe Tadeusz Trzaskalik .. Wprowadzenie Słowa kluczowe Rozwiązanie całkowitoliczbowe Założenie podzielności Warunki całkowitoliczbowości Czyste zadanie programowania

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe. Tadeusz Trzaskalik

Programowanie liniowe. Tadeusz Trzaskalik Programowanie liniowe Tadeusz Trzaskalik .. Wprowadzenie Słowa kluczowe Model matematyczny Cel, środki, ograniczenia Funkcja celu funkcja kryterium Zmienne decyzyjne Model optymalizacyjny Układ warunków

Bardziej szczegółowo

Układy równań i nierówności liniowych

Układy równań i nierówności liniowych Układy równań i nierówności liniowych Wiesław Krakowiak 1 grudnia 2010 1 Układy równań liniowych DEFINICJA 11 Układem równań m liniowych o n niewiadomych X 1,, X n, nazywamy układ postaci: a 11 X 1 + +

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe

Programowanie liniowe Programowanie liniowe Maciej Drwal maciej.drwal@pwr.wroc.pl 1 Problem programowania liniowego min x c T x (1) Ax b, (2) x 0. (3) gdzie A R m n, c R n, b R m. Oznaczmy przez x rozwiązanie optymalne, tzn.

Bardziej szczegółowo

Metoda graficzna może być stosowana w przypadku gdy model zawiera dwie zmienne decyzyjne. Metoda składa się z dwóch kroków (zobacz pierwszy wykład):

Metoda graficzna może być stosowana w przypadku gdy model zawiera dwie zmienne decyzyjne. Metoda składa się z dwóch kroków (zobacz pierwszy wykład): może być stosowana w przypadku gdy model zawiera dwie zmienne decyzyjne. Metoda składa się z dwóch kroków (zobacz pierwszy wykład): 1 Narysuj na płaszczyźnie zbiór dopuszczalnych rozwiazań. 2 Narysuj funkcję

Bardziej szczegółowo

Metoda simpleks. Gliwice

Metoda simpleks. Gliwice Sprowadzenie modelu do postaci bazowej Sprowadzenie modelu do postaci bazowej Przykład 4 Model matematyczny z Przykładu 1 sprowadzić do postaci bazowej. FC: ( ) Z x, x = 6x + 5x MAX 1 2 1 2 O: WB: 1 2

Bardziej szczegółowo

UKŁADY ALGEBRAICZNYCH RÓWNAŃ LINIOWYCH

UKŁADY ALGEBRAICZNYCH RÓWNAŃ LINIOWYCH Transport, studia niestacjonarne I stopnia, semestr I Instytut L-5, Wydział Inżynierii Lądowej, Politechnika Krakowska Ewa Pabisek Adam Wosatko Postać układu równań liniowych Układ liniowych równań algebraicznych

Bardziej szczegółowo

BADANIA OPERACYJNE pytania kontrolne

BADANIA OPERACYJNE pytania kontrolne DUALNOŚĆ 1. Podać twierdzenie o dualności 2. Jaka jest zależność pomiędzy funkcjami celu w zadaniu pierwotnym i dualnym? 3. Prawe strony ograniczeń zadania pierwotnego, w zadaniu dualnym są 4. Współczynniki

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania KOMPUTEROWE SYSTEMY STEROWANIA I WSPOMAGANIA DECYZJI Rozproszone programowanie produkcji z wykorzystaniem

Bardziej szczegółowo

3. Macierze i Układy Równań Liniowych

3. Macierze i Układy Równań Liniowych 3. Macierze i Układy Równań Liniowych Rozważamy równanie macierzowe z końcówki ostatniego wykładu ( ) 3 1 X = 4 1 ( ) 2 5 Podstawiając X = ( ) x y i wymnażając, otrzymujemy układ 2 równań liniowych 3x

Bardziej szczegółowo

Kolejny krok iteracji polega na tym, że przechodzimy do następnego wierzchołka, znajdującego się na jednej krawędzi z odnalezionym już punktem, w

Kolejny krok iteracji polega na tym, że przechodzimy do następnego wierzchołka, znajdującego się na jednej krawędzi z odnalezionym już punktem, w Metoda Simpleks Jak wiadomo, problem PL z dowolną liczbą zmiennych można rozwiązać wyznaczając wszystkie wierzchołkowe punkty wielościanu wypukłego, a następnie porównując wartości funkcji celu w tych

Bardziej szczegółowo

Metoda eliminacji Gaussa. Autorzy: Michał Góra

Metoda eliminacji Gaussa. Autorzy: Michał Góra Metoda eliminacji Gaussa Autorzy: Michał Góra 9 Metoda eliminacji Gaussa Autor: Michał Góra Przedstawiony poniżej sposób rozwiązywania układów równań liniowych jest pewnym uproszczeniem algorytmu zwanego

Bardziej szczegółowo

Programowanie celowe #1

Programowanie celowe #1 Programowanie celowe #1 Problem programowania celowego (PC) jest przykładem problemu programowania matematycznego nieliniowego, który można skutecznie zlinearyzować, tzn. zapisać (i rozwiązać) jako problem

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie układów równań liniowych

Rozwiązywanie układów równań liniowych Rozwiązywanie układów równań liniowych Marcin Orchel 1 Wstęp Jeśli znamy macierz odwrotną A 1, to możęmy znaleźć rozwiązanie układu Ax = b w wyniku mnożenia x = A 1 b (1) 1.1 Metoda eliminacji Gaussa Pierwszy

Bardziej szczegółowo

(Dantzig G. B. (1963))

(Dantzig G. B. (1963)) (Dantzig G.. (1963)) Uniwersalna metoda numeryczna dla rozwiązywania zadań PL. Ideą metody est uporządkowany przegląd skończone ilości rozwiązań bazowych układu ograniczeń, które możemy utożsamiać, w przypadku

Bardziej szczegółowo

1 Programowanie całkowitoliczbowe PLC

1 Programowanie całkowitoliczbowe PLC Metody optymalizacji, wykład nr 9 Paweł Zieliński Programowanie całkowitoliczbowe PLC Literatura [] S.P. Bradley, A.C. Hax, T. L. Magnanti Applied Mathematical Programming Addison-Wesley Pub. Co. (Reading,

Bardziej szczegółowo

UKŁADY ALGEBRAICZNYCH RÓWNAŃ LINIOWYCH

UKŁADY ALGEBRAICZNYCH RÓWNAŃ LINIOWYCH Transport, studia I stopnia rok akademicki 2011/2012 Instytut L-5, Wydział Inżynierii Lądowej, Politechnika Krakowska Ewa Pabisek Adam Wosatko Uwagi wstępne Układ liniowych równań algebraicznych można

Bardziej szczegółowo

D. Miszczyńska, M.Miszczyński KBO UŁ 1 GRY KONFLIKTOWE GRY 2-OSOBOWE O SUMIE WYPŁAT ZERO

D. Miszczyńska, M.Miszczyński KBO UŁ 1 GRY KONFLIKTOWE GRY 2-OSOBOWE O SUMIE WYPŁAT ZERO D. Miszczyńska, M.Miszczyński KBO UŁ GRY KONFLIKTOWE GRY 2-OSOBOWE O SUMIE WYPŁAT ZERO Gra w sensie niżej przedstawionym to zasady którymi kierują się decydenci. Zakładamy, że rezultatem gry jest wypłata,

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Na początku zajmować się będziemy zbiorem liczb całkowitych

Wykład 1. Na początku zajmować się będziemy zbiorem liczb całkowitych Arytmetyka liczb całkowitych Wykład 1 Na początku zajmować się będziemy zbiorem liczb całkowitych Z = {0, ±1, ±2,...}. Zakładamy, że czytelnik zna relację

Bardziej szczegółowo

A. Kasperski, M. Kulej Badania Operacyjne- programowanie liniowe 1

A. Kasperski, M. Kulej Badania Operacyjne- programowanie liniowe 1 A. Kasperski, M. Kulej Badania Operacyjne- programowanie liniowe ZAGADNIENIE DUALNE Z każdym zagadnieniem liniowym związane jest inne zagadnienie nazywane dualnym. Podamy teraz teraz jak budować zagadnienie

Bardziej szczegółowo

5. Rozwiązywanie układów równań liniowych

5. Rozwiązywanie układów równań liniowych 5. Rozwiązywanie układów równań liniowych Wprowadzenie (5.1) Układ n równań z n niewiadomymi: a 11 +a 12 x 2 +...+a 1n x n =a 10, a 21 +a 22 x 2 +...+a 2n x n =a 20,..., a n1 +a n2 x 2 +...+a nn x n =a

Bardziej szczegółowo

Treść wykładu. Układy równań i ich macierze. Rząd macierzy. Twierdzenie Kroneckera-Capellego.

Treść wykładu. Układy równań i ich macierze. Rząd macierzy. Twierdzenie Kroneckera-Capellego. . Metoda eliminacji. Treść wykładu i ich macierze... . Metoda eliminacji. Ogólna postać układu Układ m równań liniowych o n niewiadomych x 1, x 2,..., x n : a 11 x 1 + a 12 x 2 + + a 1n x n = b 1 a 21

Bardziej szczegółowo

etody programowania całkowitoliczboweg

etody programowania całkowitoliczboweg etody programowania całkowitoliczboweg Wyróżnia się trzy podejścia do rozwiazywania zagadnień programowania całkowitoliczbowego metody przegladu pośredniego (niebezpośredniego), m.in. metody podziału i

Bardziej szczegółowo

Elementy Modelowania Matematycznego

Elementy Modelowania Matematycznego Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 6 Metoda simpleks Spis treści Wstęp Zadanie programowania liniowego Wstęp Omówimy algorytm simpleksowy, inaczej metodę simpleks(ów). Jest to stosowana w matematyce

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania z teorii liczb

Przykładowe zadania z teorii liczb Przykładowe zadania z teorii liczb I. Podzielność liczb całkowitych. Liczba a = 346 przy dzieleniu przez pewną liczbę dodatnią całkowitą b daje iloraz k = 85 i resztę r. Znaleźć dzielnik b oraz resztę

Bardziej szczegółowo

Funkcje liniowe i wieloliniowe w praktyce szkolnej. Opracowanie : mgr inż. Renata Rzepińska

Funkcje liniowe i wieloliniowe w praktyce szkolnej. Opracowanie : mgr inż. Renata Rzepińska Funkcje liniowe i wieloliniowe w praktyce szkolnej Opracowanie : mgr inż. Renata Rzepińska . Wprowadzenie pojęcia funkcji liniowej w nauczaniu matematyki w gimnazjum. W programie nauczania matematyki w

Bardziej szczegółowo

3. Wykład Układy równań liniowych.

3. Wykład Układy równań liniowych. 31 Układy równań liniowych 3 Wykład 3 Definicja 31 Niech F będzie ciałem Układem m równań liniowych o niewiadomych x 1,, x n, m, n N, o współczynnikach z ciała F nazywamy układ równań postaci: x 1 + +

Bardziej szczegółowo

1 Metody rozwiązywania równań nieliniowych. Postawienie problemu

1 Metody rozwiązywania równań nieliniowych. Postawienie problemu 1 Metody rozwiązywania równań nieliniowych. Postawienie problemu Dla danej funkcji ciągłej f znaleźć wartości x, dla których f(x) = 0. (1) 2 Przedział izolacji pierwiastka Będziemy zakładać, że równanie

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni.

Wykład 4. Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni. Wykład 4 Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni. Twierdzenie 1 Niech m, n Z. Jeśli n > 0 to istnieje dokładnie jedna para licz q, r, że: m = qn + r, 0 r < n. Liczbę r nazywamy resztą z dzielenia

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Metody optymalizacji Metody bezgradientowe optymalizacji bez ograniczeń Materiały pomocnicze do ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do badań operacyjnych - wykład 2 i 3

Wprowadzenie do badań operacyjnych - wykład 2 i 3 Wprowadzenie do badań operacyjnych - wykład 2 i 3 Hanna Furmańczyk 14 listopada 2008 Programowanie liniowe (PL) - wszystkie ograniczenia muszą być liniowe - wszystkie zmienne muszą być ciągłe n j=1 c j

Bardziej szczegółowo

Metoda Karnaugh. B A BC A

Metoda Karnaugh. B A BC A Metoda Karnaugh. Powszechnie uważa się, iż układ o mniejszej liczbie elementów jest tańszy i bardziej niezawodny, a spośród dwóch układów o takiej samej liczbie elementów logicznych lepszy jest ten, który

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA I GIMNAZJUM Małgorzata Janik

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA I GIMNAZJUM Małgorzata Janik WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA I GIMNAZJUM Małgorzata Janik DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY LICZBY I DZIAŁANIA zna pojęcie liczby naturalnej, całkowitej, wymiernej. rozumie rozszerzenie

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE ZT jest specyficznym problemem z zakresu zastosowań programowania liniowego. ZT wykorzystuje się najczęściej do: optymalnego planowania transportu towarów, przy minimalizacji kosztów,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie III gimnazjum

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie III gimnazjum Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie III gimnazjum - nie potrafi konstrukcyjnie podzielić odcinka - nie potrafi konstruować figur jednokładnych - nie zna pojęcia skali - nie rozpoznaje figur jednokładnych

Bardziej szczegółowo

Równania liniowe. Rozdział Przekształcenia liniowe. Niech X oraz Y będą dwiema niepustymi przestrzeniami wektorowymi nad ciałem

Równania liniowe. Rozdział Przekształcenia liniowe. Niech X oraz Y będą dwiema niepustymi przestrzeniami wektorowymi nad ciałem Rozdział 6 Równania liniowe 6 Przekształcenia liniowe Niech X oraz Y będą dwiema niepustymi przestrzeniami wektorowymi nad ciałem F Definicja 6 Funkcję f : X Y spełniającą warunki: a) dla dowolnych x,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 6 PROGRAMOWANIE WYPUKŁE I KWADRATOWE

Rozdział 6 PROGRAMOWANIE WYPUKŁE I KWADRATOWE Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem Opisy programów, ćwiczenia komputerowe i zadania. T. Trzaskalik (red.) Rozdział 6 PROGRAMOWANIE WYPUKŁE I KWADRATOWE 6. Ćwiczenia komputerowe Ćwiczenie 6.1

Bardziej szczegółowo

Przestrzenie wektorowe

Przestrzenie wektorowe Rozdział 4 Przestrzenie wektorowe Rozważania dotyczące przestrzeni wektorowych rozpoczniemy od kilku prostych przykładów. Przykład 4.1. W przestrzeni R 3 = {(x, y, z) : x, y, z R} wprowadzamy dwa działania:

Bardziej szczegółowo

Wielokryteriowa optymalizacja liniowa

Wielokryteriowa optymalizacja liniowa Wielokryteriowa optymalizacja liniowa 1. Przy decyzjach złożonych kierujemy się zwykle więcej niż jednym kryterium. Postępowanie w takich sytuacjach nie jest jednoznaczne. Pojawiło się wiele sposobów dochodzenia

Bardziej szczegółowo

doc. dr Beata Pułska-Turyna Zarządzanie B506 mail: mgr Piotr J. Gadecki Zakład Badań Operacyjnych Zarządzania B 505.

doc. dr Beata Pułska-Turyna Zarządzanie B506 mail: mgr Piotr J. Gadecki Zakład Badań Operacyjnych Zarządzania B 505. doc. dr Beata Pułska-Turyna Zakład Badań Operacyjnych Zarządzanie B506 mail: turynab@wz.uw.edu.pl mgr Piotr J. Gadecki Zakład Badań Operacyjnych Zarządzania B 505. Tel.: (22)55 34 144 Mail: student@pgadecki.pl

Bardziej szczegółowo

x 2 = a RÓWNANIA KWADRATOWE 1. Wprowadzenie do równań kwadratowych 2. Proste równania kwadratowe Równanie kwadratowe typu:

x 2 = a RÓWNANIA KWADRATOWE 1. Wprowadzenie do równań kwadratowych 2. Proste równania kwadratowe Równanie kwadratowe typu: RÓWNANIA KWADRATOWE 1. Wprowadzenie do równań kwadratowych Przed rozpoczęciem nauki o równaniach kwadratowych, warto dobrze opanować rozwiązywanie zwykłych równań liniowych. W równaniach liniowych niewiadoma

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne Wykład 4

Metody numeryczne Wykład 4 Metody numeryczne Wykład 4 Dr inż. Michał Łanczont Instytut Elektrotechniki i Elektrotechnologii E419, tel. 4293, m.lanczont@pollub.pl, http://m.lanczont.pollub.pl Zakres wykładu Metody skończone rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

METODA SYMPLEKS. Maciej Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski

METODA SYMPLEKS. Maciej Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski METODA SYMPLEKS Maciej Patan Uniwersytet Zielonogórski WSTĘP Algorytm Sympleks najpotężniejsza metoda rozwiązywania programów liniowych Metoda generuje ciąg dopuszczalnych rozwiązań x k w taki sposób,

Bardziej szczegółowo

Wykład z modelowania matematycznego. Zagadnienie transportowe.

Wykład z modelowania matematycznego. Zagadnienie transportowe. Wykład z modelowania matematycznego. Zagadnienie transportowe. 1 Zagadnienie transportowe zostało sformułowane w 1941 przez F.L.Hitchcocka. Metoda rozwiązania tego zagadnienia zwana algorytmem transportowymópracowana

Bardziej szczegółowo

DZIAŁANIA NA UŁAMKACH DZIESIĘTNYCH.

DZIAŁANIA NA UŁAMKACH DZIESIĘTNYCH. DZIAŁANIA NA UŁAMKACH DZIESIĘTNYCH. Dodawanie,8 zwracamy uwagę aby podpisywać przecinek +, pod przecinkiem, nie musimy uzupełniać zerami z prawej strony w liczbie,8. Pamiętamy,że liczba to samo co,0, (

Bardziej szczegółowo

1 Układy równań liniowych

1 Układy równań liniowych II Metoda Gaussa-Jordana Na wykładzie zajmujemy się układami równań liniowych, pojawi się też po raz pierwszy macierz Formalną (i porządną) teorią macierzy zajmiemy się na kolejnych wykładach Na razie

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA PROGRAMOWANIA LINIOWEGO

ZAGADNIENIA PROGRAMOWANIA LINIOWEGO ZAGADNIENIA PROGRAMOWANIA LINIOWEGO Maciej Patan Uniwersytet Zielonogórski WSTĘP często spotykane w życiu codziennym wybór asortymentu produkcji jakie wyroby i w jakich ilościach powinno produkować przedsiębiorstwo

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Przykład. Przykład 3/19/2011. Przykład zagadnienia transportowego. Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład 2 DECYZJA?

Plan wykładu. Przykład. Przykład 3/19/2011. Przykład zagadnienia transportowego. Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład 2 DECYZJA? /9/ Zagadnienie transportowe Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład --9 Plan wykładu Przykład zagadnienia transportowego Sformułowanie problemu Własności zagadnienia transportowego Metoda potencjałów

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy I gimnazjum wg programu Matematyka z plusem

Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy I gimnazjum wg programu Matematyka z plusem Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy I gimnazjum wg programu Matematyka z plusem pojęcie liczby naturalnej, całkowitej, wymiernej rozszerzenie osi liczbowej na liczby ujemne sposób i potrzebę zaokrąglania

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie równań nieliniowych

Rozwiązywanie równań nieliniowych Rozwiązywanie równań nieliniowych Marcin Orchel 1 Wstęp Przykłady wyznaczania miejsc zerowych funkcji f : f(ξ) = 0. Wyszukiwanie miejsc zerowych wielomianu n-tego stopnia. Wymiar tej przestrzeni wektorowej

Bardziej szczegółowo

3. FUNKCJA LINIOWA. gdzie ; ół,.

3. FUNKCJA LINIOWA. gdzie ; ół,. 1 WYKŁAD 3 3. FUNKCJA LINIOWA FUNKCJĄ LINIOWĄ nazywamy funkcję typu : dla, gdzie ; ół,. Załóżmy na początek, że wyraz wolny. Wtedy mamy do czynienia z funkcją typu :.. Wykresem tej funkcji jest prosta

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie układów równań liniowych metody dokładne Materiały pomocnicze do ćwiczeń z metod numerycznych

Rozwiązywanie układów równań liniowych metody dokładne Materiały pomocnicze do ćwiczeń z metod numerycznych Rozwiązywanie układów równań liniowych metody dokładne Materiały pomocnicze do ćwiczeń z metod numerycznych Piotr Modliński Wydział Geodezji i Kartografii PW 13 stycznia 2012 P. Modliński, GiK PW Rozw.

Bardziej szczegółowo

PROGRAMOWANIE CAŁKOWITOLICZBOWE

PROGRAMOWANIE CAŁKOWITOLICZBOWE PROGRAMOWANIE CAŁKOWITOLICZBOWE METODA PODZIAŁU I OGRANICZEŃ Przykład 6. Metoda podziału i ograniczeń Rozwiązać zadanie z Przykładu 1. metodą podziału i ograniczeń, przy czym wielkość produkcji wyrobu

Bardziej szczegółowo

Teoretyczne podstawy programowania liniowego

Teoretyczne podstawy programowania liniowego Teoretyczne podstawy programowania liniowego Elementy algebry liniowej Plan Kombinacja liniowa Definicja Kombinacja liniowa wektorów (punktów) x 1, x 2,, x k R n to wektor x R n k taki, że x = i=1 λ i

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe

Programowanie liniowe Badania operacyjne Problem Model matematyczny Metoda rozwiązania Znaleźć optymalny program produkcji. Zmaksymalizować 1 +3 2 2 3 (1) Przy ograniczeniach 3 1 2 +2 3 7 (2) 2 1 +4 2 12 (3) 4 1 +3 2 +8 3 10

Bardziej szczegółowo

1. Synteza automatów Moore a i Mealy realizujących zadane przekształcenie 2. Transformacja automatu Moore a w automat Mealy i odwrotnie

1. Synteza automatów Moore a i Mealy realizujących zadane przekształcenie 2. Transformacja automatu Moore a w automat Mealy i odwrotnie Opracował: dr hab. inż. Jan Magott KATEDRA INFORMATYKI TECHNICZNEJ Ćwiczenia laboratoryjne z Logiki Układów Cyfrowych ćwiczenie 207 Temat: Automaty Moore'a i Mealy 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest

Bardziej szczegółowo

; B = Wykonaj poniższe obliczenia: Mnożenia, transpozycje etc wykonuję programem i przepisuję wyniki. Mam nadzieję, że umiesz mnożyć macierze...

; B = Wykonaj poniższe obliczenia: Mnożenia, transpozycje etc wykonuję programem i przepisuję wyniki. Mam nadzieję, że umiesz mnożyć macierze... Tekst na niebiesko jest komentarzem lub treścią zadania. Zadanie. Dane są macierze: A D 0 ; E 0 0 0 ; B 0 5 ; C Wykonaj poniższe obliczenia: 0 4 5 Mnożenia, transpozycje etc wykonuję programem i przepisuję

Bardziej szczegółowo

a 11 a a 1n a 21 a a 2n... a m1 a m2... a mn x 1 x 2... x m ...

a 11 a a 1n a 21 a a 2n... a m1 a m2... a mn x 1 x 2... x m ... Wykład 15 Układy równań liniowych Niech K będzie ciałem i niech α 1, α 2,, α n, β K. Równanie: α 1 x 1 + α 2 x 2 + + α n x n = β z niewiadomymi x 1, x 2,, x n nazywamy równaniem liniowym. Układ: a 21 x

Bardziej szczegółowo

Wykład z równań różnicowych

Wykład z równań różnicowych Wykład z równań różnicowych 1 Wiadomości wstępne Umówmy się, że na czas tego wykładu zrezygnujemy z oznaczania n-tego wyrazu ciągu symbolem typu x n, y n itp. Zamiast tego pisać będziemy x (n), y (n) itp.

Bardziej szczegółowo

2. DZIAŁANIA NA WIELOMIANACH

2. DZIAŁANIA NA WIELOMIANACH WIELOMIANY 1. Stopieo wielomianu. Działania na wielomianach 2. Równość wielomianów. 3. Pierwiastek wielomianu. Rozkład wielomianu na czynniki 4. Równania wielomianowe. 1.STOPIEŃ WIELOMIANU Wielomian to

Bardziej szczegółowo

Algorytm simplex i dualność

Algorytm simplex i dualność Algorytm simplex i dualność Łukasz Kowalik Instytut Informatyki, Uniwersytet Warszawski April 15, 2016 Łukasz Kowalik (UW) LP April 15, 2016 1 / 35 Przypomnienie 1 Wierzchołkiem wielościanu P nazywamy

Bardziej szczegółowo

Pendolinem z równaniami, nierównościami i układami

Pendolinem z równaniami, nierównościami i układami Pendolinem z równaniami, nierównościami i układami 1. Równaniem nazywamy równość dwóch wyrażeń algebraicznych. Równaniami z jedną niewiadomą są, np. równania: 2 x+3=5 x 2 =4 2x=4 9=17 x 3 2t +3=5t 7 Równaniami

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja ciągła

Optymalizacja ciągła Optymalizacja ciągła 5. Metody kierunków poparwy (metoda Newtona-Raphsona, metoda gradientów sprzężonych) Wojciech Kotłowski Instytut Informatyki PP http://www.cs.put.poznan.pl/wkotlowski/ 28.03.2019 1

Bardziej szczegółowo

Liczby zespolone. x + 2 = 0.

Liczby zespolone. x + 2 = 0. Liczby zespolone 1 Wiadomości wstępne Rozważmy równanie wielomianowe postaci x + 2 = 0. Współczynniki wielomianu stojącego po lewej stronie są liczbami całkowitymi i jedyny pierwiastek x = 2 jest liczbą

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES

FUNKCJA LINIOWA - WYKRES FUNKCJA LINIOWA - WYKRES Wzór funkcji liniowej (Postać kierunkowa) Funkcja liniowa jest podstawowym typem funkcji. Jest to funkcja o wzorze: y = ax + b a i b to współczynniki funkcji, które mają wartości

Bardziej szczegółowo

1.UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH

1.UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH UKŁADY RÓWNAŃ 1.UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH Układ: a1x + b1y = c1 a x + by = c nazywamy układem równań liniowych. Rozwiązaniem układu jest kaŝda para liczb spełniająca kaŝde z równań. Przy rozwiązywaniu układów

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy VII

Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy VII Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy VII Szkoły Podstawowej nr 100 w Krakowie Na podstawie programu Matematyka z plusem Na ocenę dopuszczającą Uczeń: rozumie rozszerzenie osi liczbowej na liczby

Bardziej szczegółowo

TOZ -Techniki optymalizacji w zarządzaniu

TOZ -Techniki optymalizacji w zarządzaniu TOZ -Techniki optymalizacji w zarządzaniu Wykład dla studentów II roku studiów II stopnia na kierunku Zarządzanie Semestr zimowy 2009/2010 Wykładowca: prof. dr hab. inż. Michał Inkielman Wykład 2 Optymalizacja

Bardziej szczegółowo

Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania.

Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania. Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania. Arkadiusz Męcel Uwagi początkowe W trakcie zajęć przyjęte zostaną następujące oznaczenia: 1. Zbiory liczb: R - zbiór liczb rzeczywistych; Q - zbiór

Bardziej szczegółowo

Układy równań liniowych. Ax = b (1)

Układy równań liniowych. Ax = b (1) Układy równań liniowych Dany jest układ m równań z n niewiadomymi. Liczba równań m nie musi być równa liczbie niewiadomych n, tj. mn. a a... a b n n a a... a b n n... a a... a b m m mn n m

Bardziej szczegółowo

Klasa 1 technikum. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Klasa 1 technikum. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne: Klasa 1 technikum Przedmiotowy system oceniania wraz z wymaganiami edukacyjnymi Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i

Bardziej szczegółowo

Notatki do tematu Metody poszukiwania rozwiązań jednokryterialnych problemów decyzyjnych metody dla zagadnień liniowego programowania matematycznego

Notatki do tematu Metody poszukiwania rozwiązań jednokryterialnych problemów decyzyjnych metody dla zagadnień liniowego programowania matematycznego Notatki do tematu Metody poszukiwania rozwiązań jednokryterialnych problemów decyzyjnych metody dla zagadnień liniowego programowania matematycznego część III Analiza rozwiązania uzyskanego metodą simpleksową

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe metoda sympleks

Programowanie liniowe metoda sympleks Programowanie liniowe metoda sympleks Mirosław Sobolewski Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW 13. wykład z algebry liniowej Warszawa, styczeń 2018 Mirosław Sobolewski (UW) Warszawa, 2018 1 /

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH

ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH Transport, studia I stopnia Instytut L-5, Wydział Inżynierii Lądowej, Politechnika Krakowska Ewa Pabisek Adam Wosatko Postać ogólna równania nieliniowego Często występującym, ważnym problemem obliczeniowym

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 7. TEMATYKA: Krzywe Bézier a

Ćwiczenia nr 7. TEMATYKA: Krzywe Bézier a TEMATYKA: Krzywe Bézier a Ćwiczenia nr 7 DEFINICJE: Interpolacja: przybliżanie funkcji za pomocą innej funkcji, zwykle wielomianu, tak aby były sobie równe w zadanych punktach. Poniżej przykład interpolacji

Bardziej szczegółowo

5.1. Kratownice płaskie

5.1. Kratownice płaskie .. Kratownice płaskie... Definicja kratownicy płaskiej Kratownica płaska jest to układ prętowy złożony z prętów prostych, które są połączone między sobą za pomocą przegubów, Nazywamy je węzłami kratownicy.

Bardziej szczegółowo

O MACIERZACH I UKŁADACH RÓWNAŃ

O MACIERZACH I UKŁADACH RÓWNAŃ O MACIERZACH I UKŁADACH RÓWNAŃ Problem Jak rozwiązać podany układ równań? 2x + 5y 8z = 8 4x + 3y z = 2x + 3y 5z = 7 x + 8y 7z = Definicja Równanie postaci a x + a 2 x 2 + + a n x n = b gdzie a, a 2, a

Bardziej szczegółowo

Funkcje wymierne. Jerzy Rutkowski. Działania dodawania i mnożenia funkcji wymiernych określa się wzorami: g h + k l g h k.

Funkcje wymierne. Jerzy Rutkowski. Działania dodawania i mnożenia funkcji wymiernych określa się wzorami: g h + k l g h k. Funkcje wymierne Jerzy Rutkowski Teoria Przypomnijmy, że przez R[x] oznaczamy zbiór wszystkich wielomianów zmiennej x i o współczynnikach rzeczywistych Definicja Funkcją wymierną jednej zmiennej nazywamy

Bardziej szczegółowo

Definicje i przykłady

Definicje i przykłady Rozdział 1 Definicje i przykłady 1.1 Definicja równania różniczkowego 1.1 DEFINICJA. Równaniem różniczkowym zwyczajnym rzędu n nazywamy równanie F (t, x, ẋ, ẍ,..., x (n) ) = 0. (1.1) W równaniu tym t jest

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY III

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY III WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY III Program nauczania matematyki w gimnazjum Matematyka dla przyszłości DKW 4014 162/99 Opracowała: mgr Mariola Bagińska 1. Liczby i działania Podaje rozwinięcia

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania

Przedmiotowy system oceniania Przedmiotowy system oceniania gimnazjum - matematyka Opracowała mgr Katarzyna Kukuła 1 MATEMATYKA KRYTERIA OCEN Kryteria oceniania zostały określone przez podanie listy umiejętności, którymi uczeń musi

Bardziej szczegółowo

Algebra liniowa. Macierze i układy równań liniowych

Algebra liniowa. Macierze i układy równań liniowych Algebra liniowa Macierze i układy równań liniowych Własności wyznaczników det I = 1, det(ab) = det A det B, det(a T ) = det A. Macierz nieosobliwa Niech A będzie macierzą kwadratową wymiaru n n. Mówimy,

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZYWANIE UKŁADÓW RÓWNAŃ NIELINIOWYCH PRZY POMOCY DODATKU SOLVER PROGRAMU MICROSOFT EXCEL. sin x2 (1)

ROZWIĄZYWANIE UKŁADÓW RÓWNAŃ NIELINIOWYCH PRZY POMOCY DODATKU SOLVER PROGRAMU MICROSOFT EXCEL. sin x2 (1) ROZWIĄZYWANIE UKŁADÓW RÓWNAŃ NIELINIOWYCH PRZY POMOCY DODATKU SOLVER PROGRAMU MICROSOFT EXCEL 1. Problem Rozważmy układ dwóch równań z dwiema niewiadomymi (x 1, x 2 ): 1 x1 sin x2 x2 cos x1 (1) Nie jest

Bardziej szczegółowo

VII. Elementy teorii stabilności. Funkcja Lapunowa. 1. Stabilność w sensie Lapunowa.

VII. Elementy teorii stabilności. Funkcja Lapunowa. 1. Stabilność w sensie Lapunowa. VII. Elementy teorii stabilności. Funkcja Lapunowa. 1. Stabilność w sensie Lapunowa. W rozdziale tym zajmiemy się dokładniej badaniem stabilności rozwiązań równania różniczkowego. Pojęcie stabilności w

Bardziej szczegółowo

Metoda eliminacji Gaussa

Metoda eliminacji Gaussa Metoda eliminacji Gaussa Rysunek 3. Rysunek 4. Rozpoczynamy od pierwszego wiersza macierzy opisującej nasz układ równań (patrz Rys.3). Zakładając, że element a 11 jest niezerowy (jeśli jest, to niezbędny

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe metoda sympleks

Programowanie liniowe metoda sympleks Programowanie liniowe metoda sympleks Mirosław Sobolewski Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW wykład z algebry liniowej Warszawa, styczeń 2009 Mirosław Sobolewski (UW) Warszawa, 2009 1 / 13

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki dla uczniów klasy VII szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z matematyki dla uczniów klasy VII szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z matematyki dla uczniów klasy VII szkoły podstawowej Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: rozumie rozszerzenie osi liczbowej na liczby ujemne umie porównywać liczby wymierne,

Bardziej szczegółowo

Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 11,

Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 11, 1 Kwantyzacja skalarna Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 11, 10.05.005 Kwantyzacja polega na reprezentowaniu dużego zbioru wartości (być może nieskończonego) za pomocą wartości

Bardziej szczegółowo

Podstawowe struktury algebraiczne

Podstawowe struktury algebraiczne Rozdział 1 Podstawowe struktury algebraiczne 1.1. Działania wewnętrzne Niech X będzie zbiorem niepustym. Dowolną funkcję h : X X X nazywamy działaniem wewnętrznym w zbiorze X. Działanie wewnętrzne, jak

Bardziej szczegółowo

Definicja i własności wartości bezwzględnej.

Definicja i własności wartości bezwzględnej. Równania i nierówności z wartością bezwzględną. Rozwiązywanie układów dwóch (trzech) równań z dwiema (trzema) niewiadomymi. Układy równań liniowych z parametrem, analiza rozwiązań. Definicja i własności

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA DYSKRETNA

OPTYMALIZACJA DYSKRETNA Temat nr a: odelowanie problemów decyzyjnych, c.d. OPTYALIZACJA DYSKRETA Zagadnienia decyzyjne, w których chociaż jedna zmienna decyzyjna przyjmuje wartości dyskretne (całkowitoliczbowe), nazywamy dyskretnymi

Bardziej szczegółowo

Zajęcia nr. 6: Równania i układy równań liniowych

Zajęcia nr. 6: Równania i układy równań liniowych Zajęcia nr. 6: Równania i układy równań liniowych 13 maja 2005 1 Podstawowe pojęcia. Definicja 1.1 (równanie liniowe). Równaniem liniowym będziemy nazwyać równanie postaci: ax = b, gdzie x oznacza niewiadomą,

Bardziej szczegółowo

1. Liczby zespolone. Jacek Jędrzejewski 2011/2012

1. Liczby zespolone. Jacek Jędrzejewski 2011/2012 1. Liczby zespolone Jacek Jędrzejewski 2011/2012 Spis treści 1 Liczby zespolone 2 1.1 Definicja liczby zespolonej.................... 2 1.2 Postać kanoniczna liczby zespolonej............... 1. Postać

Bardziej szczegółowo

Elementy Modelowania Matematycznego

Elementy Modelowania Matematycznego Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 8 Programowanie nieliniowe Spis treści Programowanie nieliniowe Zadanie programowania nieliniowego Zadanie programowania nieliniowego jest identyczne jak dla

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA na poszczególne oceny-klasa I Gimnazjum

WYMAGANIA na poszczególne oceny-klasa I Gimnazjum WYMAGANIA na poszczególne oceny-klasa I Gimnazjum Oceny z plusem lub minusem otrzymują uczniowie, których wiadomości i umiejętności znajdują się na pograniczu wymagań danej oceny głównej. (Znaki + i -

Bardziej szczegółowo

1.2. Rozwiązywanie zadań programowania liniowego metodą geometryczną

1.2. Rozwiązywanie zadań programowania liniowego metodą geometryczną binarną są określane mianem zadania programowania binarnego. W stosunku do dyskretnych modeli decyzyjnych stosuje się odrębną klasę metod ich rozwiązywania. W dalszych częściach niniejszego rozdziału zostaną

Bardziej szczegółowo

Funkcje wymierne. Funkcja homograficzna. Równania i nierówności wymierne.

Funkcje wymierne. Funkcja homograficzna. Równania i nierówności wymierne. Funkcje wymierne. Funkcja homograficzna. Równania i nierówności wymierne. Funkcja homograficzna. Definicja. Funkcja homograficzna jest to funkcja określona wzorem f() = a + b c + d, () gdzie współczynniki

Bardziej szczegółowo