Temat Nr z pp Tematyka szczegółowa Środki dydaktyczne Wymagania podstawowe, po zajęciach uczeń : Wymagania ponadpodstawowe, po zajęciach uczeń: 1. Na tropie źródeł muzyki 3.2, Zapoznanie uczniów z kryteriami oceniania. Funkcje muzyki pierwotnej i starożytnej. Głos jako pierwszy instrument. Pieśni i tańce rytualne. Instrumenty kultur Prymitywnych i starożytnych. Muzyka w zabytkach ikonograficznych i pisanych. Źródła muzyki, Prehistoria, Bogowie i muzyka starożytności, Nasze śródziemnomorskie korzenie [P s. 5 12]; Pieśń Seikilosa [P s. 10]; Hymn delficki ku czci Apolla i przykłady nagrań muzyki rytualnej; Karta pracy nr 1; ilustracje: malowidło paleolityczne z jaskini w Lascaux Grupa byków, Muzyk grający na aulosie, Harfiarz, Kobieta grająca na kitarze [P s. 7 9]. zna nazwy epok najstarszych w dziejach kultury potrafi wysłuchać utworu potrafi podać funkcje muzyki pierwotnej i czasów antycznych umie wymienić sytuacje, w jakich muzyka towarzyszyła ludziom w Starożytności potrafi opowiedzieć o swoich odczuciach po wysłuchaniu utworu potrafi wymienić teorie na temat powstania muzyki wie, z jakich źródeł czerpiemy wiedzę na temat muzyki najstarszych epok potrafi wymienić nazwy starożytnych instrumentów i rozpoznać je na ilustracji zna mitologiczne przykłady związane z muzyką potrafi zagrać na flecie melodię Pieśni Seikilosa. 2. Wznieśmy głosy ku niebu 3.2, Cechy romanizmu i gotyku. Chorał gregoriański. Cechy i funkcja chorału. Inne formy muzyczne. Polifonia wielogłosowość. Misterium średniowieczne Tysiąclecie, które uwiło nam gniazdo, Najpierw był śpiew, Królestwo chorału, A poza chorałem?, Śpiewający teatr [P s. 13 19]; Anonim Media Vita chorał gregoriański; przykład wczesnej polifonii, np. Ecce advenit wie, jak długo trwało średniowiecze zna termin: chorał gregoriański, melizmaty, polifonia, misterium potrafi wyjaśnić nazwę i podać cechy chorału gregoriańskiego; potrafi odróżnić śpiew wielogłosowy od jednogłosowego; potrafi omówić funkcje muzyki kościelnej w średniowieczu umie wymienić cechy sztuki romańskiej i gotyckiej umie wymienić funkcje misterium średniowiecznego; wie, w jaki sposób budowano wczesne utwory polifoniczne
3. Krzyż, miecz i uwielbienie kobiety ideał cnot rycerskich Początki kultury świeckiej. Tematyka średniowiecznych pieśni świeckich. Nauka gry na bębenku lub flecie Prowansalskiej pieśni miłosnej. Turniej na zamku, Rybałt wesołek [P s. 20 22]; Prowansalska pieśń miłosna (Kalenda maya) [P s. 20], Sumer is icumen in [P s. 18]; ilustracje: miniatura przedstawiająca Walthera von der Vogelweide [P s. 20], Wesołek artysta uniwersalny [P 22]; instrumenty perkusyjne, flety. zna nazwy średniowiecznych rycerzy śpiewaków wie, jaką tematykę poruszano w pieśniach świeckich; umie zagrać na bębenku rytm Prowansalskiej pieśni miłosnej potrafi wyjaśnić znaczenie kultury rycerskiej dla rozwoju muzyki świeckiej; umie scharakteryzować ówczesnych wykonawców; potrafi zagrać na flecie melodię - Prowansalskiej pieśni miłosnej. 4. O ciesz się, matko Polsko, w sławne potomstwo płodna! Początki państwa polskiego. Polska doby średniowiecza. Pierwsze hymny polskie Gaude, Mater Polonia i Bogurodzica. Inne zabytki kultury muzycznej Breve regnum. Nauka śpiewu Bogurodzicy Pierwszy hymn królewski: Gaude, Mater Polonia, Bogurodzica królowa pieśni polskiej [P s. 25 30]; Wincenty z Kielczy Gaude, Mater Polonia [P s. 26], Anonim Bogurodzica [P s. 28]; Breve regnum; ilustracje: miniatura S. Samostrzelnika Święty Stanisław [P s. 25], Matka Boska z Dzieciątkiem [P s. 30]. zna tytuły najważniejszych średniowiecznych zabytków polskiej kultury muzycznej wie, jak zachować się podczas słuchania lub wykonywania pieśni Gaude Mater Polonia; wie, przed jaką bitwą polscy rycerze śpiewali Bogurodzicę potrafi zaśpiewać w grupie fragment pieśni Bogurodzica. zna treść i okoliczności powstania pieśni Gaude Mater Polonia; zna znaczenie Bogurodzicy dla Polakow oraz jej funkcję w literaturze; potrafi podać imiona najważniejszych polskich patronów średniowiecznych umie zaśpiewać fragment pieśni Bogurodzica solo.
5. Sztuka renesansu pochwałą życia i piękna Cechy sztuki renesansu. Idee epoki. Najwybitniejsi twórcy. Średniowieczny ascetyzm a radość życia i piękno renesansu porównanie. Zasługi kompozytorów niderlandzkich i G.P. da Palestriny. Nauka kanonu Wiwat, szkoła Odrodzenie zapomnianego piękna, Niderlandy i Włochy prym wiodą [P s. 34 37]; przykład chorału gregoriańskiego, M. Gomołka Szczęśliwy, który ludzi upadłych ratuje; G.P. da Palestrina Kyrie z Missa Papae Marcelli; M. Praetorius Wiwat, szkoła [P s. 36]; ilustracje: S. Botticelli Wiosna [P s. 34], Palestrina wręczający papieżowi Marcelemu II swoją nową mszę [P s. 36]. potrafi odróżnić utwór pochodzący ze średniowiecza od utworu renesansowego; wie, w których krajach najbujniej rozwijała się muzyka wielogłosowa; zna terminy: polifonia, motet, technika imitacji, msza; rozumie budowę kanonu. z nauczycielem lub innym uczniem; zna ramy czasowe epoki umie wskazać charakterystyczne różnice w sztuce obu epok zna nazwiska najwybitniejszych artystów renesansu potrafi wyjaśnić znaczenie twórczości kompozytorów niderlandzkich i włoskich dla rozwoju muzyki umie zaśpiewać w kanonie z nauczycielem lub innym uczniem umie rozpoznać imitację w słuchanym utworze. 6. Muzyczne rozrywki renesansu 1.5, 2.2, Madrygał. Orlando di Lasso. Tańce renesansowe. Nauka gry Tańca polskiego Niderlandy i Włochy prym wiodą [P s. 35]; Orlando di Lasso Matona, mia cara, Anonim Jeszcze Marcinie, inne madrygały; Tabulatura Jana z Lublina Taniec polski [P s. 42]; ilustracje: O. di Lasso dyrygujący zna termin: madrygał; zna budowę tańca renesansowego; potrafi wykonać krok pawany wie, jaką tematykę poruszano w madrygałach
orkiestrą dworską [P s. 37], Bal na dworze Valois, Śpiewanie madrygałów [P s. 34 35]. 7. Złoty wiek kultury polskiej 1.3, Życie muzyczne w XVIwiecznym Krakowie. Mikołaj Gomołka i pierwszy polski psałterz. Wacław z Szamotuł. Instrumenty epoki odrodzenia. Lutnictwo. Tabulatura Jana z Lublina. Nauka śpiewu - Za górami, za lasami. Już się zmierzka. Nauka gry na fletach Nieście chwałę, mocarze. i Polska też na przedzie, Nasz pierwszy kompozytor narodowy, Na polską nutę, O żołnierzach, miłości i swawolach [P s. 38 44, P s. 37 (ostatni akapit)]; M. Gomołka Szczęśliwy, ktory ludzi upadłych ratuje, Wacław z Szamotuł Modlitwa, gdy dziatki spać idą ( Już sie zmierzka ) [P s. 39]; Anonim Jeszcze Marcinie, J. Polak Volta; Nieście chwałę, mocarze [P s. 41]; Za górami, za lasami [P s. 44]; Karta pracy nr 2; ilustracje: Herb Polski z czasów panowania Stefana Batorego [P s. 40], Strona tytułowa Psałterza M. Gomołki [P s. 41], Scena biesiadna [P s. 42], Viola i skrzypce Grobliczow [P s. 38]; zna termin: mecenas sztuki potrafi wymienić władców Polski panujących w epoce renesansu; rozumie określenie: złoty wiek; zna nazwiska polskich kompozytorów doby renesansu; śpiewa w grupie Już sie zmierzka; zna nazwy instrumentów popularnych w epoce; potrafi rozpoznać brzmienie lutni i wskazać podobieństwo do brzmienia współczesnego instrumentu (gitara klasyczna); potrafi porównać psalm Szczęśliwy, który ludzi upadłych ratuje z pieśnią Modlitwa, gdy dziatki spać idą. zna termin: tabulatura; zna tytuł najsłynniejszej polskiej tabulatury; zna nazwiska najwybitniejszych polskich poetów i muzyków; umie wyjaśnić, dlaczego M. Gomołka został nazwany pierwszym narodowym kompozytorem polskim; zna nazwiska wybitnych lutników; potrafi zagrać na flecie - Nieście chwałę, mocarze
8. Przepyszna sztuka baroku 3.2, Cechy stylu barokowego w muzyce, plastyce i architekturze. Renesans a barok porównanie. Działalność Cameraty florenckiej. Opery C. Monteverdiego, H. Purcella i J.F. Haendla. Opera w Polsce. Ozdobna sztuka przepychu, Jej Wysokość Opera [P s. 48 52]; C. Monteverdi Aria Orfeusza z opery Orfeusz, J.F. Haendel Largo z opery Xerxes, H. Purcell Dydona i Eneasz (fragmenty); Karta pracy nr 3; ilustracje: Barokowy anioł [P s. 48], Barokowe organy w Leżajsku, Pałac w Wilanowie, Scena z opery [P s. 52 54]. zna terminy: concerto grosso, basso continuo; wie, jaką formą jest opera i w jakim kraju powstały pierwsze dzieła operowe; umie wymienić elementy składowe opery; zna tytuły pierwszych oper; zna nazwisko C. Monteverdiego; wie, kto sprowadził operę do Polski zna ramy czasowe muzycznego baroku; umie wymienić cechy sztuki baroku; potrafi określić aparat wykonawczy w słuchanym utworze; zna nazwiska twórców barokowych oper (C. Monteverdi, H. Purcell, J.F. Haendel). potrafi wyjaśnić znaczenie Cameraty florenckiej dla rozwoju muzyki. 9. Co słychać przy Kolumnie Zygmunta? 3.3,, 3.7 Działalność B. Pękiela, A. Jarzębskiego i G.G. Gorczyckiego. Polski styl i kariera poloneza. Nauka śpiewu Siedzi sobie zając pod miedzą. Akompaniament perkusyjny do piosenki. Polski barok, Poloneza czas zacząć, czyli polskie tańce narodowe [P s. 60 65]; Siedzi sobie zając pod miedzą [P s. 61]; A. Jarzębski Tamburetta, B. Pękiel Audite mortales, G.G. Gorczycki Laetatus Sum; instrumenty perkusyjne, zwłaszcza tamburyna; ilustracje: Polonez [P s. 65]. zna nazwiska polskich twórców epoki baroku; potrafi zaśpiewać w grupie piosenkę Siedzi sobie zając pod miedzą; potrafi wymienić nazwy polskich tańców narodowych. zna sytuację Polski czasów baroku; potrafi wymienić dzieła polskich twórców; umie rozpoznać instrumenty w słuchanej Tamburetcie; potrafi zaakompaniować na tamburynie lub zaimprowizować taniec w parze do Tamburetty; umie zaakompaniować na instrumencie perkusyjnym do piosenki według propozycji własnej lub kolegi; rozumie pojęcie: polski styl.
10. Wyrafinowanie i kunszt muzyki instrumentalnej 1.3, 1.5, 3.2, Formy instrumentalne baroku: concerto grosso, basso continuo, suita. Instrumenty epoki. Twórczość A. Vivaldiego Muzyka instrumentalna [P s. 52 53]; A. Vivaldi Cztery pory roku Wiosna cz. I Allegro [P s. 53], cz. II i III, J.S. Bach Aria na strunie G z III Suity orkiestrowej D-dur BWV 1068, Bourree z IV Suity D-dur BWV 1069; ilustracje: A. Vivaldi [P s. 52], Barokowe organy w Leżajsku [P s. 50]; Dodatkowo: Plansza demonstracyjna. Muzyka Instrumenty dęte organy, ew. komputer i multimedialna wersja tej planszy. wie, kim był A. Vivaldi i zna tytuł jego dzieła (Cztery pory roku); potrafi zanucić temat Wiosny z Czterech pór roku zna budowę suity i koncertu barokowego; potrafi rozpoznać słuchowo instrumenty i sposób, w jaki pojawiają się w utworze 11. Melodyjne oracje w kościele Formy wokalnoinstrumentalne baroku: oratorium, msza, pasja,kantata. Twórczość J.F. Haendla Ślązak angielskim kompozytorem narodowym [P s. 54 55]; J.F. Haendel Alleluja z oratorium Mesjasz [P s. 55], J.S. Bach Credo z Mszy h-moll, kantata J.S. Bacha, np. Nun ist das Heil BWV 50; zna terminy: kantata, pasja, oratorium, msza; potrafi zaśpiewać motyw Alleluja z oratorium J.F. Haendla; zna podstawowe fakty z życia J.F. Haendla. umie wymienić najwybitniejsze dzieła Haendla; rozumie różnice między oratorium i operą; umie określić aparat wykonawczy w słuchanych utworach.
ilustracja: J.F. Haendel, portret [P s. 54]. 12. Spotkanie z geniuszem 1.1, 1.3, 2.1 3.2, Życie i twórczość J.S. Bacha. Rola w muzyce europejskiej. Wybrane gatunki w twórczości J.S. Muzyka organowa i klawesynowa. Fuga Bacha. Jan Sebastian Bach geniusz wszech czasów [P s. 55 59]; J.S. Bach Toccata d-moll BWV 565 organy, Fuga c-moll [P s. 57 lub wersja klawesynowa Karta pracy nr 4 i Karta pracy nr 5; ilustracje: J.S. Bach [P s. 56], Kościół i szkoła św. Tomasza w Lipsku [P s. 59]; dzwonki zna podstawowe fakty z życia artysty; potrafi słuchowo odróżnić barwę organów od klawesynu umie rozpoznać brzmienie dzwonków w prezentowanych utworach; potrafi zagrać na dzwonkach dźwięki składające się na nazwisko kompozytora potrafi wymienić najwybitniejsze dzieła kompozytora; rozumie znaczenie twórczości J.S. Bacha dla rozwoju muzyki europejskiej; potrafi zaobserwować pojawianie się tematu w Fudze c-moll. 13. Piękno prostoty forma piękna (sztuka XVIII wieku 1.3, Klasycyzm przeciwieństwem baroku. Homofonia. Allegro sonatowe i formy muzyczne o budowie cyklicznej symfonia oraz nazwy pozostałych części. Życie i twórczość J. Haydna. Skład orkiestry symfonicznej. Prostota i wdzięk, Trzej panowie z Wiednia, Papa Haydn [P s. 71 74]; J.S. Bach Fuga c-moll z pierwszego zeszytu Das Wohltemperierte Klavier [P s. 57], W.A. Mozart Serenada G-dur nr 13 Eine kleine Nachtmusik KV 525, J. Haydn Andante z Symfonii G-dur Z uderzeniem w kocioł ; rozumie terminy: homofonia, allegro sonatowe; zna nazwy form o budowie cyklicznej; potrafi wymienić grupy instrumentów, które wchodzą w skład orkiestry symfonicznej; zna podstawowe fakty z życia J. Haydna; wie, co to jest symfonia i zna jej budowę. potrafi odróżnić styl barokowy od klasycystycznego w plastyce, architekturze i muzyce; potrafi omówić budowę formy cyklicznej; umie określić aparat wykonawczy i wskazać tematy w słuchanym Eine kleine Nachtmusik; potrafi wymienić najwybitniejsze dzieła Haydna; zna rozmieszczenie instrumentów w orkiestrze symfonicznej.
ilustracja: J. Haydn [P s. 73]; Dodatkowo: Plansze demonstracyjne. Muzyka Orkiestra symfoniczna, ew. komputer i wersja multimedialna plansz; Tabele muzy 14. Ideał wdzięku, umiaru i piękna Wolfgang Amadeusz Mozart 1.3, Życie i twórczość Wolfganga Amadeusza Mozarta. Opera XVIII wieku. Nauka śpiewu Kanonu słowiczego. Oglądanie fragmentów filmu Amadeusz. Wolfgang Amadeusz Mozart cudowne dziecko muzyki [P s. 74 76]; W.A. Mozart Kanon słowiczy [P s. 76]; Duet Papagena i Papageny z opery Czarodziejski flet, Eine kleine Nachtmusik KV 525, Requiem cz. Dies ire; ilustracje: W.A. Mozart koncertujący z ojcem i siostrą, Scena z opery Don Giovanni [P s. 74 75]. zna podstawowe fakty z życia W.A. Mozarta; umie zaśpiewać kanon wraz z grupą kolegów; potrafi określić rodzaje głosów w Duecie Papagena i Papageny potrafi wymienić najwybitniejsze dzieła Mozarta; umie zaśpiewać w kanonie z nauczycielem lub innym uczniem; potrafi rozpoznać aparat wykonawczy w serenadzie Eine kleine Nachtmusik 15. Ludwik van Beethoven wielki symfonik Życie i twórczość kompozytora. Formy muzyczne o budowie cyklicznej symfonia, sonata. Ludwik van Beethoven wielki symfonik [P s. 77 79]; L. van Beethoven Finał IX Symfonii potrafi zaśpiewać Odę do radości; zna podstawowe fakty z życia kompozytora; potrafi zauważyć zmiany tematu w słuchanych wariacjach na temat umie zaśpiewać pieśń solo a cappella lub z towarzyszeniem akompaniamentu; umie wymienić tytuły najwybitniejszych
Podstawowe zasady kształtowania materii dźwiękowej: podobieństwo wariant kontrast. Oda do radości jako hymn europejski. Nauka śpiewu Ody do radości Oda do radości [P s. 78], Dla Elizy, cz. I Allegro con brio z V Symfonii c-moll, Sonata księżycowa cz. I, Wariacje na temat pieśni God save the King; ilustracja L. van Beethoven [P s. 77]. pieśni God save the King. dzieł L. van Beethovena; wie, na czym polega forma wariacji i ronda; zna podstawowe formy muzyczne klasycyzmu (sonata, symfonia, koncert); potrafi wymienić części tych utworów. 16. Klasycyzm i preromantyzm w Polsce drogi do 3.2, Pierwsze polskie opery. Pieśniarstwo patriotyczne i żołnierskie. Nauka pieśni Warszawianka. Historia Mazurka Dąbrowskiego. Wątki patriotyczne w muzyce Nasz klasycyzm i preromantyzm, Złoty okres pieśni polskiej, Nasz Mazurek [P s. 79 88]; Mazurek Dąbrowskiego tekst oryginalny i współczesna wersja hymnu państwowego [P s. 83 84]; K. Kurpiński Warszawianka [P s. 85], Anonim Polonez Trzeciego Maja, Witaj, majowa jutrzenko [P s. 82, 87]; M.K. Ogiński Polonez a- moll Pożegnanie ojczyzny, W. Sowiński Hymn do miłości ojczyzny; Dodatkowo: CD Polskie pieśni historyczne WSiP umie samodzielnie zaśpiewać hymn państwowy; zna historię i okoliczności powstania Mazurka Dąbrowskiego; potrafi wymienić pieśni polskie powstałe w XVIII/XIX wieku; umie w grupie zaśpiewać jedną z pieśni; potrafi rozpoznać polskie pieśni po wysłuchaniu fragmentu melodii lub tekstu: Mazurek Dąbrowskiego, Boże, coś Polskę, Warszawianka, Hymn do miłości ojczyzny. umie wskazać różnice między oficjalnym tekstem hymnu państwowego a pierwowzorem Mazurka Dąbrowskiego; zna nazwiska autorów utworów patriotycznych tego okresu; zna tytuły polskich dzieł operowych (Nędza uszczęśliwiona, Krakowiacy i Górale); zna nazwiska polskich kompozytorów oper (Kamieński, Stefani); wie, co to jest śpiewogra; potrafi określić ewentualne różnice w pojmowaniu patriotyzmu na podstawie tekstu Hymnu do miłości ojczyzny i własnych odczuć; potrafi podać przykłady wybitnych
Polakow epoki 17. Polskie rytmy na parkiecie 1.5, 2.2, 3.3, Cechy charakterystyczne polskich tańców narodowych. Rytmy tańców narodowych w literaturze muzycznej. Nauka kroku podstawowego i figur poloneza. Śpiewanie i granie kolędy W żłobie leży. Poloneza czas zacząć... czyli polskie tańce narodowe [P s. 64 67]; S. Moniuszko Mazur z opery Halka, M.K. Ogiński Polonez Pożegnanie ojczyzny, W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz; Anonim W żłobie leży [P s. 66]; Dodatkowo: Plansze demonstracyjne Polonez, Krakowiak, Mazur, Oberek, Kujawiak; Karta pracy nr 6; ilustracje: Mazur [P s. 67], Polonez [P s. 65], Tabele muzyczne: Tańce [P s. 190]; bębenek, flety lub dzwonki. zna nazwy polskich tańców narodowych; umie rozpoznać rytmy tych tańców; umie wystukać rytm poloneza; potrafi wykonać krok podstawowy poloneza potrafi zaśpiewać W żłobie leży potrafi wyjaśnić różnicę między tańcem ludowym a narodowym; zna przykłady utworów opartych na rytmach polskich tańców narodowych; umie wykonać figury poloneza w parze; umie zagrać W żłobie leży na dowolnym instrumencie 18. Osobista wypowiedź artysty fortepian w służbie romantyków 1.3, Idee romantyzmu. Testament Beethovena. Wolny artysta. Formy wypowiedzi artystycznej: pieśń, poemat symfoniczny, koncert solowy. Budowa fortepianu. W poszukiwaniu wolności i tożsamości, Muzyka programowa [P s. 93 94, 96 97]; F. Chopin Preludium e- moll op. 28 nr 4, Mazurek E-dur op. 6 nr 3, potrafi umieścić romantyzm na osi czasu; rozumie pojęcia: wolny artysta, wirtuoz; umie wymienić charakterystyczne dla epoki formy muzyczne: pieśń, poemat symfoniczny, koncert solowy; zna główne cechy romantyzmu; potrafi wymienić wybitnych przedstawicieli romantyzmu, np. poetów, pisarzy, malarzy; zna nazwiska wirtuozów fortepianu; zna tytuły utworów
Możliwości wyrazowe instrumentu. Literatura fortepianowa. Wirtuozi. S. Moniuszko Prząśniczka, F. Schubert Kwintet fortepianowy A-dur Pstrąg, F. Liszt Walc Mefisto nr 1, F. Chopin Koncert fortepianowy f-moll cz. II Larghetto i cz. III Allegro vivace; P. Ducas Uczeń czarnoksiężnika, M. Musorgski Noc na Łysej Gorze; ilustracje: F. Liszt karykatura, H. Berlioz [P s. 96 97], F. Chopin [P s. 103]. wie, jak zbudowany jest fortepian i do jakiej grupy instrumentów należy; potrafi określić rolę fortepianu w słuchanych utworach (instrument solowy, w zespole kameralnym, akompaniujący); potrafi podać przykładowe utwory i nazwiska kompozytorów muzyki programowej. z dawniejszych epok wyrażających treści pozamuzyczne; potrafi opowiedzieć treść wybranego utworu programowego. 19. Fryderyk Chopin polski romantyk 1.3, 1.6, Sylwetka i twórczość najwybitniejszej postaci kultury polskiej. Znaczenie tworczości F. Chopina dla kultury polskiej. Emigracja XIX wieku. Konkursy i festiwale chopinowskie. Polska wielka trojka, Fryderyk Chopin [P s. 102 106]; Preludium e-moll op. 28 nr 4, Mazurek E-dur op. 6 nr 3, Życzenie, Polonez g-moll, Walc Desdur op. 64 nr 1, Etiuda c-moll op. 10 nr 12, Polonez A-dur op. 40 nr 1, Sonata b-moll op. 35 cz. III Marsz zna podstawowe fakty z życia kompozytora; wie, na jakim grał instrumencie; potrafi wymienić, jakie tworzył utwory i na jaki instrument. potrafi rozpoznać utwory F. Chopina pośród innych przykładów; ma wiadomości dotyczące konkursów i festiwali chopinowskich; potrafi wyjaśnić znaczenie twórczości F. Chopina dla rozwoju kultury polskiej; umie odszukać informacje dotyczące konkursów i festiwali chopinowskich
20. Związki poezji z muzyką pieśń romantyczna Pieśń romantyczna i jej rodzaje. Twórczość Franciszka Schuberta. Nauka śpiewu Pieśni żeglarzy. Poemat symfoniczny związki muzyki z literaturą i malarstwem. Treści pozamuzyczne w utworach z epok wcześniejszych. żałobny, fragmenty cz. I Allegro Koncertu fortepianowego b- moll op. 23 P. Czajkowskiego, cz. I Allegro molto moderato z Koncertu fortepianowego a-moll op. 16 E. Griega, cz. II Larghetto i cz. III Allegro vivace Koncertu fortepianowego f-moll op. 21 F. Chopina; ilustracje: F. Chopin [P s. 103], Polonez Chopina (P s. 104) Romantyczni ulubieńcy [P s. 97 99]; F. Schubert Ave Maria op. 52 nr 6, Król elfów, F. Chopin Życzenie, S. Moniuszko Prząśniczka; F. Schubert Pieśń żeglarzy [P s. 98]; H. Berlioz Symfonia fantastyczna, B. Smetana Wełtawa, F. Liszt Mazepa, P. Ducas Uczeń czarnoksiężnika, R. Strauss Dyl Sowizdrzał, M. Musorgski Noc umie wymienić rodzaje pieśni: zwrotkowa, ballada; zna podstawowe fakty z życia F. Schuberta; potrafi zaśpiewać Pieśń żeglarzy w grupie; zna treść pieśni Król elfów wie, jaka tematyka interesowała romantyków; potrafi wymienić najwybitniejszych artystów tej epoki i podać przykłady ich dzieł; zna nazwiska twórców i tytuły ich utworów oparte na ludowych baśniach i legendach; umie zaśpiewać Pieśń żeglarzy solo.
na Łysej Gorze; ilustracje: F. Schubert koncertujący w jednym z domow mieszczańskich Wiednia [P s. 97]; F. Chopin, S. Moniuszko [P s. 103, 107]. 21. Synteza sztuki wielkie przedstawienia 1.6, 3.2, 3.3, Opera romantyczna. Najwybitniejsi twórcy i ich dzieła. Twórczość Ryszarda Wagnera. J. Strauss król walca. Cechy charakterystyczne operetki i musicalu. Różnice i podobieństwa między musicalem, operetką i operą Szkoły narodowe [P s. 94 od drugiego akapitu do końca s. 95], Romantyczni ulubieńcy, Narodziny operetki [P s. 97 102], Nowość na scenie [P s. 127 129]; G. Verdi La donna e mobile z opery Rigoletto [P s. 100], Marsz triumfalny z opery Aida, N. Rimski-Korsakow Lot trzmiela z opery Baśń o carze Sałtanie, J. Offenbach Życie paryskie, F. Lehar Wesoła wdówka, I. Kalman Księżniczka czardasza, J. Strauss Zemsta nietoperza oraz wybrane walce, np. Nad pięknym modrym zna nazwiska najwybitniejszych kompozytorów oper; wie, jakie elementy składają się na przedstawienie operowe; zna terminy: uwertura, aria, libretto, belcanto. wie, gdzie znajduje się najbliższy gmach opery; zna nazwę charakterystycznego tańca związanego z operetką (kankan); zna nazwisko króla walca i jego najbardziej popularne utwory; umie wyjaśnić różnice między operą, operetką i musicalem; potrafi podać tytuły najbardziej znanych musicali. zna tytuły i libretto wybranych dzieł operowych; rozumie rolę opery jako elementu życia muzycznego i kulturalnego dziewiętnastowiecznej Europy; wie, kiedy i gdzie powstały pierwsze operetki i musicale; zna tytuł pierwszej operetki i nazwisko jej autora; umie wymienić tytuły najbardziej znanych operetek i nazwiska ich autorów; zna nazwiska autorów musicali; umie wymienić tytuły przedstawień(musicali) zrealizowanych w Polsce
22. Stanisław Moniuszko ojcem opery narodowej i pieśni artystycznej 23. W poszukiwaniu korzeni narodziny etnografii 1.5, 3.3, 1.5, 3.2, 3.3, 3.5 Życie i twórczość S. Moniuszki. Opery Straszny dwór i Halka. Śpiewniki domowe i ich znaczenie dla kultury polskiej. Nauka pieśni Prząśniczka. Dzieło O. Kolberga. Cechy polskich pieśni ludowych. Tematyka pieśni ludowych. Artystyczne opracowania muzyki ludowej. Mazurki F. Chopina. Nauka pieśni ludowej. Dunajem; Oglądanie nagrań wideo lub wysłuchanie fragmentów wybranych przedstawień; ilustracje: M. Musorgski [P s. 94]; Polska wielka trojka, Przeboje Stanisława Moniuszki [P s. 102, 106 111]; Mazur i aria Gdybym rannym słonkiem z opery Halka, Mazur z opery Straszny dwór, arie z oper: Miecznika, Skołuby, Stefana (z kurantem), Jontka, Stary kapral, Trzech Budrysów, Pieśń wieczorna; pieśń Prząśniczka [P s. 110]; ilustracje: S. Moniuszko, Tańce zbójnickie, Teatr Wielki [P s. 107 109]. Magiczny motyw [P s. 23 24], Oskar Kolberg ojciec nauki o kulturze ludowej [P s. 111 114], Szkoły narodowe [P s. 94 96]; piosenki: Ześli się oba nierobotnicy zna podstawowe fakty z życia kompozytora; umie podać tytuły oper narodowych; zna tytuły oper narodowych oraz tytuł zbioru pieśni Moniuszki; wie, czym były dla Polaków te pieśni w czasach zaborów; umie zaśpiewać pieśń Prząśniczka w grupie. wie, czym zajmował się O. Kolberg; zna tematykę polskich pieśni ludowych; potrafi wymienić rodzaje pieśni ludowych; umie zaśpiewać w grupie piosenkę ludową; umie odróżnić artystyczne opracowanie od muzyki ludowej; potrafi wyjaśnić zjawisko prądów narodowych w muzyce XIX wieku, biorąc pod uwagę sytuację Polski; zna treść Halki i Strasznego dworu; zna autorów librett tych oper; umie rozpoznać, z jakiej opery pochodzi wysłuchana aria; potrafi wyjaśnić, dlaczego Moniuszkę nazywamy ojcem opery narodowej i pieśni artystycznej; umie zaśpiewać pieśń Prząśniczka solo. zna terminy: etnografia, artystyczne opracowanie muzyki ludowej; umie wymienić charakterystyczne cechy polskich pieśni ludowych; zna najważniejsze szkoły narodowe w muzyce, ich przedstawicieli oraz tytuły ich wybranych dzieł;
Szkoły narodowe: polska, rosyjska, czeska, norweska, niemiecka, francuska, hiszpańska. Najwybitniejsi twórcy [P s. 112], Oj, chmielu, chmielu [P s. 23], nagrania muzyki pochodzącej z naszego regionu; P. Czajkowski Wieruju z Liturgii; F. Chopin wybrane Mazurki i Polonezy, Rondo a la Krakowiak, S. Moniuszko Mazur z opery Halka, H. Wieniawski Kujawiak a-moll, oryginalne tańce ludowe w wykonaniu kapel ludowych; Karta pracy nr 8; ilustracje: O. Kolberg, Nucenie wiosenne [P s. 111 112], Oczepiny [P s. 24]. instrumenty perkusyjne. umie wyjaśnić pojęcie: szkoła narodowa w muzyce. rozumie znaczenie wpływu pierwiastków narodowych na rozwój muzyki europejskiej. 24. Eksperymenty i nowe prądy w muzyce europejskiej Impresja wrażenie. System tonalny. Dzieła M. Ravela i C. Debussy ego odpowiedzią na impresjonizm w malarstwie. Muzyka uzależniona od przypadku. Idzie nowe, Malowanie dźwiękiem i nastrojem, Eksperymenty i nowe prądy, Muzyka elektroniczna i konkretna [P s. 119 126]; M. Ravel Bolero [P s. 121], C. Debussy Morze cz. III, A. Schonberg zna terminy: impresjonizm, aleatoryzm, dodekafonia; wie, skąd pochodzi nazwa impresjonizm; potrafi wymienić nowe kierunki w muzyce XX wieku wie, który z kompozytorów zapoczątkował odejście od systemu tonalnego; wie, na czym polega aleatoryzm i dodekafonia; zna nazwiska wybitnych twórców muzyki XX wieku i tytuły ich dzieł
Dwanaście ważnych dźwięków. Muzyka elektroniczna i konkretna. Ocalały z Warszawy; ilustracje: A. Berg [P s. 123], C. Debussy [P s. 121]; reprodukcje obrazów impresjonistów, np. C. Moneta. 25. Polskie poszukiwania kompozytorzy XX wieku 1.6, Sylwetka i twórczość K. Szymanowskiego. Życie i twórczość kompozytorów: W. Lutosławski, K. Penderecki, H.M. Górecki, W. Kilar, K. Komeda. Znaczenie ich twórczości dla polskiej kultury. Portrety muzyki polskiej Karol Szymanowski, Witold Lutosławski, Krzysztof Penderecki, Henryk Mikołaj Górecki [P s. 133 138]; K. Szymanowski Taniec zbójnicki z baletu Harnasie, Hej, wołki moje z Pieśni kurpiowskich, Stabat Mater cz. I; W. Lutosławski Mała suita cz. I Fujarka, H.M. Gorecki III Symfonia pieśni żałosnych op. 36 Pieśń III, K. Penderecki Pieśń Cherubinow, W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz, K. Komeda piosenka z filmu Rosemary s baby; zna nazwiska wybitnych kompozytorów polskich XX i XXI wieku i ich przykładowe dzieła; zna podstawowe fakty z życia i twórczości K. Szymanowskiego; wie, do muzyki jakich regionów nawiązywał w swej twórczości K. Szymanowski; zna tytuły utworów poznanych na lekcji i nazwiska ich autorów umie wyjaśnić znaczenie twórczości K. Szymanowskiego dla rozwoju kultury polskiej; umie wymienić nazwiska kompozytorów polskich działających w początkach XX i XXI wieku i przykłady ich dzieł; rozumie, jakie znaczenie ma twórczość poznanych kompozytorów dla polskiej kultury; wie, jak się nazywa i kiedy odbywa się festiwal muzyki współczesnej
ilustracje: Portret K. Szymanowskiego, Taniec zbojnicki, W. Lutosławski, K. Penderecki, H.M. Gorecki [P s. 134 138], portrety przedstawiające W. Lutosławskiego, K. Pendereckiego, H.M. Goreckiego, W. Kilara, K. Komedę. 27. Muzyka ciała 1.6, 3.2, Historia baletu. Najwybitniejsi twórcy baletów. Najwybitniejsze dzieła. Balet klasyczny i współczesny. Suita baletowa Szkoły narodowe [P s. 95 fragment dotyczący P. Czajkowskiego], Klasyk XX wieku [P s. 126 127], Muzyka ciała [P s. 129 132]; I. Strawiński Święto wiosny, A. Chaczaturian Taniec z szablami z baletu Gajane, nagrania utworów P. Czajkowskiego z baletów: Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechow, Śpiąca Krolewna; K. Szymanowski Taniec zbójnicki z baletu Harnasie, nagrania wideo lub audio fragmentów spektakli; ilustracje: Scena z baletu umie wyjaśnić, czym jest balet; zna treść poznanych na lekcji Baletów; umie podać tytuł baletu klasycznego i współczesnego orientuje się w historii baletu; umie wymienić tytuły najwybitniejszych dzieł baletowych i nazwiska kompozytorów; zna nazwiska najsłynniejszych tancerzy; potrafi wyjaśnić rolę choreografa w przygotowaniu baletu.
klasycznego Jezioro łabędzie, plakat Popołudnie fauna C. Debussy ego, Naszyjnik gołębicy [P s. 129 131], P. Czajkowski portret namalowany przez N. Kuźniecowa [P s. 95]; programy z przedstawień baletowych. 28. Magia jazzu 1.3, 1.6, Historia i style jazzu. Muzycy jazzowi. Big-bandy jazzowe. Dzień dzisiejszy jazzu. Jazz w Polsce. Najwybitniejsi artyści jazzowi. Nauka śpiewu lub gry When The Saints Go Marching In. Co to jest jazz? [P s. 144 148]; When The Saints Go Marching In [P s. 146]; pieśni Nobody knows the trouble I ve seen i Joshua fit de battle ob Jericho, William Handy St. Louis Blues, Scott Joplin The Entertainer, Glenn Miller Moonlight Serenade lub In The Mood, Ella Fitzgerald Flying Home, Luis Armstrong Dippermouth Blues, wybrane utwory w wykonaniu np. Z. Namysłowskiego, U. Dudziak, T. Stańko, A. Makowicza, M. Urbaniaka; wie, z jakiej tradycji muzycznej wyrósł jazz; umie rozpoznać muzykę jazzową; zna nazwy stylów jazzu; potrafi wymienić podstawowe instrumenty zespołu jazzowego; zna nazwiska najwybitniejszych polskich artystów jazzowych zna historię jazzu; umie wymienić najwybitniejszych muzyków; potrafi zaśpiewać lub zagrać melodię When The Saints Go Marching In; umie odnaleźć informacje na temat festiwali jazzowych odbywających się w Polsce.
ilustracje: Jazz Jamboree 76 [P s. 145], A. Makowicz i L. Możdżer [P s. 146], Tradycyjny zespół jazzowy [P s. 148]; flety lub dzwonki. 29. Muzyka na taśmie filmowej 3.2, 3.7 Rola muzyki w filmie. Filmowe przeboje. Najwybitniejsi twórcy muzyki filmowej. Nagrody dla muzyki filmowej. Nauka melodii Amazing Grace. Muzyka w filmie [P s. 132 133]; W. Kazanecki Walc z filmu Noce i dnie [P s. 179], W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz [P s. 179], K. Dębski muzyka do filmu Ogniem i mieczem [P s. 179]; nagrania wideo filmów nagrodzonych za muzykę; Karta pracy nr 9; melodia Amazing Grace [P s. 180 wie, jakie funkcje pełni muzyka w filmie; zna nazwiska najwybitniejszych polskich twórców muzyki filmowej; umie zaśpiewać piosenkę lub muzykować w grupie zna tytuły kilku filmów nagrodzonych za muzykę; umie podać przykłady filmów, z których muzyka stała się np. przebojem; potrafi zagrać na dowolnym instrumencie melodię Amazing Grace. 30. Piosenka jest dobra na wszystko... 1.6, 2.3, 3.7 Rola piosenki we współczesnej kulturze. Zmiany w stylistyce od piosenki międzywojennej do współczesności. Aktualny idol. Media reklama, Pop music [P s. 148 152]; nagrania wideo muzycznych programów TV i festiwali bierze udział w dyskusji wie, co to jest piosenka; zna główne nurty piosenki polskiej; rozumie znaczenie pojęć: media, teledysk, reklama, efekty specjalne, recenzja. potrafi przedstawić zmiany w piosence polskiej od Śpiewników domowych do współczesności umie określić charakter, treść i aparat wykonawczy w słuchanych utworach
31. Co tam w duszy gra poety recenzja, teledysk. Nauka pieśni Dni, których jeszcze nie znamy. Trochę historii (poezja trubadurów i truwerów, madrygały, pieśni i ballady w romantyzmie). Artyści śpiewający poezję. Nauka pieśni Dni, których jeszcze nie znamy Pop music [P s. 148 152]; Wyczaruję ci bajkę L. Kaszyckiego, J. Adamskiego w interpretacji Elżbiety Adamiak, Dni, których jeszcze nie znamy [P s. 149, ew. nagranie w wykonaniu Marka Grechuty; wybrane utwory Wojciecha Młynarskiego, Edith Piaf, Bułata Okudżawy, Leonarda Cohena; nagrania piosenek z rożnych okresów XX wieku; nagrania wideo muzycznych programów TV i festiwali; piosenki: Pożegnanie Liverpoolu [P s. 192], Uciekaj moje serce [P s. 196 zna termin: poezja śpiewana; zna nazwiska poetów i artystów śpiewających poezję; umie zaśpiewać piosenkę w grupie. potrafi zaśpiewać wybraną piosenkę z własną interpretacją; umie wyczuć, jakie środki artystyczne wykorzystywane są przez wykonawców w słuchanych utworach; potrafi zaimprowizować melodię do wybranego tekstu.
32. Kierunki w muzyce rozrywkowej 1.1, 3.5 Historia i gwiazdy rocka. Zespoły rockowe. Historia muzyki rockowej w Polsce: kierunki, style, soliści i zespoły. Twórczość Czesława Niemena. Kim jest idol? Idole muzyki rozrywkowej. Polski idol i jego muzyka. Folklor miejski. Nauka piosenki Tango pożegnalne. W kręgu rocka, Nowy folklor miejski [P s. 152 158]; M. Friedman, J. DeKnight Rock Around The Lock [P s. 154, ew. nagranie w wykonaniu Billa Haleya], utwory zgromadzone przez uczniów, teledyski nagrane z internetu; Karta pracy nr 10; ilustracje: E. Presley, M. Jagger, Kapela Czerniakowska [P s. 153, 155, 157]; piosenka Tango pożegnalne [P s. 212]. wie, kiedy i gdzie powstał rock; umie wymienić znane zespoły rockowe; potrafi podać przykładowy skład zespołu rockowego; potrafi wyjaśnić, kim jest idol; umie podać najbardziej znane przykłady muzycznego folkloru miejskiego; umie zaśpiewać piosenkę w grupie. umie podać tytuł piosenki uważanej za pierwszą piosenkę rockową; potrafi wymienić cechy charakterystyczne muzyki rockowej; zna historię i odmiany rocka; zna kierunki i style w muzyce rockowej; umie wymienić tytuły najbardziej znanych utworów C. Niemena; potrafi zaśpiewać piosenkę solo; potrafi uzasadnić dlaczego lubi wybrany gatunek muzyki; umie podać cechy charakterystyczne piosenki miejskiej; wykorzystując programy komputerowe do nagrywania i przetwarzania dźwięku, przygotowuje prezentację multimedialną o wybranym idolu.