Rozkład materiału z planem wynikowym

Transkrypt

1 Muzyka Świat muzyki Rozkład materiału Gimnazjum Rozkład materiału z planem wynikowym Plan zapoczątkowany przez nauczyciela daje wyczucie kierunku zarówno uczniom jak i jemu samemu... R. Arends Plan wynikowy jest częścią przedmiotowego systemu oceniania. Obejmuje materiał nauczania realizowany na kolejnych lekcjach i precyzuje wymagania, które umożliwiają ocenę wiadomości i umiejętności ucznia. Ze względu na specyfikę przedmiotu muzyka jest to zadanie bardzo trudne. W proponowanym planie wynikowym zaplanowano 32 jednostki tematyczne zawierające wiadomości z zakresu kultury muzycznej, bogaty repertuar piosenek oraz utworów do grania na instrumentach. Ta różnorodność pomoże nauczycielowi zaktywizować wszystkich uczniów w klasie, jak również dostosować materiał do poziomu ich możliwości oraz zainteresowań. Zestaw utworów zaproponowanych do słuchania można rozszerzyć o utwory poznane podczas nauki w szkole podstawowej, gdyż wielokrotne słuchanie tych samych dzieł pozwala na lepsze ich zapamiętanie i zrozumienie. Wymagania wynikające z realizacji proponowanych tematów podzielono na dwa poziomy: podstawowy i ponadpodstawowy. Nauczyciel sam ustali wymagania na poszczególne stopnie szkolne, kierując się przede wszystkim zaangażowaniem ucznia w pracę na lekcji, wysiłkiem wkładanym przez niego w osiągnięcie celów, obserwowanymi postępami w nauce oraz indywidualnymi zainteresowaniami muzycznymi ucznia. Do gimnazjum trafia młodzież z różnych szkół, o różnych predyspozycjach, uzdolnieniach, niejednolitym poziomie wiedzy i umiejętności, której należy stworzyć odpowiednie warunki rozwoju. Warto uświadomić uczniom, że wiedza z zakresu kultury muzycznej może być pomocna w osiągnięciu lepszych wyników na egzaminie gimnazjalnym. Z oczywistych względów nie jest możliwe opracowanie uniwersalnego planu wynikowego dla wszystkich uczniów i nauczycieli. Prezentowany niżej Plan wynikowy nauczyciela muzyki w gimnazjum jest propozycją, którą należy dostosować do potrzeb własnej szkoły. 1

2 2 1. Na tropie źródeł muzyki 2. Wznieśmy głosy ku niebu 3. Krzyż, miecz i uwielbienie kobiety ideał cnót rycerskich * yka Zapoznanie uczniów z kryteriami oceniania. Funkcje muzyki pierwotnej i starożytnej. Głos jako pierwszy instrument. Pieśni i tańce rytualne. Instrumenty kultur prymitywnych i starożytne. Muzyka w zabytkach ikonograficznych i pisanych. Nauka gry na flecie Pieśni Seikilosa. Cechy romanizmu i gotyku. Chorał gregoriański. Cechy i funkcja chorału. Inne formy muzyczne. Polifonia wielogłosowość. Misterium średniowieczne. Początki kultury świeckiej. yka średniowiecznych pieśni świeckich. Nauka gry na bębenku lub flecie Prowansalskiej pieśni miłosnej. * Numery treści nauczania w podstawie programowej Źródła muzyki, Prehistoria, Bogowie i muzyka starożytności, Nasze śródziemnomorskie korzenie [P s. 5 12]; Pieśń Seikilosa [P s. 10]; Hymn delficki ku czci Apolla i przykłady nagrań muzyki rytualnej; Karta pracy nr 1; ilustracje: malowidło paleolityczne z jaskini w Lascaux Grupa byków, Muzyk grający na aulosie, Harfiarz, Kobieta grająca na kitarze [P s. 7 9]. Tysiąclecie, które uwiło nam gniazdo, Najpierw był śpiew, Królestwo chorału, A poza chorałem?, Śpiewający teatr [P s ]; Anonim Media Vita chorał gregoriański; przykład wczesnej polifonii, np. Ecce advenit; ilustracje: miniatura śpiewających mnichów [P s. 15] Katedra Notre Dame w Paryżu [P s. 17], fotografie współczesnych misteriów (bożonarodzeniowe jasełka, przedstawienia pasyjne, np. w Kalwarii Zebrzydowskiej, Górce Klasztornej). Turniej na zamku, Rybałt wesołek [P s ]; Prowansalska pieśń miłosna (Kalenda maya) [P s. 20], Sumer is icumen in [P s. 18]; ilustracje: miniatura przedstawiająca Walthera von der Vogelweide [P s. 20], Wesołek artysta uniwersalny [P 22]; instrumenty perkusyjne, flety. zna nazwy epok najstarszych w dziejach kultury; potrafi wysłuchać utworu; potrafi podać funkcje muzyki pierwotnej i w czasach antycznych; umie wymienić sytuacje, w jakich muzyka towarzyszyła ludziom w starożytności. wie, jak długo trwało średniowiecze; zna termin: chorał gregoriański, melizmaty, polifonia, misterium; potrafi wyjaśnić nazwę i podać cechy chorału gregoriańskiego; potrafi odróżnić śpiew wielogłosowy od jednogłosowego; potrafi omówić funkcje muzyki kościelnej w średniowieczu. zna nazwy średniowiecznych rycerzy śpiewaków; wie, jaką tematykę poruszano w pieśniach świeckich; umie zagrać na bębenku rytm Prowansalskiej pieśni miłosnej. potrafi opowiedzieć o swoich odczuciach po wysłuchaniu utworu; potrafi wymienić teorie na temat powstania muzyki; wie, z jakich źródeł czerpiemy wiedzę na temat muzyki najstarszych epok; potrafi wymienić nazwy starożytnych instrumentów i rozpoznać je na ilustracji; zna mitologiczne przykłady związane z muzyką; potrafi zagrać na flecie melodię Pieśni Seikilosa. umie wymienić cechy sztuki romańskiej i gotyckiej; umie wymienić funkcje misterium średniowiecznego; wie, w jaki sposób budowano wczesne utwory polifoniczne. potrafi wyjaśnić znaczenie kultury rycerskiej dla rozwoju muzyki świeckiej; umie scharakteryzować ówczesnych wykonawców; potrafi zagrać na flecie melodię Prowansalskiej pieśni miłosnej.

3 3 4. O ciesz się, matko Polsko, w sławne potomstwo płodna! 5. Sztuka renesansu pochwałą życia i piękna 6. Muzyczne rozrywki renesansu 1.5, 2.2, yka Początki państwa polskiego. Polska doby średniowiecza. Pierwsze hymny polskie Gaude, Mater Polonia i Bogurodzica. Inne zabytki kultury muzycznej Breve regnum. Nauka śpiewu Bogurodzicy. Cechy sztuki renesansu. Idee epoki. Najwybitniejsi twórcy. Średniowieczny ascetyzm a radość życia i piękno renesansu porównanie. Zasługi kompozytorów niderlandzkich i G.P. da Palestriny. Nauka kanonu Wiwat, szkoła. Madrygał. Orlando di Lasso. Tańce renesansowe. Nauka kroku podstawowego pawany. Nauka gry Tańca polskiego. Pierwszy hymn królewski: Gaude, Mater Polonia, Bogurodzica królowa pieśni polskiej [P s ]; Wincenty z Kielczy Gaude, Mater Polonia [P s. 26], Anonim Bogurodzica [P s. 28]; Breve regnum; ilustracje: miniatura S. Samostrzelnika Święty Stanisław [P s. 25], Matka Boska z Dzieciątkiem [P s. 30]. Odrodzenie zapomnianego piękna, Niderlandy i Włochy prym wiodą [P s ]; przykład chorału gregoriańskiego, M. Gomółka Szczęśliwy, który ludzi upadłych ratuje; G.P. da Palestrina Kyrie z Missa Papae Marcelli; M. Praetorius Wiwat, szkoła [P s. 36]; ilustracje: S. Botticelli Wiosna [P s. 34], Palestrina wręczający papieżowi Marcelemu II swoją nową mszę [P s. 36]. Niderlandy i Włochy prym wiodą [P s. 35]; Orlando di Lasso Matona, mia cara, Anonim Jeszcze Marcinie, inne madrygały; Tabulatura Jana z Lublina Taniec polski [P s. 42]; ilustracje: O. di Lasso dyrygujący orkiestrą dworską [P s. 37], Bal na dworze Valois, Śpiewanie madrygałów [P s ]. zna tytuły najważniejszych średniowiecznych zabytków polskiej kultury muzycznej; wie, jak zachować się podczas słuchania lub wykonywania pieśni Gaude, Mater Polonia; wie, przed jaką bitwą polscy rycerze śpiewali Bogurodzicę; potrafi zaśpiewać w grupie fragment pieśni Bogurodzica. potrafi odróżnić utwór pochodzący ze średniowiecza od utworu renesansowego; wie, w których krajach najbujniej rozwijała się muzyka wielogłosowa; zna terminy: polifonia, motet, technika imitacji, msza; rozumie budowę kanonu. zna termin: madrygał; zna budowę tańca renesansowego; potrafi wykonać krok pawany. zna treść i okoliczności powstania pieśni Gaude, Mater Polonia; zna znaczenie Bogurodzicy dla Polaków oraz jej funkcję w literaturze; potrafi podać imiona najważniejszych polskich patronów średniowiecznych; umie zaśpiewać fragment pieśni Bogurodzica solo. zna ramy czasowe epoki; umie wskazać charakterystyczne różnice w sztuce obu epok; zna nazwiska najwybitniejszych artystów renesansu; potrafi wyjaśnić znaczenie twórczości kompozytorów niderlandzkich i włoskich dla rozwoju muzyki; umie zaśpiewać w kanonie z nauczycielem lub innym uczniem; umie rozpoznać imitację w słuchanym utworze. wie, jaką tematykę poruszano w madrygałach; umie zagrać na dzwonkach Taniec polski.

4 4 7. Złoty wiek kultury polskiej 8. Przepyszna sztuka baroku 1.3, yka Życie muzyczne w XVI-wiecznym Krakowie. Mikołaj Gomółka i pierwszy polski psałterz. Wacław z Szamotuł. Instrumenty epoki odrodzenia. Lutnictwo. Tabulatura Jana z Lublina. Nauka śpiewu Już sie zmierzka, Za górami, za lasami. Nauka gry na fletach Nieście chwałę, mocarze. Cechy stylu barokowego w muzyce, plastyce i architekturze. Renesans a barok porównanie. Działalność Cameraty florenckiej. Opery C. Monteverdiego, H. Purcella i J.F. Haendla. Opera w Polsce. i Polska też na przedzie, Nasz pierwszy kompozytor narodowy, Na polską nutę, O żołnierzach, miłości i swawolach [P s , P s. 37 (ostatni akapit)]; M. Gomółka Szczęśliwy, który ludzi upadłych ratuje, Wacław z Szamotuł Modlitwa, gdy dziatki spać idą ( Już sie zmierzka ) [P s. 39]; Anonim Jeszcze Marcinie, J. Polak Volta; Nieście chwałę, mocarze [P s. 41]; Za górami, za lasami [P s. 44]; Karta pracy nr 2; ilustracje: Herb Polski z czasów panowania Stefana Batorego [P s. 40], Strona tytułowa Psałterza M. Gomółki [P s. 41], Scena biesiadna [P s. 42], Viola i skrzypce Grobliczów [P s. 38]; flety, instrumenty perkusyjne. Ozdobna sztuka przepychu, Jej Wysokość Opera [P s ]; C. Monteverdi Aria Orfeusza z opery Orfeusz, J.F. Haendel Largo z opery Xerxes, H. Purcell Dydona i Eneasz (fragmenty); Karta pracy nr 3; ilustracje: Barokowy anioł [P s. 48], Barokowe organy w Leżajsku, Pałac w Wilanowie, Scena z opery [P s ]. zna termin: mecenas sztuki; potrafi wymienić władców Polski panujących w epoce renesansu; rozumie określenie: złoty wiek; zna nazwiska polskich kompozytorów doby renesansu; śpiewa w grupie Już sie zmierzka; zna nazwy instrumentów popularnych w epoce; potrafi rozpoznać brzmienie lutni i wskazać podobieństwo do brzmienia współczesnego instrumentu (gitara klasyczna); potrafi porównać psalm Szczęśliwy, który ludzi upadłych ratuje z pieśnią Modlitwa, gdy dziatki spać idą. zna terminy: concerto grosso, basso continuo; wie, jaką formą jest opera i w jakim kraju powstały pierwsze dzieła operowe; umie wymienić elementy składowe opery; zna tytuły pierwszych oper; zna nazwisko C. Monteverdiego; wie, kto sprowadził operę do Polski. zna termin: tabulatura; zna tytuł najsłynniejszej polskiej tabulatury; zna nazwiska najwybitniejszych polskich poetów i muzyków; umie wyjaśnić, dlaczego M. Gomółka został nazwany pierwszym narodowym kompozytorem polskim; zna nazwiska wybitnych lutników; potrafi zagrać na dzwonkach/flecie Nieście chwałę, mocarze. zna ramy czasowe muzycznego baroku; umie wymienić cechy sztuki baroku; potrafi określić aparat wykonawczy w słuchanym utworze; zna nazwiska twórców barokowych oper (C. Monteverdi, H. Purcell, J.F. Haendel). potrafi wyjaśnić znaczenie Cameraty florenckiej dla rozwoju muzyki.

5 5 9. Co słychać przy Kolumnie Zygmunta? 10. Wyrafinowanie i kunszt muzyki instrumentalnej 11. Melodyjne oracje w kościele 12. Spotkanie z geniuszem 3.3,, , 1.5, 1.1, 1.3, yka Działalność B. Pękiela, A. Jarzębskiego i G.G. Gorczyckiego. Polski styl i kariera poloneza. Nauka śpiewu Siedzi sobie zając pod miedzą. Akompaniament perkusyjny do piosenki. Formy instrumentalne baroku: concerto grosso, basso continuo, suita. Instrumenty epoki. Twórczość A. Vivaldiego. Formy wokalno-instrumentalne baroku: oratorium, msza, pasja, kantata. Twórczość J.F. Haendla. Życie i twórczość J.S. Bacha. Rola w muzyce europejskiej. Wybrane gatunki w twórczości J.S. Bacha. Polski barok, Poloneza czas zacząć, czyli polskie tańce narodowe [P s ]; Siedzi sobie zając pod miedzą [P s. 61]; A. Jarzębski Tamburetta, B. Pękiel Audite mortales, G.G. Gorczycki Laetatus Sum; instrumenty perkusyjne, zwłaszcza tamburyna; ilustracje: Polonez [P s. 65]. Muzyka instrumentalna [P s ]; A. Vivaldi Cztery pory roku Wiosna cz. I Allegro [P s. 53], cz. II i III, J.S. Bach Aria na strunie G z III Suity orkiestrowej D-dur BWV 1068, Bourrée z IV Suity D-dur BWV 1069; ilustracje: A. Vivaldi [P s. 52], Barokowe organy w Leżajsku [P s. 50]; Dodatkowo: Plansza demonstracyjna. Muzyka Instrumenty dęte organy, ew. komputer i multimedialna wersja tej planszy. Ślązak angielskim kompozytorem narodowym [P s ]; J.F. Haendel Alleluja z oratorium Mesjasz [P s. 55], J.S. Bach Credo z Mszy h-moll, kantata J.S. Bacha, np. Nun ist das Heil BWV 50; ilustracja: J.F. Haendel, portret [P s. 54]. Jan Sebastian Bach geniusz wszech czasów [P s ]; J.S. Bach Toccata d-moll BWV 565 organy, Fuga c-moll [P s. 57 lub wersja klawesynowa]; zna nazwiska polskich twórców epoki baroku; potrafi zaśpiewać w grupie piosenkę Siedzi sobie zając pod miedzą; potrafi wymienić nazwy polskich tańców narodowych. wie, kim był A. Vivaldi i zna tytuł jego dzieła (Cztery pory roku); potrafi zanucić temat Wiosny z Czterech pór roku. zna terminy: kantata, pasja, oratorium, msza; potrafi zaśpiewać motyw Alleluja z oratorium J.F. Haendla; J.F. Haendla. artysty; potrafi słuchowo odróżnić barwę organów od klawesynu; zna sytuację Polski czasów baroku; potrafi wymienić dzieła polskich twórców; umie rozpoznać instrumenty w słuchanej Tamburetcie; potrafi zaakompaniować na tamburynie lub zaimprowizować taniec w parze do Tamburetty; umie zaakompaniować na instrumencie perkusyjnym do piosenki według propozycji własnej lub kolegi; rozumie pojęcie: polski styl. zna budowę suity i koncertu barokowego; potrafi rozpoznać słuchowo instrumenty i sposób, w jaki pojawiają się w utworze. umie wymienić najwybitniejsze dzieła Haendla; rozumie różnice między oratorium i operą; umie określić aparat wykonawczy w słuchanych utworach. potrafi wymienić najwybitniejsze dzieła kompozytora; rozumie znaczenie twórczości J.S. Bacha dla rozwoju muzyki europejskiej;

6 6 13. Piękno prostoty forma piękna (sztuka XVIII wieku) 14. Ideał wdzięku, umiaru i piękna Wolfgang Amadeusz Mozart 1.3, 1.3, yka Muzyka organowa i klawesynowa. Fuga. Klasycyzm przeciwieństwem baroku. Homofonia. Allegro sonatowe i formy muzyczne o budowie cyklicznej symfonia oraz nazwy pozostałych części. Życie i twórczość J. Haydna. Skład orkiestry symfonicznej. Życie i twórczość Wolfganga Amadeusza Mozarta. Opera XVIII wieku. Nauka śpiewu Kanonu słowiczego. Oglądanie fragmentów filmu Amadeusz. Karta pracy nr 4 i Karta pracy nr 5; ilustracje: J.S. Bach [P s. 56], Kościół i szkoła św. Tomasza w Lipsku [P s. 59]; dzwonki. Prostota i wdzięk, Trzej panowie z Wiednia, Papa Haydn [P s ]; J.S. Bach Fuga c-moll z pierwszego zeszytu Das Wohltemperierte Klavier [P s. 57], W.A. Mozart Serenada G-dur nr 13 Eine kleine Nachtmusik KV 525, J. Haydn Andante z Symfonii G-dur Z uderzeniem w kocioł ; ilustracja: J. Haydn [P s. 73]; Dodatkowo: Plansze demonstracyjne. Muzyka Orkiestra symfoniczna, ew. komputer i wersja multimedialna plansz; Tabele muzyczne: Grupy instrumentów, Orkiestra symfoniczna, Przykład partytury [P s ]. Wolfgang Amadeusz Mozart cudowne dziecko muzyki [P s ]; W.A. Mozart Kanon słowiczy [P s. 76]; Duet Papagena i Papageny z opery Czarodziejski flet, Eine kleine Nachtmusik KV 525, Requiem cz. Dies irae; telewizor z odtwarzaczem i fragment filmu Amadeusz scena pisania Requiem (USA 1984, reż. Miloš Forman); ilustracje: W.A. Mozart koncertujący z ojcem i siostrą, Scena z opery Don Giovanni [P s ]. umie rozpoznać brzmienie dzwonków w prezentowanych utworach; potrafi zagrać na dzwonkach dźwięki składające się na nazwisko kompozytora. rozumie terminy: homofonia, allegro sonatowe; zna nazwy form o budowie cyklicznej; potrafi wymienić grupy instrumentów, które wchodzą w skład orkiestry symfonicznej; J. Haydna; wie, co to jest symfonia i zna jej budowę. W.A. Mozarta; umie zaśpiewać kanon wraz z grupą kolegów; potrafi określić rodzaje głosów w Duecie Papagena i Papageny. potrafi zaobserwować pojawianie się tematu w Fudze c-moll. potrafi odróżnić styl barokowy od klasycystycznego w plastyce, architekturze i muzyce; potrafi omówić budowę formy cyklicznej; umie określić aparat wykonawczy i wskazać tematy w słuchanym Eine kleine Nachtmusik; potrafi wymienić najwybitniejsze dzieła Haydna; zna rozmieszczenie instrumentów w orkiestrze symfonicznej. potrafi wymienić najwybitniejsze dzieła Mozarta; umie zaśpiewać w kanonie z nauczycielem lub innym uczniem; potrafi rozpoznać aparat wykonawczy w serenadzie Eine kleine Nachtmusik.

7 7 15. Ludwik van Beethoven wielki symfonik 16. Klasycyzm i preromantyzm w Polsce drogi do yka Życie i twórczość kompozytora. Formy muzyczne o budowie cyklicznej symfonia, sonata. Podstawowe zasady kształtowania materii dźwiękowej: podobieństwo wariant kontrast. Oda do radości jako hymn europejski. Nauka śpiewu Ody do radości. Pierwsze polskie opery. Mecenat króla. Pieśniarstwo patriotyczne i żołnierskie. Nauka pieśni Warszawianka. Historia Mazurka Dąbrowskiego. Wątki patriotyczne w muzyce. Ludwik van Beethoven wielki symfonik [P s ]; L. van Beethoven Finał IX Symfonii Oda do radości [P s. 78], Dla Elizy, cz. I Allegro con brio z V Symfonii c-moll, Sonata księżycowa cz. I, Wariacje na temat pieśni God save the King; ilustracja L. van Beethoven [P s. 77]. Nasz klasycyzm i preromantyzm, Złoty okres pieśni polskiej, Nasz Mazurek [P s ]; Mazurek Dąbrowskiego tekst oryginalny i współczesna wersja hymnu państwowego [P s ]; K. Kurpiński Warszawianka [P s. 85], Anonim Polonez Trzeciego Maja, Witaj, majowa jutrzenko [P s. 82, 87]; M.K. Ogiński Polonez a-moll Pożegnanie ojczyzny, W. Sowiński Hymn do miłości ojczyzny; Dodatkowo: CD Polskie pieśni historyczne WSiP; Plansze demonstracyjne. Muzyka Polski hymn narodowy oraz wersja multimedialna plansz; ilustracje: Fragment rękopisu Mazurka Dąbrowskiego [P s. 83], W. Kossak Noc listopadowa, Wnętrze Teatru Narodowego, Karol Kurpiński [P s. 80, 86, 87]. potrafi zaśpiewać Odę do radości; kompozytora; potrafi zauważyć zmiany tematu w słuchanych wariacjach na temat pieśni God save the King. umie samodzielnie zaśpiewać hymn państwowy; zna historię i okoliczności powstania Mazurka Dąbrowskiego; potrafi wymienić pieśni polskie powstałe w XVIII/XIX wieku; umie w grupie zaśpiewać jedną z pieśni; potrafi rozpoznać polskie pieśni po wysłuchaniu fragmentu melodii lub tekstu: Mazurek Dąbrowskiego, Boże, coś Polskę, Warszawianka, Hymn do miłości ojczyzny. umie zaśpiewać pieśń solo a cappella lub z towarzyszeniem akompaniamentu; umie wymienić tytuły najwybitniejszych dzieł L. van Beethovena; wie, na czym polega forma wariacji i ronda; zna podstawowe formy muzyczne klasycyzmu (sonata, symfonia, koncert); potrafi wymienić części tych utworów. umie wskazać różnice między oficjalnym tekstem hymnu państwowego a pierwowzorem Mazurka Dąbrowskiego; zna nazwiska autorów utworów patriotycznych tego okresu; zna tytuły polskich dzieł operowych (Nędza uszczęśliwiona, Krakowiacy i Górale); zna nazwiska polskich kompozytorów oper (Kamieński, Stefani); wie, co to jest śpiewogra; potrafi określić ewentualne różnice w pojmowaniu patriotyzmu na podstawie tekstu Hymnu do miłości ojczyzny i własnych odczuć; potrafi podać przykłady wybitnych Polaków epoki.

8 8 17. Polskie rytmy na parkiecie 18. Osobista wypowiedź artysty fortepian w służbie romantyków 1.5, 2.2, 3.3, 1.3, yka Cechy charakterystyczne polskich tańców narodowych. Rytmy tańców narodowych w literaturze muzycznej. Nauka kroku podstawowego i figur poloneza. Śpiewanie i granie kolędy W żłobie leży. Idee romantyzmu. Testament Beethovena. Wolny artysta. Formy wypowiedzi artystycznej: pieśń, poemat symfoniczny, koncert solowy. Budowa fortepianu. Możliwości wyrazowe instrumentu. Literatura fortepianowa. Wirtuozi. Poloneza czas zacząć... czyli polskie tańce narodowe [P s ]; S. Moniuszko Mazur z opery Halka, M.K. Ogiński Polonez Pożegnanie ojczyzny, W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz; Anonim W żłobie leży [P s. 66]; Dodatkowo: Plansze demonstracyjne Polonez, Krakowiak, Mazur, Oberek, Kujawiak; Karta pracy nr 6; ilustracje: Mazur [P s. 67], Polonez [P s. 65], Tabele muzyczne: Tańce [P s. 190]; bębenek, flety lub dzwonki. W poszukiwaniu wolności i tożsamości, Muzyka programowa [P s , 96 97]; F. Chopin Preludium e-moll op. 28 nr 4, Mazurek E-dur op. 6 nr 3, S. Moniuszko Prząśniczka, F. Schubert Kwintet fortepianowy A-dur Pstrąg, F. Liszt Walc Mefisto nr 1, F. Chopin Koncert fortepianowy f-moll cz. II Larghetto i cz. III Allegro vivace; P. Ducas Uczeń czarnoksiężnika, M. Musorgski Noc na Łysej Górze; ilustracje: F. Liszt karykatura, H. Berlioz [P s ], F. Chopin [P s. 103]. zna nazwy polskich tańców narodowych; umie rozpoznać rytmy tych tańców; umie wystukać rytm poloneza; potrafi wykonać krok podstawowy poloneza; potrafi zaśpiewać W żłobie leży. potrafi umieścić romantyzm na osi czasu; rozumie pojęcia: wolny artysta, wirtuoz; umie wymienić charakterystyczne dla epoki formy muzyczne: pieśń, poemat symfoniczny, koncert solowy; wie, jak zbudowany jest fortepian i do jakiej grupy instrumentów należy; potrafi określić rolę fortepianu w słuchanych utworach (instrument solowy, w zespole kameralnym, akompaniujący); potrafi podać przykładowe utwory i nazwiska kompozytorów muzyki programowej. potrafi wyjaśnić różnicę między tańcem ludowym a narodowym; zna przykłady utworów opartych na rytmach polskich tańców narodowych; umie wykonać figury poloneza w parze; umie zagrać W żłobie leży na dowolnym instrumencie. zna główne cechy romantyzmu; potrafi wymienić wybitnych przedstawicieli romantyzmu, np. poetów, pisarzy, malarzy; zna nazwiska wirtuozów fortepianu; zna tytuły utworów z dawniejszych epok wyrażających treści pozamuzyczne; potrafi opowiedzieć treść wybranego utworu programowego.

9 9 19. Fryderyk Chopin polski romantyk 20. Związki poezji z muzyką pieśń romantyczna 1.3, 1.6, yka Sylwetka i twórczość najwybitniejszej postaci kultury polskiej. Znaczenie twórczości F. Chopina dla kultury polskiej. Emigracja XIX wieku. Konkursy i festiwale chopinowskie. Pieśń romantyczna i jej rodzaje. Twórczość Franciszka Schuberta. Nauka śpiewu Pieśni żeglarzy. Poemat symfoniczny związki muzyki z literaturą i malarstwem. Treści pozamuzyczne w utworach z epok wcześniejszych. Polska wielka trójka, Fryderyk Chopin [P s ]; Preludium e-moll op. 28 nr 4, Mazurek E-dur op. 6 nr 3, Życzenie, Polonez g-moll, Walc Des-dur op. 64 nr 1, Etiuda c-moll op. 10 nr 12, Polonez A-dur op. 40 nr 1, Sonata b-moll op. 35 cz. III Marsz żałobny, fragmenty cz. I Allegro Koncertu fortepianowego b-moll op. 23 P. Czajkowskiego, cz. I Allegro molto moderato z Koncertu fortepianowego a-moll op. 16 E. Griega, cz. II Larghetto i cz. III Allegro vivace Koncertu fortepianowego f-moll op. 21 F. Chopina; ilustracje: F. Chopin [P s. 103], Polonez Chopina [P s. 104], inne ilustracje przedstawiające osoby i miejsca związane z Chopinem. Romantyczni ulubieńcy [P s ]; F. Schubert Ave Maria op. 52 nr 6, Król elfów, F. Chopin Życzenie, S. Moniuszko Prząśniczka; F. Schubert Pieśń żeglarzy [P s. 98]; H. Berlioz Symfonia fantastyczna, B. Smetana Wełtawa, F. Liszt Mazepa, P. Ducas Uczeń czarnoksiężnika, R. Strauss Dyl Sowizdrzał, M. Musorgski Noc na Łysej Górze; ilustracje: F. Schubert koncertujący w jednym z domów mieszczańskich Wiednia [P s. 97]; F. Chopin, S. Moniuszko [P s. 103, 107]. kompozytora; wie, na jakim grał instrumencie; potrafi wymienić, jakie tworzył utwory i na jaki instrument. umie wymienić rodzaje pieśni: zwrotkowa, ballada; F. Schuberta; potrafi zaśpiewać Pieśń żeglarzy w grupie; zna treść pieśni Król elfów. potrafi rozpoznać utwory F. Chopina pośród innych przykładów; ma wiadomości dotyczące konkursów i festiwali chopinowskich; potrafi wyjaśnić znaczenie twórczości F. Chopina dla rozwoju kultury polskiej; umie odszukać informacje dotyczące konkursów i festiwali chopinowskich. wie, jaka tematyka interesowała romantyków; potrafi wymienić najwybitniejszych artystów tej epoki i podać przykłady ich dzieł; zna nazwiska twórców i tytuły ich utworów oparte na ludowych baśniach i legendach; umie zaśpiewać Pieśń żeglarzy solo.

10 Synteza sztuki wielkie przedstawienia 22. Stanisław Moniuszko ojcem opery narodowej i pieśni artystycznej 1.6, 3.3, 1.5, 3.3, yka Opera romantyczna. Najwybitniejsi twórcy i ich dzieła. Twórczość Ryszarda Wagnera. J. Strauss król walca. Cechy charakterystyczne operetki i musicalu. Różnice i podobieństwa między musicalem, operetką i operą. Życie i twórczość S. Moniuszki. Opery Straszny dwór i Halka. Śpiewniki domowe i ich znaczenie dla kultury polskiej. Nauka pieśni Prząśniczka. Szkoły narodowe [P s. 94 od drugiego akapitu do końca s. 95], Romantyczni ulubieńcy, Narodziny operetki [P s ], Nowość na scenie [P s ]; G. Verdi La donna è mobile z opery Rigoletto [P s. 100], Marsz triumfalny z opery Aida, N. Rimski-Korsakow Lot trzmiela z opery Baśń o carze Sałtanie, J. Offenbach Życie paryskie, F. Lehar Wesoła wdówka, I. Kálmán Księżniczka czardasza, J. Strauss Zemsta nietoperza oraz wybrane walce, np. Nad pięknym modrym Dunajem; Oglądanie nagrań wideo lub wysłuchanie fragmentów wybranych przedstawień; Karta pracy nr 7; Dodatkowo: Plansze demonstracyjne; Muzyka Opera, komputer i wersja multimedialna plansz; ilustracje: M. Musorgski [P s. 94]; G. Verdi [P s. 99], La Goulue plakat [P s. 102]. Polska wielka trójka, Przeboje Stanisława Moniuszki [P s. 102, ]; Mazur i aria Gdybym rannym słonkiem z opery Halka, Mazur z opery Straszny dwór, arie z oper: Miecznika, Skołuby, Stefana (z kurantem), Jontka, Stary kapral, Trzech Budrysów, Pieśń wieczorna; pieśń Prząśniczka [P s. 110]; ilustracje: S. Moniuszko, Tańce zbójnickie, Teatr Wielki [P s ]. zna nazwiska najwybitniejszych kompozytorów oper; wie, jakie elementy składają się na przedstawienie operowe; zna terminy: uwertura, aria, libretto, belcanto. wie, gdzie znajduje się najbliższy gmach opery; zna nazwę charakterystycznego tańca związanego z operetką (kankan); zna nazwisko króla walca i jego najbardziej popularne utwory; umie wyjaśnić różnice między operą, operetką i musicalem; potrafi podać tytuły najbardziej znanych musicali. kompozytora; umie podać tytuły oper narodowych; zna tytuły oper narodowych oraz tytuł zbioru pieśni Moniuszki; wie, czym były dla Polaków te pieśni w czasach zaborów; umie zaśpiewać pieśń Prząśniczka w grupie. zna tytuły i libretto wybranych dzieł operowych; rozumie rolę opery jako elementu życia muzycznego i kulturalnego dziewiętnastowiecznej Europy; wie, kiedy i gdzie powstały pierwsze operetki i musicale; zna tytuł pierwszej operetki i nazwisko jej autora; umie wymienić tytuły najbardziej znanych operetek i nazwiska ich autorów; zna nazwiska autorów musicali; umie wymienić tytuły przedstawień (musicali) zrealizowanych w Polsce. potrafi wyjaśnić zjawisko prądów narodowych w muzyce XIX wieku, biorąc pod uwagę sytuację Polski; zna treść Halki i Strasznego dworu; zna autorów librett tych oper; umie rozpoznać, z jakiej opery pochodzi wysłuchana aria; potrafi wyjaśnić, dlaczego Moniuszkę nazywamy ojcem opery narodowej i pieśni artystycznej; umie zaśpiewać pieśń Prząśniczka solo.

11 W poszukiwaniu korzeni narodziny etnografii 24. Eksperymenty i nowe prądy w muzyce europejskiej 1.5, 3.3, 3.5 yka Dzieło O. Kolberga. Cechy polskich pieśni ludowych. yka pieśni ludowych. Artystyczne opracowania muzyki ludowej. Mazurki F. Chopina. Nauka pieśni ludowej. Szkoły narodowe: polska, rosyjska, czeska, norweska, niemiecka, francuska, hiszpańska. Najwybitniejsi twórcy. Impresja wrażenie. System tonalny. Dzieła M. Ravela i C. Debussy ego odpowiedzią na impresjonizm w malarstwie. Muzyka uzależniona od przypadku. Dwanaście ważnych dźwięków. Muzyka elektroniczna i konkretna. Magiczny motyw [P s ], Oskar Kolberg ojciec nauki o kulturze ludowej [P s ], Szkoły narodowe [P s ]; piosenki: Ześli się oba nierobotnicy [P s. 112], Oj, chmielu, chmielu [P s. 23], nagrania muzyki pochodzącej z naszego regionu; P. Czajkowski Wieruju z Liturgii; F. Chopin wybrane Mazurki i Polonezy, Rondo à la Krakowiak, S. Moniuszko Mazur z opery Halka, H. Wieniawski Kujawiak a-moll, oryginalne tańce ludowe w wykonaniu kapel ludowych; Karta pracy nr 8; ilustracje: O. Kolberg, Nucenie wiosenne [P s ], Oczepiny [P s. 24]. Dodatkowo: Plansze demonstracyjne. Muzyka Folklor polski, Instrumenty i kapele ludowe oraz komputer i wersja multimedialna plansz; instrumenty perkusyjne. Idzie nowe, Malowanie dźwiękiem i nastrojem, Eksperymenty i nowe prądy, Muzyka elektroniczna i konkretna [P s ]; M. Ravel Boléro [P s. 121], C. Debussy Morze cz. III, A. Schönberg Ocalały z Warszawy; ilustracje: A. Berg [P s. 123], C. Debussy [P s. 121]; reprodukcje obrazów impresjonistów, np. C. Moneta. wie, czym zajmował się O. Kolberg; zna tematykę polskich pieśni ludowych; potrafi wymienić rodzaje pieśni ludowych; umie zaśpiewać w grupie piosenkę ludową; umie odróżnić artystyczne opracowanie od muzyki ludowej; umie wyjaśnić pojęcie: szkoła narodowa w muzyce. zna terminy: impresjonizm, aleatoryzm, dodekafonia; wie, skąd pochodzi nazwa impresjonizm; potrafi wymienić nowe kierunki w muzyce XX wieku. zna terminy: etnografia, artystyczne opracowanie muzyki ludowej; umie wymienić charakterystyczne cechy polskich pieśni ludowych; zna najważniejsze szkoły narodowe w muzyce, ich przedstawicieli oraz tytuły ich wybranych dzieł; rozumie znaczenie wpływu pierwiastków narodowych na rozwój muzyki europejskiej. wie, który z kompozytorów zapoczątkował odejście od systemu tonalnego; wie, na czym polega aleatoryzm i dodekafonia; zna nazwiska wybitnych twórców muzyki XX wieku i tytuły ich dzieł.

12 Polskie poszukiwania kompozytorzy XX wieku 26. Pieśni w czasach wojennych 1.6, 3.7 yka Sylwetka i twórczość K. Szymanowskiego. Życie i twórczość kompozytorów: W. Lutosławski, K. Penderecki, H.M. Górecki, W. Kilar, K. Komeda. Znaczenie ich twórczości dla polskiej kultury. Z dziejów walki Polaków o odzyskanie niepodległości. Pieśni z okresu I i II wojny światowej. Nauka wybranej pieśni. Kształtowanie poczucia polskości. Portrety muzyki polskiej Karol Szymanowski, Witold Lutosławski, Krzysztof Penderecki, Henryk Mikołaj Górecki [P s ]; K. Szymanowski Taniec zbójnicki z baletu Harnasie, Hej, wołki moje z Pieśni kurpiowskich, Stabat Mater cz. I; W. Lutosławski Mała suita cz. I Fujarka, H.M. Górecki III Symfonia pieśni żałosnych op. 36 Pieśń III, K. Penderecki Pieśń Cherubinów, W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz, K. Komeda piosenka z filmu Rosemary s baby; ilustracje: Portret K. Szymanowskiego, Taniec zbójnicki, W. Lutosławski, K. Penderecki, H.M. Górecki [P s ], portrety przedstawiające W. Lutosławskiego, K. Pendereckiego, H.M. Góreckiego, W. Kilara, K. Komedę. Wojenko, wojenko... [P s ]; Pierwsza kadrowa, Czerwone maki na Monte Cassino [P s. 139, 141]. Dodatkowo: CD Polskie pieśni historyczne; ilustracja: J. Piłsudski [P s. 139]. zna nazwiska wybitnych kompozytorów polskich XX i XXI wieku i ich przykładowe dzieła; i twórczości K. Szymanowskiego; wie, do muzyki jakich regionów nawiązywał w swej twórczości K. Szymanowski; zna tytuły utworów poznanych na lekcji i nazwiska ich autorów. potrafi powiązać pieśni z wydarzeniami historycznymi; rozumie, jaką rolę odegrały pieśni w czasach walki o wolność i niepodległość Polski; umie zaśpiewać w grupie pieśń Czerwone maki na Monte Cassino. umie wyjaśnić znaczenie twórczości K. Szymanowskiego dla rozwoju kultury polskiej; umie wymienić nazwiska kompozytorów polskich działających w początkach XX i XXI wieku i przykłady ich dzieł; rozumie, jakie znaczenie ma twórczość poznanych kompozytorów dla polskiej kultury; wie, jak się nazywa i kiedy odbywa się festiwal muzyki współczesnej. zna historię powstania poznanych na lekcji pieśni; potrafi podać nazwiska osób, które odegrały ważną rolę w historii Polski; umie zaśpiewać wybraną pieśń solo.

13 Muzyka ciała 1.6, 28. Magia jazzu 1.3, 1.6, yka Historia baletu. Najwybitniejsi twórcy baletów. Najwybitniejsze dzieła. Balet klasyczny i współczesny. Suita baletowa. Historia i style jazzu. Muzycy jazzowi. Big-bandy jazzowe. Dzień dzisiejszy jazzu. Jazz w Polsce. Najwybitniejsi artyści jazzowi. Nauka śpiewu lub gry When The Saints Go Marching In. Szkoły narodowe [P s. 95 fragment dotyczący P. Czajkowskiego], Klasyk XX wieku [P s ], Muzyka ciała [P s ]; I. Strawiński Święto wiosny, A. Chaczaturian Taniec z szablami z baletu Gajane, nagrania utworów P. Czajkowskiego z baletów: Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechów, Śpiąca Królewna; K. Szymanowski Taniec zbójnicki z baletu Harnasie, nagrania wideo lub audio fragmentów spektakli; ilustracje: Scena z baletu klasycznego Jezioro łabędzie, plakat Popołudnie fauna C. Debussy ego, Naszyjnik gołębicy [P s ], P. Czajkowski portret namalowany przez N. Kuźniecowa [P s. 95]; programy z przedstawień baletowych. Co to jest jazz? [P s ]; When The Saints Go Marching In [P s. 146]; pieśni Nobody knows the trouble I ve seen i Joshua fit de battle ob Jericho, William Handy St. Louis Blues, Scott Joplin The Entertainer, Glenn Miller Moonlight Serenade lub In The Mood, Ella Fitzgerald Flying Home, Luis Armstrong Dippermouth Blues, wybrane utwory w wykonaniu np. Z. Namysłowskiego, U. Dudziak, T. Stańko, A. Makowicza, M. Urbaniaka; ilustracje: Jazz Jamboree 76 [P s. 145], A. Makowicz i L. Możdżer [P s. 146], Tradycyjny zespół jazzowy [P s. 148]; flety lub dzwonki. umie wyjaśnić, czym jest balet; zna treść poznanych na lekcji baletów; umie podać tytuł baletu klasycznego i współczesnego. wie, z jakiej tradycji muzycznej wyrósł jazz; umie rozpoznać muzykę jazzową; zna nazwy stylów jazzu; potrafi wymienić podstawowe instrumenty zespołu jazzowego; zna nazwiska najwybitniejszych polskich artystów jazzowych. orientuje się w historii baletu; umie wymienić tytuły najwybitniejszych dzieł baletowych i nazwiska kompozytorów; zna nazwiska najsłynniejszych tancerzy; potrafi wyjaśnić rolę choreografa w przygotowaniu baletu. zna historię jazzu; umie wymienić najwybitniejszych muzyków; potrafi zaśpiewać lub zagrać melodię When The Saints Go Marching In; umie odnaleźć informacje na temat festiwali jazzowych odbywających się w Polsce.

14 Muzyka na taśmie filmowej 30. Piosenka jest dobra na wszystko Co tam w duszy gra poety , 2.3, yka Rola muzyki w filmie. Filmowe przeboje. Najwybitniejsi twórcy muzyki filmowej. Nagrody dla muzyki filmowej. Nauka melodii Amazing Grace. Rola piosenki we współczesnej kulturze. Zmiany w stylistyce od piosenki międzywojennej do współczesności. Aktualny idol. Media reklama, recenzja, teledysk. Nauka pieśni Dni, których jeszcze nie znamy. Trochę historii (poezja trubadurów i truwerów, madrygały, pieśni i ballady w romantyzmie). Artyści śpiewający poezję. Nauka pieśni Dni, których jeszcze nie znamy. Muzyka w filmie [P s ]; W. Kazanecki Walc z filmu Noce i dnie [P s. 179], W. Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz [P s. 179], K. Dębski muzyka do filmu Ogniem i mieczem [P s. 179]; nagrania wideo filmów nagrodzonych za muzykę; Karta pracy nr 9; melodia Amazing Grace [P s. 180]. Pop music [P s ]; nagrania wideo muzycznych programów TV i festiwali. Pop music [P s ]; Wyczaruję ci bajkę L. Kaszyckiego, J. Adamskiego w interpretacji Elżbiety Adamiak, Dni, których jeszcze nie znamy [P s. 149, ew. nagranie w wykonaniu Marka Grechuty; wybrane utwory Wojciecha Młynarskiego, Edith Piaf, Bułata Okudżawy, Leonarda Cohena; nagrania piosenek z różnych okresów XX wieku; nagrania wideo muzycznych programów TV i festiwali; piosenki: Pożegnanie Liverpoolu [P s. 192], Uciekaj moje serce [P s. 196]. wie, jakie funkcje pełni muzyka w filmie; zna nazwiska najwybitniejszych polskich twórców muzyki filmowej; umie zaśpiewać piosenkę lub muzykować w grupie. bierze udział w dyskusji; wie, co to jest piosenka; zna główne nurty piosenki polskiej; rozumie znaczenie pojęć: media, teledysk, reklama, efekty specjalne, recenzja. zna termin: poezja śpiewana; zna nazwiska poetów i artystów śpiewających poezję; umie zaśpiewać piosenkę w grupie. zna tytuły kilku filmów nagrodzonych za muzykę; umie podać przykłady filmów, z których muzyka stała się np. przebojem; potrafi zagrać na dowolnym instrumencie melodię Amazing Grace. potrafi przedstawić zmiany w piosence polskiej od Śpiewników domowych do współczesności; umie określić charakter, treść i aparat wykonawczy w słuchanych utworach. potrafi zaśpiewać wybraną piosenkę z własną interpretacją; umie wyczuć, jakie środki artystyczne wykorzystywane są przez wykonawców w słuchanych utworach; potrafi zaimprowizować melodię do wybranego tekstu.

15 Kierunki w muzyce rozrywkowej 1.1, 3.5 yka Historia i gwiazdy rocka. Zespoły rockowe. Historia muzyki rockowej w Polsce: kierunki, style, soliści i zespoły. Twórczość Czesława Niemena. Kim jest idol? Idole muzyki rozrywkowej. Polski idol i jego muzyka. Folklor miejski. Nauka piosenki Tango pożegnalne. W kręgu rocka, Nowy folklor miejski [P s ]; M. Friedman, J. DeKnight Rock Around The Lock [P s. 154, ew. nagranie w wykonaniu Billa Haleya], utwory zgromadzone przez uczniów, teledyski nagrane z internetu; Karta pracy nr 10; ilustracje: E. Presley, M. Jagger, Kapela Czerniakowska [P s. 153, 155, 157]; piosenka Tango pożegnalne [P s. 212]. wie, kiedy i gdzie powstał rock; umie wymienić znane zespoły rockowe; potrafi podać przykładowy skład zespołu rockowego; potrafi wyjaśnić, kim jest idol; umie podać najbardziej znane przykłady muzycznego folkloru miejskiego; umie zaśpiewać piosenkę w grupie. umie podać tytuł piosenki uważanej za pierwszą piosenkę rockową; potrafi wymienić cechy charakterystyczne muzyki rockowej; zna historię i odmiany rocka; zna kierunki i style w muzyce rockowej; umie wymienić tytuły najbardziej znanych utworów C. Niemena; potrafi zaśpiewać piosenkę solo; potrafi uzasadnić dlaczego lubi wybrany gatunek muzyki; umie podać cechy charakterystyczne piosenki miejskiej; wykorzystując programy komputerowe do nagrywania i przetwarzania dźwięku, przygotowuje prezentację multimedialną o wybranym idolu.