PROGRAM WYCHOWAWCZY ŚWIETLICY SZKOLNEJ ZESPOŁU SZKÓŁ SPECJALNYCH W OPOLU RACJONALNE ODŻYWIANIE I ZDROWY STYL ŻYCIA Opracowanie: mgr Małgorzata Bolicka kierownik świetlicy szkolnej OPOLE 2011 r.
WSTĘP Życie i zdrowie to najważniejsze wartości i bogactwo człowieka. Troska o zdrowie powinna być wpajana przez rodzinę, przedszkole, szkołę i inne instytucje, a wszelkie zabiegi wychowawcze skierowane na przygotowanie do kultury zdrowia. Wychowanie do takiej kultury zdrowotnej jest ważne, gdyż coraz częściej obserwuje się negatywny wpływ współczesnej cywilizacji na zdrowie człowieka. Zagrożenia te, związane są z niewłaściwym stylem życia, na które składają się: pośpiech, stres, przepracowanie, brak ruchu, niewłaściwe wykorzystanie czasu wolnego i nieracjonalne odżywianie. Szczególnie na te zagrożenia podatni są młodzi ludzie, dlatego ważne jest wychowanie dzieci i młodzieży zgodnie z zasadami edukacji zdrowotnej. Przekazując wiedzę o zdrowiu, pomożemy dziecku w nabyciu umiejętności dbania o zdrowie. Im wcześniej to uczynimy, tym istnieje większa możliwość zmiany ich stylu życia. Pragnąc rozszerzyć wiedzę dziecka o zdrowiu, podjęłam próbę opracowania programu, mającego na celu kształtowanie u dzieci przekonania, że racjonalne odżywianie, dbałość o higienę, aktywność fizyczna, przyczynią się do realizacji ich potrzeb, aspiracji oraz pozwolą cieszyć się dobrym zdrowiem przez długie lata.
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE Niniejszy program powstał w oparciu o treści Programu Wychowawczego Zespołu Szkół Specjalnych w Opolu. Program zawiera cel główny, który jest precyzowany przez cele szczegółowe. Adresatami programu są wychowankowie świetlicy, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym. Realizowany będzie przez nauczycieli świetlicy szkolnej. Program został stworzony na 1 rok. Zajęcia odbywać się będą raz w tygodniu po 60 minut. Po tym czasie nastąpi jego ewaluacja. Program pomoże dzieciom w sposób ciekawy i dostępny zdobyć wiedzę dotyczącą zdrowia, poprzez różnorodne formy pracy. Opracowany przeze mnie program ma charakter otwarty i może być modyfikowany w zależności od potrzeb i możliwości organizacyjnych.
CELE PROGRAMU Cel główny: nabycie umiejętności związanych z racjonalnym odżywianiem i zdrowym stylem życia. Cele szczegółowe: zapoznanie z zasadami zdrowego żywienia, wyrobienie postawy odpowiedzialności za swoje zdrowie, doskonalenie samoobsługi, nabycie i utrwalenie właściwych nawyków higienicznych, rozwijanie zainteresowań problematyką zdrowotną poprzez różnorodne formy pracy, wpajanie zasad bezpiecznego i zdrowego spędzania czasu wolnego, wyrabianie nawyków aktywności na świeżym powietrzu.
PROCEDURA OSIĄGANIA CELÓW Dobór metod i form pracy W celu realizacji założonych celów, w czasie zajęć świetlicowych wykorzystywane będą różnorodne metody i formy pracy. Zajęcia oparte będą na metodzie uczenia się i wychowania, poprzez działanie, przeżywanie i odkrywanie. Metody: poglądowe : obserwacja, słowne: pogadanka, dyskusja, praca z książką, rozmowa kierowana, instruktaż, opis, praktyczne: zajęcia plastyczno techniczne, przygotowywanie posiłków, burza mózgów, gry i zabawy dydaktyczne, inscenizacje, metoda niedokończonych zdań, rebusy, krzyżówki. Formy pracy: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa.
TREŚCI PROGRAMU Na program składają się następujące obszary działań: 1. Zdrowe odżywianie. 2. Higiena. 3. Sport i rekreacja. 4. Pierwsza pomoc. Blok I Zdrowe odżywianie 1. Właściwe odżywianie: uświadamianie wpływu racjonalnego odżywiania na zdrowie człowieka, poznanie głównych składników pożywienia, źródło witamin: owoce, warzywa, piramida żywienia, błędy żywnościowe i ich wpływ na zdrowie człowieka. 2. Zasady zachowania się przy stole: nabycie umiejętności posługiwania się sztućcami, zaznajamianie z savoir vivre przy stole. Uczeń: przestrzega zasady racjonalnego odżywiania, zna podstawowe składniki pokarmowe, potrafi prawidłowo zachować się przy stole.
Blok II Higiena 1.Higiena osobista: wpajanie zasad higieny osobistej, wyrabianie umiejętności higienicznych, poznanie przyborów i środków pielęgnacyjnych stosowanych podczas toalety porannej i wieczornej. 2. Estetyka ubioru: dobór odzieży w zależności od pogody i okoliczności, uwrażliwianie na czystość i schludność. Uczeń: wie jak dbać o higienę własnego ciała, wie, że higieniczny tryb życia jest gwarancją zdrowia, zna zabiegi i przybory higieniczne, potrafi stosownie dostosować ubiór do pogody, dba o estetykę wyglądu. Blok III Sport i rekreacja 1. Aktywność ruchowa i jej wpływ na zdrowie człowieka: wpływ aktywności fizycznej na zdrowie i samopoczucie, zapoznanie z zagrożeniami wynikającymi z siedzącego trybu życia,
rozbudzanie zainteresowań zabawami ruchowymi, zachęcanie do ruchu w różnych porach roku. Uczeń: rozumie potrzebę uprawiania sportu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, zna aktywne formy spędzania czasu wolnego, umie wybrać odpowiednią formę wypoczynku, poznał zagrożenia wynikające z siedzącego trybu życia. Blok IV Pierwsza pomoc 1. Pomoc w nagłych sytuacjach: poznanie podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy, poznanie wyposażenia apteczki, korzystanie z telefonów alarmowych w sytuacjach zagrożenia. Uczeń: zna zasady udzielania pierwszej pomocy, zna wyposażenie i zastosowanie apteczki, zna numery alarmowe i potrafi z nich skorzystać.
PRZEWIDYWANE EFEKTY Zakładam, że wychowankowie z obniżoną sprawnością intelektualną, w wyniku realizacji programu zdobędą wiedzę, jak należy dbać o zdrowie i higienę osobistą. W wyniku realizacji powyższego programu wychowankowie powinni: być odpowiedzialni za własne zdrowie, promować zdrowy styl życia, stosować zasady prawidłowego odżywiania, rozumieć potrzebę dbania o higienę własnego ciała, dbać o aktywność fizyczną, posiadać wiedzę o udzielaniu pierwszej pomocy.
EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja posłuży do sprawdzenia efektywności przeprowadzonych zajęć. Dokonując analizy przebiegu zajęć można zorientować się, czy praca przebiegła zgodnie z celami programu, a także zastanowić się, czy stosowane metody były skuteczne. Oceniając przebieg zajęć można dostrzec słabe i mocne strony programu. Formami sprawdzania wiadomości, umiejętności i postaw ucznia będą różne konkursy, krzyżówki, zagadki. Wyniki ewaluacji posłużą usprawnieniu metod i form pracy z dziećmi. Narzędziami sprawdzającymi stopień realizacji programu będą: ankieta, obserwacja postaw uczniów, analiza prac plastycznych.