Nadciśnienie tętnicze Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę
EPIDEMIOLOGIA: Odsetek nadciśnienia tętniczego w populacji Polski w wieku średnim (36-64 lat) wynosi 44-46% wśród mężczyzn i 36-42% wśród kobiet. (Pol-MONICA) Przyjmuje się, że odsetek chorych wzrasta z wiekiem i w starszej populacji przekracza 50%.
DEFINICJA Jako kryterium rozpoznania nadciśnienia tętniczego przyjęto wartość ciśnienia skurczowego 140mmHg i/lub ciśnienia rozkurczowego 90mmHg. Nie odnosi się to do osób już otrzymujących leczenie hipotensyjne. Wartości te odnoszą się do średniej z trzech wizyt, pomiary na kończynie o wyższych wartościach RR.
Kategoria ciśnienie skurczowe/rozkurczowe PRAWIDŁOWE : <130mmHg/< 85mmHg w tym optymalne:<120mmhg/<80mmhg WYSOKIE PRAWIDŁOWE: 130-139 i/lub 85/89 NADCIŚNIENIE TĘTNICZE: I st: (łagodne) 140-159 i/lub 90-99 mmhg w tym graniczne: 140-149 i/lub 90-94mm Hg II st: (umiarkowane) 160-179 i/lub 100-109 III st: (ciężkie) > 179 i/lub > 109mmHg
Izolowane nadciśnienie skurczowe RRS > 139 i RRR poniżej 90mmHg w tym graniczne: RRS 140-149, RRR j.w. Preferowane leczenie diuretykami lub długodziałającymi pochodnymi dihydropirydyny
Proponowane badania: morfologia krwi, OB. elektrolity, kreatynina, glukoza lipidogram badanie ogólne moczu EKG RTG klatki piersiowej
Rozszerzony zakres badań: Echokardiografia USG jamy brzusznej Ca, kwas moczowy, TSH
Przy podejrzeniu nadciśnienia wtórnego: Aldosteron i ARO Dobowe wydalanie sodu i potasu z moczem stężenie metosykatecholamin lub ich metabolitów w dobowym moczu doppler tętnic nerkowych KT angio-kt w zależności od tezy diagnostycznej
Cele leczenia Skuteczne obniżenie RR do wartości akceptowalnych Zahamowanie zmian narządowych Korekcja innych czynników ryzyka Korzystny wpływ na choroby współistniejące
Główne powikłania narządowe Serce: przerost lewej komory,niewydolność lewej komory Nerki: białkomocz i/lub podwyższone nieco stężenie kreatyniny (1,2-2,0 mg%) Uszkodzenie tętnic (blaszki miażdżycowe w badaniu naczyń lub jawne klinicznie postacie -tętniak rozwarstwiający aorty, choroba wieńcowa, chromanie przestankowe, niedokrwienie mózgu(tia, udar niedokrwienny, krwotok). Oko:uogólnione lub ogniskowe zwężenia naczyń dna oka, wysięk, wybroczyny
Ogólnie leczenie ma na celu: Przedłużenie życia pacjenta Poprawę jakości życia pacjenta
Leczenie niefarmakologiczne: Normalizacja masy ciała Zaprzestanie palenia tytoniu Wysiłek fizyczny/ unikanie stresu (tryb życia) Dieta niskotłuszczowa Ograniczenie spożycia soli Wzrost spożycia potasu Właściwe spożycie wapnia Spożycie alkoholu??? Spożycie kawy???
Kiedy zacząć leczyć farmakologicznie? Decyzja o leczeniu zależy od globalnej oceny ryzyka incydentów naczyniowych II i III stopień w zasadzie zawsze I stopień jeżeli współistnieją: choroba wieńcowa, niewydolność krążenia, cukrzyca, choroby naczyń mózgu,choroby nerek, aorty lub naczyń obwodowych, zaawansowane zmiany na dnie oczu
Leczenie farmakologiczne: Ogólnie preferowana jest politerapia, jeżeli leczenie jednym preparatem w małej lub średniej dawce nie daje zadawalającego efektu. Dobór konkretnych preparatów zależy od wieku i płci pacjent, powikłań narządowych i ewentualnych chorób towarzyszących
Leczenie farmakologiczne : Diuretyki Beta-blokery Inhibitory konwertazy lub antagoniści receptora angiotensyny Antagoniści wapnia Alfa-blokery Leki działające centralnie Leki bezpośrednio rozkurczające naczynia Antagoniści receptora imidazolowego (?)
Stany zagrożenia życia: encefalopatia nadciśnieniowa ostra niewydolność lewokomorowa tętniak rozwarstwiający aorty rzucawka lub ciężki nadciśnienie związane z ciążą niestabilna dławica piersiowa lub zawał serca W TYCH PRZYPADKACH NALEŻ OBNIŻYĆ RRS o 25% WYJŚĆIOWEGO W CIĄGU 2 GODZIN (szpital)
Pilne wskazania do obniżenia ciśnienia tętniczego: bardzo wysokie ciśnienie tętnicze krwi nadciśnienie tętnicze w fazie żlośliwej lub przyśpieszonej ciężkie nadciśnienie tętnicze w okresie okołooperacyjnym szybko postępujące uszkodzenie narządowe MOŻNA ROZPOCZĄĆ LECZENIE LEKAMI DOUSTNYMI
Leki stosowane ze wskazań nagłych i pilnych: Nitroprusydek sodu, nitrogliceryna iv Diazoksyd Dihydralazyna parenteralnie Trimetafan Urapidil Labetalol Fentolamina Esmolol
Przyczyny nadciśnienia wtórnego: Miąższowe choroby nerek Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe Guz chromochłonny Zespół Cohna (hipoaldosteronizm) Zespół Cushinga (hiperkortyzolizm)
Nadciśnienie tętnicze w ciąży Leczenie rozpoczyna się gdy RRR>99mmHg metyldopa, dihydralazyna ew. kardioselektywne beta-blokery, labetalol można kontynuować werapamil i diuretyki nie wolno stosować inhibitorów konwertazy, antagonistów angiotensyny II, większości Ca blokerów (dihydropirydyny, diltiazem)