Metody aktywizujące Każda metoda może być realizowana jako aktywizująca bądź nie. Wszystko zależy od zachowania nauczyciela, który może określone reakcje ucznia wyzwolić lub zablokować.
Rola nauczyciela Rola nauczyciela polega na stworzeniu warunków i sytuacji pobudzających uczniów do aktywności, kierowaniu ich działalnością poznawczą podczas zdobywania wiedzy oraz czuwaniu nad jej wykorzystaniem podczas rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych.
Podział metod aktywizujących Metody uwzględniające wybór zadania i podejmowanie decyzji Metody uwzględniające poszukiwanie rozwiązań Metoda projektu Wycieczka Małe formy teatralne Burza mózgów Symulacje Gry planszowe Lawina Nauka z ukrycia Edukacja multimedialna
Metody uwzględniające wybór zadania i podejmowanie decyzji Realizację tej metody umożliwiają różne sytuacje dydaktyczno-wychowawcze, takie jak: - organizowanie imprez i uroczystości klasowych, - przygotowanie konkursów związanych z tematami lekcji, wyjściem do muzeum, teatru, konkursów matematycznych, ortograficznych, pięknego czytania, - inscenizacje: z okazji ślubowania klasy pierwszej, Wigilii, Dnia Matki, - gry dydaktyczne: zagadki, rebusy, krzyżówki, - gry ekspresyjne połączone z pantomimą z wykorzystaniem zajęć muzycznych i plastycznych, - prezentacje własnych zainteresowań, połączone z pokazem i opowiadaniem o swoich zbiorach, - poszukiwanie i gromadzenie wiedzy na określony temat z wykorzystaniem encyklopedii, - sytuacje problemowe
Metody uwzględniające poszukiwanie rozwiązań Zdobywanie takich doświadczeń przez uczniów jest możliwe szczególnie podczas lekcji problemowo- zespołowych w czasie, których mogą oni dostrzegać problemy i próbować je rozwiązać. Pomagają im w tym: - dyskusja umożliwiająca uczniom rozmowę z kolegami, wysłuchania tego, co myślą inni, w rezultacie zmierzająca do wyciągnięcia wniosków przez uczniów, - inscenizacja improwizowana - jest takim rodzajem zajęć, w którym rozwiązuje się problemy poprzez uczestnictwo w fikcji dramatycznej, - odgrywanie ról - wchodząc w role różnych postaci uczeń może spojrzeć na ludzi w zupełnie nowy sposób, uczy się tolerancji, rozwija wyobraźnię i zdolność porozumiewania się, sąd nad bohaterem czytanki, opowiadania, lektury, polegający na ocenie jego postępowania i wyciągania wniosków.
Metoda projektów samodzielne planowanie działania przez uczniów, przeprowadzenie i ocenianie swego działania, zerwanie z zasadą dominacji nauczyciela, uczenie się poprzez rozwiązywanie problemów, interdyscyplinarność, odrzucanie systematycznego układu treści nauczania, zdobywanie wiedzy z jednoczesnym jej wykorzystaniem w praktyce, zatarcie granic między życiem szkolnym, a poza szkolnym, metoda projektów przebiega w fazach.
Wycieczka Uczestnicząc w wycieczce, dzieci szybciej przyswajają sobie i zapamiętują prezentowany materiał, mogą skonfrontować informacje podręcznikowe z rzeczywistością. Uczniowie na wycieczce uczą się przestrzegania regulaminu, wywiązywania z podjętych zadań, zdobywania umiejętności bezpośredniej obserwacji, myślenia przyczynowo-skutkowego oraz wnioskowania. Zacieśniają się więzi koleżeńskie.
Małe formy teatralne Zajęcia w kółku teatralnym wyzwalają w dzieciach możliwości kreacyjne, umożliwiają im,,zabawę w teatr oraz rozwijają osobowość. Wspólne tworzenie przedstawień kształci samodzielne myślenie, rozwija wyobraźnię, twórcze postawy i zwiększa zasób słownictwa. Jest szkołą samodzielności i odpowie-dzialności oraz tworzenia się więzi grupowych.
Burza mózgów To metoda zabawowa, kształtująca pomysłowość i wyobraźnię. Celem tej metody jest zgromadzenie w krótkim czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Nauczyciel przedstawia problem, udziela głosu zgłaszającym pomysły rozwiązań, które zapisuje na tablicy. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozwiązania.
Symulacja Metoda ta polega na naśladowaniu rzeczywistości. Jest to zabawa,, na niby. Ćwiczenie najbardziej efektywnych zachowań w bezpiecznych warunkach. Symulacje mogą obejmować takie umiejętności jak: rozmowa telefoniczna, zabawy w sklep, lekarza, listonosza, itp. Celem symulacji jest doskonalenie konkretnych umiejętności oraz uczenie się na błędach popełnionych w bezpiecznej sytuacji ćwiczeniowej.
Gry planszowe Jest to metoda zawierająca treści dydaktyczne i wychowawcze. Uczy ścisłego przestrzegania reguł, aktywizuje uczniów, integruje różne dziedziny aktywności oraz przyspiesza ich rozwój. Gry planszowe uczą twórczego myślenia, rozwijają wyobraźnię, nadają sens pracy, zmuszają do współdziałania, uczą planowania pracy, dają satysfakcję z wykonywanej pracy.
Lawina Kula śniegowa- w tej metodzie dzielimy uczniów na grupy i każda grupa wybiera swojego przedstawiciela, który krąży po klasie. Nauczyciel podaje problem i każda grupa wpisuje swoje odpowiedzi, po czym przedstawiciel grupy krąży po klasie od grupy do grupy i dopisuje inne wyrazy. Chodzi o to, aby zebrać jak największą ilość wyrazów, ale takich, które się nie powtarzają.
Nauka z ukrycia Nauczyciel uczy z ukrycia tzn. kieruje pracą dzieci tak, aby one tego nie odczuły. Jego dyskretna pomoc jest potrzebna, gdyż przez cały czas inspiruje, pomaga, doradza, zachęca do pracy, budzi wiarę we własne możliwości, czyli jednym słowem aktywizuje dziecko.
Edukacja multimedialna Rola komputera w procesie uczenia się: sprawdza poziom przygotowania i osiągnięcia uczących się, przekazuje treści programowe, wspierając je ilustracjami, eksponuje ćwiczenia do samodzielnego rozwiązania, symuluje procesy i trudne sytuacje, prowadzi dialog uczącego się z programem komputerowym, przedstawia sytuacje problemowe i ułatwia ich rozwiązanie, organizuje multimedialny przekaz treści programu kształcenia, przechowuje w pamięci osiągnięcia i poprzednie etapy uczenia się.
Przekazanie treści programowych górniczy trud
Wielkanocne tradycje
Zalety metod aktywizujących wpływają na podniesienie sprawności intelektualnych dzieci, wyzwalają u uczniów aktywność, uczą samodzielnego dochodzenia do wiedzy poprzez stopniowe badanie i odkrywanie uruchamiają procesy myślowe, mobilizują nauczyciela i ucznia do twórczych rozwiązań, uczą prawidłowej i skutecznej komunikacji, uczą wzajemnej współpracy, akceptacji, rozwijają umiejętności wartościowania siebie, swoich pomysłów są atrakcyjne, uczą przestrzegać reguł postępowania, uczą odpowiedzialności za wynik własnej pracy, kształtują osobowość, postawę otwartości i tolerancji nabyta wiedza jest trwała i skuteczna.
Nauczyciel dla ucznia jest nie tylko tym, który uczy, lecz przede wszystkim tym, który wskazuje drogę. Po to, aby tę drogę wskazywać, sam musi ją odnaleźć w sobie. J. Rudniański