RAMOWY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY DLA II ETAPU NAUCZANIA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNA W STOPNIU UMIARKOWANYM

RAMOWY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY DLA II ETAPU NAUCZANIA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNA W STOPNIU UMIARKOWANYM w odniesieniu do podstawy programowej Program edukacyjno terapeutyczny dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym realizujących II etap nauczania został opracowany w oparciu o: Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356). Tanajewska A., Naprawa R., Nowe programy edukacyjno-terapeutyczne dla II etapu nauczania uczniów z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym. Celem edukacji ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest budowanie jego tożsamości, rozwijanie autonomii i poczucia godności, wdrażanie go do funkcjonowania społecznego oraz do rozumienia i przestrzegania norm społecznych, a w szczególności wyposażenie go stosownie do jego możliwości w takie umiejętności i wiadomości, które pozwolą mu na postrzeganie siebie jako niezależnej osoby, oraz aby: 1) mógł porozumiewać się z otoczeniem w najpełniejszy sposób, werbalnie lub pozawerbalnie z wykorzystaniem znanych sposobów porozumiewania się (także wspomagających i alternatywnych metod komunikacji AAC); 2) zdobył maksymalną samodzielność w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych; 3) był zaradny w życiu codziennym, adekwatnie do indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie godności własnej i decydowania o sobie; 1

4) mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia, zachowując prawo do swojej inności; 5) mógł nabywać umiejętności i uczyć się czynności, przydatnych w przyszłym dorosłym życiu. W szkole podstawowej wyodrębnia się: 1) zajęcia edukacyjne: a) funkcjonowanie osobiste i społeczne, b) zajęcia rozwijające komunikowanie się, c) zajęcia rozwijające kreatywność, d) wychowanie fizyczne, e) religia/etyka1. 2) zajęcia rewalidacyjne. Zakres treści nauczania i wychowania w kształceniu uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym odpowiada indywidualnym potrzebom edukacyjnym i możliwościom psychofizycznym ucznia. Przy realizacji treści nauczania i wychowania należy wykorzystać możliwości, jakie stwarza baza materialno-dydaktyczna szkoły oraz środowisko społeczno-kulturowe, w którym uczeń żyje i uczy się. Głównym kryterium doboru treści nauczania powinny być potrzeby i możliwości psychofizyczne ucznia. Ważna jest również ich przydatność praktyczna. Konieczne jest także wyposażenie ucznia w takie umiejętności, aby jak najlepiej był przygotowany do realizacji zadań życia codziennego oraz podejmowania samodzielnie różnych ról społecznych w swoim środowisku. Treści nauczania i wychowania podlegają poszerzaniu, powtarzaniu i utrwalaniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności i sprawności. Treści nauczania mogą wykraczać poza wymienione obszary, w zależności od potrzeb uczniów. Nauczyciel ma prawo do wyboru, w tym zawężania lub poszerzania, treści nauczania korzystnych dla rozwoju ucznia, ze szczególnym uwzględnieniem jego autonomii i godności. Treści nauczania dla wszystkich etapów kształcenia ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym zostały ujęte w następujące obszary tematyczne: Ja. Ja i otoczenie. To, co mnie wspiera. Taki podział treści nauczania został pomyślany jako otwarty zestaw sytuacji i ról społecznych, w których może znaleźć się uczeń. Zestaw ten może być dowolnie rozszerzany i modyfikowany na miarę potrzeb i możliwości rozwojowych uczniów. 2

ROZPORZĄDZENIE MEN DZIAŁ TREŚCI KSZTAŁCENIA OBSZAR I SAMOOBSŁUGA : JA (ja z samym sobą) 1. Czynności samoobsługowe JEDZENIE: Sygnalizowani głodu i pragnienia, Uczenie się spożywania posiłków Kształtowanie funkcji gryzienia Uczenie się posługiwania się sztućcami Uczenie się przygotowywania, nakładania posiłków Uczenie się pomagania przy nakrywaniu stołu Uczenie się sprzątania miejsca spożywania posiłków Uczenie się dokonywania zakupów żywnościowych UBIERANIE SIĘ: Uczenie się wkładania i zdejmowani odzieży Uczenie się określania zakresu pomocy potrzebnej podczas ubierania/rozbierania się Uczenie się dobierania odzieży stosownej do pogody, sytuacji, pory dnia, wieku Samodzielne dokonywanie wyboru odzieży Uczenie się dbania o czystość odzieży HIGIENA OSOBISTA: Uczenie się oceniania stanu czystości ciała Stosowanie zabiegów higienicznych Uczenie się dbania o higienę jamy ustnej Dbanie o higienę intymną Korzystanie z przyborów toaletowych i kosmetyków Dokonywanie zakupów przyborów toaletowych i kosmetyków Opanowanie nawyków higienicznych Przestrzeganie zasad intymności podczas czynności higienicznych POTRZEBY FIZJOLOGICZNE: Zgłaszanie potrzeb Samodzielne załatwianie potrzeb Zachowanie intymności podczas korzystania z toalety jedzenie Ubieranie się Higiena osobista Potrzeby fizjologiczne Spożywanie posiłków Posługiwanie się sztućcami i naczyniami Nalewanie i przelewanie płynów Przygotowywanie posiłków Nakrywanie do stołu Zasady zachowania przy stole Ubieranie i rozbieranie się Odzież Dobór stroju do pogody, sytuacji, pory roku Przybory toaletowe i przedmioty służące do higieny osobistej Mycie zębów Mycie rąk, twarzy, ciała Dbanie o włosy Zabiegi higieny osobistej Higiena osobista w okresie dojrzewania Załatwianie potrzeb fizjologicznych 3

Dbanie o czystość w toalecie i łazience 2. Troska o zdrowie i bezpieczeństwo MOJE ZDROWIE: Uczenie się dbania o zdrowie Poznawania i przestrzeganie zasad zdrowego trybu życia Poznawanie pracy lekarzy Rozumienie konieczności przeprowadzania badań profilaktycznych Uczenie się dbania o odpowiednią pozycję podczas pracy oraz dobre oświetlenie Rozumienie znaczenia snu oraz odpoczynku Uczenie się dobierania produktów spożywczych do poszczególnych posiłków Uczenie się przestrzegania zasad higieny MÓJ CZAS WOLNY: Wdrażanie się do zabawy z udziałem innych osób Uczenie się co można robić w wolnym czasie Uczenie się dokonywania wyboru z kim i w jaki sposób chce spędzać wolny czas SYGNALIZOWANIE SAMOPOCZUCIA: Sygnalizowanie i określanie doświadczanego dyskomfortu lub miejsca dolegliwości bólowych JA W CHOROBIE: Uczenie się rozpoznawania pierwszych objawów przeziębienia Uczenie się przestrzegania higieny podczas zachorowania JA W BEZPIECZNYM ŚWIECIE: Poznawanie i korzystanie z ważnych nr alarmowych BUDOWANIE WŁASNEJ TORSAMOŚCI: Kształtowanie świadomości własnego ja Kształtowanie świadomości własnego ciała i orientacji w jego schemacie Kształtowanie orientacji w przestrzeni Kształtowanie identyfikacji z płcią Uczenie się rozumienia zmian ciała w cyklu życia Uczenie się i identyfikacja własnych Moje zdrowie Higiena pracy i odpoczynku Zdrowie i racjonalne odżywianie Dbanie o zdrowie Prawidłowa podstawa podczas siedzenia Zdrowe i racjonalne odżywiania Mój czas wolny Aktywne formy odpoczynku Ja w chorobie Sygnalizowanie samopoczucia Sposoby zachowanie się podczas przeziębienia, grypy U lekarza Dokumenty pacjenta Pierwsza pomoc Telefony alarmowe Ja Budowanie własnej tożsamości 4

danych osobowych Kształtowanie świadomości własnej niepełnosprawności Uczenie się określania własnych mocnych stron i trudności Wdrażanie się do właściwego korzystania z zaopatrzenia ortopedycznego i oprzyrządowania ułatwiającego funkcjonowanie JA W BEZPIECZNYM ŚWIECIE: Uczenie się zachowania bliskości i dystansu w relacjach z innymi ludźmi SYGNALIZOWANIE SAMOPOCZUCIA: Rozpoznawanie stanów emocjonalnych u siebie i innych osób Reagowanie w sytuacjach trudnych emocjonalnie, konfliktowych i niebezpiecznych JA W BEZPIECZNYM ŚWIECIE: Uczenie się dostrzegania czynników i sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu Wdrażanie się do rozumienia i unikania zagrożeń Poznawanie nietypowych i nagłych sytuacji, które mogą się zdarzyć w domu, szkole, na ulicy, w innych miejscach Uczenie się i doskonalenie umiejętności zachowania się w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych Poznawanie odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ludzi JA W ŚWIECIE TECHNIKI: Uczenie się obsługiwania aparatu telefonicznego Uczenie się wybierania lub wskazywania nr do bliskich, do siebie oraz nr alarmowych Uczenie się wysyłania i odbierania smsów Uczenie się posługiwania prostymi narzędziami Uczenie się korzystania z zaawansowanych urządzeń technicznych Uczenie się obsługiwania urządzeń RTV Świadomość swojej niepełnosprawności Ja i inni Ja w bezpiecznym świecie Zachowanie się w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych Uczeń w świecie techniki Uprawnienia osoby niepełnosprawnej Biura, urzędy i instytucje wspomagające codzienne funkcjonowanie Korzystanie z protez i oprzyrządowania przez siebie i innych Komunikacja interpersonalna Lista uczuć i emocji Rodzaje zachowań: pasywne, agresywne, asertywne Konflikty i sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych Czynniki wpływające niekorzystnie na samopoczucie Czynniki zagrażające zdrowiu Zapobieganie czynnikom i sytuacjom zagrażającym zdrowiu oraz poczuciu bezpieczeństwa Sposoby zachowanie się w przypadku zaprószenia ognia Sposoby zachowania się w czasie burzy Aparat telefoniczny Sprzęt AGD i RTV Obsługa urządzeń Bezpieczeństwo w czasie korzystania z urządzeń elektrycznych 5

i AGD Wdrażanie się do przestrzegania zasad bezpieczeństwa podczas posługiwania się różnymi urządzeniami w domu i w szkole 3. Treści komunikacyjne JA W BEZPIECZNYM ŚWIECIE: Uczenie się rozpoznawania i rozumienia znaków drogowych, symboli, oznaczeń w różnych miejscach itp. JA - CZŁONEK SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ: Korzystanie ze środków komunikacji lokalnej i przestrzeganie zasad korzystania z nich 1. Funkcjonowanie w środowisku JA JAKO KONSUMENT: Poznawanie różnych rodzajów sklepów Poznawanie wartości pieniędzy i sposobów ich pozyskiwania Uczenie się umiejętności płacenia za towary lub usługi Uczenie się korzystania z kalkulatora w miejscach zakupów Uczenie się rozpoznawania daty ważności produktów Poznawanie i korzystanie z poczty Poznawanie i korzystanie z restauracji, kwiaciarni Poznawanie spraw załatwianych w bakach Poznawanie i korzystanie z usług fryzjera Poznawanie i korzystanie z różnych wypożyczalni JA W ŚWIECIE KULTURY I ROZRYWKI: Wdrażanie się do korzystania z ośrodków i instytucji kultury Uczenie się właściwego zachowania w różnych miejscach i sytuacjach BUDOWANIE WŁASNEJ TORSAMOŚCI: Uczenie się i identyfikacja własnych danych osobowych MOJA SZKOŁA: Poznawanie adresu i nazwy szkoły Poznawanie osób pracujących w szkole, ich funkcji i roli Poznawanie rodzajów i funkcji uczestnik ruchu drogowego Środki komunikacji OBSZAR II USPOŁECZNIENIE : JA i otoczenie konsument Uczeń w świecie kultury Uczeń w środowisku szkolnym Zasady poruszania się po drodze Znaki drogowe Znaki ostrzegawcze Znaki zakazu Znaki informacyjne Na dworcu kolejowym i autobusowym W sklepie Na poczcie Na dworcu W barze i restauracji W banku U fryzjera U fotografa W wypożyczalni W kinie W teatrze W muzeum Moja szkoła Otoczenie szkoły Pomieszczenia szkolne Pracownicy szkoły Wygląd i wyposażenie klasy Przestrzeganie norm postępowania Kontakt ze społecznością szkolną 6

pomieszczeń szkolnych Poznawanie i korzystanie z wyposażenia szkoły Przestrzeganie norm i zasad panujących w szkole Podejmowanie różnych form aktywności w szkole Branie udziału w uroczystościach i imprezach szkolnych Poznawanie i przestrzeganie zwyczajów szkolnych Korzystanie z otoczenia placówki MOJA KLASA: Poznawanie swoich nauczycieli, rozumienie roli jaką odgrywają Poznawanie koleżanek i koleżanek, nawiązywanie z nimi relacji, koleżeństwa, przyjaźni Rozróżnianie swojego miejsca w klasie Przestrzeganie zasad panujących w klasie Poznawanie i przestrzeganie struktury dnia Przestrzeganie norm współżycia w grupie Uczenie się współuczestnictwa oraz współpracy podczas zabawy i zajęć MOJA RODZINA: Określanie swojego miejsca w rodzinie Nazywanie członków swojej rodziny i rozumienie ich ról Branie udziału w zajęciach w domu Podejmowanie obowiązków w domu Rozumienie i nazywanie więzi między członkami rodziny Przestrzeganie zasad panujących w rodzinie Branie udziału w świętach i tradycjach rodzinnych Przestrzeganie kultury życia codziennego Poznawanie problemu choroby i śmierci bliskich osób, przezywanie żałoby MOJE MIEJSCE ZAMIESZKANIA: Poznanie i korzystanie z adresu domowego Określanie wyglądu swojego mieszkania/domu Poznawanie rodzaju i funkcji Uczeń w środowisku klasowym członek rodziny Moje mieszkanie Mój dom Moja klasa Ja i moja rodzina Życie w rodzinie Święta, uroczystości rodzinne Wyposażenie mieszkania Obowiązki domowe Rodzaje aktywności w domu 7

pomieszczeń w domu Poznawanie wyposażenia mieszkania Poznawanie rodzajów aktywności wykonywanych w domu Uczenie się dbania o wygląd mieszkania i zachowania porządku Poznawanie otoczenia domu Uczenie się troski o zwierzęta domowe MOJE ZDROWIE: Poznawanie pracy lekarzy różnych specjalności i pielęgniarek JA W CHOROBIE: Wdrażanie się do prawidłowego zachowania się podczas wizyty u lekarza oraz pobytu w szpitalu MOJE MIEJSCE ZAMIESZKANIA: Poznawanie i korzystanie z adresu domowego Poznawanie otoczenia domu JA CZŁONEK SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ: Poznawanie sąsiadów, znajomych rodziny i ich ról społecznych Poznawanie i korzystanie z miejsc użyteczności publicznej Poznawanie ważnych i ciekawych miejsc w swojej miejscowości Branie udziału w lokalnych świętach i uroczystościach BĘDĘ DOROSŁY: Planowanie swojej przyszłości Korzystanie z pomocy doradcy zawodowego JA CZŁONEK SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ: Branie udziału w lokalnych świętach i uroczystościach Poznawanie organizacji społecznych działających na rzecz osób z niepełnosprawnością JA - CZŁONEK SPOŁECZEŃSTWA: Poznawani ważnych dokumentów prawnych Konstytucji rzeczpospolitej polskiej, Konwencji o prawach osób Uczeń w środowisku szpitalnym mieszkaniec swojej miejscowości przyszły pracownik Przyuczenie do zawodu członek społeczności lokalnej członek społeczeństwa W szpitalu Reguły i zasady panujące w szpitalu Moja miejscowość Typowe zajęcia mieszkańców Praca zawodowa Ogrodnik Fryzjer Kucharz Cukiernik Prace biurowe i poligraficznointroligatorskie Stolarz Lokalne święta i uroczystości Organizacje społeczne Organizacja życia społecznego Podstawowe zasady funkcjonowania państwa Dane osobowe 8

niepełnosprawnych Wdrażanie się do posługiwania się dokumentem dorosłości BĘDĘ DOROSŁY: Rozumienie, że ma się 18 lat, będzie się miało 18 lat i co to znaczy Rozumienie procesu dojrzewania Planowanie swojej przyszłości Korzystanie z pomocy doradcy zawodowego Wdrażanie się do rozumienia, co to znaczy że jest się odpowiedzialnym Uczenie się bycia asertywnym Uczenie się dbania o siebie i innych JA CZŁONEK SPOŁECZEŃSTWA: Rozumienie przynależności do kraju, regionu, narodu Poznanie barw i symboli narodowych Poznanie organów władzy państwowej Poznanie ważnych urzędów i instytucji Branie udziału w świętach narodowych Obserwowanie ważnych Wydarzeń w kraju Poznawanie ważnych, ciekawych miejsc w Polsce osoba dorosła w życiu osobistym osoba dorosła w życiu społecznym obywatel Polski Najstarsze miasta, dawne stolice Polski Mapa ad ministacyjna i fizyczna Polski Poznanie niektórych miast i znanych miejsc w Polsce obywatel Unii Europejskiej Dokumenty osobiste Prawa człowieka i obywatela Uprawnienia i przywileje osoby z niepełnosprawnością Biura, urzędy i instytucje wspomagajże codzienne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością Identyfikacja z własną płcią uczestnik różnych form życia społecznego Symbole narodowe Ludzie zasłużeniu i miejsca pamięci narodowej Gniezno Kraków Warszawa Podział administracyjny Sąsiedzi Polski Legenda kolory na mapie fizycznej Góry Rzeki Gdańska Toruń Wieliczka Zakopane Poznań Westerplatte Latarnie morskie Unia Europejska Państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej OBSZAR III ROZWIJANIE SPRAWNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI : To co mnie wspiera (Ja w środowisku szkolnym) 1. Edukacja polonistyczna A. Porozumiewanie się z otoczeniem ROZWIJANIE MOWY I UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKOWANIA SIĘ: Przyswajanie języka i doskonalenie rozwoju mowy Komunikacja pozawerbalna Mowa ciała Wrażenia dotykowe Posługiwanie się komunikacją wspomagającą i alternatywną 9

Uczenie się porozumiewania w formie dialogu Wdrażanie się do komunikowania się z zastosowaniem wspomagających i alternatywnych metod komunikowania się AAC Uczenie się i doskonalenie wyrażania własnego zdania Wdrażanie się do stosowania form grzecznościowych i komplementów w życiu codziennym Uczenie się budowania komunikatów wieloelementowych Uczenie się dawania komuś instrukcji Uczenie się wyjaśniania swojego zachowania Uczenie się zdobywania informacji, zadawania pytań B. Przygotowanie do nauki czytania ROZWIJANIE PERCEPCJI SUCHOWEJ ROZWIJANIE PERCEPCJI WZROKOWEJ I SPOSTRZEGANIA C. Nauka czytania i pisania Działania nauczycieli i specjalistów wspierające ucznia w zakresie rozwijanie i doskonalenia technik szkolnych Wspieranie w nabywaniu umiejętności czytania Nauka czytania jako umiejętność odbierania i nadawanie informacji Praca z tekstem pisanym i czytanym Działania nauczycieli i specjalistów wspierających ucznia w zakresie: doskonalenia motoryki małej, dużej, rozwijania i doskonalenia technik szkolnych Rozwijanie koordynacji wzrokoworuchowej i wzrokowo-słuchowo- Komunikacja werbalna Rozwijanie percepcji wzorkowej i spostrzegania Czytanie Pisanie AAC Słuchanie Analiza i synteza słuchowa Posługiwanie się mową Ćwiczenia wrażliwości słuchowej Ćwiczenia rytmiczne Ćwiczenia słuchu fonematycznego Ćwiczenia usprawniające analizę słuchową Ćwiczenia usprawniające syntezę słuchową Ćwiczenia pamięci słuchowej Analiza i synteza wzrokowa Analityczno-syntetyczna metoda nauki czytania Litery drukowane i pisane Wprowadzenie liter drukowanych według określonego toku metodycznego Praca z tekstem Pamięciowe opanowanie tekstu Motoryka duża i mała Pisanie liter, wyrazów Pisanie i przepisywanie wyrazów 10

ruchowej Rozwijanie sprawności manualnej Wspieranie w nabywaniu umiejętności pisania Nauka pisania jako umiejętności odbierania i nadawania informacji 2. Edukacja matematyczna Rozwijanie autoorientacji i orientacji przestrzennej Rozwijanie i utrwalanie podstawowych pojęć matematycznych: stosunki przestrzenne, liczenie, mierzenie, ważenie, rozpoznawanie figur geometrycznych, poznawanie stosunków czasowych Działania nauczyciela i specjalistów wspierające ucznia w zakresie rozwijania i doskonalenia technik szkolnych 3. Edukacja przyrodnicza BĘDĘ DOROSŁY : Rozumienie, że ma się 18 lat, będzie się miało 18 lat i co to znaczy Rozumienie procesu dojrzewania Stosunki Orientacja przestrzenna przestrzenne Klasyfikowanie Cechy wielkościowe i jakościowe Zbiory i działania na zbiorach Geometria Figury geometryczne Obwody figur geometrycznych Wprowadzenie Wprowadzenie liczb pojęcia liczby Porównywanie liczb naturalnych Przemienność dodawania Monografia liczb Operacje matematyczne Ułamki Dodawanie liczb w zakresie 20 na liczydłach Odejmowanie liczb w zakresie 20 na liczydłach Dodawanie i odejmowanie liczb w zakresie 10 Cyfra jako znak graficzny liczby Liczenie Porównywanie liczb naturalnych Dodawanie i odejmowanie liczb naturalnych w zakresie 20 Mnożenie Dzielenie Ułamki zwykłe Podział na dwie i cztery części Jednostki miary Czas Temperatura Waga Długość Pojemność Środki płatnicze Rodzaje pieniędzy Obliczenia pieniężne Anatomia i fizjologia człowieka Budowa ciała człowieka Czynności życiowe człowieka Układ ruchu Układ szkieletowy Układ pokarmowy Układ krwionośny 11

MOJE ZDROWIE: Uczenie się dobierania produktów spożywczych do poszczególnych posiłków Poznawanie i przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia JA I PRZYRODA: Rozpoznawanie pór roku i zjawisk im towarzyszących A. Środowisko lądowe JA I PRZYRODA: Rozpoznawanie pór roku i zjawisk im towarzyszącym Poznawanie świata roślin, ich znaczenia, prowadzenie upraw i prac ogrodniczych Odżywianie Pojęcia związane z kalendarzem Zmiany zachodzące w przyrodzie Obserwacje przyrodnicze Ogród Park Sad Układ oddechowy Układ nerwowy Narządy zmysłów Układ płciowy żeński Układ płciowy męski Zapłodnienie, przebieg ciąży Dojrzewanie Okresy rozwoju człowieka Troska o zdrowie Właściwe odżywianie Przyczyny i skutki niewłaściwego odżywiania Produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego Kalendarz Dni tygodnia Pory roku Nazwy miesięcy Przyroda w różnych porach roku Kalendarz pogody Krążenie wody w przyrodzie Woda i jej właściwości Stany skupienia wody Jadalne części warzyw Przetwory warzywne Kwiaty i rośliny ozdobne Budowa rośliny Nowalijki Narzędzia ogrodnicze Hodowla wybranej rośliny Popularne chwasty Drzewa Budowa liścia Zwierzęta Znaczenie parku Drzewa owocowe Budowa owoców: jabłka, gruszki Krzewy owocowe Różnice między krzewem a drzewem Sposoby przechowywania owoców Budowa kwiatu Rola owadów w zapylaniu kwiatów Zapylanie kwiatów 12

B. Środowisko wodne JA I PRZYRODA: Rozpoznawanie pór roku i zjawisk im towarzyszących Poznawanie świata roślin, ich C. Zwierzęta JA I PRZYRODA: Poznawanie świata zwierząt, hodowla, opieka D. Rozmnażanie zwierząt JA I PRZYRODA: Poznawanie świata zwierząt, hodowla, opieka Pole Łąka Las Ekosystemy wodne Rzeka Staw Jezioro Powstawanie owocu Rośliny zbożowe, okopowe, oleiste Produkty otrzymywane z mąki Produkty otrzymywane ze zbóż Maszyny rolnicze Obowiązki rolnika, młynarza, piekarza Rośliny Zwierzęta Owady Budowa biedronki Stadia rozwoju motyla Warstwowa budowa lasu Drzewa liściaste i iglaste Kora drzew Owoce leśne Rośliny leśne Budowa szyszki Zwierzęta leśne Grzyby jadalne Budowa grzyba Zasady zbierania grzybów Ściółka leśna Mrowisko Znaczenie lasu Zasady zachowania w lesie Rodzaje wód Zwierzęta żyjące w rzece Budowa ryby Rośliny Zwierzęta jezior Zwierzęta wodno-lądowe Oceany i morza Oceany i morza na mapie Morze Bałtyckie Ssaki morskie Zwierzęta: ptaki i ssaki Rozmnażanie ptaków Zwierzęta jajorodne i żyworodne Zwierzęta żyworodne ssaki występujące w Polsce Zwierzęta i ich młode Ssaki roślinożerne i wszystkożerne Zwierzęta jajorodne Ptaki i ich potomstwo Budowa jaj kurzego Skąd się bierze kurczę? 13

E. Opieka nad zwierzętami domowymi JA I PRZYRODA: Poznawanie świata zwierząt, hodowla, opieka F. Ochrona przyrody JA I PRZYRODA: Wdrażanie się do zachowań proekologicznych G. Geografia JA I PRZYRODA H. Wszechświat JA I PRZYRODA 4. Edukacja plastyczna JA W ŚWIECIE KULTURY I ROZRYWKI: Wdrażanie się do udziału w różnych formach twórczości Uczenie się tworzenia własnych prac plastycznych 5. Edukacja techniczna JA W ŚWIECIE TECHNIKI: Uczenie się obsługiwania aparatu telefonicznego Uczenie się wybierania lub wskazywania nr Uczenie się wysyłania i odbierania smsów Uczenie się posługiwania prostymi narzędziami Uczenie się korzystania z zaawansowanych urządzeń Uczenie się obsługiwania urządzeń RTV i AGD 6. Edukacja muzyczna JA W ŚWIECIE KULTURY I ROZRYWKI: Wdrażanie się do udziału w różnych formach twórczości Rozmnażanie ssaków Znaczenie hodowli zwierząt Ptaki a ssaki Zwierzęta domowe Zwierzęta i rośliny chronione Mapa i kierunki świata Układ Słoneczny Techniki plastyczne Narzędzia, sprzęt AGD i RTV, urządzenia elektryczne Kształcenie techniczne Techniki artystyczne Zajęcia muzyczne Zwierzęta żyworodne Zwierzęta i ich młode Rodzaje żywności uzyskiwanej z hodowli zwierząt Różnice między ptakami a ssakami Zwierzęta domowe i opieka nad nimi Znaczenie ochrony przyrody Rośliny chronione Zwierzęta chronione Mapa Kierunki i oznaczenia na mapie Astronomia Mikołaj Kopernik Planety Układu Słonecznego Ruch obiegowy i obrotowy Umiejętności plastyczne Rysowanie Malowanie Sprzęty AGD i RTV Obsługa urządzeń elektrycznych Obsługa aparatu telefonicznego Bezpieczeństwo podczas korzystania z urządzeń elektrycznych Przygotowanie do pracy i postępowanie w jej trakcie Posługiwanie się narzędziami Lepienie Wycinanie Wyklejanie Tworzenie Śpiew Gra na instrumentach Ruch przy muzyce 14

Wiadomości i umiejętności muzyczne Wiedza muzyczna Instrumenty strunowe Instrumenty perkusyjne Instrumenty dęte Fryderyk Chopin Stanisław Moniuszko Ze względu na specyficzny charakter edukacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, a także indywidualne tempo i zakres nauki każdego ucznia, osiągnięcia w poszczególnych sferach oddziaływań pedagogicznych i terapeutycznych są planowane indywidualnie. Dokonywana okresowo przez nauczycieli i specjalistów wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia umożliwia modyfikowanie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego i dostosowanie poziomu oczekiwanych osiągnięć ucznia do jego możliwości. LITERATURA 1. Tanajewska A., Naprawa R., Nowe programy edukacyjno-terapeutyczne dla II etapu nauczania uczniów z niepełnosprawnością intelektualna w stopniu umiarkowanym. Harmonia, Gdańsk 2017. 2. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356). Opracowała: Nowacka Karolina 15