Diagnoza potrzeb i problemów występujących w społeczności szkolnej Celem diagnozy środowiska szkolnego jest opracowanie i stworzenie jak najlepszych warunków rozwojowych dla dzieci i uczniów przebywających w szkole. Diagnoza ma również na celu modyfikacje programu wychowawczo- profilaktycznego zgodnie z potrzebami oraz oczekiwaniami uczniów, nauczycieli i rodziców. I Dokonując analizy środowiska szkolnego uwzględniono: 1. raport z ewaluacji wewnętrznej; 2. analizę ankiet przeprowadzonych wśród rodziców dotyczącej oczekiwań wobec Zmian w Programie Wychowawczo-Profilaktycznym oraz poczucia bezpieczeństwa dzieci, którą prowadzili nauczyciele świetlicy szkolnej; 3. analizę wyników badań socjometrycznych przeprowadzonych w wybranych klasach, 4. przeprowadzone rozmowy z uczniami, rodzicami oraz wychowawcami klas i nauczycielami przedmiotów; 5. przeprowadzone obserwacje oraz diagnozy pracy pedagogów i psychologa szkolnego; 6. analizę i ocenę realizacji zadań z programu Wychowawczo-Profilaktycznego za ubiegły rok szkolny. 7. raport z badania ilościowego przeprowadzonego przez Fundację Dzieci Niczyje p.t. Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci. Badanie ilościowe. 8. komunikat z badań CBOS nr 110/2015 p.t. Dzieci i młodzież w Internecie- korzystanie i zagrożenia z perspektywy opiekunów II Diagnozując środowisko szkolne wzięto również pod uwagę: 1. analizę uzyskanych ocen zachowania; 2. analizę wyników w nauce; 3. analizę frekwencji uczniów na zajęciach szkolnych i pozaszkolnych; 4. realizowane w szkole formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej; W związku z wysoka liczbą uczniów korzystających z pomocy psychologiczno pedagogicznej, licznych interwencji w sytuacjach konfliktowych, w szczególności związanych z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, mediacje, indywidualne rozmowy, 1
łagodzenie konfliktów, duża liczba przeprowadzonych warsztatów oraz zajęć wychowawczo profilaktycznych wskazuje na ogromne zapotrzebowanie wsparcia nauczycieli i specjalistów. Wychodząc naprzeciw potrzebom uczniów w szkole systemowo rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe oraz sytuację każdego ucznia, a informacje z przeprowadzonego rozpoznania są wykorzystywane w realizacji działań edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych. Podejmowane działania są adekwatne do ich zdiagnozowanych potrzeb i możliwości, a sposób organizacji zajęć pozalekcyjnych umożliwia w nich udział wszystkich dzieci. W szkole prowadzone są terapie: logopedyczna, pedagogiczna, psychologiczna, terapia integracji sensorycznej, zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne. Elementem mogącym pozytywnie wpłynąć na podejmowane działania wychowawcze jest zwiększenie aktywności rodziców w formach pedagogizacji przygotowanych przez Szkołę poprzez wzrost frekwencji na zajęciach Szkoła dla Rodziców. W roku szkolnym 2016/2017 z pomocy psychologiczno pedagogicznej korzystało 462 uczniów klas I IV, co stanowi 66% ogółu uczniów. Jak wynika z ankiet skierowanych dla rodziców poziom integracji i bezpieczeństwa w klasach jest wysoki średnio 90%. Rodzice wskazują, że zależy im w głównej mierze 71 % ankietowanych, na wyposażeniu dziecka w umiejętności pozwalające na samodzielne zdobywanie wiedzy potrzebnej w życiu. Oczekują również, że podczas oddziaływań wychowawczych nauczyciele będą kształtować wśród dzieci kulturę osobista i szacunek do innych ludzi oraz, że na bieżącą będą omawiać sprawy klasowe. Równocześnie rodzicom zależy, aby podczas zebrań omawiać z nimi problemy wychowawcze w klasie oraz zachowanie uczniów. Nauka nie dostarczyła jeszcze wystarczających dowodów na to, jaki wpływ mają nowe technologie na rozwój małych dzieci. Dlatego należy wykazać szczególną ostrożność i umiar przy udostępnianiu dzieciom urządzeń mobilnych. Badania donoszą, że nadmierne korzystanie z tego typu urządzeń może prowadzić do kłopotów z nauką, trudnościami z koncentracją, czy otyłości. Należy też wziąć pod uwagę zagrożenia dla rozwoju umiejętności interpersonalnych, gdy kontakt z komputerem lub smartfonem staje się substytutem kontaktu z dorosłymi lub zabawy z innymi dziećmi. Badanie przeprowadzone przez Fundację Dzieci Niczyje pokazuje, jak powszechne w Polsce jest korzystanie przez małe dzieci z urządzeń mobilnych. 2
Najważniejsze wyniki - 64% dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6,5 lat korzysta z urządzeń mobilnych, 25% - codziennie - 26% dzieci posiada własne urządzenie mobilne - 79% dzieci ogląda filmy, a 62% gra na smartfonie lub tablecie - 63% dzieci zdarzyło się bawić smartfonem lub tabletem bez konkretnego celu - 69% rodziców udostępnia dzieciom urządzenia mobilne, kiedy muszą zająć się własnymi sprawami; 49% rodziców stosuje to jako rodzaj nagrody dla dziecka. Badanie zostało przeprowadzone w 2015 r., statystyki co do spędzania czasu z urządzeniami mobilnymi, wskazują na coraz częstsze użytkowanie nowych technologii przez dzieci w wieku młodszo-szkolnym. Ponadto dzieci, których dotyczyła ankieta obecnie mogą być uczniami szkoły podstawowej. Potwierdzają to obserwacje nauczycieli i specjalistów szkolnych. Z rozmów z dziećmi wynika, że uczniowie dużą część swojego czasu spędzają przed komputerem, Internetem i innymi urządzeniami mobilnymi. Dzieci są zafascynowane grami i filmami, które często się są dostosowane do ich wieku. Treść gier zawiera często agresję i przemoc i jest środkiem do osiągnięcia celu. Przeprowadzona analiza miała posłużyć opracowaniu diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących i czynników ryzyka. Ustalono czynniki chroniące: systematyczne uczęszczanie uczniów do szkoły; zainteresowanie uczniów nauką szkolną (wyniki w nauce i zachowaniu) rozwijanie potencjału szkoły w zakresie bezpiecznego funkcjonowania uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (procedury, regulaminy postępowania, baza lokalowa, szkolenia); tworzenie w szkole pozytywnego klimatu do edukacji i wychowania; szeroka oferta pomocy psychologiczno pedagogicznej na terenie szkoły; rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli, wychowawców, specjalistów (szkolenia, warsztaty, samodoskonalenie). 3
Ustalono czynniki ryzyka: brak dostatecznej umiejętności uczniów radzenia sobie w trudnej sytuacji (konflikty rówieśnicze) nieumiejętność uczniów radzenia sobie z nieprzyjemnymi uczuciami; niska tolerancja wobec uczniów przejawiających zaburzenia w zachowaniu; istnienie rodzin rozbitych, w sytuacji konfliktów okołorozwodowych; niedostateczne zainteresowanie rodziców formami pedagogizacji rodziców; brak wystarczającej kontroli rodzicielskiej nad treściami przeglądanymi przez dzieci w Internecie oraz czasem spędzanym na korzystaniu z urządzeń technicznych i komunikacyjnych. Dokonując analizy przeprowadzonej diagnozy (ankiety, obserwacja, analiza uwag) problemów występujących w środowisku szkolnym ustalono przejawy zachowań problemowych. Podzielono je na dwie grupy: 1. trudności uczniów w sferze emocjonalno-społecznej i zaburzenia w zachowaniu (duża frustracja w sytuacji porażki, słaba kontrola emocji, nieadekwatne do sytuacji reakcje emocjonalne, wybuchy złości, gniewu); 2. wpływ mediów i nieodpowiednie z nich korzystanie (gry i treści niedostosowane do wieku dziecka, nadmierny czas spędzany przy komputerze i innych urządzeniach technologicznych i komunikacyjnych); Zamierzenia, które należy wdrożyć do programu Wychowawczo-Profilaktycznego 1. Modelowanie prawidłowych postaw i respektowania norm społecznych 2. Wzbogacanie wiedzy na temat prawidłowego i rozsądnego korzystania z Internetu, telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych. Środki i procedury przydatne do realizacji zamierzeń : 1. Opracować kodeks wartości, norm i postaw obowiązujących w szkole, które powinny być wdrażane. 2. Opracować i wdrożyć Strategię postepowania z uczniem z zaburzeniami zachowania. 4
3. Poprawić komunikację wychowawca rodzic, jeżeli chodzi o tematykę problemów wychowawczych w klasach. 4. Wprowadzić do Programu Wychowawczo-Profilaktycznego oraz wdrożyć nauczycieli do comiesięcznego wystawiania oceny z zachowania, które powinno polegać na samoocenie uczniów opartej na świadomości i samoprezentacji własnych osiągnięć i niepowodzeń. 5. Wprowadzić do Programu Wychowawczo-Profilaktycznego większy nacisk na kształtowanie pracy w zespole wśród dzieci 6. Wdrożyć nauczycieli do poruszania z uczniami i wychowankami rozmów wychowawczych na temat kultury osobistej, spraw klasowych związanych z przestrzeganiem zasad, konfliktami w grupie. 7. Podczas oddziaływań wychowawczych z dziećmi uczyć rozwiązywania problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych. 8. Wprowadzić do zajęć z cyklu Szkoły dla Rodziców warsztaty dotyczące pomocy dziecku w sytuacji okołorozwodowej. Opracował Zespół ds. Programu Wychowawczo-Profilaktycznego 5