PROGRAM KOŁA PRZYRODNICZO - EKOLOGICZNEGO W KL. VI a, VI b SZKOŁY PODSTAWOWEJ W STANIĄTKACH NA ROK SZKOLNY 2011/2012 Iwona Piwowarczyk Nauczyciel przyrody 1
Wstęp Bazując na starym przysłowiu, Czego Jaś nie nauczy tego Jan nie będzie umiał mamy świadomość wdraŝania uczniom prawidłowych nawyków i zachowań. Zadaniem nauczyciela przyrody jest przekazywanie wiedzy nie tylko z przyrody ogólnej, ale takŝe z zakresu ekologii i edukacji prozdrowotnej tak, aby dorastający uczniowie jak najlepiej poznawali otaczających ich świat i umieli godnie z niego korzystać. Program ten uwzględnia treści zawarte w podręczniku dla klasy VI pt Mój świat autorstwa D. Kamińskiej, W. Niedzielskiej i E.M Tuz oraz treści wynikające ze ścieŝek: ekologicznej, prozdrowotnej, edukacji regionalnej i medialnej. Treści zawarte w programie są zgodne z przyjętą przez M E N podstawą programową przedmiotu przyroda. Zaproponowane metody i formy pracy umoŝliwiają w pełni na realizację załoŝonych celów i pełne wykorzystanie zasobów pracowni przyrodniczej. Tematyka programu została nieco zmieniona i dostosowana do potrzeb uczniów. Zmiany nastąpiły w wyniku ewaluacji na podstawie ankiety uczniów uczęszczających na zajęcia koła w roku szkolnym 2010/2011. 1. Cele ogólne Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji i materiałów, Przygotowanie do wybiórczego korzystania i odbioru informacji przedstawianej w mediach, Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie, Rozwijanie wraŝliwości na problemy środowiska, Prowadzenie obserwacji środowiska w najbliŝszej okolicy, Poznanie najbliŝszego środowiska i jego specyfiki, Budowanie postawy szacunku dla przyrody, Kształtowanie umiejętności dbania o własne zdrowie, Kształtowanie umiejętności pracy w grupie, skuteczne komunikowanie się z członkami zespołu 2
2. Metody pracy - pogadanka, obserwacja, eksperyment, wystawy, gazetki tematyczne - pokazy filmów wideo, prezentacji i programów multimedialnych, slajdów 3. Formy pracy -praca grupowa, praca indywidualna, zajęcia w terenie wycieczki, spacery 4. Ewaluacja niniejszego programu odbywać się będzie poprzez obserwację zaangaŝowania dzieci podczas zajęć, pozytywną zmianę ich postaw oraz analizę prac dzieci i wyników osiągniętych podczas konkursów. Na zakończenie programu zostanie przeprowadzona ankieta ewaluacyjna. 3
Ankieta ewaluacyjna dla ucznia Zaznacz odpowiedź, która najbardziej pasuje do Twojego zdania na temat koła przyrodniczego: 1. Czy zajęcia były prowadzone w sposób ciekawy i interesujący? a. Tak b. Nie zawsze c. Nie 2. Która forma pracy podobała się Ci się najbardziej? a. Spacer, wycieczka b. Doświadczenia, eksperymenty c. Oglądanie filmów, prezentacji komputerowych, slajdów 3. O jakie zajęcia według Ciebie powinno wzbogacić się koło przyrodnicze: a. Kulinarne b. Ekologiczne c. Turystyczne 4. Jak oceniasz atmosferę na zajęciach i współpracę z innymi członkami zespołu? a. Bardzo dobrze b. Dobrze c. Źle d. Bardzo źle 4
5. Treści nauczania wraz z celami szczegółowymi ujęte w cztery moduły związane z porami roku. Lato Treści Temat Cele szczegółowe Wybrane krajobrazy świata: - lądy i kontynenty, - oceany. Ziemia w Układzie Słonecznym. 1. Poznajemy mapę świata. 2.Wędrówka po strefach klimatycznych naszego globu. 3. Ekologiczne katastrofy świata. 4. Zakładamy hodowlę patyczków. 1.Budowa Układu Słonecznego. 1. Utrwalenie połoŝenia kontynentów i oceanów na mapie świata. 2.Postrzeganie Ziemi, jako całości. 3. Uświadomienie, Ŝe Ziemia pomimo swojego ogromu jest naszym wspólnym domem. 4.Zapoznanie z warunkami klimatycznymi i cechami krajobrazu panującymi w róŝnych strefach klimatycznych. 5. Poznanie miejsc na świecie gdzie doszło do katastrof ekologicznych. 6. Poznanie biologii, fizjologii i warunków hodowli patyczków. 1.Poznanie róŝnych ciał niebieskich. 2.Uświadomienie wpływu odkryć astronomicznych na naszą naukę, (dlaczego Pluton juŝ nie jest planetą?). 5
Jesień Treści Temat Cele szczegółowe Kinetycznomolekularny model budowy materii. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze zanieczyszczenie powietrza. Podstawowe zjawiska fizyczne: - optyczne i akustyczne. Wpływ środowiska na zdrowie człowieka: - rola wody, odtwarzalność, czystość i skaŝenie. Właściwości róŝnych substancji i ich 1. Modele kulkowe gazów. 2. Źródła zanieczyszczeń powietrza i ich następstwa. 3. Jesienny spacer jak jesienią przyroda zmienia barwy. 1.Woda wokół nas, dlaczego musimy o nią dbać? 2. Źródła zanieczyszczeń wody i ich skutki obieg wody w przyrodzie. 3. Badanie rozpuszczalności wybranych substancji w wodzie. doświadczenie. 1. Przedstawienie i omówienie budowy molekularnej (atomowej) gazów na przykładzie modeli kulkowych. 2.Poznanie struktury gazu, jako jednego ze stanów skupienie materii. 3. Uświadomienie jak wiele jest źródeł zanieczyszczeń powietrza i jakie mogą być skutki dla człowieka i przyrody. 7. Dostrzeganie zmian zachodzących w przyrodzie jesienią. 8. Prowadzenie obserwacji w czasie spaceru po okolicy. 1. Wymienienie funkcji, jakie woda spełnia w przyrodzie i w Ŝyciu człowieka. 2. Uświadomienie faktu, Ŝe bez czystej wody nie ma Ŝycia na naszej planecie. 3. Omówienie obiegu wody w przyrodzie i zwrócenie uwagi, Ŝe wraz z nią krąŝą teŝ zanieczyszczenia. 4. Badanie rozpuszczalności róŝnych substancji w wodzie: podział 6
zastosowanie: woda i roztwory wodne; rozpuszczanie i krystalizacja. Właściwości róŝnych substancji i ich zastosowanie: - metale i niemetale, - przemiany chemiczne znane z Ŝycia codziennego (np. spalanie, korozja, ścinanie białka). Podstawowe zjawiska fizyczne: - elektryczne i magnetyczne. 4. Czy zwierzętom łatwiej się Ŝyje w wodzie czy na lądzie? 5. Jak wygląda Ŝycie na dnie rowu oceanicznego? 1. Poznajemy róŝne metale i niemetale oraz ich właściwości, czyli dlaczego kowal nie zrobi podkowy z węgla? 2. Z elektrycznością nie ma Ŝartów. 3. Na co komu magnes? na substancje łatwo i trudno rozpuszczalne w wodzie oraz na nie rozpuszczalne. 5. Uzasadnienie, jakie czynności wpływają na przyspieszenie rozpuszczania substancji w wodzie. 6. Planowanie doświadczeń związanych z krystalizacją. 7. Porównanie cech środowiska wodnego i lądowego. 8. Poznanie nazw rowów oceanicznych na świecie i warunków, jakie panują na dnie Rowu Mariańskiego. 1. Dokonanie podziału ciał stałych na metale i niemetale. 2.Poznanie właściwości i zastosowań obu grup. 3. Umiejętność rozróŝniania obydwóch procesów. 4. Uświadomienie jak groźna moŝe być wysoka temperatura dla człowieka ( ścięcie białka). 5. Poznanie budowy i działania maszyny elektrostatycznej. 6. Uzasadnienie potrzeby ostroŝnego obchodzenia się ze sprzętem elektrycznym. 7. Wymienienie zastosowań magnesu w Ŝyciu człowieka poznanie nowości technicznych na świecie. 8. Poznanie budowy i rodzajów magnesów. 7
Zima Treści Temat Cele szczegółowe ZłoŜoność świata Ŝywego, znaczenie róŝnych sposobów jego porządkowania. Przykłady róŝnorodności roślin i zwierząt oraz środowisk ich Ŝycia. 1. Kto jest królem wszystkich zwierząt? 2. Jaki organizm na świecie jest największy? 3. Czym się róŝni płaz od gada? 4. Zimowy spacer po okolicy. 5.Dokonujemy podziału gromady ssaków. 6. Gatunki zwierząt wymarłych. 1. Poznanie róŝnorodności gatunków zwierząt na przykładzie sawanny. 2. Uświadomienie, Ŝe największym organizmem na świecie nie jest zwierzę tylko drzewo. 3. Poznanie cech gromady płazów i gadów. 4. Umiejętność wskazanie przykładowych gatunków płazów i gadów. 5. Uświadomienie jak niewiele jest gatunków gadów w Polsce i zwrócenie uwagi na konieczność ich całkowitej ochrony. 6. Omówieni, czym róŝni się ochrona częściowa od całkowitej w przypadku płazów. 7. Umiejętność podziału i charakteryzacji gromady ssaków na: stekowce, torbacze i łoŝyskowce. 8. Poznanie przykładowych gatunków zwierząt, które wymarły z róŝnych przyczyn ( klimatycznych, ekologicznych, z winy człowieka). 8
Wiosna Treści Temat Cele szczegółowe Czynności Ŝyciowe człowieka, etapy rozwoju człowieka ze szczególnym uwzględnieniem, zasady higieny. Wpływ środowiska na zdrowie człowieka: -bakterie i wirusy - zagroŝenia i korzyści dla człowieka. 1. Czym jest krew dla człowieka? 2. Odczytujemy wynik ogólnego badania moczu i poznajemy budowę i funkcję nerek. 3. Co to takiego choroba cywilizacyjna? 1. Poznanie szczegółowej roli krwi dla Ŝycia człowieka (funkcje krwi). 2. Poznanie terminu biorca, dawca i honorowy krwiodawca. 3. Dokonanie analizy ogólnego badania moczu, zwrócenie uwagi, których elementów nie powinno być w moczu zdrowego człowieka. 4. Zwrócenie uwagi na konieczność wypijania odpowiedniej ilości płynów (wody mineralnej) i zachowania higieny dróg moczowych. 5. Wyjaśnienie terminu choroba cywilizacyjna. 6. Wymienienie chorób cywilizacyjnych i przyczyn tak licznego ich występowania. Krajobraz najbliŝszej okolicy - obserwacje i opisy: - składniki naturalnego krajobrazu, - sposoby zagospodarowania 1. Ekosystem naturalny i sztuczny. 2. Wycieczka po okolicy rozpoznawanie składników przyrody oŝywionej, nieoŝywionej i działalności człowieka. 3. Parki narodowe świata Park Yellowstone prezentacja 1. Podanie przykładów róŝnych ekosystemów z podziałem na ekosystemy naturalne i sztuczne. 2. Obserwacja krajobrazu i umiejętność dostrzeŝenia składników przyrody i ingerencji człowieka. 3. RozróŜnienie elementów przyrody oŝywionej i nieoŝywionej w okolicy. 4. Uświadomienie pozytywnego, ale i negatywnego wpływu 9
obszaru, - ludzie i kultura. Krajobrazy naturalne i przekształcone przez człowieka, - przykłady pozytywnego i negatywnego zagospodarowania przestrzeni. komputerowa. 4. Poznajemy Morski Park Wielkiej Rafy Koralowej. 5. Stworzenie mapy Polski zaznaczonymi terenami gdzie powinny powstać nowe parki narodowe. człowieka na przyrodę. 5. Poznanie wybranych parków narodowych na świecie (Yellowstone, Wielka Rafa Koralowa). 6. Zwrócenie uwagi na kruchość ekosystemu raf koralowych i potrzebę dbania o czystość środowiska na całym świecie. 7. Zwrócenie uwagi, Ŝe człowiek od dawna czuł potrzebę chronienia przyrody i dbania o jej mieszkańców. Bibliografia: 1. Podstawa programowa z przedmiotu przyroda. 2. M.M Augustyniak- Program bloku Przyroda dla klas IV-VI szkoły podstawowej ; wyd. Nowa Era; DKW-4014-49/99 3. KsiąŜka nauczyciela dla klas IV VI, wyd. Nowa Era 2007 4. D. Kamińska, W. Niedzielska, E. M. Tuz Mój Świat podręcznik do przyrody dla klasy VI, wyd. Nowa Era2007 5. Zmiany w tematyce nastąpiły po ewaluacji na koniec roku szkolnego 2010/2011. 10