WOJEWODA ŁÓDZKI PS-II.431.12.2016 Łódź, 20 czerwca 2016 r. Pani Magdalena Lesiak Dyrektor Archidiecezjalnego Ośrodka Adopcyjnego w Łodzi WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 186 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575) w Archidiecezjalnym Ośrodku Adopcyjnym w Łodzi, 93-162 Łódź, ul. Broniewskiego 1a przeprowadzona została kontrola w zakresie realizacji zadań Ośrodka dotyczących prowadzenia procedur adopcyjnych, poradnictwa, udziału pracowników Ośrodka w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy instytucjonalnej i dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy rodzinnej oraz współpracy z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej w latach 2012-2015. Kontrola w trybie uproszczonym przeprowadzona została przez 2-osobowy zespół kontrolerów, będących pracownikami Wydziału Polityki Społecznej Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi: - Magdalenę Sobczyk-Wierzbicką inspektora wojewódzkiego w Oddziale do Spraw Rodziny (osoba pełniąca funkcję kierownika zespołu kontrolerów), - Magdalenę Łongwa-Kurosz inspektora wojewódzkiego w ww. Oddziale na podstawie upoważnień z 18 maja 2016 roku znak PS-II.431.12.2016 wydanych przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi działającego z upoważnienia Wojewody Łódzkiego. Kontrolujący dokonali wpisu do książki kontroli.
Celem kontroli było dokonanie oceny realizacji zadań Ośrodka dotyczących prowadzenia procedur adopcyjnych, poradnictwa, udziału pracowników Ośrodka w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy instytucjonalnej i dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy rodzinnej oraz współpracy z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej w latach 2012-2015. W okresie objętym kontrolą na stanowisku dyrektora jednostki kontrolowanej zatrudnieni byli w okresie: - 01.01.2012 30.06.2012 Pani Anna Szolc-Kowalska, - 01.07.2012 14.10.2014 Pan Tomasz Bilicki, - 14..10.2014 do chwili obecnej Pani Magdalena Lesiak. Czynności kontrolne przeprowadzone zostały w dniach 23-24 maja 2016 r. Działając na podstawie art.186 ww. ustawy, 24 marca 2016 r. dyrektor WPS ŁUW w Łodzi skierował do dyrektora Archidiecezjalnego Ośrodka Adopcyjnego w Łodzi pismo znak PS-II.9421.23.2016 z prośbą o wskazanie we współpracy z którymi organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej, powiatowymi centrami pomocy rodzinie i placówkami opiekuńczowychowawczymi Ośrodek realizuje zadania wynikające z ww. ustawy oraz określenie jakości tejże współpracy. Załącznikiem do pisma były dwie tabele, zawierające szczegółowe zagadnienia dotyczące funkcjonowania ośrodka w zakresie objętym kontrolą, tj.: Tabela 1 Rok Liczba dzieci zgłoszo nych do oa 2012 245 66 Liczba Liczba dzieci Liczba Liczba decyzji o Liczba Liczba dzieci niezakwalifikow rodzeństwa rozdzieleniu adopcji kandydató zakwalifik anych do zakwalifikowan rodzeństwa zakończonych w, którym owanych ych do zakwalifikowan przez oa z wydano do przysposo bienia przysposobienia ego do uwzględnienie pozytywną m tego, czy oa opinię przysposobienia wraz z podaniem przyczyny braku kwalifikacji 188 12 przysposobienia wraz z uzasadnieniem takiej decyzji był jednocześnie odpowiedzial ny za zakwalifikow anie dziecka do przysposobie nia krajowego kwalifikacy jną Liczba kandydat ów, którym odmówio no kwalifika cji wraz z analizą przyczyn odmowy Liczba kandydatów utraconych (posiadających pozytywną opinię kwalifikacyjną, którzy nie zaakceptowali propozycji adopcji konkretnego dziecka lub dzieci) wraz z powodami utracenia/odmowy przyjęcia propozycji adopcji 3-bz 1-bw 63 28 5 1 2013 114 64 73 6 1-bz 1-bw 45 36 0 1 2014 113 49 60 8 0 38 32 15 2 2015 105 43 44 8 2-bz 2-bw 39 58 23
bz - brak zgody dziecka na adopcję bw brak więzi/słaba więź z rodzeństwem Załącznik do tabeli 1 kolumna 4 ( liczba dzieci niezakwalifikowanych do przysposobienia wraz z podaniem przyczyny braku zakwalifikowania) Przyczyny niezakwalifikowania dziecka 2012 2013 2014 2015 Więź z rodziną zastępczą, w której przebywa dziecko 167 57 31 24 Brak zgody dziecka na adopcję 9 10 24 20 Czasowy brak kwalifikacji ze względu na braki w dokumentacji Stan zdrowia wymagający pogłębionej diagnostyki Brak więzi/słaba więź między rodzeństwem 11 5 5-1 1 - - - - - - RAZEM 188 73 60 44 W odpowiedzi znak AOA-358/16 z 12 kwietnia 2016 r. na ww. pismo dyrektor AOA Pani Magdalena Lesiak udzieliła szczegółowych wyjaśnień dotyczących przyczyn braku kwalifikacji kandydatów do przysposobienia wobec wszystkich, którym jej odmówiono. Spośród wymienionych przyczyn braku kwalifikacji kandydatów do przysposobienia, w trakcie kwalifikacji wstępnej oraz po zakończeniu procedury kwalifikacyjnej, wyłonić można następujące kategorie: - nieprawidłowa motywacja, - brak predyspozycji osobowościowych sprzyjających nawiązaniu więzi, - nieustabilizowana sytuacja życiowa, - niepogodzenie się z niemożnością posiadania biologicznego dziecka, - inne (karalność, wiek, zły stan zdrowia, zła sytuacja materialna).
Tabela 2 Rok 2012 Liczba dzieci zakwalifikowanych przez ten ośrodek do przysposobienia krajowego, które na dalszym etapie procedury zostały zakwalifikowane do przysposobienia międzynarodowego 21 Udział pracowników oa w dokonywaniu oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej 74 Udział Liczba pracowników oa w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w instytucjonalnej pieczy zastępczej* 49 przeprowadzonych procedur adopcyjnych Adopcje krajowe, łącznie z wewnątrz rodzinny mi Adopcje międzynar odowe Liczba udzielonych porad np. rodzinnych, pedagogicznych, psychologicznych, prawnych Wysokość środków przekazanych oa na realizację zadania zleconego 56 3 543 325 000 2013 14 28 89 37 2 781 325 000 2014 26 57 107 35 1 1434 325 000 + 12 000 2015 15 130 114 32 4 1100 325 000 + 106 195 Analiza nadesłanych 12 kwietnia 2016 r. przez dyrektora Archidiecezjalnego Ośrodka Adopcyjnego w Łodzi powyższych informacji i danych pozwoliła na wstępne dokonanie oceny jego funkcjonowania w zakresie objętym kontrolą. Ponadto, w trakcie kontroli ustalono, że w okresie nią objętym miało miejsce 12 przypadków wycofania z CBD dzieci zakwalifikowanych wcześniej do przysposobienia międzynarodowego, dla których znaleziono rodziny na terenie kraju. Dla czworga dzieci (wśród nich rodzeństwa 2 chłopców) adopcja nastąpiła przez rodziny zakwalifikowane do przysposobienia przez AOA w Łodzi. Informacje te dyrektor AOA przedstawił w piśmie z dnia 24.05.2016 r., (dowody kontroli, str. 70). Szczegółowych ustaleń kontrolnych dokonano na podstawie przedłożonych kontrolującym dokumentów oraz w oparciu o rozmowę z dyrektorem Ośrodka Panią Magdaleną Lesiak. Udział pracowników Ośrodka w dokonywaniu oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy rodzinnej w roku 2015 wzrósł prawie dwukrotnie w porównaniu z rokiem 2012. Ta znacząca różnica wynikała z braku informowania Ośrodka o realizacji tego zadania przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W zakresie udziału pracowników Ośrodka w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy instytucjonalnej i dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy rodzinnej AOA współpracuje z organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej z terenu powiatów: - kutnowskiego, - łęczyckiego,
- brzezińskiego, - pabianickiego, - Miasta Łodzi ( dzielnice Górna i Polesie). W zakresie udziału pracowników Ośrodka w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy instytucjonalnej i dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy rodzinnej AOA współpracuje z ww. organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej oraz następującymi placówkami opiekuńczo wychowawczymi: - Domem Dziecka Nr 1 w Łodzi, - Centrum Administracyjnym Nr 3 obejmującym: Dom Dziecka Nr 5, Nr 13, Nr 14, - Pogotowiem Opiekuńczym Nr 2 w Łodzi, - Domem dla Dzieci Chorych w Łodzi, - Domem Dziecka im. Laury Meozzi w Łodzi, - Placówką Opiekuńczo - Wychowawczą Tęcza" w Kutnie, - Placówką Opiekuńczo - Wychowawczą we Franciszkowie, - Centrum Administracyjnym do obsługi Placówek Opiekuńczo - Wychowawczych w Porszewicach Placówka, obejmującym Placówkami Opiekuńczo Wychowawczymi Nr 1-4 w Porszewicach i Placówką Opiekuńczo-Wychowawczą Nr 5 w Pabianicach, - Domem Dziecka dla Małych Dzieci w Łodzi - w sytuacji, gdy dziecko umieszczone w placówce urodziło się w Szpitalu, z którym współpracuje Ośrodek. W zakresie zapewnienia pomocy psychologicznej kobietom w ciąży oraz pacjentkom oddziałów ginekologiczno-położniczych, które sygnalizują zamiar pozostawienia dziecka bezpośrednio po urodzeniu oraz przyjmowania zgłoszeń takich dzieci do przysposobienia Ośrodek współpracuje ze szpitalami z terenu ww. powiatów oraz z Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalem im. Pirogowa w Łodzi. Ustawowe zadania realizowane przez Ośrodek m.in. w zakresie prowadzenia procedur adopcyjnych omówione zostały w opracowanej przez dyrektora Ośrodka i prezentowanej kandydatom zgłaszającym gotowość przysposobienia dziecka: - Procedurze adopcyjnej w Archidiecezjalnym Ośrodku Adopcyjnym w Łodzi przedstawiającej m.in. poszczególne jej etapy, zadania i skład komisji kwalifikacyjnej, wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z przysposobieniem np. czas oczekiwania, dobór rodziny do dziecka, a także proces zapoznania z dzieckiem, do grudnia 2014 dokument nosił nazwę Karta zasad Archidiecezjalnego Ośrodka Adopcyjnego (dowody kontroli, str. 15-69),
- karcie informacyjnej przedstawiającej m.in. spis wymaganych dokumentów dla kandydatów do przysposobienia oraz poszczególne etapy procedury adopcyjnej, (dowody kontroli str. 15-69). W rozmowie z dyrektorem Ośrodka ustalono, że procedury wynikające z ustawowych zadań ośrodka są w trakcie opracowywania. Ponadto w Ośrodku sporządzone zostały wewnętrzne druki dokumentów, potwierdzających realizację poszczególnych działań podejmowanych w wyniku wszczęcia procedury adopcyjnej. Są to: 1. Powierzenie i adopcja dziecka, 2. Karta pracy z kandydatami na rodziców adopcyjnych, 3. Kontrakt zawierany pomiędzy Ośrodkiem a rodziną zgłaszającą gotowość przysposobienia dziecka, 4. stosowne oświadczenia, 5. Kwestionariusz rozmowy z kandydatami na rodziców adopcyjnych, 6. Kwestionariusz rozmowy z kandydatami na rodziców przy kolejnej adopcji, 7. Kwalifikacja wstępna kandydatów do przysposobienia, 8. Opinia kwalifikacyjna, 9. Wywiad adopcyjny, 10. Dobór rodziny przysposabiającej właściwej ze względu na potrzeby dziecka, 11. Karta dziecka wraz z metryka sprawy (wzór obowiązujący od 18.09.2015 r.), 12. Kwalifikacja dziecka do przysposobienia, 13. Komisja kwalifikacyjna (skład Komisji, omawiane sprawy, podpisy), (dowody kontroli, str. 15-69) Zgodnie z analizą udostępnionej podczas kontroli dokumentacji Kart pracy z rodziną, kwestionariusza wywiadu z matką (rodziną) zrzekającą się dziecka, Kart porad adopcyjnych, postadopcyjnych i dla rodzin naturalnych (dowody kontroli, str. 15-69) oraz pisemną informacją dyrektora AOA z dnia 07.06.2016 r. dotyczącą prowadzenia i dokumentowania poradnictwa (dowody kontroli, str. 73-75) stwierdzić należy, że zadanie to realizowane jest przez Ośrodek w sposób nie budzący zastrzeżeń. Wykaz liczbowy ilości udzielonych porad w podziale na lata 2012 2015 zawiera kolumna 6 tabeli nr 2. Podczas kontroli szczegółowej analizie poddano losowo wybraną dokumentację dziewczynki ur. 06.05.2007 r. zgłoszonej do CBD, dla której znaleziono rodzinę przysposabiającą na terenie kraju oraz dokumentację:
- 7 dzieci niezakwalifikowanych do przysposobienia (chłopca ur. 14.06.1997 r., chłopca ur. 31.05.2004 r., chłopca ur. 02.08.1996 r., chłopca ur. 21.02.1999 r., chłopca ur. 09.08.2002 r., dziewczynki ur. 25.07.2013 r., chłopca ur. 22.10.2008 r., - 6 dzieci przekazanych do Wojewódzkiego Banku Danych (dziewczynki ur. 02.03.2002 r., dziewczynki ur. 21.09.1997 r., chłopca ur. 08.06.2003 r., dziewczynki ur. 07.07.1997 r., dziewczynki ur. 20.02.2007 r., chłopca ur. 02.07.1999 r. 02.02.2005 r., dziewczynki ur. 11.10.2000 r., chłopca ur. 25.10.2013 r., dziewczynki ur. 06.08.2013 r., dziewczynki ur. 29.05.2014 r.), (dowody kontroli, str. 5-14). Pisma potwierdzające przekazywanie dokumentacji kwalifikacyjnej dzieci, dla których Ośrodek nie pozyskał kandydatów do przysposobienia, do Wojewódzkiego Banku Danych oraz dokumenty wycofujące zgłoszenie dziecka zakwalifikowanego do przysposobienia krajowego z WBD i do przysposobienia międzynarodowego z Centralnego Banku Danych znajdowały się w segregatorach pism wychodzących, które okazano kontrolującym. Poddana kontroli dokumentacja zawierała wszystkie niezbędne informacje dotyczące m.in. sytuacji dziecka i jej uaktualniania, korespondencji pomiędzy instytucjami i nie budziła zastrzeżeń kontrolujących. Kierownik zespołu kontrolnego w dniu 24 maja 2016 r. skierował do dyrektora AOA w Łodzi pisemne zapytania o udzielenie wyjaśnień w kwestiach dotyczących: - sposobu kwalifikacji dzieci zgłaszanych przez organizatorów rodzinnej pieczy zastępczej w 2012 r., - braku kwalifikacji 3 rodzeństwa na wspólnej karcie kwalifikacyjnej oraz braku informacji o rozdzieleniu rodzeństwa na karcie kwalifikacyjnej z 15.01.2013 r., - sporządzenia notatki służbowej w dniu 15.07.2013 r. na okoliczność wyrażenia przez dziecko zgody na przysposobienie w momencie zgłaszania do WBD, tj. przed podjęciem decyzji o kwalifikacji do przysposobienia (kwalifikacja z dnia 22.07.2013 r.), - sposobu dokumentowania poradnictwa realizowanego w Ośrodku, - ewentualnych trudności, na jakie napotyka Ośrodek w związku z realizacją ustawowych zadań oraz propozycji ich rozwiązań (dowody kontroli, str. 71-72). Dyrektor AOA udzielił pisemnej odpowiedzi na powyższe zagadnienia we wskazanym terminie, tj. 7 czerwca 2016 r., które kontrolujący uznali w całości (dowody kontroli, str. 73-75). Na podstawie dokonanych ustaleń realizacja zadań Ośrodka w zakresie prowadzenia procedur adopcyjnych, poradnictwa, udziału pracowników Ośrodka w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy instytucjonalnej i
dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy rodzinnej oraz współpracy z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej w latach 2012-2015 ocenia się pozytywnie i w związku z tym zaleceń pokontrolnych nie wydano. Zgodnie z 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. u. z 2015 r., poz. 1477), zastrzeżenia do wystąpienia pokontrolnego, w tym wystąpienia niezawierającego zaleceń pokontrolnych, składa się na zasadach określonych w art. 197 d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575). Zgodnie z art. 197 d ww. ustawy, kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia. Informację do Wojewody Łódzkiego o realizacji zaleceń proszę nadesłać na adres Wydziału Polityki Społecznej Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, ul. Żeromskiego 87, 90-502 Łódź, w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia. Wystąpienie pokontrolne sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden pozostawiono w aktach sprawy, drugi przekazano kierownikowi jednostki kontrolowanej. Zespół inspektorów: Magdalena Sobczyk-Wierzbicka Starszy inspektor wojewódzki Magdalena Łongwa-Kurosz Starszy inspektor wojewódzki Z up. WOJEWODY ŁÓDZKIEGO Elżbieta Staszyńska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej