Informacja za IV kwartał 2017 r. z kontroli jakości i prawidłowości oznakowania ryb i przetworów rybnych w tym mrożonych produktów w glazurze, z uwzględnieniem badań w kierunku zgodności gatunku z deklarowanym. Kontrolą powyższych zagadnień objęto łącznie 10 placówek, w tym: - 7 placówek sieci handlowych, - 3 sklepy ogólnospożywcze (oferujące ryby i przetwory rybne). Wszystkie kontrole podjęto bez uprzedniego zawiadomienia przedsiębiorców o zamiarze ich wszczęcia. Łącznie zbadano 110 partii produktów wartości 8493 zł tj.: - 2 partie ryb świeżych oferowanych luzem wartości 430 zł; - 8 partii ryb wędzonych oferowanych luzem wartości 355 zł; - 6 partii ryb mrożonych (bez glazury) wartości 968 zł; - 23 partie ryb mrożonych w glazurze wartości 2656 zł; - 17 partii przetworów rybnych (marynat) wartości 928 zł; - 11 partii sardynek, tuńczyka bonito wartości 691 zł; - 23 partie pozostałych konserw rybnych 1296 zł; - 2 partie owoców morza w opakowaniach wartości 165 zł; - 8 partii innych wyrobów mrożonych w opakowaniach i luzem wartości 620 zł (ryba zapiekana ze szpinakiem, filety zapiekane z serem, figurki rybne panierowane, paluszki meksykańskie); - 10 partii innych produktów wartości 384 zł (sałatki, pasty). I. Jakość ryb i produktów rybołówstwa, świeżych, mrożonych i przetworzonych Do badań laboratoryjnych na zgodność cech organoleptycznych i fizykochemicznych z obowiązującymi przepisami oraz deklaracjami producentów pobrano próby z 20 partii ryb i przetworów rybnych łącznej wartości 2481 zł, w tym z: - 9 partii ryb mrożonych w glazurze w wartości 1856 zł; - 4 partii przetworów marynowanych wartości 146 zł; - 2 partii sardynek, tuńczyka wartości 106 zł; - 4 partii pozostałych konserw rybnych wartości 359 zł; - 1 partii z innych produktów (sałatka z pstrągiem) wartości 14 zł. Badania przeprowadzone w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym w Olsztynie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie wykazały, że wymaganiom zadeklarowanym przez producentów w oznakowaniu produktu nie odpowiadało łącznie 9 partii produktów wartości
1128 zł w tym: 6 partii ryb mrożonych w glazurze wartości 979 zł i 3 partie przetworów rybnych paczkowanych (z grupy marynaty, sardynki, inne konserwy rybne) wartości 149 zł tj.: Limanda żółtpłetwa filety bez skóry (produkt głęboko mrożony), ze względu na zawyżoną zawartość glazury (34% ± 3%) zamiast 25% zgodnie z deklaracją; Limanda żółtpłetwa filety bez skóry (produkt głęboko mrożony), ze względu na zawyżoną zawartość glazury tj. 30%,mi 31% (niepewność wyniku 2%), zamiast zadeklarowanej w oznakowaniu 25%; Dorsz bałtycki filet ze skórą (produkt głęboko mrożony), ze względu na zawyżoną zawartość glazury tj. 14,8%, 14%, 14,6% (niepewność wyniku ± 0,7%) w porównaniu z wymaganiami zadeklarowanymi w oznakowaniu 10%; Tilapia Nilowa bez skóry glazurowana, ze względu na: zaniżony udział masy netto ryby bez glazury tj. 827,9g ± 49,7g zamiast zgodnie z deklaracją 900g i procentowe zaniżenie zawartości ryby tj. 69,4% ± 4,2% zamiast 90% w stosunku do deklarowanej masy netto ryby bez glazury; Czarniak filety bez skóry, głęboko mrożone, glazurowane (w opakowaniach o różnej masie netto z określoną masą netto ryby 900g), ze względu na: zaniżony udział masy netto ryby bez glazury tj.: 834g ± 50g zamiast zgodnie z deklaracją 900g i procentowe zaniżenie zawartości ryby tj. 67,7% ± 4,1% zamiast 90% w stosunku do deklarowanej masy netto ryby bez glazury; Kostka z filetów mintaja, ze względu na niezgodność gatunku z deklaracją producenta. Przeprowadzone badania wykazały, że próbka należy do gatunku Miruna patagońska/nowozelandzka. Śledź marynowany (tuszki) w zalewie octowej á 400g/210g, z uwagi na niższą zawartość tłuszczu tj. 5,7% ± 0,6% zamiast zadeklarowanych w oznakowaniu 12%; Sardynka w oleju roślinnym á 110g z uwagi na wyższą zawartość warstwy wodnej (11% przy niepewności wyniku 1%), zamiast zgodnie z deklaracją producenta nie więcej niż 8%; Filety z pstrąga w sosie paprykowym á 100g, ze względu na: zaniżony udział masy netto ryby w jednym opakowaniu jednostkowym tj. 46,7% ± 2,4% zamiast deklarowanych na opakowaniu 50%. Nadmienia się, że kontrolowani przedsiębiorcy nie wnioskowali o zbadanie prób kontrolnych zakwestionowanych produktów. W związku z powyższym wobec ww. przedsiębiorców zostaną wszczęte 3 postępowania administracyjne w sprawie wymierzenia kar pieniężnych z art. 40a ust. 1 pkt 3 i pkt 4 ustawy z dnia 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych za wprowadzenie do obrotu 5 partii produktów niewłaściwej jakości handlowej oraz partii produktu zafałszowanego (Kostka filetów z mintaja). Zostanie taże wszczęte 2z5
postępowanie administracyjne z art. 40a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy za wprowadzenie do obrotu produktu niewłaściwej jakości handlowej. Ponadto zostaną wszczęte 4 postępowania administracyjne z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000 r. o Inspekcji Handlowej w przedmiocie uiszczenia należności pieniężnych stanowiących równowartość kosztów przeprowadzonych badań ww. ryb mrożonych i przetworów rybnych. Próbki pozostałych produktów pod względem cech badanych były zgodne z wymaganiami określonymi w przepisach prawnych i zadeklarowanymi przez producentów. Przeprowadzone badania laboratoryjne 38 opakowań jednostkowych produktów, nie wykazały nieprawidłowości w zakresie zgodności masy netto zadeklarowanej w oznakowaniu wyrobów z rzeczywistą. Opracowano również informacje do właściwych miejscowo Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych. Jeden z kontrolowanych kontrolowany przedsiębiorców zwrócił się z wnioskiem o badanie próbek kontrolnych. Uwzględniając wniosek ww. przedsiębiorcy, próbki kontrolne 3 zakwestionowanych produktów (Tilapia Nilowa b/s glazurowana, Czarniak b/s glazurowany, Filety z pstrąga w sosie paprykowym á 100g) przekazano do badań w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym UOKiK z siedzibą w Warszawie. II. Prawidłowość oznakowania We wszystkich kontrolowanych placówkach sprawdzono prawidłowość oznakowania łącznie 110 partii ryb i przetworów rybnych wartości 8493 zł. Badaniami objęto ryby świeże, mrożone, wędzone, mrożone produkty rybołówstwa, przetwory rybne oferowane luzem oraz w opakowaniach jednostkowych. Nieprawidłowości stwierdzono tylko w jednej placówce, gdzie w miejscu sprzedaży 6 partii nieopakowanych ryb mrożonych w glazurze (Tusze z dorsza bałtyckiego patroszonego bez głów, Nototenia falklandzka, Mintaj kostka z dodaną wodą, Limanda żółtopłetwa filet b/s z dodaną wodą, Tilapia filety, Panga sum filety b/s, bez ości) łącznej wartości 314 zł, brak było oznaczeń handlowych w zakresie ilościowej zawartości glazury lub ryby. W związku z powyższym wszczęto postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w stosunku do kontrolowanego przedsiębiorcy. 3z5
III. Przestrzeganie okresów ważności Aktualność terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej trwałości sprawdzano we wszystkich kontrolowanych placówkach. Badaniem objęto 110 partii ryb i przetworów rybnych w opakowaniach jednostkowych i luzem łącznej wartości 8493 zł, w tym mrożone produkty w glazurze. Nie stwierdzono produktów przeterminowanych. Sposób i warunki przechowywania oferowanych do sprzedaży ryb świeżych, wędzonych, mrożonych produktów rybołówstwa i przetworów rybnych, zgodne były z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29.04.2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych i deklaracjami producentów zamieszczonymi na etykietach opakowań. IV. Przestrzeganie art. 18 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28.01.2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności Kontrolowani przedsiębiorcy posiadali dowody dostaw lub inne dokumenty identyfikujące dostawców ocenianych 110 partii ryb i przetworów rybnych. V. Identyfikacja kontrolowanego przedsiębiorcy Zakres, rodzaj i miejsce działalności prowadzonej przez kontrolowanych przedsiębiorców zgodny był ze stanem faktycznym oraz wpisami do Krajowego Rejestru Sądowego lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Osoby biorące udział przy obrocie i sprzedaży artykułów żywnościowych posiadały książeczki zdrowia z aktualnymi wpisami z badań lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych wymaganych dla osób bezpośrednio stykających się z żywnością. VI. Wykorzystanie ustaleń kontroli W związku z nieprawidłowościami stwierdzonymi w czasie kontroli tutejszy Inspektorat wystąpił ze stosownymi pismami do: - przedsiębiorców, którym podlegały kontrolowane placówki informując o wynikach przeprowadzonych kontrolach, oraz wnosząc o wyjaśnienie przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości; - producentów, importerów i dystrybutorów ryb mrożonych w glazurze oraz przetworów rybnych, zawiadamiając o wynikach badań laboratoryjnych; 4z5
- właściwych wojewódzkich inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Na podstawie wyników kontroli opracowano 3 informacje do właściwych Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych oraz wszczęto 5 postępowań administracyjnych z art. 40a ust. 1 pkt. 3 i pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych i 4 postępowania administracyjne z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. Inspekcji Handlowej. Ponadto po otrzymaniu wyników badań prób kontrolnych 2 partii ryb mrożonych w glazurze i konserwy rybnej, pobranych do badań laboratoryjnych, zostaną postawione wnioski pokontrolne. WNIOSKI Realizując program kontroli jakości i prawidłowości oznakowania ryb i przetworów rybnych, w tym mrożonych produktów w glazurze, najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych. Zakwestionowano łącznie 9 partii produktów (45% badanych) w tym: - 8 partii z powodu niewłaściwej jakości handlowej tj.: 5 partii ryb mrożonych w glazurze co stanowi 71% badanych ryb w glazurze oraz 3 partie produktów z grupy marynaty, sardynka, tuńczyk bonito, pozostałe konserwy ; - 1 partię z powodu zafałszowania tj. rybę mrożoną w glazurze, z uwagi na niezgodność gatunku z deklaracją na opakowaniu. W stosunku do poprzednich kontroli przeprowadzonych w tym obszarze w IV kw. 2014 r. zwiększył się także procent zakwestionowanych ryb mrożonych sprzedawanych luzem, z powodu braku informacji o zawartości glazury lub ryby w miejscu sprzedaży. W IV kwartale 2014 r. wynosił 9,4%, obecnie 26%. Poprawa nastąpiła w przypadku przestrzegania terminów ważności i oznaczeń handlowych towarów paczkowanych. Podczas bieżących kontroli nie kwestionowano pod względem oznakowania żadnych produktów, natomiast w 2014 r. stwierdzono 1 partię produktu oznaczonego niezgodnie z obowiązującymi przepisami oraz 4 partie produktów z przekroczonymi terminami ważności. W ocenie tut. Inspektoratu wyniki kontroli jakości i prawidłowości oznakowania ryb i przetworów rybnych, w tym mrożonych produktów rybołówstwa wskazują na potrzebę kontynuowania działań inspekcyjnych. 5z5