PIR w projektach zinstytucjonalizowanego partnerstwa publiczno-prywatnego Kwiecień 2014
Zinstytucjonalizowanie PPP aspekty prawne Ujęcie Komisji Europejskiej Podział na partnerstwo zinstytucjonalizowane (ZPPP) oraz kontraktowe to podział przyjęty pierwotnie w Zielonej Księdze z 2004 r. w sprawie partnerstw publiczno-prywatnych i usankcjonowany w Komunikacie Komisji z 2008 r. w sprawie zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prywatnych. Definicje ZPPP to współpraca, która zakłada utworzenie przez podmiot publiczny i partnera prywatnego spółki celowej, mającej wykonać zamówienie zlecone partnerowi prywatnemu. Ujęcie prawa polskiego ZPPP to długoterminowa współpraca między podmiotem publicznym a partnerem prywatnym oparta na umowie o PPP, w wykonaniu której zawiązana zostaje spółka celowa do realizacji przedsięwzięcia obejmującego utrzymanie lub zarządzanie składnikami majątkowymi. Spółka celowa może być spółką z o.o., spółką akcyjną, spółką komandytową albo spółką komandytowo-akcyjną. Koncepcja spółki celowej zawiązanej w wykonaniu postanowień umowy o PPP nawiązuje do ukształtowanej w Polsce praktyki realizacji zadań z zakresu gospodarki komunalnej pomiędzy JST, a inwestorami prywatnymi w oparciu o spółki kapitałowe, do których JST wnosiły majątek nieruchomy a inwestorzy prywatni środki pieniężne. Prawo polskie Prawodawca polski przyjął w ustawie o PPP z 2008 r. optykę Komisji, przewidując, iż projekty PPP mogą być realizowane zarówno w formule kontraktowej jak i zinstytucjonalizowanej. Podstawą prawną dla ZPPP są w pierwszej kolejności art. 14-16 ustawy o PPP. Rola PIR W modelu ZPPP, PIR może finansować realizację przedsięwzięcia PPP poprzez obejmowanie akcji lub udziałów w spółce celowej oraz pokrywanie ich wkładem pieniężnym (finansowanie typu equity). 1
Udział PIR w zinstytucjonalizowanych PPP kluczowe aspekty oraz struktura finansowania Kluczowe aspekty udziału PIR PIR wspiera realizację projektów PPP. PIR nie jest stroną umowy PPP. PIR może być wspólnikiem spółki celowej utworzonej na podstawie umowy o PPP przez podmiot publiczny i partnera prywatnego, a tym samym może uczestniczyć w ZPPP. Ze względu na przepisy prawa oraz zasady polityki inwestycyjnej, PIR nie może samodzielnie, na poziomie spółki celowej, decydować o sposobie realizacji zamówienia udzielonego partnerowi prywatnemu w umowie o PPP. Rola PIR w ZPPP to rola pasywnego inwestora kapitałowego. PIR nadzoruje działalność spółek portfelowych z poziomu rady nadzorczej. PIR może zostać wspólnikiem spółki celowej dostarczającym finansowania typu equity lub finansowania podporządkowanego zarówno za sprawą wprowadzenia go do przedsięwzięcia PPP przez partnera prywatnego jak i podmiot publiczny PIR, a Publicznego oraz a Prywatnego łączy Umowa Wspólników. Finansowanie Projektu 1 PIR - udział w kapitale własnym (wkład gotówkowy) lub mezzanine 2 Publiczny udział w kapitale własnym (wkład gotówkowy lub aport nieruchomości, prawa) 3 Prywatny udział w kapitale (wkład gotówkowy lub aport) 4 Banki - finansowanie dłużne (kredyt) Schemat struktury finansowania PIR Umowa Inwestycyjna 1 Publiczny 2 3 Spółka specjalnego przeznaczenia (SPV) Umowa PPP Umowa Wspólników 4 prywatny Banki komercyjne 2
Udział PIR w zinstytucjonalizowanych PPP kluczowe aspekty Kluczowe aspekty udziału PIR Podmiot publiczny może wskazać PIR jako przyszłego wspólnika spółki celowej podczas postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego. Podmiot publiczny powinien jednak wykazać, iż podjął decyzje o wytypowaniu PIR jako wspólnika spółki celowej w sposób bezstronny, transparentny i nienaruszający zasad konkurencji. Wybór PIR w wyniku przeprowadzonego konkursu lub analizy rynku powinien opierać się na jasnych kryteriach dotyczących specyfiki finansowania oczekiwanego przez podmiot publiczny w projekcie lub ogólnych kosztów oferowanego dla danego typu projektu finansowania equity. Specyfika oraz koszty finansowania wskazane przez PIR podmiotowi publicznemu muszą następnie co do zasady znaleźć odzwierciedlenie w specyfikacji istotnych warunków wyboru partnera prywatnego. PIR występuje w roli inwestora pasywnego oraz jest udziałowcem mniejszościowym; PIR uczestniczy jedynie w projektach bankowalnych, tzn. część finansowania na pokrycie kosztów inwestycyjnych przedsięwzięcia będzie zapewniona przez banki komercyjne; PIR może być podmiotem uczestniczącym w dialogu konkurencyjnym lub negocjacjach z partnerami prywatnymi, od momentu prekwalifikacji oferentów, pod warunkiem wyrażenia zgody na takie działanie przez oferentów; Równe traktowanie wszystkich wykonawców - załączenie oferty finansowania PIR do SIWZ ze wskazaniem warunków, od których zależy udzielenie finansowania PIR; 3
Umowa PPP ZPPP schemat struktury podmiotowej z udziałem PIR Struktura podmiotowa Publiczny Odbiorca usług / dostaw (podmiot publiczny) Odbiorcy (użytkownicy końcowi) PIR Świadczenia Płatności prywatny dywidenda umorzenia Spółka specjalnego przeznaczenia (SPV) Spłata finansowania Dostawca finansowania Usługi Dostawcy roboty Płatności Projektant Inżynier kontraktu Wykonawca robót Dostawca urządzeń / technologii Operator 4
Postepowanie w modelu ZPPP Krok po kroku Chronologiczne przedstawienie postępowania ZPPP z udziałem PIR 1. Decyzja o realizacji projektu PPP w formule ZPPP 2. Podjęcie przez JST decyzji o sposobie finansowania projektu ppp i dokonanie transparentnego wyboru PIR jako potencjalnego inwestora equity lub mezzanine, oferującego finansowanie w formule oczekiwanej przez podmiot publiczny na najkorzystniejszych warunkach lub na zasadach nie oferowanych przez innych uczestników rynku. Wybór może nastapić także już po ogłoszeniu postępowania. 3. Podmiot publiczny może wskazać PIR jako potencjalnego dostawcę finansowania equity w projekcie ZPPP już w ogłoszeniu. 4. Ogłoszenie postępowania PPP. 5. Początek dialogu konkurencyjnego z udziałem PIR. 6. Wyrażenie zgody na udział PIR w dialogu ze strony inwestorów. 7. Potwierdzenia ze strony uczestników gotowości do realizacji Przedsięwzięcia z PIR. 8. Podpisanie Umowy Inwestycyjnej pomiędzy em Publicznych a PIR. 9. Podjęcie przez PIR decyzji o zaangażowaniu w projekt (decyzja komitetu inwestycyjnego). 10. Załączenie oferty finansowania PIR do SIWZ ze wskazaniem warunków, od których zależy udzielenie finansowania PIR; 11. Zaproszenie do składania ofert. 12. Przedstawienie przez wykonawców wiążących warunków finansowania na pokrycie 100% wydatków inwestycyjnych (capex), z uwzględnieniem finansowania od PIR; 13. Wybór najkorzystniejszej oferty przez podmiot publiczny 14. Zawarcie umowy PPP z wykonawcą, który złożył najkorzystniejszą ofertę; 15. Objęcie udziałów przez PIR w podwyższonym kapitale SPV PPP, jeżeli spełnione zostaną warunki wskazane wcześniej przez PIR w ofercie finansowania załączonej do SIWZ; 16. Zawarcie umowy o ppp, zawarcie umowy między wspólnikami spółki celowej, zawarcie umowy inwestycyjnej. 17. Zamknięcie komercyjne 18. Zamknięcie finansowe 5