Dobre praktyki transakcji PPP. Kraków, kwiecień 2014r.

Transkrypt

1 Dobre praktyki transakcji PPP Kraków, kwiecień 2014r.

2 Akademia PIR Spis treści Obraz rynku PPP Finansowanie projektów PPP Rozpoznanie Ryzyk 1

3 Obraz rynku PPP 2

4 Obraz rynku PPP Oczekiwania a rzeczywistość 90% Podmiotów Publicznych słyszało o PPP, jedynie 4% zastosowało Sektor prywatny pozytywnie opiniuje gotowość merytoryczną Podmiotów Publicznych do wdrożenia formuły partnerstwa 4% stosowało 12% przygotowywało 33% rozważało 89% słyszało Liczba ogłoszeń oraz liczba podpisanych umów PPP w latach Ogłoszenia Podpisanie umów PPP Źródło: Raport o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym, Centrum PPP Źródło: Raport o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym, Centrum PPP TYMCZASEM: Ponad 50% postępowań poszukiwania Partnera Prywatnego jest unieważnianych a podpisuje się 20% pierwotnej liczby ogłoszeń Jeszcze mniejszy odsetek projektów uzyskuje tzw. zamknięcie finansowe i dochodzi do etapu realizacji umowy PPP 3

5 Obraz rynku PPP Dlaczego się nie udaje? Brak elastyczności w ogłoszeniu, sztywne wymagania Brak matrycy ryzyk (klarowności w zakresie podziału ryzyk) i modelu na starcie dialogu konkurencyjnego Niezrozumienie motywacji do udziału w Projekcie oraz stereotypy w postrzeganiu wzajemnym partnerów Odsetek osób w wieku 16 i więcej lat ufających innym ludziom Źródło: European Social Survey

6 Obraz rynku PPP DIALOG jako preferowany tryb postępowania Pozwala obiektywnie określić uwarunkowania prawne lub finansowe Powinien trwać do momentu, gdy Partner Publiczny jest w stanie określić rozwiązanie najbardziej spełniające jego potrzeby Kluczowe jest dobre przygotowanie Partnerów do dialogu, tj. opracowanie na wczesnym etapie prac matrycy ryzyk oraz modelu finansowego PIR może uczestniczyć w dialogu za zgodą wszystkich stron postępowania 5

7 Obraz rynku PPP Ambitny lecz wykonalny harmonogram dialogu Łącznie: ok. 194 dni na Projekt (analiza wrażliwości) Alokuj kontraktowo ryzyko podmiotowi, który może nim zarządzać (np. śmieci zapewnia dla SPV PPP Miasto) 30 dni ok. 10 dni ok. 10 dni ok. 7 dni min. 10 dni ok. 90 dni 3 dni ok. 14 dni ok. 10 dni Ew. dodatkowe wezwanie do uzupełnienia dokumentów/ złożenia wyjaśnień Uwzględnij oczekiwania banków = Zabezpiecz płynność SPV na wypadek zmaterializowania się danego ryzyka - stosuj Rachunek Rezerwowy Obsługi Długu Zaproszenie potencjalnych partnerów prywatnych do dialogu konkurencyjnego Zakończenie dialogu Składanie ofert, ewaluacja ofert, wybór najkorzystniejszej oferty min. 10 dni (max. 60 lub 90 dni) 14 dni (lub 30 dni) Zakończenie ew. kontroli uprzedniej Składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu Ewaluacja wniosków Składanie ew. dodatkowych dokumentów/ wyjaśnień Ostateczna ewaluacja wniosków Dialog konkurencyjny (III rundy) Zawiadomienie o zakończeniu dialogu Zaproszenie do składania ofert Przekazanie zawiadomienia o wyborze oferty Ew. kontrola uprzednia zamówienia Źródło: Materiały CMS Cameron McKenna 6

8 Obraz rynku PPP Dlaczego się nie udaje na etapie budowy? Procentowa ilość odpowiedzi twierdzących 0% 5% 10% 15% 20% 25% Spory/konflikty Stan istniejących aktywów Słaby wykonawca Wadliwy projekt Problem z podwykonawcami Napięty harmonogram Opóźnienia zezwoleń Problemy ze stanem terenu Napięty budżet Biurokracja Źródło: Standard & Poor`s 7

9 Finansowanie Projektowe w PPP 8

10 Model Finansowy Niezbędne narzędzie dla wzajemnego zrozumienia i określenia oczekiwań partnerów Układ modelu odzwierciedla strukturę umów Projektu Pozwala policzyć ile będzie kosztować każdego z partnerów materializacja danego ryzyka Projektu Celowość opracowania modelu na wczesnym etapie dialogu Model łączy trzy perspektywy postrzegania Projektu BANK JST INWESTOR 9

11 Kredyt Ryzyko kredytowe Pozyskiwanie Finansowania Co oznacza, że obowiązek dostarczenia finansowania spoczywa na Partnerze Prywatnym? Partner Prywatny organizuje finansowanie ale. W PRAKTYCE: Aby Partner Prywatny mógł zorganizować finansowanie Projekt musi być Bankowalny Dług zaciąga SPV i spłaca ze swoich przychodów Zabezpieczeniem długu jest cesja wszystkich przychodów SPV, cały majątek SPV i udziały/akcje Partnerów właścicieli SPV Bank? Udzielając kredytu, bank bierze ryzyka Projektu, które nie zostały alokowane poza SPV Partnerzy Prywatni nie poręczają Długu SPV i nie zabezpieczają długu SPV na własnym majątku innym niż akcje lub udziały w spółce projektowej SPV 10

12 Obliczanie zdolności SPV do zadłużania Zdolność do obsługi zadłużenia mierzona jest przez banki Wskaźnikiem Pokrycia Obsługi Zadłużenia. DSCR = Przepływy pieniężne generowane przez SPV w danym roku / raty kredytów i odsetki płatne w danym roku Wymagany Poziom DSCR (1,2x model dostępności - 1,6x model z komponentami ryzyka popytu lub ceny) POZIOM DŁUGU A WSKAŹNIK DSCR Poziom długu oraz okres jego spłaty mają większy wpływ na opłatę za dostępność niż koszt długu POZIOM DŻWIGNI FINANSOWEJ OKRES FINANSOWANIA 11

13 Oczekiwania Partnerów Prywatnych Czy wysoki wkład kapitału Partnera Prywatnego jest korzystny dla JST? Partner Prywatny uzyskuje zwrot: (i) na umowach Projektu (jako dostawca, odbiorca, wykonawca, operator), (ii) na dywidendach wynikających ze stabilnego modelu przychodowego i (iii) w wyniku sprzedaży posiadanych udziałów Partner Prywatny dąży do minimalizacji wkładu kapitałowego i jest niechętny do: (i) pokrywania zwiększonych kosztów Projektu, (ii) finansowania odsetek okresu budowy (iii) pokrywania kosztów funkcjonowania Projektu (w tym obsługi długu) w okresie jego eksploatacji oraz (iv) zgody na długoterminową rezygnację z dystrybucji dywidendy i/lub sprzedaży udziałów w SPV DLACZEGO? IRR W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMU WKŁADU WŁASNEGO INWESTORA 12

14 Alokacja ryzyk 13

15 Ryzyka jakie musi ponieść SPV Alokacja ryzyk - matryca budowy Ryzyko Alokacja Wykluczenia Odpowiedzialności w stosunku do SPV Przeciwdziałanie/Działanie SPV OPÓŹNIENIE ROBÓT Generalny Wykonawca w kontrakcie pod klucz 1. Lista zdarzeń, przewidzianych w umowie, niezależnych od Wykonawcy 2. Siła wyższa 3. Zmiany uzgodnione z Zamawiającym w trakcie realizacji umowy 4. Opóźnienia wynikające z działania Zamawiającego 1. Kary umowne płatne przez Wykonawcę na rzecz SPV za opóźnienie. Gwarancje bankowe dobrego wykonania 2. Dodatkowe finansowanie zewnętrzne zaciągane przez SPV - linie kredytowe typu standby 3. Ubezpieczenie PRZEKROCZENIE BUDŻETU Generalny Wykonawca w kontrakcie pod klucz 1. Zmiany wprowadzone w trakcie kontraktu przez Zamawiającego 2. Koszty powstałe poza kontraktem z Wykonawcą a dotyczące budowy 1. Umowa ryczałtowa z Generalnym Wykonawcą 2. Linie kredytowe lub kapitałowe typu standby OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI SPV lub Operator 1. Straty ograniczone do wysokości rocznych przychodów Operatora 1. Długoterminowa umowa z operatorem PRZEKROCZENIE KOSZTÓW OPERACYJNYCH SPV lub Operator 1. Koszty nie zakontraktowane na etapie Zamówienia 1. Rachunki Rezerwowe na cele operacyjne 2. Wskaźniki monitorujące

16 Kwantyfikacja ryzyk w modelu finansowym Wpływ ryzyk na zwrot inwestora Ryzyko opóźnienia robót Ryzyko przekroczenia budżetu Ryzyko ograniczenia dostępności (spadek przychodów SPV) Ryzyko przekroczenia kosztów operacyjnych Wpływ ryzyk na poziom opłaty za dostępność Opóźnienie budowy Przekroczenie budżetu Spadek przychodów Wzrost kosztów operacyjnych Alokacja ryzyk w przeważającej mierze na Partnerze Prywatnym powoduje wzrost poziomu opłaty za dostępność Poziom opłaty za dostępność 15

17 Przychody projektu koszty operacyjne niezbędne inwestycje podatki raty i odsetki zasilenie obowiązkowych rachunków projektu dystrybucje do udziałowców Zarządzanie ryzykiem Mechanizmy pomiaru i kontroli ryzyka przez bank Odpowiednio zdefiniowane warunki zawieszające pierwsze i kolejne ciągnienia środków na Projekt System monitorowanych Rachunków Projektu zastawionych na rzecz banku (Rachunek Wpłat, na który wpływają wszystkie przychody Projektu, Rachunek Wypłat z kredytu płatności faktur związanych z Projektem dokonywane są na podstawie wniosku zatwierdzonego przez doradcę technicznego banków; Rachunki Rezerwowe Obsługi Długu, na których łącznie przetrzymywane jest saldo o równowartości półrocznej raty kapitałowo-odsetkowej, Rachunek Remontowy, Rachunek Dystrybucji dla inwestorów) Kaskada płatności SPV Rozbudowane obowiązki informacyjne: w tym okresowe wizyty na placu budowy oraz raporty doradcy technicznego w trakcie budowy oraz regularne badanie sprawozdań i pomiar wskaźników finansowych, w tym DSCR przed doradcę finansowego w okresie eksploatacji 16

18 Finansowanie Projektowe Oczekiwania Banków Przykłady ograniczeń jakim podlega SPV z tytułu zawarcia umowy na finansowanie projektowe z bankiem Zakaz wprowadzania zmian do kluczowych umów Projektu bez zgody banków finansujących, które to zmiany mogą wpłynąć na zdolność SPV do spłaty zadłużenia Definicja dopuszczalnych dodatkowych inwestycji Definicja dopuszczalnego dodatkowego długu Wskaźniki finansowe i ich wpływ na: ograniczenia w wypłacie dywidend uruchomienie mechanizmu cash sweep wystąpienie przypadku wypowiedzenia umowy 17

19 Oczekiwania Banków WAŻNE: Zapisy umowne nie powinny istotnie utrudniać funkcjonowania SPV Zobowiązania SPV powinny być jasno zdefiniowane i nie powinny podlegać interpretacji przez strony Uzgodniony był sposób monitorowania finansowego i operacyjnego Projektu Umowa wprowadza mechanizm wczesnej identyfikacji problemów i zobowiązuje SPV oraz bank do wypracowania planu naprawczego 18

20 WNIOSKI Nie mówienie o ryzykach na wstępie może powodować zawarcie ich (= podwyższenie ceny) w ofercie partnera prywatnego. Im większy postrzegany przez Partnera Prywatnego poziom ryzyka (= niepewność co do możliwej do osiągnięcia stopy zwrotu) - tym wyższa cena zawarta w ofercie partnera prywatnego Odpowiednia alokacja ryzyk w umowach = mniejsza wrażliwość przychodów i rentowności SPV = niższy wymagany przez bank DSCR = wyższa zdolność SPV do zadłużania Wyższa zdolność do zadłużania = niższy koszt opłaty za dostępność dla podmiotu publicznego Wspólnota interesów - Wyższy IRR partnera prywatnego = niższy koszt dla podmiotu publicznego 19

21 Zapraszamy do współpracy Kontakt Joanna Budzińska-Lobnig Dyrektor tel Mikołaj Kunica Dyrektor ds. tel Krzysztof Perdzyński Menedżer tel Piotr Brzeziński tel 20