I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju

Transkrypt

1 Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju Finansowanie projektów w transportowych Punkt widzenia banku Magdalena Wymysłowska Bank Gospodarstwa Krajowego Kraków, 11 grudnia 2012

2 Finansowanie projektów transportowych Punkt widzenia banku Kraków, 11 grudnia 2012 r.

3 Obszary aktywności banków w zakresie finansowania infrastruktury transportowej obiekty infrastruktury transportowej: kolejowej, drogowej, lotniczej obiekty inżynieryjne i teletechniczne zakup lub modernizacja taboru: kolejowego, tramwajowego, autobusowego, itp. 2 2

4 Typowe modele projektów transportowych (w formule pozabilansowej) Źródło przychodów Ekspozycja na ryzyko Oczekiwany poziom kapitałów własnych przychody z rynku (transport publiczny kolejowy, lotniska) ryzyko rynkowe przychody z rynku + PSC (transport publiczny kolejowy i drogowy, lotniska) ryzyko rynkowe/ryzyko płatnika PSC (transport publiczny kolejowy i drogowy) ryzyko płatnika zależy od profilu ryzyka projektu i perspektywicznej zweryfikowanej zdolności do obsługi długu inne umowy (np. najmu, dzierżawy, dostępowa ) np. umowa dostępu do torów kolejowych ryzyko płatnika Zakres regresu od ograniczonego do pełnego ograniczony w zależności od modelu biznesowego Zabezpieczenia aktywa projektu przychody SPV udziały w spółce step-in rights aktywa projektu wierzytelności z PSC przychody SPV step-in rights aktywa projektu wierzytelności z PSC step-in rights aktywa projektu prawa i wierzytelności z umów przychody SPV step-in rights Umowa wsparcia konieczna z dużym prawdopodobieństwem lub PSC z przelewem praw na rzecz instytucji finansującej ograniczona konieczność w zasadzie brak konieczności, niemniej jednak należy zwrócić uwagę na zasady kalkulacji opłat w ramach PSC ograniczona konieczność w zależności od konstrukcji umów oraz zasad kalkulacji opłat wynikających z umów 3

5 Kapitał i dług. W jakiej formie, dlaczego i ile? Środki własne sponsorów wnoszone w formie equity lub pożyczek podporządkowanych Dług zwykle dług senioralny, z pierwszeństwem spłaty przed pożyczkami podporządkowanymi lub innymi źródłami finansowania Finansowanie mezzanine forma pośrednia pomiędzy długiem a kapitałem własnymi Dobrane, wnoszone i wycofywane tak, aby zapewnić sponsorom oczekiwaną stopę zwrotu Dobrane, wnoszone i wycofywane tak, aby zapewnić komfort i bezpieczeństwo instytucjom finansującym Różnorodność instrumentów finansowania, różny efekt zastosowania, różny profil ryzyka projektów Cienka kapitalizacja Co jeszcze można wnieść do projektu, aby zostało uznane za wkład własny? 4

6 Instrumenty finansowania Kredyt inwestycyjny Obligacje zwykłe Obligacje przychodowe Gwarancje projektowe Środki unijne (POiŚ, RPO) Mechanizm szwajcarski European Investment Bank (EIB) Project bonds Fundusze infrastrukturalne Mezzanine Fundusz drogowy Fundusz kolejowy European Bank of Reconstruction and Development (EBRD) 5

7 Model finansowania z zastosowaniem Project bonds (1) Sponsor 1 Sponsor 2 Sponsor 3 S P V Wykonawca projektu Dług senioralny w formie Project Bonds Dług podporządkowany Kapitał własny Gwarancja objęcia emisji bądź uplasowanie emisji na rynku Linia gwarancyjna Kwota gwarancji rozpatrywana indywidualnie w zależności od projektu, ale nie więcej niż 20% wartości finansowania dłużnego, Ciągnienie z gwarancji tylko dla potrzeb pokrycia kosztów przekroczenia projektu oraz w związku z koniecznością dokonania spłaty długu inwestorzy gwarant EIB EU i 6

8 Model finansowania infrastrukturalnej SPV (2) Umowa wsparcia Sponsor 1 / płatnik Sponsor 2 gwarant Rekompensata za usługi przewozowe SPV InfraCo Kapitał własny Dług podporządkowany Banki ServisCo Opłata za korzystanie z infrastruktury Dług senioralny Wykonawca projektu Środki unijne Obsługa długu 7

9 Podstawowy model finansowania w oparciu o bilans (3) umowa wsparcia Właściciel / Płatnik udział w kapitale Spółka komunikacyjna dług bank Dostawca taboru 8

10 Model finansowania projektu w formule PPP (4) Umowa wsparcia Strona publiczna kapitał sponsor pożyczki podporządkowane Project manager Partner prywatny bank Użytkownicy końcowi Generalny Wykonawca Eksploatacja i utrzymanie UE 9

11 Przyczyny porażek charakter i specyfika projektu vs. bankowalność projektu Struktura finansowania Finansowanie projektowe w formule PPP Finansowanie projektowe Instrument finansowania Źródła finansowania Finansowanie korporacyjne Model biznesowy 2 9

12 Rekomendacje dla poszukujących finansowania 2 1. Ważne jest kompleksowe i staranne przygotowanie procesu realizacji transakcji 2. Im bardziej proces elastyczny tym większe możliwości zapewnienia współpracy banków (przetarg publiczny vs. konkurs) 3. Im wcześniej banki są zaangażowane w przygotowanie projektu, tym większa szansa, że wypracowana struktura pozwoli na pozyskanie finansowania dla projektu 4. Pragmatyczne i realistyczne podejście do założeń projektu i jego ryzyka 5. Pomoc w zakresie opracowania modelu transakcji, podziału ryzyk, struktury finansowania Brak akceptacji projektu przez bank oznacza, w większości przypadków, że nie będzie on zrealizowany 11

13 Z punktu widzenia banku Decyzja o finansowaniu projektu długiem poprzedzona jest szeregiem analiz o różnym charakterze, których dokonuje bank zmierzając do maksymalnego ograniczenia ryzyka projektu. Droga do sukcesu w diagnozie ryzyka wiedzie w szczególności poprzez dokładne zrozumienie modelu biznesowego projektu oraz otoczenia regulacyjnego i rynkowego, w jakim projekt będzie funkcjonował. Brak zrozumienia skutkuje silnym zwiększeniem prawdopodobieństwa zachowania otwartej ekspozycji na nieznane ryzyko o bliżej nieokreślonym czasie zmaterializowania się. Bank będzie miał tym większy komfort podjęcia decyzji kredytowej, im bardziej profesjonalnie przygotowany będzie projekt, co oznacza w praktyce: (i) dopracowany model biznesowy, (ii) właściwie dobrane źródła finansowania, (iii) domkniętą strukturę kontraktową oraz (iv) opracowany model finansowy wraz z założeniami. Przy ogólnym akceptowalnym poziomie ryzyka, Bank powinien mieć prawo do dokonania zmiany tych elementów projektu, które wyłączają go z kategorii bankowalności, dlatego też ważne jest, aby bank pełnił rolę równoprawnego uczestnika procesu organizacji realizacji projektu. 12

14 Podejście banku do projektu Konieczność weryfikacji: -relacji kontraktowych w projekcie -założeń biznesowych -modelu finansowego wraz z założeniami -strategii zarządzania projektem w fazie konstrukcji oraz w fazie operacyjnej -struktury właścicielskiej i standingu sponsorów -wykonalności technicznej, rynkowej i finansowej projektu -założeń makroekonomicznych -otoczenia prawnego Czy konieczny jest regres do sponsorów? 13

15 Regres Regres do sponsorów projektu zwiększa komfort banku co do obsługi długu w przypadku problemów spółki projektowej pozwala utrzymać względnie stały poziom zaangażowania ze strony sponsorów projektu Kiedy konieczny jest regres? Kiedy mamy do czynienia z otwartą ekspozycją na ryzyko, którego nie można było efektywnie zaalokować. Forma regresu W zasadzie kształtowany dowolnie w zależności od charakteru projektu i stopnia zabezpieczenia projektu przed ryzykiem Czy regres wymaga zastosowania zabezpieczenia? Tak, jeśli bank nie ma możliwości bezpośredniego dochodzenia roszczeń od sponsora lub uznaje, że sponsor może w przyszłości mieć ograniczone zdolności do wywiązania się ze zobowiązań regresowych. 14

16 Uzasadnienie dla stosowania umów wsparcia 1. Brak zapewnienia przez właścicieli środków niezbędnych na wniesienie wymaganego przez banki wkładu własnego przed uruchomieniem finansowania; 2. Wysokie ryzyko przekroczenia kosztów projektu; 3. Wysoki poziom ryzyka rynkowego ryzyko utraty płynności; 4. Brak długoterminowych umów zapewniających spółce stabilne źródło przychodów pozwalających na obsługę długu; 5. Przyjęte zasady kalkulacji dotacji/rekompensaty w ramach umowy PSC, które nie gwarantują pokrycia uzasadnionych kosztów przychodami: konieczność systematycznego pokrywania straty poprzez podniesienia kapitału zakładowego; 6. Rozbieżność pomiędzy okresem amortyzacji finansowanego majątku w stosunku do okresu finansowania. 15

17 Państwa kontakt w BGK Magdalena Wymysłowska Naczelnik Wydziału Strukturyzacji Finansowania Departament Finansowania Strukturalnego i Doradztwa Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) Al. Jerozolimskie 7, Warszawa tel: kom.: fax: magdalena.wymyslowska@bgk.com.pl 16