Warszawa, 9 marca 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-IX.431.2.16.2016.AK s. Barbara Bolesta Dyrektor Domu Dziecka ZSFRM ul. Klasyków 52/54 03-163 Warszawa WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b ust. 1 i art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie w składzie: Małgorzata Tajchman i Anna Kutera - starsi inspektorzy wojewódzcy przeprowadzili w dniach 14-20 grudnia 2016 r. zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego za rok 2016 r. kontrolę problemową w Domu Dziecka Zgromadzenia Sióstr Rodziny Maryi przy ul. Klasyków 52/54 w Warszawie. Zakres kontroli obejmował zaspokajanie potrzeb dzieci i przestrzeganie ich praw. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Dyrektora Placówki bez zastrzeżeń w dniu 1 marca 2017 r. Dom Dziecka przy ul. Klasyków 52/54 w Warszawie jest całodobową placówką opiekuńczo wychowawczą typu socjalizacyjnego, przeznaczoną dla 30 dzieci. Podmiotem prowadzącym placówkę jest Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi na zlecenie m. st. Warszawa. Dom Dziecka działa na podstawie Decyzji Wojewody Nr 4/2011 z 3 stycznia 2011 r. W okresie objętym kontrolą funkcję dyrektora pełniła s. Barbara Bolesta. Placówka działa w oparciu o statut i regulamin organizacyjny. 1
W dniu kontroli w placówce umieszczonych było 30 wychowanków. W okresie kontrolnym z powodu usamodzielnienia placówkę opuściło 4 wychowanków. W rodzinie zastępczej umieszczono 10 dzieci, zaś w rodzinie adopcyjnej - 5. Do domu rodzinnego powróciło 9 wychowanków. Dwoje dzieci przeniesiono do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego i 2 do Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii. Jeden wychowanek został umieszczony w Zakładzie Pielęgnacyjno- Opiekuńczo Psychiatrycznym. Wszystkie dzieci z uregulowaną sytuacja prawną zostały zgłoszone do ośrodka adopcyjnego. W dniu kontroli w placówce zatrudnieni byli dyrektor, 12 wychowawców, psycholog, pedagog, pracownik socjalny oraz arteterapeuta. W trakcie czynności kontrolnych dokonano analizy 17 teczek osobowych pracowników merytorycznych. W dokumentacji pracowników merytorycznych, jak i zatrudnionych w placówce wolontariuszy, brakowało oświadczeń dotyczących wymogów wynikających z art. 98 ust. 3 pkt 1-3 ww. ustawy tj.,,w placówce opiekuńczo wychowawczej z dziećmi może pracować osoba, która: 1) nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona; 2) wypełnia obowiązek alimentacyjny w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego; 3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Zalecenia po kontrolach przeprowadzonych w 2013 r. zostały wykonane. Prawo do godziwych i bezpiecznych warunków życia, w tym prawo do opieki zdrowotnej. Ustaleń dokonano na podstawie rozmowy z dyrektorem, pedagogiem i psychologiem placówki, oględzin, analizy dokumentacji 19 wychowanków i 11 ankiet wypełnianych przez kadrę pedagogiczną, a także rozmowy z 6 wychowankami i obserwacji zachowań 7 dzieci z grupy najmłodszej. W dniu kontroli limit miejsc w placówce był zachowany. W okresie objętym kontrolą występowano dwukrotnie do wojewody o zgodę na okresowe zwiększenie liczby dzieci w placówce ponad wskazany limit. W okresie objętym kontrolą do Domu Dziecka ZSFRM przyjęto 14 wychowanków w wieku poniżej 10 roku życia, w tym 7 w 2016 r. Jedno z umieszczonych dzieci posiadało rodzeństwo, które przebywało w placówce od maja 2015 roku oraz 1 dziecko umieszczono wraz ze starszym rodzeństwem. Zgodnie z art. 231 w placówkach opiekuńczo wychowawczych, o których mowa w art. 229 ust. 1-3, w okresie 4 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy mogą być umieszczane dzieci powyżej 7 roku życia. W okresie od 1stycznia 2016 r. w placówce opiekuńczo 2
wychowawczej ( ) są umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie (art. 95 ust. 1 ustawy). Jednocześnie umieszczenie dziecka młodszego niż w ww. przepisie jest możliwe w przypadku, gdy w danej placówce opiekuńczo wychowawczej umieszczona jest matka lub ojciec tego dziecka oraz w innych wyjątkowych przypadkach, szczególnie, gdy przemawia za tym stan zdrowia dziecka lub dotyczy to rodzeństwa (art. 95 ust. 2). W okresie objętym kontrolą placówka zapewniała dzieciom dostęp do opieki zdrowotnej, produktów leczniczych, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych i terapeutycznych. Wychowankowie mieli do dyspozycji pokoje, łazienki, miejsca do nauki i spożywania posiłków oraz wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie z 18 ust.1 i ust.3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. nr 292, poz. 1720). Dzieci były wyposażone w podręczniki i przybory szkolne, odzież i obuwie stosowanie do wieku i indywidualnych potrzeb. W okresie kontrolnym wychowankowie uczestniczyli w zorganizowanym wypoczynku letnim. Praca specjalistów w placówce była dokumentowana w Arkuszach badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych, zawierających zalecania do pracy z dzieckiem. W placówce prowadzona była także Karta udziału w zajęciach specjalistycznych, gdzie uwzględniano temat zajęć, daty spotkań oraz opis przebiegu zajęć. Dodatkowo w Karcie umieszczano wpisy dot. terapii prowadzonej poza placówką. Wychowankowie otrzymywali kieszonkowe w kwocie 15-50 zł, a jego wysokość zależała od wieku wychowanka. Stwierdzono w wyniku analizy dokumentacji, że ewidencja kieszonkowego prowadzona była przez wychowawców w ramach grup, jednak brakowało w nich poświadczenia podpisem zarówno wychowanka (jeśli wiek na to pozwalał), jak i wychowawców wypłacających pieniądze. Należy wprowadzić ewidencję kieszonkowego dla potwierdzenia jego odbioru przez wszystkich wychowanków. Podczas czynności kontrolnych ustalono, że opieka nocna sprawowana była przez dwóch wychowawców. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami Sposób realizacji praw dziecka określonych w art. 4 ustawy. Ustaleń dokonano na podstawie rozmowy z dyrektorem, pedagogiem i psychologiem placówki, oględzin, analizy dokumentacji 19 wychowanków i 11 ankiet wypełnianych przez kadrę 3
pedagogiczną, a także rozmowy z 6 wychowankami i obserwacji zachowań 7 dzieci z grupy najmłodszej. Placówka podejmowała współpracę z rodzinami wychowanków poprzez angażowanie rodziców w zebrania szkolne, wizyty lekarskie, urlopowanie dzieci do domu rodzinnego/osób bliskich, udział rodzica/ców w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, jak również omawianie bieżących spraw, problemów w kontakcie telefonicznym. Wychowankowie byli urlopowani do domów oraz odwiedzani w placówce przez bliskich. Placówka współpracowała z Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie, właściwymi ośrodkami pomocy społecznej, w tym z asystentami rodziny i sądami oraz ośrodkami adopcyjnymi. Terminy zwoływania zespołów oraz ich skład był zgodny z art. 137 i 138 ww. ustawy. Dyrektor przesyłał do sądów pisemne wnioski określające zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce, które na mocy art. 138 ust. 2 ww. ustawy były formułowane i przekazywane po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka. W Domu Dziecka ZSFRM realizowano przepis art. 4a ww. ustawy poprzez rozmowę psychologa lub dyrektora z dzieckiem, co było odnotowywane. W placówce prowadzona była następująca dokumentacja: diagnoza psychofizyczna, plan pomocy dziecku, karta pobytu, ewidencja dzieci. Diagnoza psychofizyczna sporządzana była przez psychologa lub pedagoga w krótkim czasie po przybyciu dziecka. W dokumencie nie uwzględniono wskazań do pracy z rodziną, co jest niezgodne z 14 ust.4 pkt 3 ww. rozporządzenia. Plan pomocy dziecku modyfikowany zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia; zawiera cele długo i krótkoterminowe. Karta pobytu dziecka była wypełniania raz w miesiącu, obszary zgodne z ww. rozporządzeniem. Nie wszystkie dokumenty sporządzane były zgodnie z 17 ust.1 pkt.2 dokonane wpisy były mało szczegółowe, stwierdzono brak dokumentu w niektórych miesiącach. Księga ewidencji wychowanków zawierała informacje zgodne z 17 ust. 5 ww. rozporządzenia. Ustalono również, że we wprowadzonych dodatkowo przez placówkę Diagnozach zdrowotnych wychowanków brakowało podpisu osoby sporządzającej oraz daty sporządzenia. Podczas kontroli stwierdzono, że placówka podejmowała działania, które zmierzały do zwiększenia samodzielności i odpowiedzialności wychowanków, np. wykonywanie dyżurów porządkowych, sprzątanie pokoi, terenu wokół placówki, nauka przyrządzania posiłków, samodzielne dokonywanie zakupów, samodzielne dojazdy do szkół. W ramach placówki funkcjonowało mieszkanie dla usamodzielnianych wychowanków. 4
W placówce prowadzona była dokumentacja dotycząca procesu usamodzielnienia. Terminy wyznaczania opiekuna usamodzielnienia oraz sporządzania indywidualnego programu usamodzielnienia były zgodne z art. 145 ww. ustawy. Prawa i obowiązki wskazane były w Regulaminie Organizacyjnym Domu Dziecka. Zapisy regulaminu nie ograniczają praw dzieci. Zasady obowiązujące w placówce przedstawiał nowym wychowankom dyrektor placówki i wychowawcy. Na podstawie uzyskanych informacji ustalono, że w przypadku naruszania regulaminu ponoszone były konsekwencje w postaci: ograniczenia dostępu do komputera/ TV, słodyczy, odpracowania przewinienia zaś za poprawne zachowanie i wysokie wyniki w nauce wychowankowie brali udział w wycieczkach/ wyjściach do kina lub otrzymywali nagrody rzeczowe. Ubrania oraz odzież kupował głównie dyrektor placówki po uprzedniej konsultacji z dziećmi. Wychowankowie potwierdzili w rozmowie, że w placówce nie obowiązywał przymus chodzenia na Mszę Św. Dzieci, w przypadku naruszenia ich praw lub sytuacji konfliktowej pomiędzy wychowankiem a wychowawcą lub rówieśnikami, mogły zgłosić się do dyrektora Na tablicy ściennej wywieszone były numery telefonów do instytucji zajmujących się prawami dzieci. Rozmowa przeprowadzona z wychowankami oraz obserwacja zachowań wychowanków nie skazywały, aby w placówce miały miejsce niepokojące sytuacje, które świadczyłyby o łamaniu prawa dziecka. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pani Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne: 1. Ewidencjonować wypłatę kieszonkowego wszystkich wychowanków placówki poprzez poświadczenie przez nich odbioru wypłacanej kwoty. 2. Wypełniać wskazania w Diagnozie psychofizycznej do pracy z rodziną zgodnie z 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). 5
3. Karty pobytu dziecka prowadzić szczegółowo i zgodnie z 17 ust. 4 pkt 2 tzn. uzupełniać nie rzadziej niż co miesiąc. Dotychczasowo stwierdzone braki należy uzupełnić. Uwagi: Ponadto należy: 1. Dostosować dokumenty organizacyjne placówki do obowiązujących przepisów prawnych oraz uaktualnić publikator ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 2. Uzupełnić teczki osobowe pracowników merytorycznych o oświadczenia dotyczące wymogów wynikających z art. 98 ust. 3 pkt 1-3 ww. ustawy. 3. Podpisywać czytelnie tworzone w placówce Diagnozy zdrowotne wraz z datami ich powstania. 4. Podjąć działania w celu dostosowania placówki do standardów określonych w przepisach prawa w zakresie przestrzegania zasad dot. wieku umieszczonych w placówce dzieci. Ponadto informuję, że z uwagi na stwierdzone podczas kontroli naruszenie art. 95 ust.1, art. 231 oraz art. 230 ust.1 ww. ustawy dotyczących umieszczenia w placówce dzieci poniżej 10 roku życia wystąpię o wyjaśnienie do jednostki kierującej Domem Dziecka ZSFRM przy ul. Klasyków 52/54 w Warszawie. Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. 6
W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Kutera Marcin Wodziński Zastępca Dyrektora STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Wydziału Polityki Społecznej Małgorzata Tajchman Do wiadomości: 1. adresat, 2. a/a. 7