PROGRAM WYCHOWAWCZO - PROFILAKTYCZNY XLVI Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi w Warszawie 2017 2020 1
WSTĘP Wychowanie to proces wspierania wychowanka w rozwoju, w miarę jego możliwości umożliwianie mu osiągania pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, intelektualnej, społecznej i duchowej. Zależy nam, aby uczniowie umieli prowadzić zdrowy styl życia, budować satysfakcjonujące relacje oraz współpracować z innymi, brać odpowiedzialność za własne postępowania, dostrzegać potrzeby drugiego człowieka, kierować się przyjętymi w szkole wartościami, kształtować swoje postawy prospołeczne i patriotyczne. Profilaktyka to kompleksowe działania kompensujące niedostatki wychowania, które obejmują trzy obszary: 1. wspieranie wychowanków w radzeniu sobie z trudnościami, 2. ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, 3. inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących. W naszych działaniach stosować będziemy profilaktykę uniwersalną, skierowaną do wszystkich członków społeczności szkolnej, wskazującą i selektywną do wybranych grup uczniów, po wcześniejszej corocznej diagnozie problemów i zagrożeń. Przy opracowaniu programu wychowawczo - profilaktycznego szkoł y uwzględniono: 1. podstawy prawa oświatowego, 2. dotychczasowe doświadczenia szkoły, 3. zebrane od nauczycieli, rodziców i uczniów propozycje dotyczące głównych problemów i kierunków pracy w obszarze wychowania i profilaktyki w szkole i środowisku, 4. przeprowadzoną diagnozę sytuacji wychowawczej, zagrożeń związanych z zachowaniami ryzykownymi, uzależnieniami, działaniami w cyberprzestrzeni, 5. przewidywane zmiany w szkole, środowisku i kraju, mogące mieć wpływ na proces wychowania. Każdego roku opracowany będzie plan pracy wychowawczo-profilaktyczny, obejmujący treści programu, a także główne problemy wynikające z diagnozy środowiska szkolnego, ewaluacji wewnętrznej, analizy czynników chroniących i ryzyka oraz priorytety ministerialne i kuratoryjne. 2
Program realizowany będzie przez wszystkich wychowawców i nauczycieli przedmiotów we współpracy z dyrekcją, ze specjalistami: pedagogami, psychologiem, doradcą zawodowym, pielęgniarką szkolną oraz rodzicami uczniów i instytucjami i organizacjami pozarządowymi. I. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO W SZKOLE 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej art. 48 ust.1, art.54 ust.3-4, art.70 ust.1. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach( Dz.U.2003r. Nr 6, poz.69 z późn.zm.) 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 r., poz. 1591) 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z późniejszymi zmianami. 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty z późniejszymi zmianami. 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. 9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty. 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 sierpnia 1999r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz modelach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnej (Dz.U. z 1999r. Nr 67, z późn.zm.). 3
II. MISJA SZKOŁY Wspomaganie, w miarę posiadanych zasobów, wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka oraz zapewnienie mu bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego. Wspieranie ucznia w procesie nabywania wiedzy, sprawności, postaw i nawyków, które zapewniają mu przygotowanie od racjonalnego i godnego życia oraz kontynuacji nauki na dalszym etapie. III. WARTOŚCI SZKOŁY Szacunek, godność, patriotyzm, poszanowanie religii, tradycji, historii, rodzina, tolerancja, otwartość na drugiego człowieka, empatia, altruizm uczciwość, dobroć, nauka, zdrowie. IV. MODEL ABSOLWENTA Działania zawarte w programie wychowawczo-profilaktycznym zmierzają do ukształtowania młodego człowieka, który niezależnie od indywidualnych cech osobowości, predyspozycji i talentów będzie wyposażony w zespól cech uniwersalnych warunkujących właściwe funkcjonowanie we współczesnym świecie. Absolwent jest; Dobrze przygotowany do kolejnego etapu kształcenia Uczy się korzystając z dostępnych źródeł informacji oraz stosuje zdobytą wiedzę w praktyce Wykazuje twórczą postawę Rozwija swoje uzdolnienia i zainteresowania Ma poczucie własnej wartości, dąży do osiągnięcia sukcesów Jest świadomy swoich wyborów i nie boi się nowości Potrafi zaplanować swoją przyszłość Zna swoje mocne i słabe strony Uznaje i działa zgodnie z zasadami etyki Dba o bezpieczeństwo własne i innych Szanuje prawa człowieka Rozumie innych i efektywnie z nimi współpracuje Jest patriotą, zna, szanuje i kultywuje tradycje rodzinne, szkolne, narodowe 4
Jest tolerancyjny, odpowiedzialny i otwarty na potrzeby innych i środowiska Jest twórcą i odbiorcą sztuki i kultury, przejawia postawy proekologiczne i prozdrowotne. V. GŁÓWNE CELE WYCHOWANIA I PROFILAKTYKI Cele te mają za zadanie wprowadzić ucznia w świat wartości i pomóc mu w ukształtowaniu osobowości zgodnej z modelem absolwenta naszej szkoły. Cele te wynikają z przeprowadzonej diagnozy środowiska szkolnego, wspólnych ustaleń członków społeczności szkolnej, wniosków z ewaluacji wewnętrznej, sprawozdań wychowawców klas. 1. Budowanie wzajemnych relacji w społ eczności szkolnej opartych na zaufaniu, życzliwości i wł aściwej komunikacji. 2. Bezpieczeństwo uczniów - zapobieganie i przeciwdział anie zachowaniom ryzykownym i zagrożeniom realnym i w cyberprzestrzeni z uwzględnieniem wykluczenia w klasie. 3. Kształ towanie postaw prospoł ecznych i patriotycznych. 4. Kształ towanie postaw prozdrowotnych. VI. CELE SZCZEGÓŁOWE I ZADANIA Cele gł ówne Cele szczegół owe Zadania 1.Budowanie wzajemnych relacji w społ eczności szkolnej opartych na zaufaniu, życzliwości i wł aściwej komunikacji Uczeń: potrafi nawiązywać i podtrzymywać relacje oparte na szacunku oraz współpracować w zespole, posiada podstawowe umiejętności w zakresie efektywnej komunikacji: aktywne słuchanie, wyrażanie 1. Integrowanie młodzieży w klasach pierwszych (wyjazdy integracyjne, zajęcia z psychologiem i pedagogiem szkolnym). 2. Gry i zabawy edukacyjnointegracyjne na wszystkich poziomach nauczania 5
potrzeb, próśb, własnego zdania, prowadzenie rozmowy, potrafi radzić sobie z własnymi trudnymi emocjami oraz uczuciami innych, zna normy i zasady obowiązujące w grupie oraz prawa i obowiązki wynikające z roli ucznia i członka społeczności szkolnej. Wszyscy czł onkowie społ eczności szkolnej: Doskonalą wzajemne relacje: nauczyciel-uczeń nauczyciel-rodzic nauczyciel-nauczyciel (potrafią konstruktywnie rozwiązywać konflikty, radzić sobie z emocjami, aktywnie się słuchać). z wychowawcą. 3. Prowadzenie zajęć dotyczących umiejętności społecznych w zależności od zdiagnozowanych potrzeb w danej klasie. 4. Prowadzenie godzin do dyspozycji wychowawcy poświęconych koleżeństwu, pracy zespołowej, szacunku. 5. Tworzenie kontraktów klasowych w oparciu o ogólnoszkolne normy i zasady. 6. Organizowanie wycieczek, imprez klasowych, spotkań z okazji świąt i uroczystości szkolnych. 7. Stosowanie metod pracy w grupach podczas zajęć lekcyjnych. 8. Wspieranie rodziców w wychowaniu dzieci poprzez konsultacje, pomoc psychologicznopedagogiczną. 9. Doskonalenie współpracy w relacjach: wychowawca/uczeń/ nauczyciel/ rodzic / 6
pedagog. 2. Bezpieczeństwo uczniów - zapobieganie i przeciwdział anie zachowaniom ryzykownym i zagrożeniom realnym i w cyberprzestrzeni z uwzględnieniem wykluczenia w klasie. Uczeń: buduje swój system wartości zna swoje zasoby, mocne strony oraz słabości, umie zachować się asertywnie, zna i rozwija swoje zainteresowania, zna zasady bezpiecznego poruszania się w cyberprzestrzeni, korzysta z portali społecznościowych w sposób nieobraźliwych dla innych, zna konsekwencje niewłaściwego zachowania, potrafi podejmować decyzje, które gwarantują utrzymanie zdrowia fizycznego i psychicznego. Rodzice i nauczyciele: posiadają aktualne i rzetelne informacje na temat substancji psychoaktywnych, alkoholu, tytoniu, nadużywania leków, zagrożeń występujących w 1. Realizowanie godzin do dyspozycji wychowawcy poświęconych wartościom. 2. W oparciu o diagnozę w środowisku szkolnym realizowanie wsparcia i pomocy dla ucznia (w tym profilaktyka wskazująca i selektywna). 3. Prowadzenie zajęć poświęconych nauce bezpiecznego poruszania się w cyberprzestrzeni, bez wyrządzania krzywdy innym i krytycznej analizie informacji zamieszczanych w Internecie. 4. Przygotowanie (o zdiagnozowane potrzeby młodzieży) oferty zajęć pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania i zdolności. 5. Organizowanie wycieczek i konkursów szkolnych. 6. Zachęcanie uczniów do brania udziału w konkursach 7
3.Kształ towanie postaw prospoł ecznych i patriotycznych cyberprzestrzeni, potrafią adekwatnie reagować w sytuacji eksperymentowania przez młodzież z substancjami psychoaktywnymi, alkoholem, tytoniem, nadużywaniem leków, potrafią skutecznie reagować w sytuacji zagrożenia w sieci. Nauczyciele znają procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia. Uczeń: angażuje się w działania wolontarystyczne, samorządu uczniowskiego, aktywnie uczestniczy w akcjach przedmiotowych, międzyszkolnych oraz zawodach sportowych. 7. Prowadzenie współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi. 8. Udzielanie bieżącej pomocy uczniom w trudnej sytuacji życiowej, materialnej, 9. Dostarczanie informacji rodzicom o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i ich rodzin w przypadku używania środków i substancji powodujących uzależnienia. 10. Zachęcanie nauczycieli do udziału w formach doskonalenia z zakresu zachowań ryzykownych u młodzieży. 11. Propagowanie literatury z zakresu profilaktyki. 1. Prowadzenie działalności samorządu uczniowskiego. 2. Organizacja wolontariatu w szkole. 3. Organizacja akcji 8
4.Kształ towanie postaw prozdrowotnych społecznych na rzecz innych, rozwija empatię, umie adekwatnie reagować w sytuacji, gdy ktoś jest krzywdzony aktywnie uczestniczy w uroczystościach szkolnych i imprezach kulturalnych zna historię i tradycję, buduje swoją tożsamość narodową Uczeń: zna zasady zdrowego stylu życia, dba o higienę osobistą i pracy umysłowej, wie jak prawidłowo i zdrowo się odżywiać, ma świadomość roli charytatywnych, pomocy koleżeńskiej. 4. Wdrożenie systemu nagradzania uczniów za działalność społeczną. 5. Prowadzenie współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi 6. Organizowanie uroczystości i imprez historycznych, patriotycznych i kulturalnych oraz wyjść na uroczystości związanych ze świętami i upamiętnianiem wydarzeń historycznych 7. Organizowanie wycieczek do muzeów, teatrów, miejsc pamięci narodowej. 8. Organizowanie konkursów szkolnych, udział w konkursach międzyszkolnych. 1. Przygotowanie i realizowanie oferty pozalekcyjnych zajęć sportowych 2. Realizacja treści wychowawczoprofilaktycznych dotyczących zdrowia na zajęciach biologii, 9
aktywności fizycznej w życiu człowieka w celu utrzymania zdrowie fizycznego i psychicznego, rozwija postawę nastawioną na rozwiązania charakteryzujące się samoświadomością, wyobraźnią i kreatywnością. wychowania fizycznego, edukacji dla bezpieczeństwa, godzinach do dyspozycji wychowawcy, 3. Organizacja konkursów prozdrowotnych. 4. Realizacja programów prozdrowotnych realizowanych przez pielęgniarkę szkolną 5. Pogadanki, oraz indywidualne rozmowy z uczniami, przekazywanie informacji w formie plakatów i ulotek. 6. Prowadzenie edukacji prozdrowotnej przez specjalistów (wykłady i warsztaty). VI. EWALUACJA PROGRAMU Efekty działań wychowawczo - profilaktycznych będą monitorowane na bieżąco. Podczas ewaluacji zostaną wykorzystane metody zbierania informacji: analiza dokumentacji, obserwacja uczniów w różnych sytuacjach szkolnych, wywiad, ankiety, rozmowy z nauczycielami, uczniami, rodzicami, Analiza zebranych danych posłuży doskonaleniu oddziaływań wychowawczo - profilaktycznych i ewentualnej modyfikacji programu. Ewaluację programu planuje się trzy lata po jego wprowadzeniu. 10
Program realizują wszyscy pracownicy szkoły. Program wychowawczo - profilaktyczny został opracowany dnia 7 września 2017 r. przez Zespół Wychowawczy w skł adzie: Monika Ząbecka przewodnicząca zespołu Członkowie zespołu: Agnieszka Kucharczyk Karolina Bogdaniuk Piotr Kamiński Agnieszka Gągała Hanna Stępniewska Zaopiniowano na posiedzeniu Rady Rodziców w dniu: 13.09.2017r. Zaopiniowano przez Samorząd Uczniowski w dniu: 22.09.2017r. Zaopiniowano na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu: 21.09.2017r. 11
ZAŁĄCZNIKI: 1. Wykaz osób odpowiedzialnych Załącznik 1: OSOBY ODPOWIEDZIALNE: Dyrektor szkoły: stwarza warunki do realizacji procesu wychowawczego w szkole, nadzoruje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego, rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne, dba o prawidłowy poziom pracy wychowawczej i opiekuńczej szkoły, inspiruje nauczycieli do poprawy istniejących lub wdrożenia nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów, stwarza warunki do działania w szkole: wolontariatu oraz innych organizacji, współpracuje z zespołem wychowawców, pedagogiem, psychologiem szkolnym oraz Samorządem Uczniowskim, Radą Rodziców, wspomaga nauczycieli w realizacji zadań, nadzoruje zgodność działania szkoły ze Statutem, w tym dba o przestrzeganie zasad oceniania, praw uczniów, kompetencji organów szkoły, nadzoruje realizację szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego. Rada pedagogiczna: opiniuje projekt programu wychowawczo-profilaktycznego i zatwierdza go w porozumieniu z Radą Rodziców, opiniuje i zatwierdza dokumenty i procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją i przestępczością, uczestniczy w realizacji szkolnego programu wychowawczoprofilaktycznego, uczestniczy w ewaluacji szkolnego programu wychowawczoprofilaktycznego. Nauczyciele: 12
współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizacji zadań wychowawczych, uczestniczą w realizacji Szkolnego Programu Wychowawczo Profilaktycznego, reagują na obecność w szkole osób obcych, reagują na przejawy agresji, niedostosowania społecznego i uzależnień uczniów, przestrzegają obowiązujących w szkole procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją i przestępczością, udzielają uczniom pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych, kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu i demokracji, znają i respektują zalecenia zawarte w opiniach i orzeczeniach z poradni, rozmawiają z uczniami i rodzicami o zachowaniu i frekwencji oraz postępach w nauce na swoich zajęciach, wspierają zainteresowania i rozwój osobowy ucznia. Wychowawcy klas: diagnozują sytuację wychowawczą w klasie, rozpoznają indywidualne potrzeby uczniów, na podstawie dokonanego rozpoznania oraz celów i zadań określonych w Szkolnym Programie Wychowawczo-Profilaktycznym opracowują plan pracy wychowawczej dla klasy na dany rok szkolny, uwzględniając specyfikę funkcjonowania zespołu klasowego i potrzeby uczniów (Program Indywidualny), przygotowują sprawozdanie z realizacji planu pracy wychowawczej i wnioski do dalszej pracy, zapoznają uczniów swoich klas i ich rodziców z prawem wewnątrzszkolnym i obowiązującymi zwyczajami, tradycjami szkoły, wymaganiami edukacyjnymi, oceniają zachowanie uczniów swojej klasy, zgodnie z obowiązującymi w szkole procedurami i stosują kary regulaminowe, współpracują z innymi nauczycielami uczącymi w klasie, rodzicami uczniów i specjalistami, wspierają uczniów potrzebujących pomocy, znajdujących się w trudnej sytuacji, dbają o dobre relacje uczniów w klasie (integracja klasy), podejmują działania profilaktyczne w celu przeciwdziałania niewłaściwym zachowaniom podopiecznych, współpracują z sądem, policją, innymi osobami i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży, podejmują działania w zakresie poszerzania kompetencji wychowawczych. 13
Zespół wychowawczy: analiza postępów w nauce oraz omówienie zachowania uczniów, dzielenie się doświadczeniami z pracy z konkretną klasą w celu zwiększenia efektywności nauczania, ustala potrzeby w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych nauczycieli, w tym rozpoczynających pracę w roli wychowawcy, przygotowuje analizy i sprawozdania w zakresie działalności wychowawczej i profilaktycznej szkoły, inne, wynikające ze specyfiki potrzeb szkoły. Pedagog szkolny/psycholog: diagnozuje środowisko wychowawcze zapewnia uczniom pomoc psychologiczną i materialną w odpowiednich formach, współpracuje z rodzicami uczniów potrzebującymi szczególnej troski wychowawczej lub stałej opieki, współpracuje z rodzicami w zakresie działań wychowawczych i profilaktycznych, udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom uczniów, współpracuje z placówkami wspierającymi proces dydaktycznowychowawczy szkoły i poszerzającymi zakres działań o charakterze profilaktycznym w tym z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, a także z Policją, Strażą Miejską, OPS-em, WCPR-em, sądem rodzinnym, kuratorem itp. Rodzice: Rada Rodziców opiniuje i uchwala w porozumieniu z radą pedagogiczną program wychowawczo-profilaktyczny, uczestniczą w wywiadówkach i innych spotkaniach organizowanych przez szkołę (szkolenia, pogadanki, warsztaty), współpracują z wychowawcą klasy i innymi nauczycielami uczącymi w klasie oraz ze specjalistami, dbają o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez uczniów. Samorząd uczniowski: dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję, promuje i rozwija wśród uczniów samorządność na rzecz podejmowania wspólnych decyzji w sprawach szkoły, 14
przedstawia Dyrekcji, Radzie Pedagogicznej oraz Radzie Rodziców wnioski, opinie i potrzeby uczniów we wszystkich sprawach szkoły, promuje wiedzę na temat praw ucznia i czuwa nad ich przestrzeganiem, organizuje i zachęca uczniów do działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej, rozrywkowej, naukowej i charytatywnej w szkole, reprezentuje uczniów przed Dyrekcją, Radą Pedagogiczną, Radą Rodziców i innymi organami, otacza opieką i zapewnia pomoc koleżeńską uczniom z trudnościami w nauce, współpracuje z organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz młodzieży w celu rozszerzania zainteresowań, kształcenia zdolności, podnoszenia aktywności pracy samorządu. 15