The Sooner The Better - The Welfare Effects of the Retirement Age Increase Under Various Pension Schemes Marcin Bielecki, Karolina Goraus, Jan Hagemejer, Joanna Tyrowicz Jan Hagemejer WNE UW, NBP Czerwiec 2014
Motywacja Motywacja Problemy obecnych systemów emerytalnych: wzrastający wskaźnik obciążenia demograficznego systemy emerytalne nie są uczciwe aktuarialnie w większości krajów ludzie przechodzą na emeryturę tak szybko, jak to tylko możliwe Typowe rozwiązania systemy oparte na indywidualnych kontach podnoszenie składek zaciskanie fiskalne podnoszenie wieku emerytalnego Skutki podnoszenia wieku emerytalnego mogą być różne w różnych systemach emerytalnych.
Motywacja Cel: zbadać skutki podnoszenia wieku emerytalnego w zależności od systemu emerytalnego. Metoda Model typu overlapping generations (OLG) skalibrowany dla gospodarki podobnej do Polski, ale tylko z jednym (czystym) filarem systemu emerytalnego. Używany wcześniej do analizy reformy z 1999 oraz reform Rostowskiego (Hagemejer Makarski Tyrowicz, 2013 WNE WP). Analizowane systemy emerytalne DB - defined benefit pay-as-you-go, repartycyjny, stała stopa zastąpienia NDC - notional defined contribution, repartycyjny, oparty na kontach (I filar) FDC - funded defined contribution, kapitałowy, oparty na kontach (II filar)
Model Konsument I rodzi się w wieku J = 20 i żyje do J = 100 lat optymalnie wybiera konsumpcję i podaż pracy aby zmaksymalizować użyteczność J U 0 = δ j 1 π j,t 1+j u j (c j,t 1+j, l j,t 1+j ) (1) j=1 gdzie δ to dyskonto, a π j,t to prawdopodobieństwo dożycia w wieku j do czasu t. Funkcja użyteczności Greenwooda-Hercowitza-Huffmana (GHH): ( ) 1 θ u (c j,t, l j,t ) = 1 l 1+ξ j,t c j,t ψ t 1, (2) 1 θ 1 + ξ
Model Konsument II jest cenobiorcą na rynku czynników przechodzi na przymusową emeryturę w J Ograniczenie budżetowe j w okresie t: (1 + τ c,t)c j,t + s j,t + Υ t = (1 τ ι j,t τ l,t )w j,t l j,t dochód z pracy (3) + (1 + r t(1 τ k,t ))s j,t 1 dochód z kapitału + (1 τ l,t )p j,t + b j,t emerytury i spadki
Scenariusze: baseline i reforma Reforma Trzy eksperymenty Porównujemy: 1 DB ze stałym wiekiem emerytalnym DB z rosnącym wiekiem emerytalnym 2 NDC ze stałym wiekiem emerytalnym NDC z rosnącym wiekiem emerytalnym 3 FDC ze stałym wiekiem emerytalnym FDC z rosnącym wiekiem emerytalnym stały: 60 lat rosnący:
Scenariusze: baseline i reforma Eksperymenty Plan 1 Symulacja przy braku zmian wieku emerytalnego baseline 2 Symulacja zmiany wieku emerytalnego reforma Analiza wrażliwości alternatywny scenariusz demograficzny (stała stopa urodzeń) produktywność rosnąca z wiekiem (Deaton, 1997)
Scenariusze: baseline i reforma Demografia: prawdopodobieństwo dożycia emerytury
Scenariusze: baseline i reforma Scenariusze demograficzne Liczba ludności Liczba dwudziestolatków
Scenariusze: baseline i reforma Baseline: Różnice między gospodarkami w trzech systemach Baseline: Różnice między gospodarkami w trzech systemach Podaż pracy Kapitał Stopy procentowe Deficyt ZUS (% PKB) Emerytury (% PKB) Podatek od pracy DB: starzenie znaczny wzrost deficytu ZUS i t L Spadek podaży pracy powoduje w DO znaczny wzrost kapitału na zatrudnionego oraz spadek stóp procentowych - gospodarka dynamicznie nieefektywna
Wyniki Spodziewane wyniki 1 Wzrost emerytur w NDC i FDC - dłużej pracujemy i oszczędzamy, krócej pobieramy emeryturę. 2 Spadek obciążenia podatkami w DB. 3 Wzrost podaży pracy (agregatowy), wzrost konsumpcji
Wyniki Główny rezultat Efekty dobrobytowe w jednostkach konsumpcji DB NDC FDC Demografia DB NDC FDC Spadające urodzenia 7.7% 8.0% 11.4% Stabilne urodzenia 7.7% 8.3% 12.0% Podnoszenie wieku przynosi korzyści wszystkim kohortom i we wszystkich systemach Źródła korzyści są zależą od systemu emerytalnego
Wyniki Źródła korzyści dobrobytowych Zagregowana podaż pracy Baseline Reforma (stosunek do baseline) Rośnie zagregowana podaż pracy (choć pracownicy pracują mniej w każdym okresie - do 2% okresowej podaży pracy, to pracują przez więcej lat)
Wyniki Źródła korzyści dobrobytowych Kapitał i stopy procentowe (stosunek do baseline) Kapitał Stopy procentowe W systemie FDC spadek kapitału na zatrudnionego i wzrost jego produktywności prowadzi do wzrostu stóp procentowych...
Wyniki Źródła korzyści dobrobytowych Emerytury jako % PKB Baseline Reforma (stosunek do baseline)... co z kolei w FDC prowadzi do wzrostu emerytur i zwiększa dobrobyt.
Wyniki Źródła korzyści dobrobytowych Deficyt ZUS w % PKB Baseline Reforma (stosunek do baseline) W DB: podniesienie wieku emerytalnego prowadzi do spadku obciążenia ZUS...
Wyniki Źródła korzyści dobrobytowych Podatek od pracy Baseline Reforma (stosunek do baseline)... dzięki czemu podatek od pracy nie musi tak drastycznie rosnąć, jak w baseline.
Wyniki Źródła korzyści dobrobytowych Skutki podnoszenia wieku emerytalnego (w relacji do baseline) Podaż pracy Kapitał Stopy procentowe (stosunek) (stosunek) (pp. różnicy) Deficyt ZUS (% PKB) Emerytury (% PKB) Podatek od pracy (pp. różnicy) (pp. różnicy) (pp. różnicy)
Wyniki Badanie wrażliwości Produktywność rosnąca z wiekiem (Deaton, 1997)
Wyniki Badanie wrażliwości Scenariusze alternatywne Tabela: Efekt dobrobytowy, % całkowitej konsumpcji, produktywność Deatona (1997) Demografia DB NDC FDC Spadające urodzenia 8.5% 9.5% 12.5% Stabilne urodzenia 8.7% 10.0% 13.3%
Wnioski Wnioski podnosenie wieku emerytalnego podnosi dobrobyt niezależnie od systemu emerytalnego, ale źródła korzyści zależą od jego typu efekt ten zwiększa się gdy produktywność rośnie z wiekiem wyniki odporne na zmianę założeń o demografii
Wnioski Dziękuję za uwagę
Wnioski Labor supply effects of the reform - decomposition Baseline Reform scenario overall j < 60 j 60 Total LFP LFP baseline=100 LFP baseline=100 DB 57.9% 58.1% 100.2% 58.1% 117.3% NDC 58.8% 58.2% 99.0% 58.2% 115.9% FDC 59.8% 58.9% 98.4% 58.9% 115.2%
Wnioski Kalibracja parametrów Parametry ω flat ω Deaton (1997) Technologia α udział kapitału w dochodzie 0.31 0.31 d deprecjacja 0.055 0.055 Preferencje δ dyskonto 0.99175 1.00693 θ aversja do ryzyka 1 1 ξ elastyczność Frisha 3.846 4.101 ψ dyzużyteczność z pracy 7.59 4.64 Cel r stopa procentowa 0.0625 0.0625 k/y stopa inwestycji 0.23 0.23
Wnioski Pension systems Defined Benefit (DB) - składka τ i stopa zastąpieniaρ { ρtw j 1,t 1, for j = J t p DB j,t = κ DB t p DB j 1,t 1, for j > J t (4) Defined Contribution (DC) składka τ i emerytury obliczone aktuarialnie Notional (jak I filar) ] Jt 1 [Π is=1 pj,t NDC i=1 (1+r It i+s 1 ) τ NDC Jt i,t i w Jt i,t i l Jt i,t i = J, for j = J t π s,t s= Jt (1 + rt I )pndc j 1,t 1, for j > J t (5) Funded (kapitałowy, jak II filar) [ Jt 1 pj,t FDC = i=1 Π i s=1 (1+r t i+s 1) J ] τ FDC Jt i,t i w Jt i,t i l Jt i,t i, for j = J t π s,t s= Jt (1 + r t)pj 1,t 1 FDC, for j > J t (6)