Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed r. Emerytura. Do kiedy stare emerytury?

Transkrypt

1 Emerytura Zasady wyliczania wysokości emerytury to suma pieniędzy, którą będzie comiesięcznie otrzymywał ubezpieczony z ZUS w momencie, gdy nabędzie status emeryta. Wyliczanie emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed r. Do kiedy stare emerytury? Mężczyzna urodzony w 1968 r. przechodzi na emeryturę w wieku 67 lat, czyli w 2035 r. Chyba, że opóźni przejście na emeryturę. Na emeryturze będzie żył średnio 20 lat. Więc emeryturę będzie pobierał do 2055 r. A może dożyje setnych urodzin?! Wyliczanie emerytury Kwota bazowa Obliczenie emerytury: 1. część socjalna emerytury: 24% * kwota bazowa 2. okres składkowy: liczba lat składkowych * 1,3% * podstawa wymiaru emerytury* kwota bazowa 3. okres nieskładkowy: liczba lat nieskładkowych * 0,7% * podstawa wymiaru emerytury * kwota bazowa Sumujemy ze sobą te składniki i otrzymujemy wysokość emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed r. stanowi 100 % przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenie społeczne, w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji. 1

2 Wysokość kwoty bazowej od 1999 r. Okres obowiązywania Wysokość kwoty bazowej Od 1 czerwca 1999 r. 1327,44 zł Od 1 czerwca 2000 r. 1540,20 zł Od 1 czerwca 2001 r. 1683,27 zł Od 1 czerwca 2002 r. 1775,89 zł Od 1 marca 2003 r. 1862,62 zł Od 1 marca 2004 r. 1829,24 zł Od 1 marca 2005 r. 1903,03 zł Od 1 marca 2006 r. 1977,20 zł Od 1 marca 2007 r. 2059,92 zł Od 1 marca 2008 r. 2275,37 zł Od 1 marca 2009 r. 2578,26 zł Od 1 marca 2010 r. 2716,71 zł Od 1 marca 2011 r. 2822,66 zł Od 1 marca 2012 r. 2974,69 zł Od 1 marca 2013 r. 3080,84 zł Od 1 marca 2014 r. 3191,93 zł Od 1 marca 2014 r. 3308,33 zł Podstawa wymiaru emerytury Podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne. Do podstawy wymiaru przyjmuje się te składniki wynagrodzenia (dochodu, przychodu), od których istniał obowiązek opłacania składek. Podstawa wymiaru emerytury cd. Mechanizm obliczania podstawy wymiaru świadczeń to przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat w przypadku zgłoszenia wniosku w 1999 r., a w 2000 r. i w latach następnych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu aktywności zawodowej (podlegania ubezpieczeniu). oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot wymienionych wyżej w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych, oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu, oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi indywidualny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%. ROK Średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce Roczne wynagrodzenie pracownika Wskaźnik wynagrodzenia Z 20 najkorzystniejszych - 72,60 % , , , , , , , , , , , , ,00 72, , ,00 70, , ,00 73, , ,00 67, , , , , , , , , , , , , , ,02 Wskaźnik Średni wskaźnik za lata wynagrodzenia ,37% ,79% ,07% ,58% ,09% ,10% ,21% ,48% ,73% ,98% ,72% 2

3 Okresy składkowe Okresy nieskładkowe to przede wszystkim okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, czyli m. in.: okresy służby wojskowej, pobierania zasiłku macierzyńskiego itp. to okresy braku aktywności zawodowej, za które nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, np. okresy pobierania zasiłku chorobowego, nauki w szkole wyższej, czy urlopu wychowawczego. Okresy uzupełniające Okresy pobierania okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, które uwzględnia się, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do uzyskania świadczenia emerytalnego; okresy uzupełniające uwzględnia się w rozmiarze brakującym do okresu wymaganego do uzyskania świadczenia. Traktuje się je jak okresy składkowe. to okresy przysługującej z ZUS, renty z tytułu niezdolności do pracy. Okresy te uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury w zakresie niezbędnym do jej przyznania dla osoby, która osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn i utraciła prawo do tej renty. Okres pobierania renty nie jest okresem składkowym ani też okresem nieskładkowym i nie podlega uwzględnieniu przy obliczaniu wysokości emerytury. Wyliczanie emerytury Obliczenie emerytury: 1. część socjalna emerytury: 24% * kwota bazowa 2. okres składkowy: liczba lat składkowych * 1,3% * podstawa wymiaru emerytury* kwota bazowa 3. okres nieskładkowy: liczba lat nieskładkowych * 0,7% * podstawa wymiaru emerytury * kwota bazowa Sumujemy ze sobą te składniki i otrzymujemy wysokość emerytury na zasadach zbliżonych do tych panujących przed r. Wysokość emerytury zależy od: 1. kwoty bazowej, obowiązującej w dacie powstania prawa do świadczenia, 2. wysokości podstawy wymiaru, 3. uwzględnionego okresu składkowego i nieskładkowego 3

4 Pracownik przedsiębiorstwa na koniec grudnia 2012 r. skończył 65 lat życia. Postanowił z dniem 1 stycznia 2013 r. przejść na emeryturę. Deklaruje 42 lata składkowe i 5 lat nieskładkowych. W tabelach poniżej znajdziecie Państwo wysokość jego rocznych zarobków, średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce oraz wysokość kwoty bazowej na ostatnie lata. Proszę wyliczyć wysokość emerytury, którą powinien otrzymać pracownik. Kolumna 1.- Rok; Kolumna 2. - Roczne wynagrodze nie pracownika (zł) , , , , , , , , , , , , , , , , , ,11 Średni wskaźnik Wskaźnik za lata wynagrodzenia ,23% ,03% ,59% ,10% ,03% ,13% ,48% ,61% Liczba lat składkowych = ,04% Liczba lat nieskładkowych = ,89% Kwota bazowa (KB) = 2974,69 zł ,65% Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 100,20 % 20 najlepszych 100,20% 24%*KB = 713,93 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 627,50 zł Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = 104,33 zł Wysokość emerytury = 2 445,75 zł Ta sama osoba postanawia przepracować jeszcze rok dłużej. Postanawia przejść na emeryturę w styczniu 2014 r. W 2013 roku zarobiła 35900,00 zł, natomiast średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce w 2013 r. wyniosło 43800,72 zł. Proszę sprawdzić o ile wzrośnie świadczenie emerytalne pracownika. Wskaźnik za lata Średni wskaźnik wynagrodzenia Wariant 2: ,03% ,59% ,10% Przechodzi na emeryturę rok później w styczniu ,03% Liczba lat składkowych = ,13% Liczba lat nieskładkowych = ,48% ,61% Kwota bazowa (KB) = 3080,84 zł ,04% Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 100,20 % ,89% ,65% ,64% 20 najlepszych 100,20% 24%*KB = 739,40 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 725,71 zł Czy opłaca się przesunąć datę przejścia na emeryturę na marzec? W 2013 roku zarobiła 35900,00 zł, natomiast średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce w 2013 r. wyniosło 43800,72 zł. Proszę sprawdzić o ile wzrośnie świadczenie emerytalne pracownika. Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = Wysokość emerytury = 108,05 zł 2 573,16 zł Przedłużenie aktywności zawodowej o rok podniosło wysokość świadczenia emerytalnego o 2 445,75 /2573,16 zł= 1,052, czyli 5,2 %. (127,41 zł) 4

5 Wielkość emerytury (%) Wielkość emerytury (%) Średni wskaźnik Wskaźnik za lata wynagrodzenia ,03% ,59% ,10% ,03% ,13% ,48% ,61% ,04% ,89% ,65% ,64% Liczba lat składkowych = Liczba lat nieskładkowych = Kwota bazowa (KB) = Wariant 2: Przechodzi na emeryturę rok później w marcu ,93 zł Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 100,20 % Wyliczenie poszczególnych wariantów I 2013 I 2014 III 2014 Liczba lat składkowych = Liczba lat nieskładkowych = Kwota bazowa (KB) = 2 974,69 zł 3 080,84 zł 3 191,93 zł Podstawa wymiaru emerytury (PWE) = 1,0020 1,0020 1, najlepszych 100,20% 24%*KB = Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = Wysokość emerytury = 766,06 zł 1 787,94 zł 111,95 zł 2 665,94 zł Przedłużenie aktywności zawodowej o rok podniosło wysokość świadczenia emerytalnego o 2573,16 /2665,94 zł= 1,036, czyli ponad 3,6 %. (92,78 zł) Wysokość emerytury I 2013 I 2014 III % * KB = 713,93 zł 739,40 zł 766,06 zł Liczba lat składkowych * 1,3% * KB * PWE = 1 627,50 zł 1 725,71 zł 1 787,94 zł Liczba lat nieskładkowych * 0,7 % * KB * PWE = 104,33 zł 108,05 zł 111,95 zł Wysokość emerytury 2 445,75 zł 2 573,16 zł 2 665,94 zł Wzrost wysokości emerytury w % 105,21% 103,61% Wzrost wysokości emerytury w kwocie 127,41 zł 92,78 zł Wskaźniki waloryzacji składek Rok Współczynnik Podstawa ,72% (MP 2006 nr 42, poz. 453) ,68% (MP 2006 nr 42, poz. 453) ,90% (MP 2006 nr 42, poz. 453) ,00% (MP 2006 nr 42, poz. 453) ,63% (MP 2006 nr 42, poz. 453) ,55% (MP 2006 nr 42, poz. 453) ,90% (MP 2007 nr 39, poz. 453) ,85% (MP 2008 nr 44, poz. 388) ,26% (MP 2009 nr 32, poz. 469) ,22% (MP 2010 nr 37, poz. 520) ,98% M.P. z 2011 r. Nr 35, poz ,18% M.P. z 2012 r., poz ,68% M.P r., poz ,20 % ,14 % ,68 % Symulacja wysokości emerytury Pracownik deklaruje 40 lat składkowych i 5 nieskładkowych. Kwota bazowa 3191,93 zł. Wyliczamy wysokość emerytury dla różnych wielkości podstawy wymiaru emerytury. Kwota bazowa 3191,93 zł Lata składkowe 40 Lata nieskładkowe PWE1 150 % - PWE2 100 % - PWE3 75 % - PWE4 50 % Emerytura 3423,34 zł 2593,44 zł 2178,49 zł 1763,54 zł Wysokość emerytury do PWE*KB 71,50% 81,25% 91,00% 110,50% Elastyczność wysokości emerytury E = 0,24*KB + 0,013*LS*PWE*KB + 0,007*LN*PWE*KB Wpływ zmian KB Wpływ zmian LS, LN oraz PWE Wyliczanie emerytury na nowych zasadach Zmiana KB o 1 % powoduje zmianę wysokości emerytury o 1 %. Zmiana LS, LN oraz PWE o 1 % powoduje zmianę wysokości emerytury o ok. 0,5 %. 5

6 Wysokość emerytury Podstawa obliczenia Wysokość nowej emerytury będzie wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia przez tzw. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi, w jakim ubezpieczony zdecyduje się przejść na emeryturę. Podstawę obliczenia emerytury utworzy kwota składek zaewidencjonowanych na indywidualnych kontach w ZUS i OFE ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwać będzie emerytura (czyli suma pieniędzy na indywidualnych kontach w ZUS i OFE). Wysokość nowej emerytury Wysokość nowej emerytury cd. Wysokość świadczenia emerytalnego zależy od wysokości zgromadzonych uprawnień i kapitałów emerytalnych W I filarze (konto w ZUS): Wysokość nowej emerytury = Zgromadzony kapitał emerytalny Liczby miesięcy pobierania świadczenia W II filarze (rachunek w OFE): Jej wysokość zależy od: Ad Jak dużo pieniędzy zgromadzimy na indywidualnych kontach. 2. Jak długo będziemy szacunkowo żyć po przejściu na emeryturę. Wyjaśnienia na kolejnych slajdach. Wysokość kapitału zgromadzonego na kontach zależy od: 1. Wysokości odprowadzanych kwot na indywidualne konta. 2. Okresu czasu, przez który odprowadzane są składki. 3. Wysokości stopy waloryzacji w ZUS. 4. Wysokości stopy zwrotu OFE. 5. Wysokości opłat pobieranych przez OFE. 6

7 Ad. 2. Czas pobierania świadczenia emerytalnego zależeć będzie od: 1. Wieku, przejścia na emeryturę. 2. Szacunkowej, statystycznie wyliczonej daty śmierci. Średnie dalsze trwanie życia Średnie dalsze trwanie życia to wielkość statystyczna służąca do ustalenia liczby miesięcy, w których przeciętnie będzie pobierana nowa emerytura. Jeżeli świadczeniobiorca przekroczyłby tę liczbę to i tak nie ma to wpływu na wysokość i zasady waloryzacji pobieranego później świadczenia. Średnie dalsze trwanie życia dla wieku emerytalnego będzie ustalane wspólnie dla mężczyzn i kobiet. Rozwiązanie Pewna osoba zarabiała przez cały okres swojej pracy zawodowej 3000 zł brutto miesięcznie, składka emerytalna wynosiła 20 %. Osoba ta zaczęła pracę w wieku 24 lata, a zakończyła w wieku 67 lat. Przewidywany wiek śmierci w momencie przejścia na emeryturę wynosi 75 lat. Proszę wyliczyć wysokość nowej emerytury przyjmując, że przez cały czas trwania pracy nie było inflacji, a środki pobierane w ramach składki emerytalnej nie były inwestowane, ani waloryzowane. Miesięcznie odkłada 3000 x 0,2 = 600 zł 67-24=43 lata 43x12=516 miesięcy Zgromadził 516x600= zł Na emeryturze będzie żył 75-67=8 lat Na emeryturze będzie żył 8 x 12 = 96 miesięcy Emerytura wyniesie /96 Emerytura wyniesie =3225 zł Rozwiązanie Wykorzystując dane z poprzedniego zadania proszę wyliczyć ile wyniosłaby emerytura gdyby badana osoba zdecydowała się przejść na emeryturę w wieku 68 lat i 69 lat. Zarobki zł brutto miesięcznie, składka emerytalna - 20 %, rozpoczęcie pracy - 24 lata, przewidywany wiek śmierci - 75 lat. Miesięcznie odkłada 3000 x 0,2 = 600 zł 68-24=44 lata 44x12=528 miesięcy Zgromadził 528x600= zł Na emeryturze będzie żył 75-68=7 lat Na emeryturze będzie żył 7 x 12 = 84 miesiące Emerytura wyniesie /84 Emerytura wyniesie =3771,43 zł 7

8 Rozwiązanie Wyliczenie poszczególnych wariantów Miesięcznie odkłada Zgromadził Na emeryturze będzie żył Na emeryturze będzie żył 3000 x 0,2 = 600 zł 69-24=45 lata 45x12=540 miesięcy 540x600= zł 75-69=6 lat 6 x 12 = 72 miesiące Wiek Wysokość emerytury 3225, , ,00 Wzrost wysokości emerytury w % 115,18 % 116,94% 119,32% Wzrost wysokości emerytury w kwocie 425 zł 546,43 zł 728,57 zł Emerytura wyniesie /72 Emerytura wyniesie =4500 zł Wiek Wysokość emerytury 1440, , , , , , ,00 Wzrost wysokości emerytury w % 110,12% 110,60% 111,19% 111,89% 112,75% 113,82% Wzrost wysokości emerytury w kwocie 145,70 zł 168,10 zł 196,20 zł 231,80 zł 278,20 zł 340,00 zł Wysokość emerytury w zależności od przewidywanej daty śmierci Wynagrodzenie brutto Wysokość skłądki emerytalnej 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Miesięcznie na emeryturę odkłada Wiek rozpoczęcia pracy Wiek zakończenia pracy Lata odkładania Miesiące odkładania Wysokość odłożonego kapitału Przewidywany wiek śmierci Lata życie na emeryturze Miesiące życia na emeryturze Wysokość emerytury 3225, , , , , , , , ,50 Obliczanie wysokości starej i nowej emerytury W poniższej tabeli zestawione są kariery zawodowe trzech mężczyzn. Każdy z nich ukończył 5-cio letnie studia, odbył roczną służbę wojskową oraz legitymuje się 40-to letnim stażem pracy. Dla uproszczenia założona jest stała średnia krajowa przez cały okres ich pracy wynosi 3900,00 PLN. W tabeli zamieszczono średnie zarobki mężczyzn w kolejnych dekadach aktywności zawodowej oraz przybliżoną wysokość przysługującej im emerytury w 65-tym roku życia. wiek Kowalski Nowak Wiśniewski 30,000 30,000 30,000 30,000 Obliczanie wysokości starej emerytury wiek Kowalski Nowak Wiśniewski 30,000 30,000 30,000 30,000 każdy wybrał ostatnie 10 lat Planowana "stara" emerytura brutto każdy ma WWP=250% (9750 PLN : 3900 = 250%; : 3900 = 769,2%, a więc 250%, gdyż WWP nie może przekroczyć 250%) 1. część socjalna 3900 * 24% = 936, * 250% * 40 lat * 1,3% = 5070, * 250% * 6 lat * 0,7% = 409,5 Suma = Obliczanie wysokości nowej emerytury wiek Kowalski Nowak Wiśniewski 30,000 30,000 30,000 30,000 Planowana "stara" emerytura brutto Przybliżona wysokość emerytury w "nowym" systemie = Przyjęte zostały dodatkowe uproszczone założenia: wszyscy uczestnicy są w I i II filarze, inflacja w całym okresie = 0%, wzrost realny płac = 0%, alokacja w otwartym Funduszu Emerytalnym = 95%, realna stopa zwrotu w OFE = 3% rocznie, podane zarobki są nieuskładkowione, mężczyzna 65-cio letni w świetle tablic długości życia będzie żył jeszcze przeciętnie 14 lat, Wiśniewski korzystając z dobrodziejstw limitu składki zaoszczędzone środki (po odliczeniu 40% podatku) lokuje w III filarze w programie o zbliżonej konstrukcji do OFE. 8