PSOUU - TELEGRAF Projekt " Otwórz się na świat a świat otworzy się na Ciebie - integracja społeczna i zawodowa osób z upośledzeniem umysłowym " - współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wydanie XVI 01.04.2011
Od redakcji Witamy Państwa serdecznie w kwietniowym numerze PSOUU.TELEGRAF, gazety internetowej wydawanej w ramach projektu Otwórz się na świat, a świat otworzy się na Ciebie - integracja społeczna i zawodowa osób z upośledzeniem umysłowym, współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W tym numerze znajdziecie państwo relację z realizacji projektu w miesiącu marcu (łącznie z fotografiami wykonanymi przez samych beneficjentów projektu), relację z odbywających się w marcu zajęć z autoprezentacji oraz artykuły dotyczące osób z Zespołem Downa (z okazji Światowego Dnia Osób z Zespołem Downa, który to obchodziliśmy 21 marca). Na wstępie jednak chcieliśmy Państwu złożyć życzenia spokojnych i wesołych Świąt Wielkanocnych, dużo zdrowia, radości, smacznego jajka, mokrego dyngusa, mnóstwo wiosennego optymizmu oraz samych sukcesów! Życzymy miłej lektury. Redakcja Strona 2
POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM KOŁO W TARNOWIE Podaruj swój "1%" podatku osobom niepełnosprawnym intelektualnie wystarczy wpisać: KRS: 0000048380 w odpowiedniej rubryce rocznego zeznania podatkowego i obliczoną równowartość 1% podatku należnego. Dzięki naszemu wspólnemu zaangażowaniu możemy zebrać niezbędne fundusze na Utworzenie mieszkania treningowego dla dorosłych osób niepełnosprawnych umysłowo Zapewnienie systematycznej rehabilitacji i terapii Cieszymy się, że zyskaliśmy uznanie naszej działalności w postaci wpłat z całego kraju, które przeznaczamy na działalność związaną z rehabilitacją dzieci, młodzieży i dorosłych z upośledzeniem umysłowym korzystających ze wsparcia w naszych placówkach w Tarnowie. Serdecznie dziękujmy wszystkim, którzy przekazali nam 1% podatku za 2009 rok. Otrzymaliśmy kwotę 60 776,57 zł. Kontakt z redakcją: psouutelegraf@o2.pl Strona 3
Marcowe Otwórz się na świat Marzec był niezwykle pracowitym i intensywnym miesiącem dla uczestników projektu Otwórz się na świat, a świat otworzy się na Ciebie - integracja społeczna i zawodowa osób z upośledzeniem umysłowym, współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Podczas zajęć teoretycznych beneficjenci kontynuowali cykl poznawania zawodów artystycznych. Beneficjenci zaznajamiali się więc z pracą kreatora i projektanta mody. Uczestnicy dowiedzieli się też krok po kroku jak można zaprojektować i wykonać własnoręcznie prasowankę na podkoszulek. Zajęcia te, co nas bardzo cieszy, były wysoko oceniane przez uczestników jak i ich rodziców/opiekunów. Odbyły się też treningi praktyczne (m.in. uczestnictwo w zabawie z okazji Tłustego czwartku ), oraz zajęcia z autoprezentacji (o czym piszemy w osobnym artykule). Kolejni uczestnicy projektu wzięli udział w Krótkoterminowej Próbie Pracy (podziękowania dla firmy NaProCare wydawcy portalu www.moscice.pl), odbywały się również zajęcia indywidualne z logopedą, psychologiem i doradcą zawodowym. Warta podkreślenia jest również prawie stuprocentowa frekwencja beneficjentów na warsztatach teoretycznych oraz zajęciach z autoprezentacji. Cieszymy się, iż beneficjenci przychodzą do nas chętnie i postrzegają przeprowadzane przez nas zajęcia jako ciekawe i potrzebne. Takie dobre opinie mobilizują nas do jeszcze lepszej pracy. Serdecznie zapraszamy do oglądnięcia galerii fotograficznej z marcowych zajęć. Większość zdjęć (przyznają państwo, coraz bardziej profesjonalnych!) wykonana została przez samych uczestników projektu. Strona 4
Strona 5
Strona 6
Strona 7
Strona 8
Strona 9
Strona 10
Zajęcia z autoprezentacji W minionym miesiącu w ramach projektu Otwórz się na świat, a świat otworzy się na Ciebie - integracja społeczna i zawodowa osób z upośledzeniem umysłowym, współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego odbyły się zajęcia z autoprezentacji. Pani Marta, specjalistka w dziedzinie kreacji wizerunku, przeprowadziła z beneficjentami szereg zajęć, których głównym celem było przedstawienie różnych sposobów na dobre zaprezentowanie samego siebie innym. Uczestnicy mieli możliwość wysłuchania wykładów o tym, jak się ubierać, jakie stosować kosmetyki i makijaż, jak się prezentować podczas rozmowy w sprawie pracy, jak zrobić dobre pierwsze wrażenie na adwersarzu i wiele, wiele innych zagadnień szeroko pojętej autoprezentacji. Ale zajęcia te to nie tylko wykład lecz również ćwiczenia praktyczne. Beneficjenci dzięki specjalnemu programowi komputerowemu mogli sprawdzić, jak mogą poprawić wygląd dzięki zabiegom kosmetycznym. Uczestnicy zajęć mieli możliwość przebierania się też w różne stroje i ozdoby dostarczone przez prowadzącą zajęcia (ćwiczenia w grupach) odpowiednie na dana okazję. Ćwiczono też, jak korzystnie jest się ustawiać do fotografii. Uczestnicy projektu byli bardzo zadowoleni z przeprowadzonych przez panią Martę zajęć, również sama prowadząca przyznała, że zaimponowała jej aktywność i chęć zdobywania wiedzy i umiejętności wykazywana przez beneficjentów. Zapraszamy do oglądnięcia galerii foto z zajęć z autoprezentacji. Strona 11
Strona 12
Strona 13
Strona 14
Strona 15
Strona 16
Strona 17
Strona 18
Strona 19
Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa 21 marca obchodziliśmy Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa. W naszym kraju, jak się szacuje, żyje około 45-60 tysięcy osób z zespołem Downa. W ciągu jednego dnia rodzi się ich troje. Pierwszy Światowy Dzień Osób z Zespołem Downa (World Downsyndrome Awareness Day), ogłoszony przez Down Syndrome International, odbył się 21 marca 2006 roku. Dzień i miesiąc zostały tak wybrane, aby odpowiadały kolejno genowi 21 i trisomii. W Stanach Zjednoczonych każdego roku w październiku National Down Syndrome Society organizuje Miesiąc Zespołu Downa, jako "forum dla zniszczenia stereotypów, zapewnienia prawdziwej informacji i rosnącej świadomości o potencjale osób z zespołem Downa". W Południowej Afryce Dzień Świadomości o Zespole Downa jest obchodzony 20 października. Niepełnosprawność ludzi z zespołem Downa niesie ze sobą pewne wymogi i ograniczenia, np. konieczność specjalnej edukacji i opieki wychowawczozdrowotnej, dostosowanych warunków mieszkaniowych oraz potrzebę uczestnictwa w rodzicielskich grupach wsparcia. Dopasowana do możliwości i potrzeb edukacja oraz opieka mają na celu ułatwienie codziennego życia osobom z zespołem Downa oraz ich rodzicom, a także umożliwienie normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Na początku XX wieku, w większości wysokorozwiniętych krajów, osoby z zespołem Downa były umieszczane w zamkniętych instytucjach oraz koloniach i w ten sposób wyłączane ze społeczeństwa. Od początku lat 60. rodzice dzieci z zespołem Downa oraz organizacje zrzeszające rodziców, a także pedagodzy i inni specjaliści powszechnie opowiedzieli się za prawem osób z jakąkolwiek formą upośledzenia psychicznego lub fizycznego do uczestniczenia w życiu społeczeństwa na najwyższym możliwym do osiągnięcia indywidualnym Strona 20
poziomie. W wielu krajach dąży się do połączenia edukacji specjalnej z normalnymi ustaleniami edukacyjnymi, tak aby dzieci z zespołem Downa mogły uczyć się w powszechnym systemie szkolnym przy jednoczesnym dopasowaniu wymogów do możliwości intelektualnych ucznia. Pomimo tych zmian, zmniejszone umiejętności ludzi z zespołem Downa mogą stanowić wyzwanie dla ich rodziców i rodzin. Zaleca się mieszkanie pod opieką rodziny w celu wykreowania właściwych wzorców zachowania. Osoby upośledzone z zespołem Downa często spotykają się z nastawieniem protekcjonalnym lub dyskryminacją w szerszej społeczności. Zespół Downa, trisomia 21 (ang. Down syndrome, trisomy 21), dawniej nazywany mongolizmem zespół wad wrodzonych spowodowany obecnością dodatkowego chromosomu 21. Eponim pochodzi od nazwiska brytyjskiego lekarza Johna Langdona Downa, który opisał go w 1866 roku. W 1959 roku Jérôme Lejeune odkrył, że u podstaw zespołu wad wrodzonych leży trisomia 21. chromosomu. Osoby z zespołem Downa mają mniejsze zdolności poznawcze niż średnia w populacji zdrowej. Wahają się one od lekkiej do umiarkowanej niepełnosprawności intelektualnej. Zaburzenia rozwojowe manifestują się głównie jako skłonność do zawężonego myślenia lub naiwność. Niewiele osób wykazuje niepełnosprawność intelektualną w stopniu głębokim. Częstość występowania zespołu Downa szacuje się na 1 przypadek na 800 1000 żywych urodzeń. Wiele objawów przedmiotowych zespołu Downa jest niecharakterystycznych i spotyka się je także u osób z prawidłowym kariotypem. Zalicza się do nich: pojedynczą bruzdę dłoniową (zamiast podwójnej bruzdy na jednej lub obu dłoniach), migdałowaty kształt oczu spowodowany fałdem nad powieką, krótsze kończyny, osłabione napięcie mięśniowe oraz wystający język. U osób z zespołem Downa istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia: wad wrodzonych serca, refluksu żołądkowoprzełykowego, nawracających infekcji ucha, zespołu bezdechu śródsennego Strona 21
i chorób gruczołu tarczowego. Ostateczny stopień rozwoju i komfort życia dziecka z zespołem Downa mogą poprawić działania zainicjowane już we wczesnym dzieciństwie tj. prawidłowa opieka lekarska, akceptacja i zaangażowanie rodziny oraz edukacja i szkolenie zawodowe. Istnieją jednak pewne fizjologiczne i genetyczne ograniczenia, których nie można pokonać. Strona 22
Komunikacja osób z Zespołem Downa. Propozycje ćwiczeń stymulacyjnych Niemal każda osoba z zespołem Downa ma problemy z mową i mówieniem. Zaburzenia w rozwoju umiejętności słownego komunikowania się dotyczą różnych poziomów języka i różnych sfer mowy. Ch. Wunderlich podkreśla, że wypowiedzi tych osób w związku z nieprawidłową artykulacją są zniekształcone, niezrozumiałe dla otoczenia spoza kręgu najbliższych. Podobny pogląd reprezentuje R. Mein, wskazując bardzo wolne tempo rozwoju mowy. Według D. Evansa i H. Hampsona u osób z zespołem Downa najbardziej upośledzona jest artykulacja (wymową), fonacja (objawy zniekształcenia głosu, a nawet afonii) i płynność wypowiedzi (melodia, akcent, rytm). Przyczyn jest wiele. Przede wszystkim są one związane z podłożem anatomicznym. Osoby z zespołem Downa cechuje obniżony poziom rozumienia, zaburzona jest lub niewykształcona umiejętność budowania zdań. Mimo, że różny jest poziom rozwoju mowy dzieci z tym zespołem daje się wyłonić pewne prawidłowości. Z reguły obserwuje się nieprawidłową gospodarkę oddechem: krótki wydech, mówienie na wdechu. Fonacja jest często zniekształcona, ochrypła. Głos bywa też niski, matowy. Przyczyną tych zjawisk są: zaburzenia funkcjonale lub anatomiczne układu oddechowego i fonacyjnego ( wady w budowie krtani np. zgrubiałe wiązadła głosowe, wiotkość mięśni oddechowych i fonacyjnych). Tempo mowy jest albo przyspieszone, albo spowolnione. Rzadko występuje płynność mówienia. Zaburzona w znacznym stopniu bywa wymowa. Często jest ona na tyle niewyraźna, że obniża stopień zrozumiałości wypowiedzi dziecka. Charakterystyczne są takie zjawiska fonetyczne jak: substytucje głoskowe (zastępowanie głoski inną), zniekształcenia głosek, elizje (opuszczenia głosek), metatezy (przestawianie głosek), skracanie długości fonetycznej wyrazów, Strona 23
posługiwanie się szczątkami wyrazów, upraszczanie grup spółgłoskowych. Na skutek małej elastyczności warg kłopotliwe dla dziecka może być nawet wyartykułowanie głosek: p, b, m, f, w. Najczęściej spotykaną wadą jest oczywiście seplenienie, a dominująca nieprawidłowość to artykulacja międzyzębowa. Sprzyjają temu złe warunki zgryzowe, brak pionizacji języka, słaba siła mięśniowa żuchwy. Zaburzenia wymowy mogą być jeszcze spowodowane zakłóceniami w odbiorze czyli zdarzającymi się u osób z zespołem Downa uszkodzeniami narządu słuchu. Upośledzenie słuchu, które może występować, u osób z zespołem Downa, zdaniem C. Cunnighama bardzo często dotyczy tylko dźwięków o wysokiej częstotliwości. Dlatego dziecko słyszy, ale nie może rozpoznać słów, jeśli częstość dźwięków ma wysoką częstotliwość. Osoby z zespołem Downa już w wieku niemowlęcym powinny trafiać do logopedy. Wczesna stymulacja językowa i wspomaganie rozwoju mowy odbywa się przez: stwarzanie dziecku warunków do zabaw głosem i dźwiękami, nadawanie znaczenia komunikatom bezsłownym, kojarzenie słów z przedmiotami i czynnościami, uczenie rozumienia pojęć słownych, motywowanie i zachęcanie do słownego sposobu porozumiewania się. Dzięki wczesnej interwencji leczniczo- rehabilitacyjnej stale wzrasta poziom rozwoju intelektualnego, językowego, emocjonalnego, społecznego oraz sprawność ruchowa osób z zespołem Downa. Zalecane są masaże twarzy i wnętrza jamy ustnej, stymulowanie punktów neuromotorycznych twarzy mają na celu wzmocnienie napięcia mięśni, usprawnienie czynności gryzienia, żucia i połykania (np. masaż Castillo -Moralesa). Najważniejsze jest zachęcanie do produkowania dźwięków. W codziennych zabawach jest mnóstwo okazji do wykorzystywania wyrazów dźwiękonaśladowczych. W każdej sytuacji należy też przybliżać świat słowami, opowiadać o tym co widzimy, co robimy. Kształtowanie mowy i jej stymulowanie u osób z zespołem Downa jest procesem długotrwałym, Strona 24
powolnym i w różnym stopniu efektywnym. Należy pamiętać, że każda osoba ma swoje indywidualne tempo rozwojowe. Propozycje ćwiczeń stymulujących rozwój mowy u osób z zespołem Downa: 1. Masaż twarzy 2. Ćwiczenia mimiczne 3. Ćwiczenia i zabawy oddechowe 4. Zabawy dźwiękonaśladowcze 5. Piosenki i bajki ortofoniczne 6. Opowiadanie logopedyczne 7. Wierszyki do ćwiczeń logorytmicznych 8. Rymowanki i wyliczanki 9. Zajęcia muzyczne- słuchanie, śpiewanie 10. Opowiadanie i czytanie bajek 11. Słuchanie nagrań /bajek/ Strona 25
Program Diagnoza i rehabilitacja dzieci i młodzieży W ramach działalności Punktu Wczesnej Interwencji przy PSOUU - Koło w Tarnowie realizowane jest zadanie publiczne pn. "Diagnoza oraz rehabilitacja dzieci i młodzieży"o charakterze specjalistycznego programu terapeutyczno - rehabilitacyjnego w zakresie rehabilitacji oraz aktywizacji społecznej dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym. Okres realizacji: 11.01.-29.12.2011r. Miejsce realizacji: Tarnów, ul. Okrężna 4a Zapisy osobiście w siedzibie PWI bądź telefonicznie pod nr tel. 14 627-10-22 ZAPRASZAMY Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Gminy Miasta Tarnowa - Urzędu Miasta Tarnowa Strona 26