Istota edukacji włączającej w podnoszeniu jakości edukacji wszystkich uczniów

Transkrypt

1 Istota edukacji włączającej w podnoszeniu jakości edukacji wszystkich uczniów Grzegorz Wiącek Katedra Psychologii Rehabilitacji Instytut Psychologii KUL

2 Plan prezentacji 1. Pytanie podstawowe 2. Uczestnicy kształcenia włączającego 3. Kształcenie włączające i inne formy 4. Kryteria odpowiedzi 5. Decyzja o wyborze formy edukacji

3 Pytania podstawowe Co jest istotą edukacji włączającej? Co jest istotą edukacji?

4 Pytania podstawowe Cele kształcenia: wsparcie całościowego rozwoju dziecka dbałość o integralny rozwój biologiczny, poznawczy, emocjonalny, społeczny i moralny ucznia. Dobro dziecka wartością naczelną!

5 Pytania podstawowe Jakie dzieci uczestniczą w kształceniu włączającym?

6 Klaudia Ma mózgowe porażenie dziecięce ze znacznie ograniczoną funkcją poruszania się i manipulacją precyzyjną

7 Specjalne potrzeby edukacyjne dziecka z niepełnosprawnością ruchową (przykłady): - pomoc w przemieszczaniu się po szkole - pomoc w pisaniu, rysowaniu i in. czynnościach szkolnych specjalistyczne przyrządy rehabilitacyjne - pomoc w uczestniczeniu w różnych aktywnościach z rówieśnikami

8 Piotrek Ma całkowite uszkodzenie słuchu od urodzenia

9 Specjalne potrzeby edukacyjne dziecka z niepełnosprawnością słuchową (przykłady): - pomoc w komunikacji z nauczycielem (pomoc tłumacza, wykorzystanie odczytywania z ust, protez słuchu, fonogestów lub j. mig.) - pomoc w komunikacji z rówieśnikami (jw.) - pomoc w odbiorze informacji pisanych

10 Nikodem Ma autyzm ze znacznie nasilonymi objawami

11 Specjalne potrzeby edukacyjne dziecka z autyzmem (przykłady): - pomoc w porozumiewaniu się z nauczycielem i rówieśnikami - pomoc w rozumieniu i przestrzeganiu zasad społecznych - pomoc w radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi (np. słaba tolerancja zmian, nietypowe zachowania zmysłowe)

12 Kamil Ma całkowite uszkodzenie wzroku od urodzenia

13 Specjalne potrzeby edukacyjne dziecka z uszk. wzroku (przykłady): - wyposażenie w specjalistyczne pomoce i przyrządy - pomoc w poruszaniu się po szkole i otoczeniu - pomoc w uczestniczeniu w różnych aktywnościach z rówieśnikami

14 Basia Ma niepełnosprawność umysłową w stopniu umiarkowanym

15 Specjalne potrzeby edukacyjne dziecka z n. umysł. (przykłady): - dostosowanie procesu dydaktycznego i metodyki pracy z uczniem - pomoc w rozumieniu i przestrzeganiu zasad społecznych - pomoc samodzielnym funkcjonowaniu w szkole - pomoc w uczestniczeniu w różnych aktywnościach z rówieśnikami

16 Specjalne potrzeby edukacyjne dziecka z niepełnosprawnością Przygotowanie do wejścia w środowisko szkolne: znajomość terenu, nauczycieli Zapewnienie niezbędnych pomocy technicznych Umożliwienie sprawnego porozumiewania się z rówieśnikami Wypracowanie zdolności przestrzegania zasad życia społecznego

17 Dzieci pełnosprawne

18 i ich potrzeby

19 Kształcenie włączające Jakie są efekty uczestniczenia dzieci w kształceniu włączającym?

20 Efekty kształcenia włączającego Dobre przykłady efektów kształcenia włączającego dla dzieci pełnosprawnych i z niepełnosprawnością. Złe przykłady efektów kształcenia włączającego dla dzieci pełnosprawnych i z niepełnosprawnością.

21 Kształcenie w edukacji włączającej Dziecko z niepełnosprawnością uczy się w ogólnodostępnej szkole i klasie Kształcenie to jest dostępne w szkole rejonowej dla każdego dziecka W klasie jest (do) 1-2 dzieci z niepełnosprawnością (wynika to z proporcji osób niepełnosprawnych w społeczeństwie) W klasie uczy jeden nauczyciel, który dba o zaspokojenie potrzeb edukacyjnych każdego ze swoich uczniów

22 Mocne strony Ocena kształcenia w edukacji włączającej Dostępne w miejscu zamieszkania Możliwość realizacji pełnego włączenie ucznia niepełnosprawnego w społeczność szkolną Słabe strony Brak systemowych rozwiązań Braki w poradnictwie dla szkół/wsparcia specjalistów (w zakresie typów niepełnosprawności) Braki w przygotowaniu nauczycieli (do pracy z uczniem niepełnosprawnym)

23 Inne formy kształcenia Jakie są inne formy uczestniczenia dzieci z niepełnosprawnością w kształceniu?

24 Kształcenie w edukacji integracyjnej Klasy utworzone na podstawie odpowiednich przepisów Ok 20 uczniów w klasie 1-5 uczniów z niepełnosprawnością 2 nauczycieli: prowadzący i specjalista Dodatkowe środki finansowe Dostępne dla dziecka w najbliższym sąsiedztwie (założenie) Prowadzi do umiejętności dobrego współżycia społecznego osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych (założenie)

25 Ocena kształcenia w edukacji integracyjnej Mocne strony Mniej liczne klasy Zaspokojenie specjalnych potrzeb edukacyjnych poprzez: Obecność nauczyciela specjalisty Dodatkowe środki finansowe Słabe strony Nie zaspokaja potrzeb osobistych i społecznych uczniów niepełnosprawnych Tworzenie się dwóch społeczności: uczniów pełnosprawnych i niepełnosprawnych

26 Kształcenie w szkole specjalnej Wybrane szkoły dla dzieci z określonym rodzajem niepełnosprawności Dobrze rozwinięty model kształcenia wieloletnia tradycja Przygotowani nauczyciele, programy szkolne, pomoce, klasy i szkoły Wyraźnie mniej placówek, niż szkół ogólnodostępnych

27 Ocena kształcenia w szkole specjalnej Mocne strony Wysoki stopień specjalizacji: Nauczyciele, środki dydaktyczne, sprzęt rehabilitacyjny Dobre relacje dziecka z rówieśnikami Zaplanowana i prowadzona integracja Słabe strony Oderwanie od rodziny (internaty) Bardziej ograniczony kontakt z pełnosprawnymi rówieśnikami Mniej okazji do funkcjonowania w relacjach społecznych pomiędzy osobami z niepełnosprawnością a pełnosprawnymi

28 Efekty różnych form kształcenia Dobre przykłady efektów kształcenia specjalnego, integracyjnego i włączającego dla dzieci z niepełnosprawnością. Złe przykłady efektów kształcenia specjalnego, integracyjnego i włączającego dla dzieci z niepełnosprawnością.

29 Pytanie praktyczne Jak należy zaplanować i pokierować karierą edukacyjną dziecka z niepełnosprawnością? Do jakiej szkoły i na jakich zasadach ma pójść takie dziecko?

30 Podejście systemowe Edukacja jako system Szkoła jako system Klasa szkolna jako system

31 Poziomy integracji wg A. Jurosa Integracja społeczna Integracja usług społecznych Integracja psychiczna

32 Koncepcja gotowości do integracji/włączania Gotowość dziecka z niepełnosprawnością specjalne potrzeby edukacyjne dziecka Gotowość jego rodziców Gotowość jego przyszłych nauczycieli Gotowość jego przyszłej klasy Gotowość jego przyszłej szkoły Gotowość jego społeczności lokalnej

33 Koncepcja gotowości do integracji/włączania Gotowość dziecka Przygotowanie do wejścia w środowisko szkolne: znajomość terenu, nauczycieli Zapewnienie niezbędnych pomocy technicznych Gotowość jego rodziców Gotowość do współpracy ze szkołą Poczucie bezpieczeństwa Wcześniejsze zaopiekowanie Gotowość jego przyszłych nauczycieli Przygotowanie w zakresie typów niepełnosprawności Postawa otwartości z poszanowanie godności i indywidualności

34 Koncepcja gotowości do integracji/włączania Gotowość jego przyszłej klasy Zaadaptowanie klasy Brak barier architektonicznych, sprzęt, specjaliści Otwartość uczniów, atmosfera, wsparcie Gotowość jego przyszłej szkoły Gotowość do współpracy z rodzicami i wypracowywania wspólnych rozwiązań Przygotowanie szkoły Brak barier architektonicznych, sprzęt, specjaliści Atmosfera, system wsparcia Gotowość jego społeczności lokalnej Postawa antysegregacyjna

35 Koncepcja gotowości do integracji/włączania Gotowość ma charakter interakcyjny Kluczowa rola minimalnego poziomu gotowości dziecka Dziecko o większej gotowości do integracji/włączania może poradzić sobie w środowisku mniej gotowym do tej formy kształcenia W środowisku bardziej gotowym do integracji/włączania może dobrze odnaleźć się dziecko o mniejszym poziomie gotowości do takiej formy edukacji Co jeśli więcej elementów tego systemu jest niegotowych do edukacji integracyjnej/włączającej?

36 Efektywność integracji/włączania Integracji edukacyjnej nie można uzyskać po prostu umieszczając dzieci pełnosprawne i niepełnosprawne w jednej klasie! Co jest potrzebne? Rzetelne przygotowanie sprawdzenie i wypracowanie gotowości do integracji w różnych elementach systemu edukacyjnego Prowadzenie/animowanie/wspieranie procesu integracji edukacyjnej w konkretnej grupie/klasie

37 Jak wybrać model edukacji dla dziecka? Indywidualnie każda forma edukacji jest potrzebna W zależności od poziomu gotowości do integracji w różnych elementach systemu edukacyjnego Koncepcja wczesnej segregacji dla późniejszej integracji dziecka Decyzja należy do rodziców, ale powinna być to mądra decyzja, a to często zależy od informacji i mądrego wsparcia z zewnątrz!

38 Dziękuję za uwagę! Zapraszam do kontaktu: