UNIWERSYTET MEDYCZNY W ŁODZI

Podobne dokumenty
Ocena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy

RECENZJA. Rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Nowickiego. Ocena wybranych elementów niszy szpikowej u pacjentów poddawanych

Zabrze r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Cypriana Olchowy

Lublin, 26 maja, 2015 roku

Ocena pracy doktorskiej. mgr Beaty Jakusik. pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych

Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej

kwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. lek., lek. stom. Aldony Chloupek. pt.: Wpływ rodzaju żywienia na proces leczenia chorych z nowotworami

Poznań, r.

Dr hab. n. med. Beata Czarnecka, Prof. U.M. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego. w Poznaniu

Recenzja pracy doktorskiej lek. Bogumiły Szyszki-Charewicz pt. Analiza skuteczności napromieniania przerzutów do mózgu u chorych na czerniaka

informacje zawarte w tych podrozdziałach są szczególne cenne dla praktyki klinicznej z punktu widzenia diagnostyki różnicowej. Część wstępu dotycząca

UNIWERSYTET MEDYCZNY W ŁODZI R E C E N Z J A

Katedra i Klinika Kardiologii Wydział Lekarski Kształcenia Podyplomowego Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

w Katowicach RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Lek med. Sylwii Postuły pt.: "Obraz kliniczny, analiza wyników leczenia i czynników prognostycznych

Przedstawiona do recenzji praca porusza ciekawe i me tylko medycznie, ale i

Dr hab. med. Cezary Piwkowski Poznań, Recenzja. pracy naukowej na stopień doktora nauk medycznych mgr Kingi Gryglickiej p.t.

S T R E S Z C Z E N I E

OCENA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. pt Ocena jakości życia nosicielek mutacji genu BRCA1 po profilaktycznej operacji narządu rodnego

Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat

RECENZJA Rozprawy doktorskiej lekarza medycyny Aleksandry Olgi Kozłowskiej pt: Analiza ekspresji genu FERMT2

WYDZIAŁ NAUKI O ZDROWIU FACULTY OF HEALTH SCIENCES

Prof. dr hab. Zbigniew Adamiak Olsztyn, Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej UWM Olsztyn RECENZJA

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

Warszawa, r.

Wpływ blizny pooperacyjnej na nawrót dolegliwości bólowych po dyscektomii

Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii

Łódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi

RECENZJA rozprawy doktorskiej lekarza stomatologa Thomasa Proba pt " Ocena czynnościowa leczenia bezzębia przy zastosowaniu

Recenzja mgr Anny ŚLIWIŃSKIEJ Ilościowa ocena obciążeń środowiskowych w procesie skojarzonego wytwarzania metanolu i energii elektrycznej

Lublin 30 lipca 2017r.

RECENZJA. rozprawy doktorskiej Jolanty GRZEBIELUCH nt. "Znaczenie strategii marketingowej w

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Bialymstoku OCENA

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU

Klinika Alergologii Gdański Uniwersytet Medyczny

Skuteczność peloidoterapii, kinezyterapii i pola magnetycznego niskiej częstotliwości w leczeniu objawów dyskopatii lędźwiowej

ZAKŁAD MEDYCYNY RATUNKOWEJ UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU

Warszawa, 7 grudnia 2015 r.

Cykl kształcenia

Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Szymona Darochy. pt. Ocena skuteczności i bezpieczeństwa przezskórnej angioplastyki balonowej tętnic

Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska Autorzy Wykaz skrótów... 19

Dr n. med. Stanisław Góźdź Dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii Konsultant Wojewódzki w dzidzinie Onkologii Klinicznej

Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia

i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz zasad wykonywania zabiegu także od strony technicznej przydatne dla zrozumienia dalszej części

Szanowny Pan. Dziekan Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu. Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kopański Kraków r. Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Onkologia - opis przedmiotu

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Fizjoterapia kliniczna w onkologii i medycynie paliatywnej

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak

typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. lek. Hanny Czerniejewskiej Wolskiej

Ocena rozprawy doktorskiej. Mgr Pauliny Smyk pt.: Wpływ wybranych ksenobiotyków na zmiany parametrów

Leczenie chorych na nowotwory złośliwe z roku 2015 w podregionach woj. dolnośląskiego

Do oceny przedstawiono oprawioną rozprawę doktorską zawierającą 133 strony

Poznań, ul. Przybyszewskiego 49 tel Recenzja

Zależność pomiędzy wybranymi parametrami antropometrycznymi a stężeniem 25(OH)D 3 u osób po 60 roku życia.

przerzutowym czemiakiem przeżywa rok od rozpoznaniu.

Nowotwory złośliwe piersi - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii.

Recenzja rozprawy doktorskiej autorstwa Pani mgr Agnieszki Strzeleckiej pt. Możliwości wspierania satysfakcji pacjentów przez zastosowanie systemów

ul. A. Mickiewicza 2, Białystok tel , faks Ocena

Ocena rozprawy doktorskiej lek. wet. Dagmary Winiarczyk. Przydatność proteomiki w rozpoznawaniu nefropatii różnego pochodzenia u psów

Recenzja. Ocena merytoryczna pracy

Załącznik do OPZ nr 8

Dr hab. Prof. ndzw Wojciech Apoznański

Rozprawy doktorskiej mgr Anny Marii Urbaniak-Brekke. pt.: Aktywność społeczności lokalnych w Polsce i Norwegii

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:

Ocena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka. pt.: Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder

OCENA. Rozprawy doktorskiej lek. med. Aleksandry Wieczorek. pt. Ekspresja receptorów opioidowych w skórze chorych ze świądem mocznicowym

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr inż. Olgi Andrzejczak. pt. Badania osadu czynnego z zastosowaniem technik cyfrowej analizy obrazu mikroskopowego

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Arkadiusza Płowca pod tytułem "Wpływ prebiotyków i symbiotyków podanych in ovo na zmianę ekspresji genomu kury"

SYLABUS x 8 x

1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej

[10ZPK/KII] Onkologia

Leczenie skojarzone w onkologii. Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego

Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi

Program dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia

na możliwość opracowania czułego i bezinwazyjnego testu pomocnego w diagnostyce raków jelita grubego. Wyjaśnianie zależności pomiędzy różnymi

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii

w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Pradeep Kumar pt. The Determinants of Foreign

10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY?

Warszawa, dnia

Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu

HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 2. Wskazania do interwencji psychoonkologicznej

KURS KWALIFIKACYJNY Pielęgniarstwo onkologiczne. OTWARCIE KURSU KWALIFIKACYJNEGO Kierownik kursu: mgr Anna Kosowska godz.14:30

RAMOWY PROGRAM KURSU DOSKONALĄCEGO DLA LEKARZY. pt Aktualne wytyczne w diagnostyce nowotworów okolicy głowy i szyi AUTOR

RECENZJA rozprawy na stopień doktora nauk medycznych przygotowana na zlecenie Przewodniczącej Rady Naukowej

Leczenie chorych na nowotwory złośliwe z lat w podregionach woj. dolnośląskiego

HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 2 0 MODUŁ II Profilaktyka i 5 2. Czynniki ryzyka chorób nowotworowych

Recenzja rozprawy doktorskiej

HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 2. Wskazania do interwencji psychoonkologicznej

Katowice, 26 marca 2018 r. Prof. dr hab. n. med. Wanda Romaniuk

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 listopada 2010 r.

KATEDRA I KLINIKA PEDIATRII, HEMATOLOGII I ONKOLOGII GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY. Recenzja pracy doktorskiej lek. Miłosza Jazdona

i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.

Transkrypt:

UD MEDYCZNY UNIWERSYTET W ŁODZI Łódź, 22 sierpnia 2016 Prof. nadzw. UM dr hab. n. med. Katarzyna Starska-Kowarska I Katedra i Klinika Otolaryngologii i Laryngologii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi OCENA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ mgr Klaudii Mazurek pt.: "OCENA METABOLIZMU TKANKI ŁĄCZNEJ U PACJENTÓW Z NOWOTWOREM ZŁOŚLIWYM REJONU GŁOWY I SZYI PODDANYCH RADIOTERAPII" Nowotwory złośliwe regionu głowy i szyi stanowią nadal istotny problem onkologiczny, będąc jednymi z dziesięciu najczęściej diagnozowanych nowotworów w populacji na świecie wśród mężczyzn. Polska od ponad 25 lat należy do krajów wysokiego ryzyka zapadalności na nowotwory tego regionu, a corocznie w Polsce zanotowuje się ok. 2,5 tysiąca nowych zachorowań. Prawie 90% wszystkich guzów złośliwych regionu głowy i szyi stanowią raki płaskonabłonkowe (ang. head and neck squamous celi carcinoma, HNSCC), które rejestrowane są corocznie u blisko pół miliona nowych pacjentów. Niestety, pomimo szeroko zakrojonych i wielokierunkowych badań z dziedziny onkologii klinicznej. laryngologii, biologii molekularnej. immunologii nowotworów i patomorfologii, przyczyniających się do rozwoju nowych, co raz bardziej precyzyjnych metod diagnostyczno-leczniczych, niski odsetek 5-letnich przeżyć u tych chorych utrzymuje się nadal na niezadowalającym poziomie 40-50%. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że wysoka śmiertelność w tej populacji związana jest z dużym odsetkiem nowotworów złośliwych rozpoznawanych często w wysokim stadium klinicznego zaawansowania miejscowego i regionalnego choroby.

Radioterapia, stanowiąca ważny aspekt postępowania terapeutycznego u chorych z nowotworami złośliwymi regionu głowy i szyi, może być stosowana jako metoda radykalnego leczenia (radioterapia samodzielna), lub stanowić uzupełnienie wcześniej przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego (radioterapia uzupełniająca), jak też może być wykorzystywana jako metoda postępowania paliatywnego w przypadku nowotworów nieoperacyjnych, stanowiąc również jeden z etapów leczenia chemioterapeutycznego (radiochemioterapia) w bardzo zaawansowanych guzach nowotworowych. Co istotne, w literaturze wciąż aktualny jest problem poszukiwania jednoznacznych prognostycznie parametrów klinicznych, biochemicznymi i molekularnych, które pozwoliłyby na wskazanie populacji pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wznów miejscowych i węzłowych po zastosowanej radioterapii oraz pozwalających na optymalizację dawki promieniowania jonizującego dla uzyskania jak najwyższych wskażników wyleczeń miejscowych, a więc maksymalnej efektywności terapii przy minimalnym obciążeniu organizmu u chorych leczonych radiote rapią. Niezmiernie ważnym aspektem tego zagadnienia staje się zatem także problem występowania uszkodzeń popromiennych wczesnych i póżnych powstających w wyniku oddziaływania promieni jonizujących, przede wszystkim na struktury stanowiące biologiczne tarcze komórkowe. Fakt iż, raki płaskonabłonkowe regionu głowy i szyi c harakteryzują się w niemal % przypadków średnią lub niską promienioczułością, oraz z powodu rozpoznawania ich często w wysokim stadium zaawansowania nowotworu wymaga zastosowania relatywnie znacznie wyższych dawek całkowitych promieniowania w trakcie radioterapii. Negatywne aspekty postępowania radioterapeutycznego i indukowane zmiany popromienne warunkują niejednokrotnie u tych chorych decyzję o zaprzestaniu leczenia, co nadaje temu problemowi także wymiar społeczny. Zatem, tematyka podjętych przez Doktorantkę badań zasługuje na uznanie, jest bardzo interesująca z punktu widzenia klinicysty, jak też daje możliwość uzyskania nowych informacji naukowych oraz poszerzenia wiedzy dotyczącej optymalnego zastosowania leczenia radioterapeutycznego u chorych z nowotworami złośliwymi regionu głowy i szyi. Przedstawiona do recenzji rozprawa doktorska mgr Klaudii Mazurek została przygotowana pod opieką naukową Dr hab. n. med. Jarosława Markowskiego z Katedry i Kliniki Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach jako Promotora oraz Dr n. med. Krzysztofa Siemianowicza jako Promotora Pomocniczego. Praca jest napisana i opracowana w układzie typowym dla rozpraw doktorskich. Rozprawa liczy 82 strony maszynopisu. Składa się z 9 rozdziałów, które w sposób uporządkowany i logiczny, z zachowaniem odpowiednich proporcji, przedstawiają i omawiają przeprowadzone przez Doktorantkę badania. Rozprawa zawiera 15 starannie wykonanych rycin i 13 tabel, z których 12 tabel obejmuje zestawienie rezultatów badań, stanowiących czytelną oprawę graficzną, 2

ułatwiającą zapoznanie się z uzyskanymi wynikami. W pracy zacytowano 129 pozycji piśmiennictwa polskiego i obcojęzycznego, z czego 49 obejmuje publikacje odnoszące się do tematu badawczego z ostatnich 5 lat. Na podstawie sprawdzenia cytowań wyrywkowo wybranych pozycji piśmiennictwa mogę przyjąć, że sposób przytaczania danych literaturowych jest poprawny. Praca napisana jest dobrą polszczyzną, a sposób formułowania zdań jest jasny i zrozumiały. Na podkreślenie zasługuje konsekwentne prezentowanie i omawianie uzyskanych wyników, co czyni pracę przejrzystą w czytaniu. Zwraca również uwagę, szczególnie we wstępie i dyskusji, łatwość z jaką Doktorantka porusza się w tak trudnej dziedzinie jaką jest biologia, immunologia i biochemia nowotworów, wśród wysoko specjalistycznych danych. Tytuł pracy dobrze opisuje zakres rodzaj przeprowadzonych badań. Jest jasno i zrozumiale sformułowany. We Wstępie Doktorantka w zwięzły sposób omawia epidemiologię nowotworów złośliwych regionu głowy i szyi w Polsce i na świecie, etiopatogenezę, czynniki ryzyka oraz ich patomorfologię. W kolejnych podrozdziałach dokładnie przedstawia możliwości wykorzystania klinicznego promieniowania jonizującego w terapii przeciwnowotworowej u chorych z rozpoznanymi guzami złośliwych regionu głowy i szyi, skuteczność wysokospecjalistycznych technik radioterapii oraz negatywne aspekty (powikłania wczesne i póżne) zastosowanych metod leczniczych. Obszerny kolejny rozdział opisuje szczegółowo strukturę i funkcję tkanki łącznej, oraz charakteryzuje białka macierzy zewnątrzkomórkowej tkanki łącznej tj. kolagen i elastynę, etapy ich biosyntezy i degradacji. Doktorantka omawia także wybrane do badań markery remodelingu tkanki łącznej: aminoterminalny propeptyd prokolagenu typu III (PIIINP), karboksyterminalny telopeptyd kolagenu typu I (ICTP), rozpuszczalne fragmenty elastyny/peptydy elastynopochodne (selaf/edp) oraz metaloproteinazy 1, 2 i 9 (MMP-1, MMP-2, MMP-9). W rozdziale drugim Doktorantka przedstawia cele pracy, które zostały jasno i rzeczowo. sformułowane Rozdział Materiał i Metody zawiera dokładny opis badanej grupy 56 pacjentów leczonych z powodu nowotworów złośliwych regionu głowy i szyi w Zakładzie Radioterapii Szpitala im. Stanisława Leszczyńskiego w Katowicach, u których zastosowano teleradioterapię megawoltowąz użyciem technik wysokospecjalistycznych VMAT i IMRT jako metodę postępowania radykalnego lub paliatywnego. Rozdział zawiera także przejrzyste omówienie zastosowanych metod i narzędzi badawczych, jak też odpowiednio dobranych 3

metod analizy statystycznej. Sposób pobierania materiału tkankowego (próbki krwi żylnej), postępowanie i archiwizacja materiału do badań laboratoryjnych nie budzi zastrzeżeń. Zwraca uwagę zastosowanie nowoczesnych metod badawczych do oznaczeń ilościowych badanych markerów tj. analizy immunoenzymatycznej i radioimmunologicznej oraz szeroki panel analizowanych białek tj. PIIINP, ICTP, selaf/edp, MMP-1, MMP-2, MMP-9. Doktorantka uzyskała zgodę Komisji Bioetycznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (uchwała nr KNW/0022/KB1/16/1/14). Podkreślenia wymaga także wybór do badań grupy pacjentów z nowotworami regionu głowy i szyi o szerokim i zróżnicowanym profilu onkologicznym. Koniecznym wydaje się jednak uzupełnienie danych dotyczących badanej grupy raków, potwierdzonych patomorfologicznie w różnych narządach regionu głowy i szyi m.in. w krtani i części krtaniowej gardła, w gruczołach ślinowych i nabłonku jamy ustnej, czy w obrębie żuchwy i szczęki, a stanowiących ponad 95% materiału klinicznego, o szczegółowe wskazanie typu histologicznego raka (np. rak plaskanabłonkowy, rak śluzowo-naskórkowy, gruczolakorak), zwłaszcza, że nowotwory te różnią się biologią, a co za tym idzie także wrażliwością na zastosowane metody radioterapeutyczne i być może odmienny metabolizm tkanki łącznej podścieliska guza. W tym aspekcie wyjaśnienia wymaga fakt włączenia do grupy badanej pacjentów z odmiennym histologicznie czerniakiem jamy nosowej oraz z CUP-syndrom w węzłach chłonnych szyi w dwóch przypadkach włączonych do badań. Doktorantka przedstawia także szczegółowo kryteria wyłączenia chorych z planowanych badań. Bardziej odpowiednim i zgodnymi z przyjętymi w piśmiennictwie zasadami byłoby wskazanie w pracy przyjętych kryteriów włączenia do grupy badanej. Istotna, przy kwalifikowaniu pacjentów jest także informacja czy zastosowane leczenie chirurgiczne i/lub radioterapia/ radioterapia paliatywna były pierwszymi wdrożonymi u chorych metodami postępowania leczniczego, bez stosowanej w przeszłości innej metody leczenia (terapii immunosupresyjnej, radio- lub chemioterapii) z powodu innych chorób nowotworowych lub współistniejących chorób autoimmunologicznych i metabolicznych, co również może rzutować na wyniki dotyczące wskażników metabolizmu tkanki łącznej. Dla uporządkowania nazewnictwa i z racji specjalizacji zwracam uwagę na sformułowanie " gardło dolne", które powinno być zastąpione nazwą "część krtaniowa gardła ". Wymienione wyżej uwagi dotyczące uzupełniającej wiedzy o badanej grupie chorych, dobrze dobranej przedstawionej oraz tak szeroki panel proponowanych biomarkerów stanowią o dużej wartości merytorycznej rozprawy doktorskiej. Wyniki badań, zostały przedstawione i omówione w formie przejrzystych wykresów i tabel, w sposób staranny i szczegółowy, zachowując ciągłość myśli. Kolejność prezentacji wyników jest jasna i logiczna i stanowi odpowiedż na założenia pracy w zakresie wszystkich celów rozprawy. Doktorantka w 12 podrozdziałach przedstawia ocenę ekspresji białek 4

będących markerami metabolizmu tkanki łącznej podścieliska guza w próbkach surowicy krwi pobranej od chorych z nowotworami regionu glowy i szyi w trzech punktach czasowych (bezpośrednio przed rozpoczęciem radioterapii, bezpośrednio po zakończeniu cyklu radioterapii oraz po trzech miesiącach od zakończenia radioterapii), uwzględniając podział na leczenie radykalne i paliatywne. Liczebność badanych grup jest wystarczająca i spełnia kryteria konieczne do przedstawienia rzetelnych wyników analizy statystycznej. Doktorantka wykazała znamienne, zarówno po zastosowanej radykalnej jak i paliatywnej radioterapii, obniżenie stężenia w surowicy markera syntezy kolagenu III - aminoterminalnego propeptydu prokolagenu typu III (PIlINP), podwyższenie a następnie istotne w okresie 3-miesięcznej obserwacji obniżenie poziomu markerów degradacji elastyny - peptydów elastynopochodnych (selaf/edp), oraz znamienne obniżenie stężenia metaloproteinazy 9 (MMP-9), porównując okres bezpośrednio po zakończeniu radioterapii radykalnej i 3 miesiące od zakończenia terapii. Nie potwierdziła jednak istotnych zależności dla pozostałych wykładników biochemicznych remodelingu tkanki łącznej: markera degradacji kolagenu typu I (ICTP), oraz metaloproteinaz MMP-1 i MMP-2. Należy podkreślić, że przedstawione wyniki analiz immunoenzymatycznych i radioimmunologicznych mają dużą wartość kliniczną i wskazują na praktyczną możliwość wykorzystania badanych przez Doktorantkę markerów remodelingu tkanki łącznej w obrębie napromienianego regionu głowy i szyi, jako obiektywnych wskażników diagnostycznych rodzaju i nasilenia zmian popromiennych, a zatem także do bardziej precyzyjnego planowania i podejmowania właściwych decyzji leczniczych dotyczących stosowanych dawek promieniowania i zakresu technik radioterapeutycznych. Dalsze badania w większej grupie pacjentów z nowotworami regionu głowy i szyi przyniosą zapewne interesujące obserwacje pozwalające na kliniczną selekcję chorych ze zwiększonym ryzykiem zarówno wczesnych i póżnych nasilonych zmian popromiennych. Sugerowałabym poszerzenie zakresu szczegółowo przeprowadzonych analiz wykładników metabolizmu tkanki łącznej o wyniki uzyskane w dalszym, póżniejszym okresie obserwacji oraz zestawienie ich z powszechnie uznanymi i przyjętymi w praktyce onkologicznej kryteriami oceny rozległości i i nwazyjności nowotworu tj. klasyfikacja ptnm, stopień klinicznego zaawansowania zmian nowotworowych S (stage), stopień zróżnicowania histologicznego G (grade), jak też odniesienie poziomu badanych biomarkerów do subiektywnej oceny jakości życia chorych po radioterapii, na przykład według kryteriów kwestionariuszy EORTC QLQ oraz parametrów prognostycznych. Takie zestawienie danych klinicznych i biochemicznych w opracowaniu materiału do publikacji w czasopismach naukowych byłoby bardzo interesujące z punktu widzenia klinicznego oraz przyczyniłoby się, do rozpowszechnienia proponowanych metod oceny wpływu radioterapii na metabolizm tkanki łącznej w chorobach nowotworowych, jak też bardziej praktycznego spojrzenia na możliwość wykorzystania badanych parametrów biochemicznych remodelingu tkanki łącznej 5

u pacjentów z rozpoznanymi rakami głowy i szyi poddanych radioterapii. Z redakcyjnego punktu widzenia zwracam uwagę, że tabele umieszczone pod rycinami w kolejnych podrozdziałach powinny być opatrzone numerami, tak jak ryciny. Przeprowadzona w rozdziale 5 Dyskusja jest zwięzła, rzeczowa i odnosi się do wszystkich badanych parametrów. Doktorantka konfrontuje wyniki przeprowadzonych badań z danymi z piśmiennictwa, wykazując się umiejętnością krytycznej i wyważonej oceny swoich obserwacji. Na uwagę zasługuje fakt, niewielkiej liczby publikacji dotyczących omawianego tematu i określenia roli markerów remodelingu tkanki łącznej w chorobach nowotworowych indukowanych promieniowaniem jonizującym, co podkreśla umiejętności Doktorantki w prowadzeniu trudnej dyskusji oraz wskazuje na nowatorski i aktualny wymiar przeprowadzonych badań. W analizie porównawczej Doktorantka słusznie zwraca uwagę na różnice w metodologii stosowanej w pracach innych badaczy, oraz często analizowany odmienny materiał biologiczny (tkanki z guza nowotworowego, płyn śródtkankowy). Wartość praktyczną przeprowadzonych przez Doktorantkę badań potwierdza fakt wykorzystania materiału biologicznego od pacjentów, który jest łatwo dostępny (krew obwodowa) i pozwala na ocenę badanych parametrów w prosty sposób na każdym etapie: przed rozpoczęciem leczenia, w trakcie terapii oraz w okresie dalszych obserwacji. Mam jedynie uwagę odnośnie wartości porównania wyników badań innych autorów doty czących wskażników metabolizmu tkanki łącznej w chorobach nienowotworowych, a więc z natury rzeczy o innej i trudno porównywalnej biologii, z rezultatami badań własnych przedstawionych w Wynikach i omawianych w Dyskusji rozprawy doktorskiej. Wnioski są zgodne z przyjętymi celami pracy oraz w sposób przejrzysty i logiczny wypływają z przeprowadzonych badań. Przedstawione wnioski są oryginalnymi wnioskami Doktorantki, dotychczas nie znanymi i nie opisywanymi w dostępnym piśmiennictwie poświęconemu poznawaniu biologii nowotworów regionu głowy i szyi u chorych po zastosowanej radioterapii. Drobna sugestia dotyczy propozycji dodania wniosku końcowego, podsumowującego istotne znaczenie wyników przeprowadzonych badań w praktyce onkologicznej w celu selekcji chorych narażonych bardziej na ryzyko wystąpienia powikłań popromiennych jeszcze przed zastosowaniem leczenia promieniami jonizującymi oraz walory poznawcze rozprawy w zakresie nowej wiedzy o remodelingu tkanki łącznej po radioterapii. Przedstawione przeze mnie nieliczne uwagi mają charakter wyłącznie redakcyjny lub dotyczą jedynie pojedynczych błędów literowych i nie mają wpływu na ocenę merytoryczną pracy. 6

Na podstawie dokonanej oceny całości pracy stwierdzam, że rozprawa doktorska pt.: "OCENA METABOLIZMU TKANKI ŁĄCZNEJ U PACJENTÓW Z NOWOTWOREM ZŁOŚLIWYM REJONU GŁOWY I SZYI PODDANYCH RADIOTERAPII" stanowi samodzielne rozwiązanie przez Doktorantkę problemu naukowego oraz wskazuje na jej wiedzę teoretyczną i umiejętność krytycznej oceny porównawczej wyników pracy własnej. Praca w pełni odpowiada ustawowym wymogom stawianym rozprawom doktorskim na stopień doktora nauk medycznych. W związku z powyższym mam zaszczyt i przyjemność przedłożyć Wysokiej Radzie Wydziału Nauk o Zdrowiu w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach wniosek o dopuszczenie Doktorantki mgr Klaudii Mazurek do dalszych etapów przewodu doktorskiego. Jednocześnie ze względu na wysokie walory poznawcze i aplikacyjne ocenianej pracy wnoszę o wyróżnienie rozprawy. Prof. nadzw. UM dr hab. n. med. Katarzyna Starska-Kowarska I Katedra i Klinika Otolaryngologii i Laryngologii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 7