Scenariusz lekcji fizyki I Gimnazjum Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? Cele kształcące, poznawcze: Uczeń podaje rodzaje siły tarcia; podaje przyczyny występowania siły tarcia, wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia, podaje przykłady ciał między którymi działają siły tarcia, wykazuje, że tarcie występujące przy toczeniu ma mniejszą wartość niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim, rozpoznaje przykłady pożytecznego i szkodliwego działania siły tarcia, podaje przykłady sił występujących w przyrodzie; sprawdza, udowadnia od czego zależy siła tarcia; wykonuje doświadczenie w celu ustalenia zależności siły tarcia od siły nacisku, wykonuje doświadczenie w celu ustalenia zależności siły tarcia od rodzaju powierzchni ustala wzór zależności wartości siły tarcia od rodzaju powierzchni trących i wartości siły nacisku, T=f F N, analizuje i interpretuje go; wyjaśnia zjawisko tarcia na podstawie oddziaływań międzycząsteczkowych, rozwiązuje jakościowe problemy dotyczące sił tarcia. Cele wychowawcze: Uczeń ma świadomość, że obserwacja, pomiar, eksperyment to metoda poznawania praw i zjawisk przyrodniczych korzysta z nich zarówno w szkole, jaki i na co dzień; kształtowanie samooceny własnych umiejętności; Środki dydaktyczne: karta pracy, podręcznik, klocki, siłomierz, różne powierzchnie, kula; Metody: obserwacja; dyskusja kierowana; eksperyment uczniowski w grupach. Przebieg lekcji: 1.Wprowadzenie do lekcji -wprowadzenie pojęcia siły tarcia, -przykłady występowania sił tarcia w przyrodzie i sytuacjach codziennych 2.Część właściwa -Prezentacja prostych przykładów występowania sił tarcia -przedstawienie prostych doświadczeń,służących dokonaniu podziału sił tarcia (statyczne i kinetyczne) -dokonanie podziału sił tarcia -po doświadczeniach podsumowanie wniosków 3.Część końcowa Podsumowanie zajęć Omówienie pracy domowej
Praca domowa: W ramach pracy domowej nauczyciel prosi uczniów, by odszukali w dostępnych im pomocach naukowych wartości współczynnika tarcia dla niektórych materiałów, np. drewno po drewnie, guma po betonie, stal po lodzie, itp.
KARTA PRACY OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? Ćwiczenie Uzupełnij: Zjawisko występowania oporu podczas przemieszczania jednego ciała względem drugiego nazywamy. Natomiast. to siła pojawiająca się na styku powierzchni dwóch ciał. Siły tarcia przeciwdziałają ruchowi danego ciała. Wyróżniamy dwa rodzaje tarcia:.. i.., które są ściśle związane z tym czy ciało pozostaje w ruchu. Gdy jedno ciało ślizga się po drugim, mówimy o tarciu. natomiast gdy jedno ciało.. się po drugim, to tarcie towarzyszące temu ruchowi nazywamy tarciem tocznym. Doświadczenie 1 Od czego zależy tarcie? *Przebieg doświadczenia I: Przygotować wolne miejsce na ławce do przebiegu doświadczenia; Przygotuj klocek i siłomierz; Zaczep siłomierzem klocek o haczyk; Ciągnij -poziomo wzdłuż ławki- za wolny koniec siłomierza, tak aby klocek poruszał się ruchem Następnie ciągnij siłomierz z klockiem( poziomo) po zeszycie, a później po papierze ściernym; Odczytaj wartości siły F z siłomierza i zapisz wyniki w tabelce; Obserwacje RODZAJ POWIERZCHNI F (N) Wnioski z doświadczenia: Wartość siły tarcia kinetycznego.. od pola powierzchni styku ciał przesuwających się względem siebie. Wartość siły tarcia od rodzaju powierzchni trących o siebie ciał. Wartość siły tarcia jest.., gdy klocek przemieszcza się po chropowatej powierzchni papieru ściernego.
Doświadczenie 2 Od czego zależy tarcie? Przebieg doświadczenia II: Przygotować wolne miejsce na ławce do przebiegu doświadczenia; Przygotuj dwa klocki i siłomierz; Zaczep siłomierzem klocek o haczyk; Ciągnij -poziomo wzdłuż ławki- za wolny koniec siłomierza, tak aby klocek poruszał się ruchem Zaczep dwa klocki (o siebie za pomocą haczyków),a siłomierzem klocek o haczyk; Ciągnij -poziomo wzdłuż ławki- za wolny koniec siłomierza, tak aby klocki poruszały się ruchem Następnie ułóż dwa klocki na siebie (połóż jeden klocek na drugiego); Zaczep siłomierzem klocek (ten, który styka się z powierzchnią ławki) o haczyk; Ciągnij -poziomo wzdłuż ławki- za wolny koniec siłomierza, tak aby klocki poruszały się ruchem Sytuacja I: Sytuacja II: Sytuacja III:
Obserwacje Sytuacja I Sytuacja II Sytuacja III F (N) Wnioski: Wartość siły tarcia jest.. zarówno w przypadku, gdy dwa klocki połączone są ze sobą jak i gdy klocki ułożone są jeden na drugim. Wartość siły tarcia kinetycznego w sytuacji II jest.. większa niż w sytuacji I.Wartość tarcia kinetycznego zależy od wartości.. ciało do podłoża. Siła tarcia wyraża się wzorem: gdzie T=f F N f - współczynnik proporcjonalności (różny dla różnych powierzchni ) F N - wartość siły nacisku jednego ciała na drugie. F N =mg Kierunek wektora siły tarcia jest zgodny z kierunkiem ruchu ciała. Zwrot wektora tej siły natomiast jest przeciwny do wektora prędkości.