Analiza statyczna Zysk, rzychody, koszty są strumieniami w czasie, ale w statycznej analizie interesuje nas tylko ojedynczy okres π(q) = TR(q) TC(q) Dla otymalnej rodukcji nachylenie izozysku równe nachyleniu funkcji rodukcji Zyski maksymalne tam, gdzie różnica między TR i TC jest największa Każdy model ekonomiczny oisuje uroszczoną rzeczywistość, zawiera założenia, służy do rzewidywania zmian w gosodarce Dane emiryczne omagają zweryfikować modele Żadna teoria naukowa nie jest w 100% ewna Struktury rynkowe: konkurencja doskonała monool konkurencja monoolistyczna oligool
Konkurencja Jest to roces rywalizacji odmiotów Formy rywalizacji: wymiana rynkowa, aukcja, wyścig, wojna Podmioty rywalizujące: ludzie, firmy, sektory, aństwa Cele rywalizacji: zyski, udziały rynkowe, nagrody, rzetrwanie, kontrola Instrumenty rywalizacji: ceny, reklama, R&D, wysiłek W ekonomii konkurencja jest oisywana w kontekście: makroekonomii mikroekonomii handlu
Doskonała Konkurencja Potocznie: firma relatywnie mała rodukt osiada doskonałe substytuty ceny są dane ełna informacja Modelowo: brak barier wejścia i wyjścia z rynku homogeniczne dobro (wysoce elastyczny oyt, ale krzywa oytu rynkowego nie jest elastyczna!!!) firma jest relatywnie mała aby móc zmienić cenę rynkową firma może srzedać dowolną ilość o cenie rynkowej brak kosztów transakcyjnych W rzeczywistości mało jest rynków doskonale konkurencyjnych, ale dużo jest rynków z elementami konkurencji doskonałej (rodukty rolne, aiery wartościowe, materiały budowlane, handel detaliczny)
Poyt na rodukt ojedynczej firmy Poyt resztowy to co ozostaje z oytu rynkowego o odjęciu odaży wszystkich innych firm (rzy danej cenie!) D r () =D()-S 0 () Na rynku jest n identycznych firm, więc każda rodukuje y=y/n. Pozostałe firmy rodukują Y 0 =(n-1)y Cenowa elastyczność oytu dla ojedynczej firmy jest niemal 300 razy większa niż elastyczność oytu rynkowego: Wzrost ceny o 0.1% owoduje sadek oytu o 1/3 Dla firmy konkurencyjnej w uroszczeniu zakładamy doskonale elastyczna krzywą oytu na jej rodukt
Podaż firmy a odaż gałęzi w krótkim okresie Podaż firmy w SR P = MC(q) odwrotna krzywa odaży (dla P min AVC) Firma rodukuje tyle żeby P(=MR)=MC Podaż całego rynku w SR Każda z firm cenobiorcą, więc łączna ilość dostarczana na rynek to suma ilości dostarczanych dla danej ceny rzez każdego roducenta W krótkim okresie liczba firm stała
Podaż gałęzi Wiemy już jak zachowuje się ojedyncza firma doskonale konkurencyjna Zachowanie wszystkich firm na danym rynku (zachowanie gałęzi) jest sumą zachowań ojedynczych firm Gdy wszystkie firmy są identyczne, srawa jest rosta: zachowanie rynku jest równe zachowaniu ojedyncze firmy omnożonemu rzez liczbę firm Sytuacja komlikuje się, gdy firmy nie są identyczne (tzn. gdy mają różne technologie i koszty). Jednak nawet dla tego rzyadku możemy formułować ewne wnioski
Krótkookresowa krzywa odaży gałęzi Niech n oznacza liczbę firm. n jest stałe w krótkim okresie. Niech S i () oznacza krzywą odaży firmy i. Krótkookresowa krzywa odaży gałęzi S() to suma krzywych odaży (suma ilości) wszystkich n firm: S( ) = i= 1 Jeśli wszystkie krzywe odaży firm są identyczne, to n S i ( ) S( ) = ns ( ) i
Podaż gałęzi gdy firmy różnią się kosztami Podaż Firmy 1 Podaż Firmy 2 S 1 ( ) S 1 () S 2 () Podaż gałęzi S 1 ( ) S 2 () = S 1 () + S 2 ()
Podaż gałęzi gdy firmy różnią się kosztami Podaż Firmy 1 Podaż Firmy 2 S 1 ( ) S 1 () S 2 ( ) S 2 () Podaż gałęzi S 1 ( ) + S 2 ( ) S 2 () = S 1 () + S 2 () Krótkookresowa krzywa odaży rynkowej jest oziomą sumą krzywych odaży firm
Równowaga krótkookresowa Krótkookresowa odaż gałęzi s e Poyt rynkowy Y e s Y Cena rynkowa zrównuje oyt z odażą. Tę cenę rzyjmują firmy dosk. konk. Firmy mogą onosić straty lub mieć zyski Brak możliwości wejścia/wyjścia
Zyski krótkookresowe rzy cenie rynkowej Firma 1 Firma 2 Firma 3 s e AC s AC s AC s MC s MC s MC s Π 1 > 0 Π 2 < 0 Π 3 = 0 y * 1 y 1 y * 2 y 2 y * 3 y 3 Firma 1 chce Firma 2 Firma 3 ozostać na rzynosi jest obojętna rynku straty
Długookresowa odaż gałęzi W długim okresie firmy mają swobodę wejścia / wyjścia z rynku Jeśli cena w krótkookresowej równowadze zaewnia istniejącym firmom dodatni zysk ekonomiczny ( P>min AC), to nowe firmy będą chciały wejść na rynek W długim okresie tak się stanie i krzywa odaży się słaszczy, cena równowagi sadanie. Będzie się tak dziać do momentu, gdy firmy będą osiągać zerowe zyski. Odwrotny mechanizm działa, gdy cena krótkookresowa jest oniżej unktu ołacalności (firmy nieefektywne) Wniosek: długookresowa krzywa odaży branży zawsze rzecina się z krzywą oytu na oziomie ceny równej granicy ołacalności, czyli jest łaska
Przy tym oycie jest miejsce tylko dla 2 firm Rynek Sytuacja Firmy S 2 () = S 1 +S 2 MC(y) 2 S 3 () = S 2 () +S 3 D Y y 2 * y Jeśli każda firma może wejść na rynek, to nie da się na tym zarobić (w długim okresie zyski muszą saść do zera). Nowe firmy wchodzą na rynek, doóki wystęują zyski
Rośnie oyt, ale brak miejsca dla trzeciej firmy Rynek Sytuacja firmy S 2 () S 3 () MC(y) 2 2 AC(y) Y y 2 * Firmy istniejące mają zyski, ale trzecia firma oniosłaby stratę y
Rośnie oyt, trzecia firma może wejść Rynek Sytuacja firmy S 2 () S 3 () MC(y) 2 AC(y) Y Poyt wzrósł na tyle, że firma 3 może wejść, wtedy zyski sadną znów do zera y 2 * y
Gdy oyt nadal rośnie, 4-ta firma może wejść 3 Rynek Poyt S 3 () S 4 () 3 Firma MC(y) AC(y) Y y 3 * y
Gdzie jest odaż długookresowa? 4 The Market Poyt S 3 () S 4 () 4 A Tyical Firm MC(y) AC(y) Y y 4 * Ta część krótkookresowej krzywej odaży jest częścią długookresowej odaży gałęzi y
Długi okres Analiza długookresowa jest odobna, z tym, że nie ma kosztów stałych W związku z tym granica ołacalności w długim okresie wyznaczana jest rzez warunek: Π(y) 0 czyli y TC(y) 0 czyli TC(y)/y Długookresową krzywą odaży firmy jest rosnąca cześć długookresowej krzywej kosztu krańcowego LMC, leżąca owyżej krzywej długookresowego kosztu rzeciętnego LAC Jeśli stałe rzychody skali, to zysk = 0 lub równowaga nie istnieje
Jak rozumieć sadek zysków do zera? Zyski ekonomiczne, nie księgowe Uwzględniając koszty alternatywne Wszystkie czynniki otrzymują odowiednie wynagrodzenie (takie jak w najleszym innym zastosowaniu)
Długookresowa odaż gałęzi Długookresowa odaż rynkowa Firma MC(y) AC(y) Y Dolną granicą długookr. krzywej odaży jest granica ołacalności y * y
Co to znaczy, że firma jest mała? Długookresowa odaż rynkowa Firma MC(y) AC(y) Y Gdy względny rozmiar firmy zmniejsza się, odcinki krzywych skracają się y * y
Gdy firmy są bardzo małe... Gdy ojedyncza firma jest nieskończenie mała, odaż rynkowa jest w rzybliżeniu łaską linią Długookresowa odaż rynkowa MC(y) Firma AC(y) Y y * Ograniczenia technologiczne srawiają, że firma jest stosunkowo mała i zawsze oeruje na łaskiej części krzywej oytu (doskonała elastyczność) y
, c Długookresowa kzrywa odaży firmy LMC(y) LAC(y) Krótkookresowe krzywe odaży Długookresową krzywą odaży firmy jest rosnąca cześć długookresowej krzywej kosztu krańcowego LMC, leżąca owyżej krzywej długookresowego kosztu rzeciętnego LAC y
Podaż rynku doskonale konkurencyjnego w LR P W krótkim okresie rośnie odaż firmy doóki cena nie sadnie do oziomu minimum AC P Wzrost oytu owoduje wzrost ceny Dodatnie zyski owodują owstawanie nowych firm Podaż wzrasta, cena sada MC AC S 1 S 2 P 2 P 2 P 1 P 1 S L q D 1 D 2 Q q 1 q 2 Q 1 Q 2 Mikołaj Czajkowski
Podaż rynku w LR rynek o rosnących kosztach Długookresowa krzywa odaży ozioma jeśli: Ceny czynników stałe Firmy relatywnie małe W raktyce: Minimalny koszt rodukcji większej ilości (łącznej) może być wyższy N. onieważ ceny niektórych czynników mogą rosnąć rzy rosnącym zaotrzebowaniu Wtedy długookresowa krzywa odaży rynkowej rosnąca Cena w LR nadal odzwierciedla minimalny koszt średni rodukcji danej ilości Mikołaj Czajkowski
Podaż rynku w LR rynek o rosnących kosztach Z owodu rosnących cen czynników krzywa LAC rzesuwa się w górę. Jej minimum wyżej. P SMC 2 SMC LAC 1 2 P Wzrasta oyt, wzrasta cena W rezultacie krzywa długookresowej odaży rynkowej rosnąca S 1 S 2 S L P 2 P 3 LAC 1 P 2 P 3 P 1 P 1 q D 1 D 2 Q q 1 q 2 Q 1 Q 2 Q 3 Mikołaj Czajkowski
Podaż rynku w LR rynek o malejących kosztach Analogiczna sytuacja jeśli na rynku malejące koszty N. światowy rynek nie osiągnął rodukcji minimalizującej koszt średni Wzrost rodukcji ozwala kuić czynniki taniej Rynkowa długookresowa krzywa odaży malejąca Mikołaj Czajkowski
Podaż rynku w LR rynek o malejących kosztach Z owodu niższych cen czynników krzywa LAC rzesuwa się w dół P P Wzrasta oyt, wzrasta cena Długookresowa krzywa odaży rynkowej malejąca SMC 1 SMC 2 LAC 1 S 1 S 2 P 2 P 1 P 3 LAC 2 P 2 P 1 P 3 S L q 1 q 2 q D 1 Q 1 Q 2 Q 3 D 2 Q Mikołaj Czajkowski
Elastyczność odaży Wrażliwość relatywnej zmiany odaży na relatywną zmianę ceny ε Q S QQ Q P = = PP P Q Rynek o stałych kosztach krzywa odaży ozioma Elastyczność odaży = Rynek o rosnących kosztach krzywa odaży rosnąca Elastyczność odaży є(0, ) Podaż sztywna krzywa odaży ionowa Elastyczność odaży = 0 Mikołaj Czajkowski
P A O Elastyczność odaży Elastyczność to nie nachylenie krzywej odaży! Graficznie: B q 1 S q q ε q = = q Bq AO AO Oq 1 = = = Bq Oq 1 1 1 B> 0 ε q< 1 B= 0 ε q= 1 B< 0 ε q> 1 Mikołaj Czajkowski
Elastyczność odaży Elastyczność unktowa mierzy elastyczność odaży w danym unkcie krzywej (dla krańcowo małych zmian cen) ε Q S QQ Q P = = PP P Q Elastyczność łukowa mierzy elastyczność odaży dla niekrańcowych zmian cen wykorzystuje średnie wartości P i Q omiędzy unktami: ε Q S = Q P Q + Q 2 P + P 2 ( ) ( ) 1 2 1 2 Mikołaj Czajkowski
Nadwyżka roducenta Cena jest wyższa od kosztu krańcowego dla wszystkich jednostek oza tą, dla której MC = P Z tych jednostek owstaje nadwyżka Nadwyżka roducenta (PS) to o rostu zysk oeracyjny firmy, tzn. różnica między rzychodami a minimalną sumą, za jaką roducent zgodziłby się ją wyrodukować (równą kosztom zmiennym): PS = y VC(y) czyli PS = Π(y) + FC W długim okresie brak kosztów stałych: PS = Π Mikołaj Czajkowski
Nadwyżka roducenta graficznie Na wykresie: rzychody to rostokąt o wymiarach * y. koszty zmienne można okazać na dwa sosoby: Prostokąt o wymiarach y * AVC(y) Pole od krzywą MC(y) Więc nadwyżkę roducenta na wykresie można okazać jako różnicę dwóch rostokątów ole omiędzy linią ceny () a krzywą MC(y)
Nadwyżka roducenta jako różnica ól rostokątów, c PS MC s (y) y * () AVC s (y) y AC s (y) c v (y * ()) = AVC(y * ()) y * ()
Nadwyżka roducenta jako ole nad krzywą odaży firmy, c MC s (y) PS AC(y) AVC(y) c v (y * ()) c v ( y * ( )) = y * ( ) 0 MC( z) d( z) y * () y Analogicznie dla całego rynku: ole nad krzywą odaży rynkowej, a oniżej oziomu ceny
Nadwyżka roducenta Analogicznie dla całego rynku Suma nadwyżek wszystkich roducentów Pole nad krzywą odaży rynkowej a oniżej oziomu ceny P S P * Q * D Q Mikołaj Czajkowski
Doskonała konkurencja a efektywność Ceny jako mechanizm transmisji informacji Adam Smith: niewidzialna ręka rynku Aksjomaty maksymalizacji zysku Mikołaj Czajkowski
Słaby aksjomat max zysku (WAPM) y w x 0 Załóżmy, że cena czynnika nie zmienia się ( w = 0). Wtedy z WAPM wynika że: y 0 tzn. funkcja odaży firmy doskonale konkurencyjnej nie może być oadająca (mieć ujemne nachylenie) Załóżmy, że cena roduktu nie zmienia się ( = 0). Wtedy z WAPM wynika że: w x 0 w x 0 tzn. funkcja oytu na czynnik rodukcji firmy doskonale konkurencyjnej nie może być rosnąca
Podsumowanie Dla cenobiorcy MR(q) = = AR(q) Warunek otimum MR(q)=MC(q) jeśli P > MC(q) to ołaca się zwiększyć rodukcję jeśli P > AC(q) to firma rzynosi zyski Firma nie musi rzynosić zysków Efektywność alokacyjna rodukcja w gosodarce odzwierciedla referencje konsumentów Efektywność rodukcyjna rodukcja w gosodarce odbywa się o możliwie najniższym koszcie MC(q)= jest warunkiem koniecznym istnienia maksimum (wyznacza maksimum zysku jeśli firma rodukuje) ale nie każdy unkt na rosnącej części krzywej MC musi rerezentować maksimum zysku