Korzyści i. Niekorzyści skali. produkcji

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Korzyści i. Niekorzyści skali. produkcji"

Zbigniew Krupa
8 lat temu
Przeglądów:

1 utarg (przychód) Koszt ekonomiczny utarg (przychód) Zakres tematyczny: Koszty w krótkim i długim okresie 1. Koszty pojęcie 2. Rodzaje kosztów wg różnych kryteriów 3. Krzywe kosztów 4. Zależności pomiędzy podstawowymi kategoriami kosztów 5. Analiza kosztów w krótkim i długim okresie 6. Koszty a postęp techniczny NAKŁAD (Inputs) produkcja WYNIK (Outputs) Produkt: Dobra i usługi produkcyjne Dobra i usługi konsumpcyjne Rachunkowe (księgowe) a ekonomiczne Koszty to pieniężny wyraz zakupionych czynników wytwórczych Utarg (przychód) ze sprzedaży to pieniężny wyraz sprzedanej Podejście ekonomiczne Podejście księgowe Koszty rachunkowe a ekonomiczne Zysk ekonomiczny Koszt implicite (alternatywny; ukryty) Koszt księgowy (explicite) Zysk księgowy Koszt księgowy (explicite) 1. rachunkowe ( explicite) - wynikają z pomnożenia ilości kupowanych czynników wytwórczych przez ich cenę wyrażoną w pieniądzu. Odzwierciedlają widoczne wydatki pieniężne. 2. alternatywne ( implicite) 3. ekonomiczne to wszystkie explicite i implicite, łącznie z zyskiem normalnym niezbędnym do zatrzymania zasobów w danej działalności gospodarczej. Koszt utopiony to koszt, którego nie można odzyskać 1

Koszty a postęp techniczny NAKŁAD (Inputs) produkcja WYNIK (Outputs) Produkt: Dobra i usługi produkcyjne Dobra i usługi konsumpcyjne Rachunkowe (księgowe) a ekonomiczne Koszty to pieniężny wyraz

2 Zysk przedsiębiorstwa Zysk rachunkowy = przychody (utargi) całkowite księgowe Zysk ekonomiczny = przychody (utargi) całkowite ekonomiczne ( explicite + implicite) Przykład: Jan Nowak zaangażował cały swój kapitał w wysokości 1,5 mln zł w firmę produkującą rowery. Angażując w tą działalność cały swój czas i kapitał, nie ma możliwości zarobkowania w inny sposób. Wiadomo, że roczny koszt księgowy uzyskania przychodu wynosi 150 tysięcy zł, oprocentowanie lokaty bankowej w skali roku 3%, a miesięczny utracony zarobek Nowaka 1500 zł. Wyznacz implicite. Zakładając, że roczny utarg wynosi 200 tysięcy zł, oblicz zysk księgowy i zysk ekonomiczny. Odpowiedź: Utracony zarobek: 1500 zł x 12 miesięcy = Dochód z lokaty: 3% z 1,5 mln zł = Zysk księgowy = UC Zysk księgowy: 200 tys. 150 tys. = 50 tys. Zysk ekonomiczny = UC (koszt księgowy + koszt alternatywny) Zysk ekonomiczny = 200 tys. (150 tys tys.) = 2 tys. Podstawowe kategorie kosztów w krótkim okresie Koszty stałe () fixed cost - FC Koszty zmienne () variable cost - VC Koszt całkowity () total cost - TC Koszty przeciętne: Koszt przeciętny stały () average fixed cost - AFC Koszt przeciętny zmienny () average variable cost - AVC Koszt przeciętny całkowity () average total cost - ATC Koszt marginalny (krańcowy) marginal cost - MC Koszty stałe: są niezależne od wielkości. Występują także wówczas, gdy produkcja w ogóle nie ma miejsca (dla =0, >0) Np. koszt zatrudnienia pracowników administracji, koszt wynajmu lokalu, spłata kredytów, amortyzacja maszyn i urządzeń Koszty zmienne: ich wielkość zależy od wielkości i zmienia się wraz z jej zmianami. Np. płace pracowników produkcyjnych, surowców i materiałów Koszty stałe, zmienne i całkowite Koszt całkowity: to suma kosztów całej. = + + = 2

Wiadomo, że roczny koszt księgowy uzyskania przychodu wynosi 150 tysięcy zł, oprocentowanie lokaty bankowej w skali roku 3%, a miesięczny utracony zarobek Nowaka 1500 zł. Wyznacz implicite.

3 Koszt przeciętny: poniesione na wyprodukowanie jednej jednostki / Koszty przeciętne Koszt marginalny: jest to przyrost kosztów całkowitych spowodowany wzrostem o jednostkę. pokazuje, jak zmieniają się całkowite w wyniku wyprodukowania dodatkowej jednostki Funkcje kosztów w krótkim okresie Zależności między kosztami: 1. = i w ich minimach 2.Jeśli < i, te ostatnie maleją 3.Jeśli > i, te ostatnie rosną min min min 1 2 T T - optimum techniczne = min Koszty w długim okresie W długim okresie zmienia się technologia, przedsiębiorstwo może zmieniać nakłady wszystkich czynników. Nie działa prawo malejących przychodów. Brak kosztów stałych, wszystkie są zmienne. Rozróżniamy zatem tylko całkowite, całkowite przeciętne i marginalne. W długim okresie występują korzyści lub niekorzyści skali Koszty przeciętne w długim okresie W długim okresie krzywa składa się z trzech odcinków krzywych krótkookresowych odpowiadających różnym rozmiarom przedsiębiorstwa. 3

4 Krzywa kosztów całkowitych w długim okresie Każda krótkookresowa kosztów całkowitych ( 1, 2,, n ) staje się punktem na krzywej kosztów całkowitych w długim okresie. Krzywa kosztów marginalnych w długim okresie Długookresowa krzywa kosztów marginalnych (LMC) zawsze przecina krótkookresowe krzyw przy takich rozmiarach, dla których krótkookresowe krzywe są styczne z długookresową (LAC) LAC 1 LMC 2 3 Korzyści i niekorzyści skali Długi okres jest nazywany mianem horyzontu planowania. Producent dokonuje wyboru najkorzystniejszych rozmiarów przedsiębiorstwa planuje powiększenie i wielkości zakładu z punktu widzenia minimalizacji kosztów. Teoretycznie istnieje nieskończenie wiele możliwych wielkości przedsiębiorstwa, z których każda posiada odpowiednią krzywą kosztów całkowitych, przeciętnych i marginalnych. Korzyści skali W długim okresie powiększanie rozmiarów może zaowocować korzyściami skali lub też niekorzyściami skali. Zwiększanie rozmiarów jest sensowne z ekonomicznego punktu widzenia tylko do momentu zrównania się minimum krzywej kosztu dla danej wielkości nakładu z minimum kosztu długookresowego. Dalsze zwiększanie rozmiarów przedsiębiorstwa jest nieekonomiczne. a korzyści skali 1 2 Korzyści skali 3 o 4 5 Niekorzyści skali o optymalna wielkość Rosnącym korzyściom skali odpowiada spadająca długookresowa, natomiast malejącym korzyściom skali odpowiada rosnąca długookresowa. 4

z długookresową (LAC). 1 2 3 LAC 1 LMC 2 3 Korzyści i niekorzyści skali Długi okres jest nazywany mianem horyzontu planowania.

5 Technologiczne źródła korzyści skali: Specjalizacja i podział pracy (prowadzi do wzrostu wydajności) Niepodzielność czynników sprawia, że mogą być one efektywnie wykorzystane tylko w dużych przedsiębiorstwach (np. piec hutniczy) Produkcja wielofazowa (odbywa się bez przesyłania półfabrykatów z jednej fabryki do drugiej co obniża administracyjne, transportu, magazynowania) Możliwość prowadzenia prac badawczorozwojowych (B+R) Marketingowe korzyści skali Możliwość hurtowych zakupów czynników Wolniejszy wzrost kosztów pakowania i transportu Specjalizacja w zakresie zaopatrzenia i zbytu Koszty marketingowe (reklama, badanie rynku etc.) niższe w przeliczeniu na jednostkę Finansowe korzyści skali Łatwiejszy dostęp do kredytu Niższe kredytu Większa dostępność różnych form finansowania (emisja akcji, obligacji itp.) 5

piec hutniczy) Produkcja wielofazowa (odbywa się bez przesyłania półfabrykatów z jednej fabryki do drugiej co obniża administracyjne, transportu, magazynowania) Możliwość prowadzenia prac

Podobne dokumenty

TEORIA KOSZTÓW 2006-01-16. Dr Marek JARZĘBIŃSKI, KOSZTY PRODUKCJI UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 1. Pojęcia podstawowe. Pojęcia podstawowe c.d.

TEORIA KOSZTÓW 2006-01-16. Dr Marek JARZĘBIŃSKI, KOSZTY PRODUKCJI UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 1. Pojęcia podstawowe. Pojęcia podstawowe c.d. Pojęcia podstawowe TEORIA KOSZTÓW Koszty księgowe (explicite) faktyczne, udokumentowane wydatki pieniężne Zakup surowców, płace, opłaty za energię etc. Amortyzacja odpisy z wartości środków trwałych TEMAT