Wykaz skrotów.......................................................... 11 Wstęp.................................................................... 13 I. Restrukturyzacja spółek handlowych uwagi wprowadzające......... 15 II. Łączenie się spółek.................................................... 17 2.1. Zagadnienia ogólne..................................................... 17 2.1.1. Fuzja a inkorporacja rodzaje połączeń spółek w świetle przepisów Kodeksu spółek handlowych........................................ 17 2.1.2. Przejęcie wrogie a przejęcie przyjazne................................ 19 2.1.3. Dzień połączenia się spółek......................................... 20 2.2. Procedura połączenia się spółek.......................................... 22 2.2.1. Czynności przygotowawcze........................................ 22 2.2.2. Podjęcie uchwały o połączeniu...................................... 23 2.2.3. Powództwo o uchylenie uchwały lub o stwierdzenie nieważności uchwały.......................................................... 24 2.3. Skutki prawne połączenia się spółek...................................... 24 2.3.1. Sukcesja uniwersalna jako istota procedury połączenia................. 24 2.3.2. Odpowiedzialność następcy prawnego za zobowiązania łączących się spółek kapitałowych oraz ochrona wierzycieli łączących się spółek...... 25 2.3.3. Odpowiedzialność odszkodowawcza wobec wspólników............... 27 2.4. Konsekwencje połączenia się spółek na gruncie prawa pracy................. 28 2.5. Regulacje z zakresu ochrony konkurencji przy procesie połączenia się spółek... 31 2.6. Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych............................ 35 2.6.1. Zakres podmiotowy regulacji....................................... 35 2.6.2. Dwuetapowość procedury kontrolnej transgranicznego połączenia się spółek........................................................... 36 2.6.3. Odmienności procesu połączenia się spółek w przypadku łączenia się transgranicznego.................................................. 38 2.7. Przykładowe wzory dokumentów związanych z procesem łączenia się spółek... 39 2.7.1. Zawiadomienie o zamiarze połączenia się ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością............................................... 39 2.7.2. Plan połączenia spółek przez utworzenie nowej spółki................. 40
6 Spis treści 2.7.3. Uchwała o połączeniu spółek przez zawiązanie nowej spółki............ 42 2.8. Wybór najważniejszych orzeczeń sądowych w przedmiocie łączenia się spółek.. 44 III. Podział spółek....................................................... 48 3.1. Zagadnienia ogólne..................................................... 48 3.2. Rodzaje podziału spółek w świetle Kodeksu spółek handlowych.............. 49 3.2.1. Podział przez przejęcie............................................. 50 3.2.2. Podział przez zawiązanie nowej spółki............................... 50 3.2.3. Podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki...................... 51 3.2.4. Podział przez wydzielenie.......................................... 51 3.3. Fazy podziału spółek.................................................... 51 3.3.1. Menedżerska faza podziału spółki................................... 51 3.3.2. Faza właścicielska................................................. 53 3.3.3. Faza rejestrowa................................................... 54 3.4. Skutki prawne podziału spółek........................................... 56 3.4.1. Następstwo prawne............................................... 56 3.4.2. Ochrona interesów wspólników spółki dzielonej oraz wierzycieli spółek uczestniczących w podziale.................................. 57 3.4.3. Konsekwencje podziału na gruncie prawa pracy....................... 59 3.5. Rodzaje formularzy niezbędnych przy wpisie podziału do rejestru............ 60 3.6. Przykładowe wzory dokumentów........................................ 61 3.6.1. Plan podziału..................................................... 61 3.6.2. Wniosek do sądu o wyznaczenie biegłego............................ 63 3.6.3. Wniosek o zmianę danych podmiotu formularz...................... 64 3.7. Wybór najważniejszych orzeczeń sądowych................................ 71 IV. Przekształcenia spółek............................................... 73 4.1. Zagadnienia ogólne..................................................... 73 4.2. Formy przekształceń spółek kapitałowych................................. 75 4.2.1. Przekształcenia spółek osobowych w spółki kapitałowe................ 75 4.2.2. Przekształcenia spółek kapitałowych w spółki osobowe................ 78 4.2.3. Przekształcenia spółek kapitałowych w inne spółki kapitałowe.......... 78 4.3. Procedura przekształceń spółek.......................................... 79 4.3.1. Sporządzenie planu podziału spółki wraz z załącznikami............... 80 4.3.2. Podjęcie uchwały o przekształceniu spółki............................ 84 4.3.3. Procedura sądowa przekształcenia spółek............................ 88 4.4. Skutki prawne przekształceń spółek....................................... 92 4.4.1. Odpowiedzialność następcy prawnego za zobowiązania powstałe przed przekształceniem się spółek................................... 92 4.4.2. Ochrona interesów wspólników i wierzycieli spółki przekształcanej...... 94 4.4.2.A. Ochrona wierzycieli........................................ 94 4.4.2.B. Ochrona wspólników....................................... 95 4.4.3. Konsekwencje przekształceń spółki na gruncie prawa pracy............. 97 4.5. Przykładowe wzory dokumentów........................................ 99 4.5.1. Uchwała przekształceniowa........................................ 99
7 4.5.2. Plan przekształcenia............................................... 101 4.6. Wybór najważniejszych orzeczeń sądowych................................ 101 V. Analiza due diligence w procesie łączenia się, podziału i przekształcania spółek, założenia....................................... 103 5.1. Obszary objęte badaniem due diligence..................................... 105 5.2. Podmiot przeprowadzający due diligence................................... 107 5.3. Analiza księgowa (finansowa i podatkowa) w ramach due diligence............ 109 5.4. Analiza prawna w ramach due diligence.................................... 110 5.5. Pozostałe aspekty badane podczas analiz due diligence....................... 112 5.6. Ryzyka związane z due diligence.......................................... 113 5.7. Znaczenie due diligence dla powodzenia restrukturyzacji..................... 115 VI. Aspekt podatkowy przy łączeniu, podziale przekształcaniu spółek kapitałowych.................................................... 116 6.1. Podatek od czynności cywilnoprawnych łączenia, podziału i przekształcenia spółek kapitałowych..................................... 116 6.1.1. Połączenie spółek bez podwyższenia kapitału bez PCC wyrok WSA w Warszawie z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 583/10........... 118 6.2. Sukcesja generalna przy łączeniu, podziale i przekształcaniu spółek kapitałowych.......................................................... 119 6.2.1. Sukcesja Generalna a NIP i REGON.................................. 122 6.3. Łączenie, podział i przekształcenie spółek kapitałowych a podatki dochodowe.. 122 6.3.1. Podatki dochodowe a łączenie spółek................................ 122 6.3.1.1. Skutki połączenia po stronie spółki przejmującej................ 123 6.3.1.1.1. Podstawa opodatkowania po połączeniu spółek............... 126 6.3.1.1.2. Skutki podatkowe połączenia transgranicznego spółki europejskiej z polską spółką kapitałową XY Polska S.A....... 127 6.3.1.1.3. Przejęcie odwrotne a opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych spółki przejmującej....................... 127 6.3.1.2. Skutki po stronie spółki przejmowanej........................ 128 6.3.1.3. Sukcesja praw i obowiązków na płaszczyźnie opodatkowania podatkiem dochodowym.................................... 129 6.3.1.4. Koszty bieżące a sukcesja praw............................... 129 6.3.1.5. Zasady amortyzacji przy łączeniu spółek....................... 130 6.3.1.5.1. Sprzedaż środków trwałych przejętych po połączeniu spółek... 130 6.3.1.6. Ulgi podatkowe po połączeniu spółek......................... 131 6.3.1.6.1. Łączenie spółek a SSE..................................... 131 6.3.1.7. Zaliczki na podatek po połączeniu spółek...................... 132 6.3.1.8. Łączenie spółek a zamknięcie ksiąg........................... 134 6.3.1.9. Zeznanie roczne CIT-8 przy połączeniu spółek wybrane interpretacje organów podatkowych........................... 134 6.3.1.9.1. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 31 sierpnia 2010 r., Nr ITPB3/423-257a/10/MK........... 134 6.3.1.9.2. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 27 lipca 2010 r., Nr IBPBI/2/423-570/10/MO.............. 135
8 Spis treści 6.3.1.9.3. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 maja 2010 r., Nr IBPBI/2/423-263/10/MO.............. 136 6.3.1.9.4. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 kwietnia 2010 r., Nr ILPB3/423-94/10-4/EK............ 136 6.3.1.10. Jak podatkowo rozliczyć niepodzielony zysk wspólników....... 137 6.3.1.11. Skutki podatkowe po stronie wspólników spółki przejmowanej.. 137 6.3.1.12. Opodatkowanie dopłat przy połączeniu spółek................ 139 6.3.1.13. Wzajemne rozliczenie spółek łączonych w interpretacjach podatkowych............................................. 139 6.3.1.13.1. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 września 2010 r., Nr IBPBI/2/423-784/10/MO............... 139 6.3.1.13.2. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 lutego 2010 r., Nr ILPB3/423-1066/09-2/EK................. 140 6.3.2. Podatki dochodowe a podział spółek................................ 140 6.3.2.1. Opodatkowanie spółki powstałej w wyniku podziału........... 140 6.3.2.2. Skutki w podatku dochodowym dla spółki dzielonej............ 141 6.3.2.3. Sukcesja praw i obowiązku na płaszczyźnie opodatkowania podatkiem dochodowym podział spółek..................... 141 6.3.2.4. Koszty bieżące a sukcesja praw............................... 142 6.3.2.4.1. Zakupy dotyczące działalności wydzielonej do nowej spółki, wystawione po dniu podziału............................... 142 6.3.2.5. Podział spółki przejęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa a rozliczenie kosztów i strat.................................. 142 6.3.2.6. Zasady amortyzacji przy podziale spółek...................... 143 6.3.2.6.1. Odpisy amortyzacje od otrzymanych w wyniku podziału składników majątku....................................... 144 6.3.2.7. Odliczanie straty po podziale spółek.......................... 145 6.3.2.8. Rozliczenie roczne i zaliczki na podatek po podziale spółek...... 145 6.3.2.9. Podział przez wydzielenie a uproszczone zaliczki na podatek.... 150 6.3.2.10. Podział spółek a zamknięcie ksiąg............................ 151 6.3.2.11. Skutki w podatku dochodowym dla wspólników spółki dzielonej................................................. 152 6.3.2.12. Podział przez wydzielenie a obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości.......................................... 153 6.3.3. Podatki dochodowe a przekształcenie spółek kapitałowych............. 153 6.3.3.1. Opodatkowanie spółki przekształcanej........................ 153 6.3.3.2. Przekształcenie spółki kapitałowej a obowiązek zamknięcia ksiąg.. 154 6.3.3.3. Wartość początkowa środków trwałych i amortyzacja po przekształceniu spółki kapitałowej............................ 154 6.3.3.4. Opodatkowanie wspólników spółki przekształcanej............. 155 6.3.3.5. Zwiększenie ilości akcji a przychód udziałowca................. 156 6.3.4. Wydatki ponoszone w związku z łączeniem, podziałem i przekształceniem spółek a koszty uzyskania przychodów............. 158 6.3.4.1. Wydatki ponoszone w związku z podziałem spółek a koszty uzyskania przychodów...................................... 158
9 6.3.4.2. Wydatki ponoszone w związku z przekształcaniem spółek a koszty uzyskania przychodów.............................. 159 6.3.4.3. Wydatki ponoszone w związku z łączeniem spółek a koszty uzyskania przychodów...................................... 159 6.3.5. Skutki nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przy łączeniu podziale, przekształceniu spółek........................ 161 6.3.6. Łączenie, podział przekształcenie spółek kapitałowych a podatek VAT... 162 6.3.7. Łączenie spółek kapitałowych a podatek VAT......................... 162 6.3.7.1. Łączenie spółek a prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony......................................... 162 6.3.7.2. Łączenie spółek a prawo do obniżenia podatku należnego....... 163 6.3.7.3. Łączenie spółek a obowiązek składania deklaracji podatkowej VAT........................................... 164 6.3.7.4. Łączenie spółek a obowiązki rejestracyjne VAT................. 164 6.3.7.5. Wystawianie faktur korygujących po połączeniu spółek......... 165 6.3.7.6. Wystawianie not korygujących po połączeniu spółek............ 166 6.3.7.7. Podatek VAT a wzajemne rozliczenia spółek łączonych.......... 166 6.3.7.8. Łączenie spółek a kasy fiskalne............................... 167 6.3.7.9. Odliczenie VAT naliczonego po połączeniu spółek.............. 167 6.3.8. Podział spółek kapitałowych a podatek VAT.......................... 168 6.3.8.1. Podział spółki polegający na przeniesieniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa na nowo zawiązaną spółkę................... 169 6.3.8.2. Podział spółek a prawo do obniżenia podatku należnego......... 170 6.3.8.3. Rozliczenie podatku VAT dotyczący działalności Spółki przed dokonaniem podziału....................................... 170 6.3.8.4. Podział spółek a zasady wystawiania faktur VAT............... 171 6.3.9. Przekształcenie spółek kapitałowych a podatek VAT................... 173