K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. SPIS TREÂCI List Prezesa do Akcjonariuszy... str. 4 Władze Spółki... str. 5 Ogólna prezentacja Spółki... str. 6 str. 7 Kampania 2003/2004... str. 8 Inkorporacja... str. 9 Pozycja na rynku... str. 10 str. 11 Produkty... str. 12 Sprzedaż i dystrybucja... str. 13 Technika i inwestycje... str. 14 str. 15 Restrukturyzacja... str. 16 Personel... str. 17 Bilans... str. 18 str. 19 Rachunek zysków i strat... str. 20 Przepływ środków pieniężnych... str. 21 Opinia biegłego rewidenta... str. 22 3
RAPORT 2003/2004 Szanowni Państwo Mam przyjemność przekazać Państwu raport za rok obrotowy 2003/2004. Stanowi on kompendium wiedzy na temat obecnego stanu Krajowej Spółki Cukrowej S.A. oraz jej działań i osiągnięć w ostatnich dwunastu miesiącach. Daje także obraz wyzwań stojących przed naszą firmą, związanych z koniecznością dostosowania do poziomu producentów w Unii Europejskiej oraz zapowiadaną reformą wspólnotowego rynku cukru. Rok, którego dotyczy niniejszy raport, był dla naszej Spółki bogaty w wydarzenia, ale także wyjątkowo trudny. Weszliśmy w niego po raz pierwszy jako ogólnopolski koncern powstały w wyniku największej fuzji w historii rodzimej branży rolno-spożywczej. Połączenie 23 spółek akcyjnych w jeden podmiot wzmocniło nasz potencjał lokując firmę w grupie stu największych, pod względem przychodów, przedsiębiorstw w Polsce. Oznaczało to jednocześnie konieczność szybkiego wdrożenia nowych struktur, zmiany dotychczasowych metod zarządzania i handlu. Reorganizację komplikowała trudna sytuacja finansowa Spółki będąca wynikiem przejęcia przez nią wielomilionowych starych długów cukrowni i załamania cen na krajowym rynku, którego kulminacja przypadła na początek 2004 roku. Spowodowały one przedłużenie negocjacji w sprawie pozyskania nowych kredytów na skup i opóźnienia w wypłatach należności wobec plantatorów. Mimo tak niesprzyjających czynników, funkcjonowanie i wyniki koncernu polepszały się z każdym miesiącem. Udało się nam spłacić większość zadłużenia, uregulować zobowiązania wobec dostawców i scentralizować handel. W kwietniu podjęliśmy także decyzję o rozpoczęciu procesu głębokiej restrukturyzacji Spółki, mającego poprawić jej rentowność, konkurencyjność oraz wyniki produkcyjno-techniczne. W efekcie tych działań i stabilizacji cen cukru, będącej efektem akcesji Polski do UE, odrobiliśmy straty i zamknęliśmy rok obrotowy pierwszym w historii zyskiem. Chociaż dane i wskaźniki przedstawione w raporcie mają swoją wymowę, nie są jedynym miernikiem oceny firmy. Wiele z naszych przedsięwzięć jak wdrażane oszczędności czy systemy jakościowe, to działania, których efekty nadejdą dopiero w przyszłości. Jestem przekonany, że dzięki nim pozycja Krajowej Spółki Cukrowej S.A. - największego przedsiębiorstwa w polskiej branży rolno - spożywczej, będzie ulegać ciągłemu wzmocnieniu i już za kilka lat nasza firma, silny i nowoczesny producent cukru, będzie zdolna skutecznie rywalizować o klienta nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Krzysztof Kowa Prezes Zarządu 4
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. W ADZE SPÓ KI Władzami Krajowej Spółki Cukrowej S.A. są: Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, Rada Nadzorcza oraz Zarząd Spółki RADA NADZORCZA SPÓŁKI Przewodniczący Stanisław Lautsch-Bendkowski Zastępca Przewodniczącego Roman Wenerski Sekretarz Marian Król Członkowie Alicja Dryk, Irena Iskra, Jerzy Indra, Tomasz Olenderek, Grzegorz Ryczek, Wiktor Szmulewicz, Zygmunt Tomczak ZARZĄD SPÓŁKI Członek Zarządu Krzysztof Dudek Członek Zarządu Stanisław Kalinowski Członek Zarządu Stanisław Pawlak Prezes Zarządu Krzysztof Kowa Członkami władz Spółki w roku obrotowym 2003/2004 byli ponadto: Rada Nadzorcza Stanisław Grzelak Zastępca Przewodniczącego, Marek Przasnyski Zarząd Spółki Lechosław Draeger Członek Zarządu, Daniel Stefański Członek Zarządu, Stanisław Grzelak Zastępca Przewodniczącego RN delegowany do czasowego pełnienia obowiązków Członka Zarządu 5
RAPORT 2003/2004 OGÓLNA PREZENTACJA SPÓ KI Krajowa Spółka Cukrowa S.A. (KSC Polski Cukier S.A.) jest największym w Polsce producentem cukru, a jej udział w rynku wynosi ponad 40 procent. Powstała w 2002 roku w wyniku połączenia trzech holdingów stanowiących własność Skarbu Państwa. Podstawą jej utworzenia była decyzja Sejmu, który w czerwcu 2001 r. przyjął ustawę o regulacji rynku cukru zakładającą połączenie niesprywatyzowanych wcześniej spółek cukrowych i spółek-cukrowni w jeden duży podmiot gospodarczy. Docelowo ma on mieć formę koncernu plantatorsko-pracowniczego, na wzór podobnych firm działających w Unii Europejskiej. 26 sierpnia 2002 roku Minister Skarbu Państwa wykonujący jednoosobowo uprawnienia Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Mazowiecko-Kujawskiej Spółki Cukrowej S.A. podjął uchwałę o utworzeniu Krajowej Spółki Cukrowej S.A. z siedzibą w Toruniu. Powołano ją w drodze podwyższenia kapitału MKSC, na pokrycie którego wniesiono aportem akcje Poznańsko-Pomorskiej Spółki Cukrowej S.A. oraz Lubelsko-Małopolskiej Spółki Cukrowej S.A., w których Skarb Państwa wykonywał bez ograniczeń prawa ze 100 procent akcji. W ciągu pierwszego roku działalności KSC funkcjonowała jako holding. Z dniem 30 września 2003 r. przekształciła się w ogólnopolski koncern branżowy, w skład którego weszły 23 dotychczas odrębne spółki akcyjne. Obecnie KSC tworzą 22 oddziały zlokalizowane na terenie siedmiu województw: pomorskiego, kujawsko-pomorskiego, mazowieckiego, podlaskiego, łódzkiego, lubelskiego i świętokrzyskiego. Spółka posiada także większościowe pakiety akcji w cukrowniach: Leśmierz S.A., Gryfice S.A. Kluczewo S.A. i Pruszcz S.A. oraz wykonuje na podstawie pełnomocnictwa Skarbu Państwa prawo głosu na Walnych Zgromadzeniach Cukrowni Szczecin S.A. Oprócz tego jest mniejszościowym akcjonariuszem lub udziałowcem w 29 spółkach należących do innych producentów. W momencie utworzenia kapitał zakładowy firmy wynosił 478.056.226,00 PLN. W marcu 2004 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy KSC podwyższyło go do kwoty 838.698.781 PLN. Dzieli się on na 838.698.781 akcji imiennych o wartości nominalnej 1 zł każda. Na dzień 30 września 2004 r. 826.097.510 akcji czyli 98,5 procent kapitału zakładowego KSC stanowiło własność Skarbu Państwa, natomiast 12.601.271 akcji czyli 1,5 procent kapitału należało do osób fizycznych pracowników i plantatorów buraków z oddziałów Borowiczki i Kruszwica. W ostatnim dniu roku obrotowego 2003/2004 rozpoczęły się procedury nieodpłatnego udostępniania kolejnych akcji Spółki, zgodnie z ustawą o regulacji rynku cukru, znowelizowanej ustawą o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych. Do wydania przeznaczono 88.480.804 akcji dla pracowników oraz 84.947.937 akcji dla plantatorów. Po zakończeniu tego procesu udział Skarbu Państwa w KSC ma wynosić 77,85 procent, plantatorów - 10,8 procent, a pracowników - 11,35 procent. Główny przedmiot działalności Krajowej Spółki Cukrowej S.A. stanowi produkcja cukru oraz handel wyrobami powstałymi w wyniku jego produkcji: cukrem białym, cukrem pudrem, rafinadą, melasem i wysłodkami buraczanymi. Zostały one skoncentrowane we wspólnej organizacji dystrybucyjnej pod międzynarodowym znakiem towarowym Polski Cukier, a firma oferuje je w szerokiej gamie opakowań dostosowanych do celów hurtowych lub detalicznych. KSC świadczy również usługi związane z pakowaniem i uprawami rolnymi, wytwarza wyroby cukiernicze, sprzedaje pasze i nasiona. 6
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. W ciągu dwóch dotychczasowych kampanii Spółka produkowała średnio około 790 tysięcy ton cukru i przerabiała 5 mln ton buraków, uprawianych na areale ponad 122 tysięcy hektarów. Kontraktowało je 40 tysięcy rolników co oznacza, że prawie co drugi plantator w Polsce dostarczał buraki do cukrowni KSC. Od początku swojego istnienia Spółka podjęła aktywne działania zmierzające do wprowadzenia nowoczesnych metod zarządzania i podniesienia jakości produkcji. W tym celu w lipcu 2003 r. rozpoczęła wdrażanie zakupionego od ComArch S.A. informatycznego systemu zarządzania Egeria, który połączył centralę w Toruniu z cukrowniami na 1) Gryfice 15) Leśmierz 2) Kluczewo 16) Ostrowy 3) Malbork 17) Łapy 4) Nowy Staw 18) Sokołów 5) Pruszcz 19) Częstocice 6) Brześć Kujawski 20) Lublin 7) Janikowo 21) Opole 8) Kruszwica 22) Klemensów 9) Nakło 23) Krasnystaw 10) Tuczno 24) Rejowiec 11) Żnin 25) Werbkowice 12) Borowiczki 26 Wożuczyn 13) Mała Wieś 27) Szczecin 14) Dobrzelin 28) Toruń 7 terenie całej Polski. Jego uruchomienie na jesieni 2003 r. usprawniło przepływ informacji w zakresie finansów, księgowości i logistyki oraz ułatwiło sprzedaż i obsługę klientów. Kolejnymi przedsięwzięciami w tym zakresie były: centralny system Plantacja SQL wspomagający kontraktację, skup i rozliczanie plantatorów oraz normy i systemy jakości ISO oraz HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) wdrażane w poszczególnych cukrowniach. W planach inwestycyjnych Spółki na 2005 rok planuje się rozszerzenie tego procesu i rozpoczęcie wprowadzania zintegrowanego systemu zarządzania jakością i HACCP w ramach całego koncernu KSC Polski Cukier S.A. Istotnym obszarem działalności Spółki, oprócz produkcji i sprzedaży, pozostaje również sfera społeczna, w ramach której wspiera ona rzeczowo (w postaci nieodpłatnego przekazywania swoich wyrobów) liczne instytucje charytatywne oraz placówki opiekuńcze. W ciągu roku obrotowego 2003/ 2004 pomoc otrzymywały m.in. domy dziecka, szkoły, przedszkola, parafie, organizacje i stowarzyszenia zajmujące się pomocą dla niepełnosprawnych oraz działalnością edukacyjno-wychowawczą.
RAPORT 2003/2004 KAMPANIA CUKROWNICZA W kampanii 2003/2004 Krajowa Spółka Cukrowa S.A. przerobiła 4.925.291 ton buraków cukrowych, co stawia ją na pierwszym miejscu w Polsce. Cukier wytwarzało 21 z 22 Oddziałów KSC oraz trzy spółki zależne: Leśmierz S.A., Kluczewo S.A. i Gryfice S.A.. Wielkość produkcji wyniosła: - w kwocie A 599.503 tony - w kwocie B 40.304 tony - w kwocie C 158.092 tony Umowy na dostawy buraków zawierały wszystkie cukrownie należące do KSC, które zakontraktowały ogółem 5.167.992,14 ton surowca. Podpisano je z 40.161 plantatorami uprawiającymi surowiec na areale ponad 123.902 hektarów. W porównaniu do lat ubiegłych ilość rolników uległa zmniejszeniu o ponad 4 tysiące. Równocześnie odnotowano wzrost średniej wielkości plantacji do 3 ha, co sprzyjało stosowaniu nowocześniejszych metod uprawy i obniżeniu kosztów produkcji surowca. Poważnie zwiększyła się także obsada buraków na hektar, która w połowie 2004 r. wynosiła ponad 85 tysięcy roślin i świadczyła o systematycznym podnoszeniu kultury rolnej wśród plantatorów KSC. W zakresie większości wskaźników, kampania 2003/2004 była jedną z najlepszych w ciągu ostatnich lat. Średni plon w Spółce wyniósł 41,05 tony z ha, a wydatek cukru 16,2 procenta. Korzystne wyniki uzyskano mimo panującej w niektórych regionach długotrwałej suszy, która zmniejszyła zbiory buraków na Mazowszu, Kujawach i Pomorzu oraz Lubelszczyźnie. Dobrym plonom sprzyjały także działania służb surowcowych KSC, które wdrożyły centralizację zaopatrzenia rolników w nasiona, monitorowały stan plantacji, kupowały nawozy i środki ochrony roślin oraz organizowały szkolenia w terenie, w których uczestniczyło kilka tysięcy osób. W marcu 2004 roku przyjęto plan kontraktacji kwoty A - 3.710.180 ton, B - 215.858 ton i C1-392.600 ton. W ramach prowadzonej restrukturyzacji dokonano także przesunięć plantacji pomiędzy Oddziałami zmierzających do osiągnięcia jak najniższych kosztów skupu buraków. Temu samemu celowi służyło stopniowe zmniejszanie ilości terenowych punktów przeładunkowych, których liczba w 2004 roku w porównaniu do roku poprzedzającego spadła ze 106 do 78. Jednocześnie zwiększono ilość buraków odbieranych w systemie pole-cukrownia. Przygotowując się do funkcjonowania w ramach Unii Europejskiej KSC rozpoczęła wprowadzanie w cukrowniach systemu odbioru buraków z określeniem indywidualnej zawartości cukru. W roku 2004 liczba zakładów stosujących tę metodę zwiększyła się z 3 do 11. We wrześniu tego samego roku, przed rozpoczęciem kolejnej kampanii prowadzonej po raz pierwszy według reguł unijnych, zakończono wymaganą parametryzację systemu Plantacja SQL, umożliwiającego przeprowadzenie rozliczeń plantatorskich zgodnie z warunkami Rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/2001 z dnia 19 czerwca 2001 roku w sprawie wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru, Porozumienia Branżowego i umowy kontraktacyjnej zawartej pomiędzy KSC S.A., a plantatorami buraków cukrowych. Dążąc do uporządkowania rejonów kontraktacji buraka cukrowego, w trakcie roku obrotowego Spółka wprowadziła jednolite zasady kontraktacji, skupu i rozliczania plantatorów, wspomagane przez centralny system Plantacja SQL. W grudniu 2003 roku przyznano plantatorom prawo do uprawy i dostawy buraków w ilości: kwota A - 3.612.136 ton i kwota B - 210.154 ton. 8
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. INKORPORACJA Rok obrotowy 2003/2004 był pierwszym, w którym Krajowa Spółka Cukrowa S.A. funkcjonowała jako ogólnopolski koncern powstały w wyniku prawnego i organizacyjnego scalenia spółek zależnych. Spółka Cukrowa S.A. W wyniku inkorporacji dotychczasowe spółki zależne utraciły osobowość prawną i przekształciły się w oddziały Spółki. Do nowo utworzonego koncernu weszły cukrownie: Borowiczki, Brześć Kujawski, Częstocice, Dobrzelin, Janikowo, Klemensów, Krasnystaw, Kruszwica, Lublin, Łapy, Malbork, Mała Wieś, Nakło, Nowy Staw, Opole, Ostrowy, Rejowiec, Sokołów, Tuczno, Werbkowice, Wożuczyn, Żnin i spółka usługowo-handlowa Cukrownie Toruńskie. Proces rozpoczął się wkrótce po utworzeniu KSC, od połączenia na jesieni 2002 roku w jeden podmiot trzech holdingów cukrowych. Decydująca faza nastąpiła 30 września 2003 r. kiedy Sąd Rejonowy w Toruniu zarejestrował konsolidację cukrowni Krajowej Spółki Cukrowej S.A. w jednolitą ogólnopolską firmę. Na mocy decyzji 23 spółki, w których większościowym akcjonariuszem był KSC Polski Cukier S.A. połączyły się w koncern tworząc jedną z największych firm w kraju. Ich majątek oraz wszelkie prawa i obowiązki łącznie z regulowaniem należności finansowych przejęła Krajowa Fuzja nie objęła cukrowni Kluczewo, Gryfice i Pruszcz, które w momencie podpisywania dokumentów połączeniowych były przedmiotem sporów sądowych o własność akcji z niemieckim koncernem Nordzucker AG; cukrowni Leśmierz gdzie na połączenie nie zgodziła się część akcjonariuszy (pracowników i plantatorów) oraz cukrowni Szczecin, będącej własnością Skarbu Państwa, a zarządzanej przez KSC na podstawie pełnomocnictw od SP. W sierpniu 2004 roku, ich zarządy uzgodniły z KSC plan połączenia przewidujący inkorporację do Krajowej Spółki Cukrowej S.A. w 2005 roku. Jeden z efektów konsolidacji to ścisłe powiązanie ze Spółką ponad 11 tysięcy pracowników i około 100 tysięcy plantatorów. Zgodnie z ustawą o regulacji rynku cukru, osoby uprawnione do otrzymania wcześniejpo 15 procent akcji poszczególnych spółek-cukrowni, otrzymają teraz nieodpłatnie akcje KSC Polski Cukier przeliczane na podstawie parytetu, ustalanego indywidualnie dla każdego z zakładów. W czerwcu 2004 roku Spółka rozpoczęła wydawanie akcji dla pierwszych uprawnionych z Oddziałów Borowiczki oraz Kruszwica, którzy dostali je w drodze zamiany wydanych wcześniej akcji pracowniczo-plantatorskich. W ostatnim dniu września procedurę rozszerzono na pozostałe Oddziały KSC. Łącznie do wydania przeznaczono około 180 mln akcji o wartości nominalnej 1 zł każda. Zgodnie ze statutem Spółki, będzie można nimi obracać tylko w kręgu plantatorów współpracujących z KSC oraz aktualnych pracowników koncernu, najwcześniej po trzech latach od daty otrzymania akcji. 9
RAPORT 2003/2004 PPOZYCJA SPÓ KI NA RYNKU Dzięki udanej konsolidacji i centralizacji handlu, w roku obrotowym 2003/2004 Krajowa Spółka Cukrowa S.A. umocniła swoją pozycję największego producenta i sprzedawcy na polskim rynku cukru. Przed akcesją do Unii Europejskiej podstawowe ramy funkcjonowania krajowej branży cukrowniczej określała ustawa o regulacji rynku cukru z 2001 roku, w ramach której poszczególnym producentów przydzielano limity produkcji: w kwocie A na rynek wewnętrzny oraz kwocie B na eksport z dopłatami. Po 1 maja 2004 roku, główny ciężar regulacji tego sektora przejęło prawo wspólnotowe, przede wszystkim rozporządzenia Rady (WE) określające system opłat i kwot produkcyjnych dla poszczególnych krajów członkowskich. W okresie poprzedzającym wejście do UE, krajowy rynek cukru charakteryzował się dużą niestabilnością, na co wpływała koniunktura gospodarcza powodująca częste zmiany w zakresie kosztów surowca i cen. Sytuacji tej sprzyjała również strategia działających w Polsce wytwórców z udziałem kapitału zagranicznego, dążących do osłabienia pozycji KSC i prowadzących agresywną walkę o zwiększenie udziału w rynku. W wyniku tych wszystkich czynników na początku 2004 roku nastąpiło załamanie cen cukru, które osiągnęły poziom 1,30 zł za kg, co stanowiło niespełna 70 procent kosztów produkcji. Niekorzystny trend zmieniła w marcu nadchodząca akcesja Polski do Unii Europejskiej, która spowodowała znaczny wzrost popytu na cukier i urealniła jego cenę na rynku. Od tego momentu Spółka zaczęła notować stały wzrost obrotów i przychodów ze sprzedaży. W ustabilizowaniu sytuacji pomogło także przebudowanie dotychczasowej struktury handlu polegające na eliminowaniu pośredników i zwiększaniu liczby odbiorców wśród przemysłu i dużych sieci handlowych. Podział rynku cukru w Polsce (dane w procentach za rok 2003/2004) Przystąpienie do UE, zmieniające dotychczasowe uwarunkowania prawne i gospodarcze krajowego sektora cukrowniczego, stworzyło dla Spółki nowe możliwości wynikające z jej wielkości i potencjału. W wyniku akcesji Polska stała się bowiem trzecim wytwórcą cukru we Wspólnocie, dysponującym limitem produkcji w wysokości 1,9 mln ton i 9 procentowym udziałem w unijnym rynku cukru. Uplasowało ją to na czołowym miejscu wśród nowych państw członkowskich, na które przypada 3,1 mln z blisko 20 mln ton cukru produkowanego w całej UE. Po rozszerzeniu, udział Krajowej Spółki Cukrowej S.A. w rynku unijnym wyniósł blisko 4 procent, co stawia ją na pozycji dziewiątego producenta cukru w Unii Europejskiej. 10
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. Najwięksi producenci cukru w Europie (dane w tonach za rok 2003/2004) Największymi konkurentami KSC pozostają obecne w Polsce firmy zagraniczne (Sudzucker, Pfeifer und Langen, BSO i Nordzucker). Choć dysponują one mniejszymi udziałami w rynku, to ze względu na posiadane zaplecze finansowe, logistykę, szeroki asortyment oferowanego towaru i możliwość rywalizowania w wybranych segmentach rynku, stanowią realne zagrożenie dla pozycji Krajowej Spółki Cukrowej S.A. Do grupy konkurentów o mniejszym znaczeniu należą niektórzy pośrednicy, przez wiele lat współpracujący z cukrowniami, dysponujący własnym kapitałem finansowym i zapleczem logistycznym (magazynami, maszynami do pakowania i środkami transportu). Ich pozycję osłabiła jednak wdrożona przez KSC centralizacja sprzedaży, która wyeliminowała zjawisko zaniżania cen cukru i zapobiegła rywalizacji między poszczególnymi Oddziałami Spółki. Wzmacnia to możliwości KSC rywalizowania z innymi wytwórcami z terenu Europy Środkowo-Wschodniej i otwiera szansę ekspansji na nowe rynki, zarówno w UE jak i za wschodnią granicą. W tym celu w 2004 roku firma podjęła szereg działań zmierzających do poprawy swojej konkurencyjności i efektywniejszego wykorzystania atutów. Stanowią je: wielkość i jakość produkcji, wysoka wiedza i sprawność zawodowa kadry inżynieryjnej, długoletnie tradycje zakładów oraz doświadczenie plantatorów. W ramach prowadzonej restrukturyzacji opracowano program unowocześnienia Oddziałów przewidujący liczne modernizacje i inwestycje w park maszynowy, systemy zarządzania produkcją, energetykę oraz ochronę środowiska. W nowym roku obrotowym planuje się także zintensyfikowanie dotychczasowych działań w sferze marketingu i promocji marki Polski Cukier. Poza czynnikami wewnętrznymi, w perspektywie 3-5 lat wpływ na sytuację KSC i innych producentów w Unii Europejskiej może wywrzeć reforma wspólnotowego rynku cukru spowodowana m.in. negocjacjami ze Światową Organizacją Handlu oraz przyjętymi zobowiązaniami w sprawie stopniowego zwiększenia bezcłowego importu cukru z krajów najsłabiej rozwiniętych. We wrześniu 2003 roku Komisja Europejska przedstawiła trzy warianty zmian dotychczasowych regulacji przewidujące - w zależności od wersji - pełną liberalizację rynku (zniesienie kwot produkcji i cen interwencyjnych na cukier i buraki) oraz stopniową obniżkę cen i redukcję kwot. Na koniec roku obrotowego ostateczny kształt reformy i termin jej wprowadzenia pozostawał wciąż nieznany. 11
RAPORT 2003/2004 PRODUKTY Podstawowy przedmiot działalności Krajowej Spółki Cukrowej S.A. stanowi produkcja cukru oraz handel wyrobami powstałymi w trakcie jego wytworzenia. W roku obrotowym 2003/2004 Spółka oferowała je w poszerzonej gamie opakowań dostosowanych do potrzeb handlu detalicznego i hurtowego. PRODUKTY GŁÓWNE Cukier biały otrzymywany z buraków i przeznaczony do bezpośredniego spożycia, kryształ niesegregowany i segregowany. Dostępny w opakowaniach: Luz - w cysternach o pojemności 25 ton, transportowany bezpośrednio do odbiorcy. Big-Bagi - polipropylenowe worki o pojemności 1 tony. Worki a 25 kg, a 30 kg, a 50 kg worki papierowe lub polipropylenowe Paczka 1 kg eleganckie opakowanie 1 kg Cukier puder - opakowania a 0,25 kg, a 0,5 kg (dla odbiorców detalicznych) i worki a 25 kg, a 40 kg. Istnieje możliwość załadunku na cysterny (dla odbiorców przemysłowych) Cukier w kostkach opakowanie a 0,5 kg Rafinada worki a 50 kg PRODUKTY UBOCZNE Melas buraczany słodka brązowa ciecz o zapachu karmelu, otrzymywana przy produkcji cukru, wykorzystywana w przemyśle spożywczym i przy produkcji pasz. Wysłodki buraczane prasowane produkt otrzymywany w procesie wytwarzania cukru poprzez ekstrakcję cukru z krajanki buraczanej, poddany częściowemu wyciśnięciu wody, nadający się do spożycia jako pasza dla zwierząt hodowlanych lub do przerobu. Dostępny w czasie trwania kampanii. Wysłodki buraczane suszone produkt otrzymywany w procesie wytwarzania cukru, poprzez ekstrakcję cukru z krajanki buraczanej, poddany prasowaniu i suszeniu. Wapno defekacyjne wykorzystywane do użyźniania pól Wapno lasowane wykorzystywane do celów budowlanych NOWOŚCI Odpowiadając na zwiększony popyt i wchodząc na dotąd nieobsługiwane segmenty rynku, w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy Spółka wprowadziła nowe formy opakowań cukru białego i cukru pudru: Paczka a 5 kg wygodne opakowanie z uchwytem dla sieci handlowych Saszetki saszetki a 5 g po 1000 sztuk przeznaczone dla gastronomii Tuba a 0,25 g trwałe opakowanie cukru pudru z wieczkiem do posypywania 12
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. SPRZEDA I DYSTRYBUCJA Sytuacja rynkowa w trakcie roku obrotowego 2003/2004, choć zmienna, była dla Spółki korzystna, co nie pozostało bez wpływu na osiągnięte wyniki finansowe. Notowany w pierwszym półroczu spadek cen cukru zaowocował początkowo zmniejszeniem przychodów ze sprzedaży. Sytuacja zmieniła się po marcu 2004 roku wraz ze wzrostem popytu i urealnieniem cen, spowodowanymi nadchodzącą akcesją do UE. W efekcie tych zjawisk oraz wdrożonej centralizacji handlu, nastąpiło odrobienie strat finansowych i zwiększenie przychodów ze sprzedaży, które wzrosły w porównaniu do roku 2002/2003. Na dzień 30 września 2004 r. czyli koniec roku obrotowego przychody Krajowej Spółki Cukrowej S.A. ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wraz ze spółkami zależnymi wyniosły 1.865.206.085,78 zł netto. Za dobrą uznać należy również wielkość sprzedaży szacowaną w trakcie całego roku obrotowego na 599,5 tysięcy ton cukru w kwocie A oraz 40,3 tysiąca ton cukru w kwocie B. Porównanie przychodów netto KSC ze spółkami zależnymi (w mln zł) W styczniu 2004 roku Krajowa Spółka Cukrowa S.A. dokonała centralizacji handlu cukrem. Dzięki tej decyzji: - zlikwidowano wewnętrzną konkurencję między Oddziałami - zwiększono asortyment towarów oferowanych do sprzedaży - obniżono koszty transportu i dostawy cukru - wzmocniono siłę przetargową Spółki przy sprzedaży własnych produktów W wyniku przebudowania dotychczasowej struktury handlu nastąpiły także korzystne zmiany w grupie odbiorców. Obserwowany w ubiegłych latach większościowy udział pośredników, jako kanału dystrybucji produktów KSC, spadł poniżej 30 procent na rzecz bezpośredniej sprzedaży przemysłowi spożywczemu i sieciom handlowym. Struktura odbiorców w okresie 2003/2004 13
RAPORT 2003/2004 TECHNIKA I INWESTYCJE W roku obrotowym 2003/2004 Krajowa Spółka Cukrowa S.A. kontynuowała działania obejmujące modernizację maszyn i urządzeń w Oddziałach. Do ważniejszych przedsięwzięć w zakresie rozwoju technicznego należy zaliczyć: Cukrownia Dobrzelin - montaż filtra Diastar - modernizacja wirówki cukrzycy III ACW 1350 Cukrownia Krasnystaw - modernizacja stacji krajalnic (zakup i montaż nowej krajalnicy Putsch TSM 2200-22- -600, przemieszczenie krajalnicy Putsch 2200-22-600 z Cukrowni Łapy, przebudowa zasobnika buraków) - modernizacja stacji warników Ck II i Ck III (wymiana komór i wyposażenie w mieszadła) Cukrownia Lublin - instalacja syropu standard - modernizacja chłodni wentylatorowych Cukrownia Łapy - modernizacja stacji krajalnic (zakup i montaż nowej krajalnicy Maguin 200-600-60, przemieszczenie krajalnicy Maguin 2000- -600-60 z Cukrowni Sokołów, przebudowa zasobnika buraków, wykonanie sterowania) - montaż stacji krajalnic (zakup i montaż nowej krajalnicy Putsch TSM 2200-22- -600, przebudowa zasobnika buraków) - modernizacja stacji warników C 1 (wymiana komór i wyposażenie w mieszadła, przebudowa Produktowni) - zakup i montaż wagopaczki a 1 kg firmy ICA - modernizację stacji sprzęgłowej 30/6 kv W ramach przygotowań do funkcjonowania na rynku europejskim w 2003 i 2004 roku kolejne Oddziały Spółki wdrożyły system zarządzania jakością ISO lub system HACCP: System Zarządzania Jakością ISO wg normy ISO 9001:2001 - Cukrownia Lublin. Certyfikat wydany w 2003 r. przez firmę RWTÜV Essen Nowy Staw - rozbudowa stacji filtracji soku gęstego i klarówki Cukrownia Werbkowice 14
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. Schemat procesu technologicznego produkcji cukru System HACCP - Cukrownia Krasnystaw. Certyfikat wydany w 2003 r. przez firmę TÜV Rheinland - Cukrownia Werbkowice. Certyfikat wydany w 2003 r. przez firmę ISOQAR - Cukrownia Lublin. Certyfikat wydany w 2003 r. przez firmę RWTÜV Essen Przed 1 maja 2004 roku do wdrożenia systemu HACCP przystąpiły wszystkie nie posiadające go wcześniej Oddziały KSC. Prace rozpoczęto od wprowadzania wymagań Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP). Po zakończeniu roku obrotowego w listopadzie 2004 r. certyfikat HACCP od firmy ISOQAR uzyskała Cukrownia Częstocice. W pozostałych zakładach stopień zaawansowania prac jest zróżnicowany. Rozpoczynając proces koncentracji produkcji, w 2004 roku Spółka opracowała plan działań inwestycyjnych przewidujący modernizację parku maszynowego oraz wdrożenie nowoczesnych technik w zakresie wytwarzania cukru. Ich najważniejszy cel to uzyskanie lepszych efektów technologicznych, zmniejszenie nakładów eksploatacyjnych i remontowych, co spowoduje obniżenie kosztów oraz dalsze podniesienie jakości wyrobów. Na realizację tych zadań w roku 2004/2005 KSC zamierza przeznaczyć ponad 100 mln zł. Najważniejsze obszary planowanych działań: - inwestycje w zakresie przyjęcia, składowania i podawania buraków do przerobu. - inwestycje w zakresie gospodarki cieplnej, energetyki i ochrony środowiska zmniejszające zużycie paliwa i energii oraz emisję zanieczyszczeń - inwestycje w zakresie pakowania, składowania i dystrybucji cukru - inwestycje związane z automatyzacją procesów produkcji - wdrożenie w ramach całej Spółki zintegrowanego systemu zarządzania jakością i HACCP. 15
RAPORT 2003/2004 RESTRUKTURYZACJA Przygotowując się do funkcjonowania na rynku europejskim, już w pierwszym roku swojej działalności Krajowa Spółka Cukrowa SA rozpoczęła prace nad programem kilkuletnich przekształceń mających dostosować firmę do poziomu krajów UE i przekształcić w podmiot zdolny do skutecznego rywalizowania z producentami zagranicznymi. W jego konstruowaniu oprócz Spółki uczestniczyły: Ministerstwo Skarbu Państwa oraz konsorcjum Warszawska Grupa Konsultingowa Sp. z o.o./ Pro Invest International Sp. z o.o. Potrzebę restrukturyzacji uzasadniały koszty cukrowni KSC przewyższające wskaźniki notowane w cukrowniach unijnych, niższy średni dobowy przerób buraków, krótszy czas trwania kampanii oraz nadwyżka posiadanych mocy produkcyjnych szacowana na blisko 40 procent. Za przekształceniami przemawiało także rozpoczęcie analogicznych procesów przez wszystkie działające w Polsce zachodnie koncerny cukrownicze. Podstawowe cele programu obejmują obniżenie kosztów produkcji, poprawę rentowności i konkurencyjności Spółki. Nastąpi to poprzez: - docelową koncentrację produkcji w cukrowniach o zdolnościach wytwórczych rzędu 70-100 tysięcy ton cukru i wyłączenie z produkcji mniejszych i starszych fabryk - restrukturyzację finansową - racjonalizację zatrudnienia - inwestycje w jakość produkcji - wdrożenie nowoczesnych technik i technologii wytwórczych i możliwości rozwojowych, w tym zdolności do przejęcia produkcji od innych Oddziałów KSC. W efekcie wdrożenia pierwszego etapu restrukturyzacji nastąpiło obniżenie kosztów stałych związanych z zatrudnieniem oraz wydatków na remonty przedkampanijne. Poprawie uległa także wiarygodność Spółki w oczach instytucji finansowych, co znalazło wyraz w szybkim przyznaniu jej kredytów na nową kampanię 2004/2005. W kolejnym roku obrotowym KSC zamierza kontynuować procesy restrukturyzacyjne polegające na dalszej koncentracji produkcji, poprawie wyników technicznych oraz inwestycjach w jakość produktów i procesów zarządzania. Zapewni to firmie utrzymanie pozycji lidera branży cukrowniczej w Polsce i jednego ze znaczących producentów w Europie. Średnia długość kampanii (w dniach) Zgodnie z planem, limity wygaszanych zakładów przejmą cukrownie wytypowane do kontynuacji produkcji. Zapewni to pełną ochronę praw plantatorów, którzy będą nadal związani umowami kontraktacyjnymi z KSC, a współpracując z większymi i silniejszymi zakładami uzyskają gwarancję zbytu surowca i sprawnego jego odbioru. Do 2003 r. Spółka wyłączyła z produkcji trzy cukrownie: Rejowiec, Pruszcz i Szczecin. W lutym 2004 r. podjęto decyzję o wygaszeniu kolejnych czterech zakładów: Borowiczek, Sokołowa, Żnina i Klemensowa. Ich wybór poprzedziła szczegółowa analiza lokalizacji bazy surowcowej, mocy 16
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. PERSONEL Na koniec roku obrotowego 2003/2004 zatrudnienie w Krajowej Spółce Cukrowej S.A. bez cukrowni niezinkorporowanych wynosiło 4.586 osób i w porównaniu do roku poprzedniego zmniejszyło się o 1082 osoby. Średnie roczne zatrudnienie w Spółce wyniosło 4327 osób. Porównanie zatrudnienia STRUKTURA ZATRUDNIENIA W ROKU 2003/2004 Pracownicy stali 4123 Pracownicy sezonowi 420 Pracownicy na umowy cywilno-prawne 43 W roku obrotowym 2003/2004 kontynuowano proces restrukturyzacji zatrudnienia w ramach wdrażanych całościowych przekształceń KSC. Objął on zarówno cukrownie wygaszane, jak i zakłady nadal produkujące. Zmiany w poziomie zatrudnienia odnotowano w skali całej Spółki, co wpłynęło na podwyższenie wydajności i efektywności pracy. W związku z przeprowadzaną restrukturyzacją w marcu 2004 roku Spółka uruchomiła drugą edycję Programu Dobrowolnych Odejść, z którego skorzystało 346 pracowników. Stanowił on podstawowy instrument optymalizacji zatrudnienia i umożliwił wypłatę dodatkowych świadczeń dla osób odchodzących za porozumieniem stron. Wobec konieczności likwidacji części stanowisk pracy w Oddziałach wyłączanych z produkcji i złagodzenia negatywnych skutków społecznych i ekonomicznych, Spółka zawarła porozumienia w sprawie przeprowadzenia zwolnień grupowych. Na ich mocy rozwiązano umowy z 221 pracownikami cukrowni Sokołów i Klemensów wypłacając im jednocześnie odprawy finansowe określone w Pakiecie Socjalnym. Na takie samo rozwiązanie, w ramach indywidualnego odejścia za porozumieniem stron, zdecydowało się także 45 pracowników Oddziału Żnin. Realizując zapisy podpisanego w 2003 roku Pakietu Socjalnego, Zarząd Spółki rozpoczął w pierwszej połowie 2004 r. rozmowy ze związkami zawodowymi w sprawie podpisania jednolitego Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, który zastąpi ZUZP obowiązujące w poszczególnych Oddziałach. W ostatnim miesiącu roku obrotowego wypracowano wstępny projekt, na bazie którego będą trwały kolejne rozmowy i ustalenia. 17
RAPORT 2003/2004 BILANS AKTYWA STAN NA 30.09.2003 STAN NA 30.09.2004 A. AKTYWA TRWAŁE 1 513 066 474 1 393 315 144 I. Wartości niematerialne i prawne 52 121 582 49 084 220 II. Rzeczowy majątek trwały 1 311 561 215 1 169 983 774 III. Należności długoterminowe 0 0 IV. Inwestycje długoterminowe 133 199 390 160 208 646 V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 16 184 287 14 038 504 B. AKTYWA OBROTOWE 422 826 019 522 967 284 I. Zapasy 142 868 139 94 202 528 II. Należności krótkoterminowe 220 848 174 384 309 529 1. Należności od jednostek powiązanych 28 704 604 112 860 339 2. Należności od pozostałych jednostek 192 143 570 271 449 191 III. Inwestycje krótkoterminowe 56 464 236 41 035 299 IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 2 645 469 3 419 927 AKTYWA RAZEM 1 935 892 493 1 916 282 428 18
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. PASYWA STAN NA 30.09.2003 STAN NA 30.09.2004 A. KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY 1 174 498 318 1 288 310 486 I. Kapitał (fundusz) podstawowy 807 195 857 838 698 781 IV. Kapitał (fundusz) zapasowy 376 805 400 367 294 668 V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny 29 489 901 VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych -812 595-60 934 VIII. Zysk (strata) netto -8 690 344 52 888 070 B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA 761 394 175 627 971 942 I. Rezerwy na zobowiązania 95 484 434 100 973 952 II. Zobowiązania długoterminowe 17 978 913 23 752 130 III. Zobowiązania krótkoterminowe 479 842 282 366 299 434 1. Wobec jednostek powiązanych 120 812 0 2. Wobec pozostałych jednostek 472 009 556 360 348 867 3. Fundusze specjalne 7 711 915 5 950 568 IV. Rozliczenia międzyokresowe 168 088 546 136 946 425 PASYWA RAZEM 1 935 892 493 1 916 282 428 19
RAPORT 2003/2004 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT (wariant kalkulacyjny) Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE ZA OKRES 01.10.2002-30.09.2003 ZA OKRES 01.10.2003-30.09.2004 A Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym: 174 326 567 1 557 725 608 I. Przychody netto ze sprzedaży produktów 2 633 224 1 383 278 498 II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 171 693 342 174 447 110 B Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym: 171 997 642 1 092 329 295 I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 1 165 606 943 182 326 II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów 170 832 036 149 146 969 C Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B) 2 328 925 465 396 312 D Koszty sprzedaży 493 269 35 259 230 E Koszty ogólnego zarządu 6 647 551 208 424 872 F Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E) -4 811 896 221 712 211 G Pozostałe przychody operacyjne 1 374 119 31 276 629 H Pozostałe koszty operacyjne 3 960 643 106 873 206 I Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H) -7 398 420 146 115 634 J Przychody finansowe 11 104 870 11 557 802 K Koszty finansowe 10 836 084 42 585 380 L Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K) -7 129 634 115 088 056 M Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I.-M.II.) 0 61 712 N Zysk (strata) brutto (L+/-M) -7 129 634 115 149 769 O Podatek dochodowy 1 306 109 62 261 699 P Pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysku (zwiększenie straty) 254 601 0,00 R Zysk (strata) netto (N-O-P) -8 690 344 52 888 070 20
K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S. A. PRZEP YW ÂRODKÓW PIENI NYCH RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH (metoda pośrednia) Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE ZA OKRES 01.10.2002-30.09.2003 ZA OKRES 01.10.2003-30.09.2004 A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Zysk / Strata netto -8 690 344 52 888 070 II. Korekty razem -41 130 273 35 224 228 III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+II) -49 820 618 88 112 298 B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 30 523 659 16 046 573 II. Wydatki 90 223 863 17 303 135 III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II) -59 700 204-1 256 562 C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy 8 119 050 431 713 422 II. Wydatki 563 427 524 505 713 III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II) 7 555 623-92 792 292 D. Przepływy pieniężne netto razem -101 965 199-5 936 556 E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym -101 965 198-5 936 556 F. Środki pieniężne na początek okresu 148 840 053 46 874 855 G. Środki pieniężne na koniec okresu (F+D), w tym 46 874 855 40 938 299 - o ograniczonej możliwości dysponowania 3 446 321 21
RAPORT 2003/2004 OPINIA BIEG EGO REWIDENTA OPINIA NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA (WYCIĄG) A&E CONSULT Sp. z o.o. Ul. Elbląska 15/17 01-747 Warszawa Opinia niezależnego biegłego rewidenta dla Akcjonariuszy, Rady Nadzorczej i Zarządu z badania sprawozdania finansowego KSC Polski Cukier S.A. w Toruniu za okres od 01.10.2003 r. do 30.09.2004 r. Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego Krajowej Spółki Cukrowej S.A. z siedzibą w Toruniu na które składa się: - bilans sporządzony na dzień 30.09.2004 r., który po stronie aktywów i pasywów zamyka się sumą: 1 916 282 427,94 zł - rachunek zysków i strat za okres od 01.10.2003 r. do 30.09.2004 r. wykazujący zysk netto w wysokości: 52 888 070,38 zł - zestawienie zmian w kapitale własnym za okres od 01.10.2003 r. do 30.09.2004 r. wykazujące wzrost kapitału własnego o kwotę: 113 812 168,78 zł - rachunek przepływów pieniężnych za okres od 01.10.2003 r. do 30.09.2004 r. wykazujący zmniejszenie stanu środków pieniężnych o kwotę: 5 936 555,85 zł - informacja dodatkowa obejmująca wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i wyjaśnienia. Za sporządzenie tego sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności jednostki odpowiada kierownik jednostki. Naszym zadaniem było zbadanie i wyrażenie opinii o rzetelności, prawidłowości i jasności tego sprawozdania finansowego oraz prawidłowości ksiąg rachunkowych, stanowiących podstawę jego sporządzenia. Prezentowane sprawozdanie finansowe za okres od 01.10.2003 r. do 30.09.2004 r. oraz sprawozdanie porównawcze za okres od 01.10.2002 do 30.09.2003 r. zostały sporządzone w sposób zapewniający ich porównywalność przez zastosowanie jednolitych zasad rachunkowości w prezentowanych okresach, zgodnych z zasadami rachunkowości stosowanymi przez spółkę przy sporządzaniu sprawozdania finansowego za okres od 01.10.2003 do 30.09.2004 r., przez ujęcie korekt błędów podstawowych w okresie od 01.10.2002 do 30.09.2003 r., bez względu na okres w którym zostały ujęte w księgach rachunkowych: Badanie sprawozdania finansowego przeprowadziliśmy stosownie do postanowień: - rozdziału 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz.694) - norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta, wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w Polsce Naszym zdaniem załączone sprawozdanie finansowe obejmujące dane liczbowe i objaśnienia słowne: - przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie informacje istotne dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej badanej jednostki na dzień 30.09.2004 r., jak też jej wyniku finansowego za rok obrotowy od 01.10.2003 r. do 30.09.2004 r. - sporządzone zostało, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z określonymi w powołanej wyżej ustawie zasadami (polityką) rachunkowości oraz na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych. - jest zgodne z wpływającymi na treść sprawozdania finansowego przepisami prawa i postanowieniami statutu jednostki Sprawozdanie z działalności jest kompletne w rozumieniu art. 49 ust.2 ustawy o rachunkowości, a zawarte w nim informacje pochodzące ze zbadanego sprawozdania finansowego, są z nim zgodne. Małgorzata Szymańska Biegły rewident nr 9646/7213 Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych nr 477 Mariusz KucińskI Biegły rewident nr 9802/7305 Wiceprezes Zarządu Ewa Jakubczyk-Cały Biegły rewident nr 1326/1694 Warszawa, 14 stycznia 2005 r. 22