SCIEX Scholarship Fund Szymon Wichary Interdyscyplinarne Centrum Stosowanych Badań Poznawczych, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa 24.06.2013
Projekt Uwagowy model wyboru strategii decyzyjnych Racjonalność Racjonalność ograniczona Strategie decyzyjne Elementarne procesy poznawcze uwaga pamięć robocza Emocje
Racjonalność doskonała Demon Laplace a Pierre Simon Laplace, 1814
Ograniczenia racjonalności Ograniczone zdolności przetwarzania informacji Ograniczona wiedza Proces podejmowania decyzji Ograniczony czas
Decyzje wielokryterialne Wybór spośród dwóch alternatyw na podstawie kilku atrybutów (wskazówek) wagi wskazówki Kandydat 1 Kandydat 2 0,92 Inteligencja + - 0,75 Inicjatywa - + 0,69 Pracowitość + + 0,56 Kreatywność + -
Model normatywny: strategia sumy ważonej (Weighted Additive rule, WADD) w1 w2 w3 Wartość docelowa w4
Strategie decyzyjne Kompensacyjne vs. niekompensacyjne konflikt między atrybutami wysokie wartości jednego atrybutu nie kompensują niskich wartości innego atrybutu Strategie kompensacyjne integrują całą dostępną informacje wymagają dużej mocy obliczeniowej są wolne - potrzebują dużo czasu na podjęcie decyzji WADD Strategie niekompensacyjne nie integrują informacji nie wymagają dużej mocy obliczeniowej są szybkie - potrzebują mało czasu na podjęcie decyzji TTB
Take The Best (TTB) zgaduj nie ++ lub -- znasz inne wskazówki? tak wybierz najlepszą wskazówkę wybierz tę opcję, dla której wskazówka ma + nie + - albo +? tak
Jak emocje wpływają na podejmowanie decyzji? Redukcja niepewności Zawężanie uwagi emocje jako źródło ograniczeń poznawczych
Hipoteza redukcji niepewności Lerner & Keltner, 2000; Tiedens & Linton, 2001 Strach, lęk => niepewność => przetwarzanie informacji w szerokim zakresie w1 w2 w3 Wartość docelowa w4
Hipoteza zawężania uwagi Easterbrook, 1959; Eysenck et al., 2007; Gable & Harmon-Jones, 2010 Strach, lęk => zawężenie uwagi => przetwarzanie informacji w wąskim zakresie w1 w2 w3 Wartość docelowa w4
Badanie Wpływ emocji na podejmowanie decyzji wielokryterialnych
6 wskazówek (i ich wagi) 1. Sumienność (0,82) 2. Inteligencja (0,79) 3. Inicjatywa (0,68) 4. Kreatywność (0,56) 5. Komunikatywność(0,48) 6. Ugodowość(0,36) Wybierz najbardziej produktywnego pracownika Cztery alternatywy: kandydaci 56 prób, czas: 60 s. na próbę
Manipulacja stresem emocjonalnym: IAPS Lang, P., Bradley, M.M., Cuthbert, B.N. (1997). International Affective Picture System: Technical Manual and Affective Ratings. Warunek neutralny vs. warunek emocjonalny, dwie grupy 56 zdjęć w każdym warunku, każde zdjęcie przez 6 s.
Pojedyncza próba: Całe badanie: Lęk-stan 1 Trening Test Lęk-stan 2 Pomiar przewodnictwa skóry Procedura zdjęcie ocena pobudzenia ocena walencji wyszukiwanie informacji wybór - przerwa (wskaźnik: częstość niespecyficznych fluktuacji przewodnictwa skóry, NS.SCR frequency) Continuous skin conductance recording
Stosowanie strategii decyzyjnych warunek neutralny warunek emocjonalny 31,3 25 WADD TTB WADD TTB 68,7 75
Stosowanie strategii decyzyjnych 0 43,8 33,3 35,3 56,2 66,7 64,7 100 1 3 2 4 Lęk-stan (SA posttest -SA pretest ) kwartyle
Stosowanie strategii decyzyjnych 46,2 16,7 23,5 18,8 53,8 83,3 76,5 81,3 1 3 2 4 NS.SCR freq. kwartyle Wichary, S., Mata, R., Rieskamp, J. (w recenzji). Probabilistic inferences under emotional stress: How arousal affects decision processes.
Model teoretyczny BUMSS Bottom-Up Model of Strategy Selection (S. Wichary i T. Smoleń) Cel: Opracowanie modelu uwzględniającego indywidualne i sytuacyjne zróżnicowanie strategii decyzyjnych. Wyjaśnienie wpływu silnych emocji i stresu na podejmowanie decyzji wielokryterialnych przez wpływ emocji na elementarne procesy poznawcze (uwaga i pamięć robocza).
BUMSS Dane na wejściu te same dane, które prezentowane są badanym podczas eksperymentu wagi i wartości wskazówek Dane na wyjściu decyzja wybór jednej z alternatyw
BUMSS Krok 1: określenie aktywacji każdej wskazówki (a i ) Q i waga wskazówki a i k i 1 exp( exp( Q i ) Q i ) Reguła softmax (selekcja Boltzmanna) Kluczowy parametr: beta Dane i modele neurofizjologiczne nt. funkcji miejsca sinawego
Aktywacje wskazówek przy różnych wartościach parametru beta
BUMSS Krok 2: integracja informacji c i wartość wskazówki według reguły WADD Mnożenie wartości wskazówki przez wagi i sumowanie V wartość alternatywy Wybierana jest alternatywa o największej wartości k V i 1 a i c i
Hierarchiczne modele Bayesowskie Metoda symulacji: Markov Chain Monte Carlo (MCMC) Programy: WinBUGS, JAGS Dopasowanie modelu do danych Oszacowanie rozkładu i średniej wartości parametru beta dla każdej osoby
Zgodność BUMSS, WADD i TTB WADD TTB Beta -0.52** 0.66**
beta (+-SE) Parametr beta reaguje na manipulację eksperymentalną 25 WADD users TTB users 20 15 10 5 0 Neutral Condition Emotional Condition Wichary, S., Smoleń, T. (2013). Emotions and Decision-Making: Modeling Strategy Selection. 35th Annual Conference of the Cognitive Science Society, Berlin, 31.07.-3.08.2013.
http://www.icacs.swps.edu.pl/neuroeconomics/
Sprawy praktyczne
Załatwianie pozwolenia na pracę Jakoś tak łatwo i automatycznie niewiele pamiętam Podpisanie umowy o pracę, pozwolenie zostało załatwione przez Uniwersytet
Ubezpieczenie zdrowotne Obowiązkowe Prywatne firmy ubezpieczeniowe, trzeba wybrać Swisscare ubezpieczenia dla studentów i naukowców 259 CHF/3 miesiące Standardowe ubezpieczenie Groupe Mutuel 355 CHF/miesiąc (żona i dziecko) www.comparis.ch
Zakwaterowanie Mieszkanie w centrum Bazylei, w domu gościnnym Uniwersytetu Sypialnia i duży pokój z kuchnią, umeblowane, 1800 CHF/miesiąc (w tym rachunki, również internet; telefon osobno) Mieszkania zazwyczaj są wynajmowane bez mebli Trzeba się zameldować szybko w urzędzie miejskim
Rozliczenie podatków w praktyce Rozliczyłem podatki w Polsce wpisałem dochody ze Szwajcarii do zeznania rocznego